چه دلایلی باعث مدفوع سیاه و قیری رنگ می شوند + درمان

نگاه کردن به داخل کاسه توالت و دیدن مدفوعی که کمی متفاوت از حد معمول به نظر می رسد می تواند کمی استرس زا باشد، اما همیشه دلیلی برای هشدار نیست. اگر متوجه شده اید مدفوع شما سیاه و قیری به نظر می رسد، ممکن است به مشکل جدی تری مانند خونریزی در دستگاه گوارش مرتبط باشد. همچنین ممکن است به خاطر چیزهایی باشد که خورده اید. برای اطلاع از برخی دلایلی که ممکن است موجب رنگ تیره مدفوع شود و اینکه چه زمانی باید با پزشک صحبت کنید، ادامه مطلب را بخوانید.

چه چیزی باعث مدفوع سیاه و قیری رنگ می شود؟

غذاهای تیره رنگ

گاهی اوقات، ساده ترین دلیل دلیل واقعی است: اگر متوجه شده اید مدفوع شما از قهوه ای معمولی به رنگ سیاه تر تبدیل شده است، ممکن است به دلیل انواع غذاهایی باشد که می خوردید. این امر به ویژه اگر متوجه علائم گوارشی اضافی نشده باشید، صادق است.

برخی از غذاهایی که می توانند مدفوع شما را سیاه کنند:

• شیرین بیان سیاه
• بلوبری
• کوکی های شکلاتی تیره

مکمل های آهن

بسیاری از افراد برای کم خونی از مکمل های آهن استفاده می کنند. کم خونی وضعیتی است که در آن خون افراد دارای مقدار کمتر از حد طبیعی گلبول های قرمز است که باعث احساس خستگی و ضعف می شود. این مکمل ها می توانند عوارض جانبی کمی از جمله موارد زیر را داشته باشند:

• حالت تهوع
• یبوست
• مدفوع سیاه

اگر مکمل های آهن مصرف می کنید و عوارض جانبی دارید، با پزشک خود صحبت کنید. انواع مختلفی از مکمل های آهن وجود دارد، و برخی ممکن است برای معده شما راحت تر از بقیه باشند.

داروهای حاوی بیسموت

داروهای حاوی بیسموت ساب سالیسیلات – مانند پپتو بیسمول – می توانند مدفوع را سیاه کنند. مصرف بیش از حد بیسموت ساب سالیسیلات در مدت زمان طولانی نیز می تواند زبان و دندان ها را سیاه کند.

زخم ها

زخم ها زخم های باز روی پوشش دستگاه گوارش هستند. در حالی که آنها همیشه دردناک نیستند، می توانند باعث ایجاد موارد زیر شوند:

• احساس سوزش در معده
• سوء هاضمه
• سوزش سردل
• احساس عمومی ناخوشی

وقتی زخم‌ها شروع به خونریزی می‌کنند، می‌توانند علائم شدیدتری از جمله مدفوع سیاه، چسبناک و قیری (که به دلیل مخلوط شدن خون با مایعات گوارشی تیره‌تر هستند) ایجاد کنند. از آنجایی که این مورد یک علامت شدیدتر است، اگر این مدفوع تیره با هر یک از نشانه های بالا همراه باشد، باید در اسرع وقت با پزشک خود صحبت کنید.

خونریزی دستگاه گوارش فوقانی (GI)

علاوه بر زخم، چند بیماری دیگر نیز وجود دارد که می تواند باعث خونریزی در دستگاه گوارش فوقانی شود که به نوبه خود می تواند منجر به مدفوع سیاه و قیری شود. مدفوع سیاه ناشی از این نوع مشکلات گوارشی فوقانی گاهی اوقات ملنا نامیده می شود. چند مورد از این شرایط عبارتند از:

• گاستریت
• ازوفاژیت
• سندرم مالوری ویس
• سرطان مری یا معده

بسیاری از این شرایط جدی هستند و شامل مجموعه ای از علائم گوارشی دیگر می شوند. اگر مدفوع برای چند روز سیاه و قیری بوده و با معده درد و استفراغ همراه است، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. مدفوع سیاه یا وجود خون در مدفوع نشانه‌ای از یک مشکل گوارشی است که باید توسط پزشک بررسی شود.

