آیا روش نجات و احیای فردی که در حال غرق شدن است را می‌دانید؟ چگونه می‌توان به فردی که در حال غرق شدن است کمک کرد؟ علائم غرق شدگی چیست؟ در این مقاله به این سوالات پاسخ خواهیم داد.
غرق شدگی چیست؟
غرق شدگی (Near-drowning) واژه‌ای است که برای توصیف مرگ بر اثر خفگی زیر آب از آن استفاده می‌شود و در واقع آخرین مرحله قبل از مرگ بر اثر خفگی است. فردی که دچار غرق شدگی می‌شود برای جلوگیری از وارد آمدن آسیب‌ها و عوارض جانبی بیش‌تر باید تحت مراقبت‌های پزشکی قرار بگیرد.
بیش‌تر افرادی که به این عارضه دچار می‌شوند، کودکان و نوجوانان هستند، با این همه حوادثی که منجر به غرق شدگی می‌شود برای همهی افراد در همهی سنین ممکن است رخ دهد.
علائم غرق شدگی چیست؟
فردی که دچار غرق شدگی شده، ممکن است هوشیاری کامل نداشته باشد، دیگر علائم عبارتند از:
- پوست سرد و کبود
- درد سینه
- سرفه
- تنگی نفس
- تهوع
شایع‌ترین علل غرق شدگی
زمانی که فرد قادر به نفس کشیدن زیر آب نباشد و این اتفاق مدت زمانی هم ادامه داشته باشد غرق شدگی اتفاق می‌افتد. بر اثر این حادثه بدن با کمبود اکسیژن شدیدی رو به رو می‌شود و بر اثر این اتفاق بیش‌تر اندام‌ها و سیستم‌های بدن از کار می‌افتند.
در بسیاری از موارد، به خصوص در مورد کودکان و نوجوانان این اتفاق در عرض چند ثانیه رخ می‌دهد و هر چه سن فرد بیش‌تر باشد زمان طولانی تر خواهد بود.
به خاطر داشته باشید که اگر فردی برای مدتی طولانی زیر آب بوده باشد هم احتمال احیای دوباره‌ی آن وجود خواهد داشت.در بیش‌تر موارد بر اثر تصادف‌هایی که در آب و یا نزدیک آب رخ می‌دهد فرد دچار غرق شدگی می‌شود.
سایر علت‌های غرق شدگی عبارتند از:
- ناتوانی در شنا کردن
- ترس و حمله وحشت زدگی در آب
- رها کردن کودکان کنار استخرها و یا رودخانه‌ها و مراقبت نکردن از آن‌ها
- رها کردن نوزاد در وان حمام حتی برای چند ثانیه
- شکستن یخ سطح رودخانه و دریاچه و فرو رفتن در آب
- مصرف الکل هنگام شنا کردن و یا قایق سواری
- تشنج، حمله قلبی و ضربه مغزی در آب
- اقدام به خودکشی
شاید تصور کنید که در یک پهنه‌ی آبی هر چند کم عمق خطری شما را تهدید نمی‌کند، ولی فراموش نکنید که احتمال غرق‌شدگی حتی در آب‌های بسیار کم عمق هم وجود دارد.
عوارض غرق شدگی
غرق شدگی همیشه کشنده نیست، ولی می‌تواند باعث بروز مشکلات و عوارضی در فرد شود. برای اینکه شانس ریکاوری بالاتر رود، باید فوراً اقدامات درمانی انجام شود . بر اساس اینکه چه مدت زمانی فرد دچار کمبود اکسیژن بوده است، ممکن است مشکلات و عوارضی برای فرد ایجاد شود، این مشکلات عبارتند از:
- ذات الریه
- سندروم دیسترس حاد تنفسی
- آسیب مغزی
- عدم تعادل مواد شیمیایی و مایعات در بدن
- حالت نباتی پایدار یا زندگی نباتی
بیش‌تر مصدومین تا ۲۴ ساعت بعد از بروز حادثه زنده می‌مانند. حتی اگر فرد برای مدت طولانی زیر آب مانده باشد، احتمال نجات دادن او وجود دارد، پس با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس گرفته و بلافاصله احیای قلبی ریوی را آغاز کنید، چرا که احتمال نجات فرد وجود دارد.
درمان غرق شدگی
زمانی که نجات غریق و یا کادر درمانی حرفه‌ای در نزدیکی فرد وجود نداشته باشد، فرد دچار غرق شدگی خواهد شد. در صورتی که شرایط خطری برای خود فرد ایجاد نکرد، فرد می‌تواند اقدام به نجات فرد غرق شده کند.
توصیه‌ها برای کمک به شخصی که دچار غرق شدگی شده‌است، عبارتند از:
- اگر فردی که دچار غرق شدگی شده، هنوز هوشیاری خود را از دست نداده از وسایل ایمن برای نجات او استفاده کنید. جلیقه نجات و یا طناب وسایلی هستند که در این مرحله می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.
- اگر تنفس فرد متوقف شده باشد، باید هر چه سریع‌تر تنفس مصنوعی را آغاز کرد. در احیای قلبی ریوی با تنفس دهان به دهان، اکسیژن به مصدوم منتقل می‌شود. از طرفی دیگر باید ماساژ قلبی هم انجام شود، این کار کمک می‌کند تا خون بهتر جریان پیدا کرده و از طرفی دیگر از مرگ جلوگیری می‌شود.
- احیای قلبی ریوی باید با دقت زیادی انجام شود، اجرای نادرست این کار منجر به آسیب‌های ستون فقرات و گردن مصدوم می‌شود. در هنگام این کار نباید گردن و سر چرخانده شود. باید این دو عضو بدن فرد مصدوم در حالت ثابتی قرار داشته باشند.
- اگر فرد در آب سرد دچار غرق شدگی باشد، باید لباس‌های خیس فرد را بلافاصله از تن او جدا کرد و مصدوم را با حوله‌ای گرم پوشاند. چرا که در این شرایط احتمال سرمازدگی هم وجود دارد. در هنگام خارج کردن لباس‌های مصدوم باید مراقب بود تا آسیبی به گردن او وارد نشود.
- اگر در هنگام بروز حادثه دو نفر در کنار مصدوم باشند یک نفر باید کار احیا را شروع کرده و دیگری بلافاصله با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرد. اگر تنها یک نفر در کنار مصدوم باشد، باید یک دقیقه پیش از تماس با مرکز فوریت‌های پزشکی، کار احیا قلبی و عروقی آغاز شده باشد.
- توجه کنید که حتی اگر فرد برای مدت طولانی زیر آب مانده باشد، امکان احیای او وجود دارد.
چگونه از خفگی و غرق شدن در آب جلوگیری کنیم؟
سالانه هزاران مورد غرق شدگی رخ می‌دهد، بسیاری از آن‌ها قابل پیشگیری هستند.
- در جاده‌های آب گرفته در زمان سیل رانندگی نکنید.
- دور و لبه‌ی استخر ندوید.
- از مصرف الکل در هنگام شنا کردن و یا قایق سواری خودداری کنید.
- در کلاس‌های نجات غریق شرکت کرده و آموزش‌های لازم را کسب کنید.
جلوگیری از غرق شدن کودکان
غرق شدگی یکی از اصلی‌ترین آسیب‌های غیر عمدی منجر به مرگ در کودکان یک تا ۴ سال است. برای پیشگیری از غرق شدگی کودکان باید اقدامات احتیاطی انجام شود:
- مسیر دسترسی کودک به منطقه شنا را مسدود کنید.
- اسباب بازی ها را درون استخر رها نکنید، این کار باعث جلب توجه کودکان می‌شود.
- کودک را روی بازوی خود نگه داشته و به این ترتیب او را شنا بدهید.
- هرگز کودک را به تنهایی درون وان حمام رها نکنید.
- کودک را از آبشار، کانال‌های آبی و رودخانه‌ها دور نگه دارید.
- استخر بادی کودک را هر بار بعد از استفاده خالی کرده و پشت و رو کنید. این کار از جمع شدن آب باران درون آن جلوگیری می‌کند.
- اگر در خانه استخر دارید و یا در نزدیکی دریا یا رودخانه زندگی می‌کنید، در نزدیکی در ورودی و خروجی خانه زنگ هشدار نصب کنید.
- زمانی که شنا می‌کنید تلفن همراه و وسایل نجات غریق را در نزدیکی خود قرار دهید.
- سرپوش توالت را بسته نگه دارید و فراموش نکنید که حتی در چند سانتی‌متر آب هم امکان غرق شدگی وجود دارد.
چگونه فرد در حال غرق شدگی را نجات دهیم؟
گذراندن اوقات فراغت در کنار استخر و یا در ساحل دریا فعالیتی آرامش بخش است، ولی دیدن فردی در حال غرق شدن می‌تواند این لحظات شیرین را به تجربه‌ای دردناک تبدیل کند.