واریس مری

مری لوله ای است که غذاها و مایعات را به معده می رساند. وقتی سیاهرگ‌های داخل مری متورم می‌شوند( وضعیتی که معمولاً به سیروز کبدی یا سایر بیماری‌های پیشرفته کبدی مرتبط است ) می‌توانند گهگاه پاره شوند و مدفوع قرمز و خونی یا مدفوع سیاه و قیری ایجاد کنند. اگر می دانید که دچار بیماری کبدی هستید و موارد زیر را همراه با مدفوع سیاه تجربه می کنید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

• گرفتگی عضلات
• ناراحتی معده
• کاهش وزن سریع
• زردی

علت سیاه شدن مدفوع چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر علائم آنقدر شدید نباشد که نیاز به مراجعه به بیمارستان داشته باشید، پزشک احتمالاً در مورد سابقه پزشکی شما سؤال می کند و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد تا علت رنگ غیرمعمول مدفوع را تعیین کند. آنها احتمالاً آزمایش خون و نمونه مدفوع را سفارش می دهند و همچنین ممکن است تصویربرداری (مانند اشعه ایکس) را برای دیدن داخل دستگاه گوارش انجام دهند. همچنین ممکن است پزشک یک گاستروسکوپی یا کولونوسکوپی را برای ارزیابی وضعیت روده تعیین کند. کولونوسکوپی اغلب در زمانی که تحت آرامبخشی هستید انجام می شود. پزشک یک لوله نازک و منعطف را از طریق مقعد وارد رکتوم می‌کند و یک دوربین در انتهای آن قرار می‌گیرد تا داخل روده بزرگ را ببیند و علت علائم شما را جستجو کند. گاستروسکوپی از نظر ماهیت مشابه کولونوسکوپی است اما بر روی مری، معده و روده کوچک تمرکز دارد. لوله نازک به جای مقعد، از طریق گلو وارد می شود.

درمان مدفوع سیاه

درمان مدفوع سیاه با توجه به عامل ایجاد کننده این بیماری متفاوت است. اگر متوجه شدید که مقدار زیادی زغال اخته، شاه توت و سایر غذاهای تیره مصرف کرده اید، مصرف خود را برای چند روز محدود کنید و ببینید آیا تفاوتی ایجاد می کند. همین امر در مورد مکمل‌های آهن و داروهای حاوی بیسموت ساب سالیسیلات نیز صدق می‌کند: اگر فکر می‌کنید مدفوع سیاه ممکن است با مصرف هر یک از اینها مرتبط باشد، با پزشک خود در مورد جایگزین‌های بی‌خطر صحبت کنید.

زخم ها می توانند دلایل مختلفی داشته باشند، اما اشکال خفیف تر معمولاً با روش های زیر درمان می شوند:

• مهارکننده‌های پمپ پروتونی (PPIs)، که میزان اسید معده را کاهش می‌دهند تا زخم‌ها بهبود پیدا کنند.
• آنتاگونیست های گیرنده H2 که میزان اسید معده را نیز کاهش می دهند
• آنتی اسیدهای بدون نسخه
• کاهش استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)

جراحی همچنین یک گزینه برای موارد شدیدتر زخم های خونریزی دهنده است. اگر مدفوع سیاه به دلیل شرایطی باشد که باعث خونریزی دستگاه گوارش فوقانی می شود، درمان بسته به شدت بیماری متفاوت خواهد بود. اگر مدفوع سیاه و قیری رنگ شما با ناراحتی گوارشی یا سایر علائم شدید همراه است، منتظر صحبت با پزشک خود نباشید بلکه فوراً وقت ملاقات بگیرید یا به نزدیکترین اورژانس مراجعه کنید. البته با توحه به علائم مدفوع سیاه، می‌توانید با ثبت نوبت متخصص در شهرتان، قبل از بحرانی شدن شرایط، به متخصص مراجعه کنید. مثلا اگر در تهران زندگی می‌کنید، می‌توانید از طریق نوبت دهی دکتر گوارش و کبد تهران ، از میان بیش از 161 متخصص در این حوزه پزشکی، نوبت خود را ثبت کنید.

نتیجه گیری

مدفوع سیاه می تواند ناشی از مسائل مختلفی باشد، از خوردن بیش از حد شیرین بیان سیاه تا خونریزی در دستگاه گوارش. کلید تشخیص این که وضعیت شما چقدر جدی است علائم دیگری هستند که باید در نظر گرفته شوند. اگر همراه با مدفوع سیاه، حالت تهوع، ناراحتی معده، سرگیجه یا درد شکم دارید، سریعا با پزشک خود تماس بگیرید.

منبع:

healthline