لازم است که پیش از رفتن کنار یک پهنه‌ی آبی، چگونگی نجات یک فرد در حال غرق شدگی را بیاموزید. گذراندن دوره‌‌های کمک‌های اولیه در سازمان هلال احمر محل زندگی هم بسیار مفید خواهد بود. این دانسته‌ها به شما کمک می‌کند تا در مواقع ضروری جان یک فرد را نجات دهید.
چگونه متوجه شویم که فردی در حال غرق شدن است؟
موقعیت غرق شدگی معمولاً به سرعت و غیر منتظره پیش می‌آید و همین مسئله کافی است تا بیننده‌ی آن صحنه را شگفت زده کند. اولین قدم برای نجات فرد در حال غرق شدن این است که مطمئن شویم آیا واقعاً جان فرد در خطر است یا خیر؟
اگر فرد مصدوم به زیر آب رفته و قادر به صحبت کردن و یا فریاد کشیدن نباشد، یعنی که فرد به دردسر افتاده است، دیگر نشانه‌های فرد در حال غرق شدن عبارت است از:
حرکات وحشت‌زده
فرد در حال غرق شدن معمولاً به سرعت به سطح آب آمده و دوباره پایین می‌رود و هر بار با بالا آوردن بازوان خود از آب سعی دارد که نشان دهد در معرض خطر است. شما با دیدن این نشانه مطمئن می‌شوید که آن فرد به کمک شما نیاز دارد.
سر به سمت عقب و دهان باز
سرد فرد در حال غرق شدن معمولا به سمت عقب رفته و دهانش به خاطر تلاش و تقلا برای نفس کشیدن باز است.
رفتن به زیر سطح آب
فرد ممکن است به زیر سطح آب رفته و بعد از گذشتن مدت زمان زیادی دوباره دیده نشود.
متوقف شدن دست و پا زدن
فردی که در آب به دردسر افتاده است، بعد از مدتی انرژی خود را از دست داده و دست از تقلا برمی‌دارد و متوقف می‌شود.
کمک کردن به فرد در حال غرق شدن نیاز به تصمیم گیری سریع و شهامت زیادی دارد. بسیاری از افراد با دیدن صحنه‌ی غرق شدن یک فرد دیگر با خود می‌گویند که باید برای نجات او تلاش کنند.
با این همه تصمیم گیری و از همه مهم‌تر وارد عمل شدن کاری سخت و دشوار است، فرد باید آرامش خود را حفظ کرده و به از سنجیدن شرایط به سرعت وارد عمل شود به این طریق شما در هنگام کمک به فرد در حال غرق شدن بسیار موثر واقع خواهید شد
نکته حیاتی و مهم دیگری که باید به خاطر داشته باشید این است که از انجام کاری که شما را در معرض خطر قرار می‌دهد پرهیز کنید. در مرحله‌ی اول باید اولویت شما محافظت از خود باشد. فرد در حال غرق شدن وحشت زده است و ممکن است شما را هم با خود به زیر آب بکشد و به این طریق شما هم در معرض خطر قرار خواهید گرفت.
پیش از هر اقدامی شرایط را به دقت بسنجید
به خاطر داشته باشید که هیچ دو موقعیتی مشابه نبوده و در هر شرایطی باید اقدامات محافظتی خاص خود را انجام داد. اینکه فرد در کدام پهنه‌ی آبی دچار غرق شدگی شده‌است در چگونگی کمک به او موثر است. شرایط کمک به فرد در حال غرق شدن در استخر، رودخانه، دریاچه، دریا و حتی اقیانوس با هم متفاوت است.
اگر این اتفاق در استخر افتاده باشد، برای نجات فرد می‌توان از وسایل شناور و پرت کردن آن به سمت فرد کمک گرفت. فرد می‌تواند طناب، جلیقه نجات و یا تیوپ مخصوص نجات غریق را گرفته و به آرامی خود را به کنار استخر برساند.
بدون در نظر گرفتن اینکه در چه مکانی فرد در حال غرق شدن است، می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
با آمبولانس تماس بگیرید
با اورژانس تماس بگیرید و یا از فرد دیگری بخواهید که این کار را انجام دهد. هر چه سریع‌تر این کار را انجام دهید و با علم به اینکه کمک در راه است، نجات فرد را آغاز کنید، نتیجه بهتری خواهید گرفت
به اطراف با دقت نگاه کنید
به دقت به اطراف نگاه کنید و به دنبال وسایل شناوری باشید که برای کمک به فرد در حال غرق شدن بسیار موثر هستند. شناورهای اژدر مانند و یا شناورهایی به شکل حلقه و یا حتی یک تیوپ در این موقعیت بسیار کمک کننده خواهد بود.
تصمیم خود را گرفته و به سمت فرد در حال غرق شدن شنا کنید
اگر شنا گری خوبی هستید و یا دوره‌ی نجات غریق را گذرانده‌اید به سمت فرد در حال غرق شدن به سرعت شنا کنید. فراموش نکنید که تصمیم سختی می‌گیرید و بیش از هر چیز جان خود را در در معرض خطر قرار می‌دهید.
از طرفی دیگر می‌توانید تا نزدیکی فرد در حال غرق شدن شنا کرده و فقط جلیقه نجات و یا شناور را به سمت او پرتاب کنید. چرا که فرد در این حالت بسیار وحشت زده است و حتی امکان دارد که شما را با خود به زیر آب بکشد، بنابراین در این شرایط باید بسیار دقت به خرج دهید.
زیر بازوی فرد را بگیرید
اگر به فرد نزدیک شده‌اید به پشت سر او رفته و زیر بازوهای او را گرفته و از پاها برای شنا کردن استفاده کنید. تنها در صورتی این کار را انجام دهید که به شنا کردن خود اطمینان دارید و مطمئن هستید که می‌توانید تا خود و فرد مصدوم را تا ساحل برسانید
هرگز موقعیتی را فراهم نکنید که فرد در حال غرق شدن شما را بگیرد، چرا که در این صورت امکان به زیر آب رفتن شما هم وجود دارد.
به محض اینکه فرد را به ساحل و یا لبه استخر رساندید، باید کمک‌های اولیه و تنفس مصنوعی را آغاز کنید. همیشه افرادی هستند که به اقدامات اولیه پزشکی و کمک‌های اولیه وارد بوده و به شما کمک کنند. اما اگر فردی با این مشخصات در محل حاضر نبود، نبض فرد را اندازه گرفته، به صدای نفس فرد گوش کرده و در صورت داشتن دانش کافی عملیات احیا را آغاز کنید.
برای اینکه مراحل نجات فرد در حال غرق شدن را سریع‌تر به خاطر بیاورید این چهار عبارت را به خاطر بسپارید: رسیدن؛ پرتاب کردن، پارو زدن و رفتن (reach, throw, row and go)
چگونه شخص غرق شده را احیا کنیم؟
در این قسمت درباره‌ی مرحله‌ی احیای شخص غرق شده صحبت خواهیم کرد، لازم است که بدانید یادگیری مراحل احیا و کمک‌های اولیه برای هر شخصی لازم است، پس برای آموختن این آموزش‌ها به پایگاه‌های هلال احمر مراجعه کنید تا زیر نظر فرد متخصص به درستی در این زمینه آموزش ببینید.
مراحل احیای قلبی ریوی چیست؟
یادگیری احیای قلبی ریوی که به اختصار به آن احیا (CPR) گفته می‌شود می‌تواند به نجات یک فرد منجر شود. در کارگاه‌های احیای قلبی ریوی شرکت کنید و یا اینکه یکی از ویدئوهای آموزشی در این زمینه را به دقت مشاهده کنید. فراموش نکنید که این روش تنها انجام تنفس را فراهم می‌کند و نباید با انجام اقدامات پزشکی جایگزین شود.
فراموش نکنید که انجام مراحل احیا بسیار اقدامی چالش برانگیز است. راهنمای گام به گام احیا را در ادامه با هم بررسی می‌کنیم:
پیش از انجام احیا:
- یک – صحنه و مصدوم را به دقت بررسی کنید. از بی خطر بودن محیط مطمئن شده و بعد به آرامی به شانه مصدوم ضربه زده و از او بپرسید که در چه حال است.
- دو – با اورژانس تماس بگیرید. اگر شواهد حاکی از این است که فرد نیاز به کمک دارد، با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس گرفته و از همراه خود بخواهید که فوراً دستگاه شوک الکتریکی خارجی خودکار (AED) را به محل حادثه بیاورد. اگر این دستگاه در دسترس نبود و یا فردی در کنار شما نبود تا این وسیله را برای شما بیاورد، تا آمدن آمبولانس در کنار فرد باقی بمانید
- سه – راه هوایی فرد را باز کنید. در حالی که فرد به روی کمر دراز کشیده است، اندکی سر فرد را به عقب برده و دهان فرد را باز کنید
- چهار – تنفس فرد را بررسی کنید. برای ده ثانیه با دقت به صدای نفس کشیدن مصدوم گوش دهید، اگر صدای نفس کشیدن شنیده نشود، بلافاصله احیا را آغاز کنید.
مراحل احیا بر اساس استاندارد سازمان صلیب سرخ جهانی
- یک – به سرعت و یا تمام قوا فشار وارد کنید: دو دست خود را در وسط قفسه سینه روی هم قرار دهید. از وزن بدن خود برای وارد کردن فشار به قفسه سینه استفاده کنید. با هر بار فشار باید قفسه سینه به اندازه 5 سانتی متر داخل برود. در هر دقیقه باید حداقل 100 فشار وارد شود.
- دو – تنفس مصنوعی دهید: در حالی که سر مصدوم را مقداری به سمت عقب و چانه‌ی فرد به سمت بالا قرار داده‌اید، بینی فرد را گرفته و دهان خود را روی دهان مصدوم قرار دهید به صورتی که دهان فرد به صورت کامل با دهان شما پوشانده شود. هر بار که درون دهان مصدوم نفس می‌کشید باید قفسه سینه‌ی فرد حرکت کند. دوبار این کار را انجام داده و بعد ماساژ قلبی را ادامه دهید.
توجه: اگر بعد از انجام تنفس دهان به دهان تغییری در حرکت قفسه سینه احساس نکردید، پیش از انجام تنفس دهان به دهان دوم دوباره وضعیت سر مصدوم را چک کنید. اگر این بار هم قفسه سینه حرکت نکرد، احتمال آن وجود دارد که فرد دچار خفگی شده باشد. بعد از 30 ماساژ و قبل از انجام تنفس دهان به دهان، راه هوایی فرد را بررسی کنید و اگر جسمی درون آن وجود داشت، آن را خارج کنید.
- سه – انجام احیا را ادامه دهید: چرخه ماساژ قلبی و تنفسی دهان به دهان را تا زمانی که فرد علایم حیاتی از خود نشان دهد، و یا تا هنگام رسیدن دستگاه شوک الکتریکی خارجی خودکار یا تکنسین اورژانس به محل حادثه ادامه دهید.
اگر صحنه‌ای که مصدوم در آن قرار دارد، ایمن نیست و یا اینکه فرد به علت خستگی قادر به ادامه احیا نیست، باید احیا قلبی ریوی را متوقف کرد.
سخن پایانی
تنها زمانی با پرتاب کردن اجسام شناور می‌توانید به فرد کمک کنید که اولاً آموزش‌های لازم را در این زمینه دیده باشید و دوماً این وسایل را هم در اختیار داشته باشید. فراموش نکنید که اولین و مهم‌ترین نکته در نجات فرد در حال غرق شدن این است که سلامت و جان خود را به خطر نیندازید.
فردی که دچار غرق شدگی و خفگی در آب شده است باید هر چه سریع‌تر اقدامات پزشکی لازم را دریافت کند. چرا که باقی ماندن حتی مقدار کمی آب درون ریه‌ها به مشکلات بزرگ‌تری در آینده منجر خواهد شد. از پر شدن ریه از مایعات گاهی به عنوان خفگی در خشکی (dry drowning) یاد می‌شود.
بهترین توصیه این است که به دقت فردی در آب مدام سرفه می‌کند را زیر نظر داشته باشید، یا اگر فرد حتی بعد از بیرون آمدن از آب هنوز به سرفه کردن ادامه می‌دهد، باید به سرعت تحت درمان قرار بگیرد.
فراموش نکنید که شنا کردن علاوه بر جالب و جذاب بودن و داشتن فایده‌های زیاد برای سلامت قلب و عروق با خطراتی هم همراه است و باید برای آن هم آمادگی لازم را کسب کرد.
در نهایت اینکه، برای نجات فرد در حال غرق شدن باید شناگر ماهری بوده و روش درست شنا کردن را بیاموزید. از طرفی دیگر داشتن یک جلیقه نجات مناسب و استاندارد تا حدود زیادی به شما در این راه کمک خواهد کرد.
شما می‌توانید سوالات خود را در رابطه با موضوع این مقاله در بخش نظرات بنویسید تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پرسش‌های شما پاسخ داده شود.
منابع:
