درد سمت راست شکم + علت این درد و روش‌های درمان آن

یکی از عارضه‌های شایع، درد سمت راست شکم است. وجود این درد، دلایل مختلفی دارد و گاهی منشا آن بین زنان و مردان متفاوت است. این درد معمولا مقطعی است، اما گاهی به قدری شدید می‌شود که برای درمان درد سمت راست شکم باید در سریع‌ترین زمان ممکن، اقدام کرد. درمان این درد، با توجه به علت درد سمت راست شکم، انتخاب می‌شود. دلایل این درد، به اعضایی چون کلیه و کبد برمی‌گردند که در این بخش از شکم قرار گرفته‌اند و هر یک ممکن است عارضه‌ای متفاوت داشته باشند.

برای درمان درد سمت راست شکم، در اولین قدم باید به دکتر گوارش مراجعه کنید تا علت اصلی این درد، شناسایی شود. پزشک معالج، ترکیبی از درمان‌های دارویی و توصیه‌هایی برای تغییر در سبک زندگی را تجویز می‌کند. در ادامه این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، با ما همراه باشید زیرا قرار است تا هر آن چه که درباره درد سمت راست شکم وجود دارد را مورد بررسی قرار دهیم. مطالعه این مطلب، حدودا ۹ دقیقه طول خواهد کشید.

اگر سوالی دارید، می‌توانید در انتهای همین مطلب و در بخش نظرات بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر، پاسخ دهد.

درد سمت راست شکم چیست؟

به فضای بین قفسه سینه و لگن در بدن، شکم می‌گویند. در این نقطه از بدن، ارگان‌های مختلفی قرار گرفته‌ که آسیب و اختلال عملکرد در هر کدام  از آن‌ها، باعث ایجاد درد سمت چپ شکم یا سمت راست می‌شوند. در سمت راست و پایین شکم، بخشی از روده‌ بزرگ و کوچک، آپاندیس، قسمتی از کلیه و رحم و تخمدان (در بانوان) قرار گرفته‌‌ است. اگر در عملکرد هر یک از این اعضا اختلالی ایجاد شود، باعث درد می‌شوند.

علت درد سمت راست شکم چیست؟

باوری اشتباه درباره علت درد سمت راست شکم وجود دارد و آن این است که، تنها کلیه می‌تواند باعث درد سمت راست شکم شود. اکثرا هم درمان این مشکل را نوشیدن آب زیاد می‌دانند. درد سمت راست شکم می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد و سنگ کلیه تنها یکی از آن‌ها محسوب می‌شود. در ادامه مهم‌ترین دلایلی که باعث ایجاد این درد می‌شوند را بررسی خواهیم کرد:

• یبوست
• غذا خوردن زیاد
• التهاب آپاندیس
• فتق
• سندرم روده تحریک‌پذیر
• گرفتگی‌های قاعدگی
• درد سنگ کلیه
• مسمومیت‌‌های غذایی
• اختلالات کبدی
• اختلال عملکرد کیسه صفرا
• مشکل قلبی
• بیماری تنفسی

در ادامه، هر یک را به تفصیل بررسی خواهیم کرد.

آیا یبوست می‌تواند علت درد سمت راست شکم باشد؟

گاهی ممکن است برای مدتی مثلا از چند روز تا یک هفته، قادر نباشید که به راحتی مدفوع خود را دفع کنید. در این وضعیت احتمالا از احساس فشار در کل شکم، درد راست و پایین شکم یا نفخ و ورم شکم رنج می‌برید. یبوست و خشکی مزاج تجربه‌ای مشترک بین همه است. این مشکل در بیشتر اوقات، درمان ساده‌ای دارد. این گرفتگی می‌تواند باعث درد سمت راست شکم شود. برای درمان این درد، به نکات زیر دقت کنید:

• مصرف مایعات گرم
• نوشیدن آب
• افزایش فعالیت بدنی
• افزودن فیبر به رژیم غذایی
• مصرف انواع خشکبار مثل آلو خشک، انجیر خشک، دانه کتان و دانه چیا
• مصرف سبزیجات با برگ سبز

مصرف داروهایی چون قرص سی‌لاکس، کپسول رولاکس، کپسول ژلاکس و کپسول نرم کاستورکس می‌توانند به درمان یبوست کمک کنند. اما بهتر است با آگاهی از اینکه توصیه پزشک مربوط به تخصص گوارش چیست و آیا این داروها را تجویز می‌کند، به مصرف آن‌ها اقدام کنید.

درد آپاندیس در کدام بخش شکم خود را نشان می‌دهد؟

آپاندیس یک زائده در دستگاه گوارش است که اگر ملتهب شود، در اطراف ناف باعث ایجاد درد می‌شود. اگر التهاب ادامه پیدا کند، درد کم‌کم به سمت راست و پایین شکم کشیده می‌شود. اگر  علت درد سمت راست و پایین شکم شما آپاندیسیت باشد؛ احتمالا علائم دیگری مثل تهوع و استفراغ، تب با درجه پایین، یبوست یا اسهال و از دست دادن میل به غذا را نیز دارید. هنگام بررسی علائم به این نکات دقت کنید:

• علائم آپاندیسیت به سرعت و معمولا در طی ۲۴ ساعت اول بروز می‌کنند.
• علائم آپاندیسیت می‌توانند از ۴ تا ۴۸ ساعت پس از بروز مشکل در آپاندیس، ظاهر شوند.
• شایع‌ترین علامت التهاب در آپاندیس و از نشانه‌های اولیه آپاندیسیت، درد سمت راست شکم است.

آنچه که در این بخش اهمیت زیادی دارد، علائم همراه با درد استو اگر درد سمت راست شکم، به تنهایی وجود دارد، نمی‌تواند آپاندیسیت باشد. اما اگر این درد همراه با کاهش اشتها و حالت تهوع باشد، حتما بلافاصله به دکتر گوارش مراجعه کنید.

درد پاره شدن فتق، در کدام بخش شکم است؟

پارگی فتق زمانی رخ می‌دهد که یک عضو بدن از طریق سوراخی در عضله یا بافتی که آن را در جایگاهش نگه‌داشته، خارج شود. این اتفاق می‌تواند منجر به برآمدگی یا تورم قابل مشاهده در ناحیه آسیب دیده شود. شایع‌ترین علائم بیماری فتق اینگوئینال، برآمدگی یا توده در منطقه است. پس اگر سمت راست شکم بیرون‌زدگی داشته باشد، نشان از فتق خواهد بود. از دیگر علائم فتق می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد یا ناراحتی در منطقه‌ی آسیب‌دیده
• احساس ضعف، فشار و یا سنگینی در شکم
• احساس سوزش، داغ شدن یا درد در محل برآمدگی
• ریفلاکس اسید معده
• درد قفسه‌ سینه
• اختلال بلع

از علائمی که باعث فتق می‌شوند می‌توان به بارداری و یبوست اشاره کرد. همچنین بلند کردن اجسام با وزن سنگین و وجود مایع در شکم یا آسیت هم مواردی هستند که باعث فتق می‌شوند. ضمن اینکه، افزایش وزن ناگهانی، جراحی قبلی و حتی سرفه یا عطسه‌ی مداوم نیز شما را در معرض این بیماری قرار می‌دهند.

آیا سندرم روده تحریک‌پذیر درد سمت راست شکم را ایجاد می‌کند؟

سندروم روده تحریک‌‌پذیر (IBS) یا روده عصبی با گرفتگی عضلات، درد شکم، نفخ، اسهال و یبوست مشخص می‌شود. برای تشخیص سندروم روده تحریک‌پذیر باید حداقل ۳ تا ۶ ماه علائم را به طور متناوب تجربه کنید. از علائم آن می‌توان به اسهال شدید، یبوست متناوب با اسهال و برآمدگی شکم اشاره کرد. در ادامه دیگر نشانه‌ها را آورده‌ایم:

• شکم درد یا گرفتگی
• نفخ
• مدفوع سفت‌تر یا شل‌تر از حالت عادی
• وجود مخاط در مدفوع
• تغییر رنگ مدفوع و در مواردی ایجاد رنگ مدفوع سبز

اگر درگیر این مشکل باشید، احساس می‌کنید بعد از این که مدفوع‌تان را تخلیه کرده‌ید هنوز باید مدفوع کنید. معمولا تحریک روده علت درد سمت راست شکم در قسمت پایین است. معمولا افراد بعد از شرایط استرس‌زا و حتی شادی بیش از حد، این درد را تجربه می‌کنند. به این دلیل به این بیماری روده تحریک‌پذیر می‌گویند، زیرا با هر تغییری در احساس، روده تحریک می‌شود.

آیا درد قاعدگی در سمت راست شکم احساس می‌شود؟

درد سمت راست شکم در قاعدگی به علت انقباض رحم است. اگر میزان این انقباضات رحم، بسیار قوی باشد، باعث مسدود شدن عروق نزدیک به آن می‌شود. در نتیجه، اکسیژن‌رسانی به رحم متوقف شده و همین کمبود اکسیژن منجر به درد می‌شود. علت درد سمت راست شکم و همچنین پایین، نزدیک رحم، درد قاعدگی است که در روز اول اتفاق می‌افتد. برای کاهش این درد نیاز به مراجعه به پزشک نیست. اگر نکات زیر را رعایت کنید، درد کم می‌شود:

• از کیسه آب‌گرم برای زیر شکم و کمر استفاده کنید
• شکم و اطراف آن را ماساژ دهید
• دوش آب گرم بگیرید
• شنا، پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری به کاهش درد کمک می‌کنند
• خوردن وعده‌های غذایی سبک و مقوی توصیه می‌شود

ترک سیگار یا مصرف الکل در روزهای اول پریود مهمترین موردی است که باید مد نظر داشته باشید. سیگار و الکل می‌توانند درد این بخش از بدن را بیشتر کنند. درمان درد سمت راست شکم در دوران قاعدگی، درد جدی نیست. با کمی تحمل، تسکین پیدا می‌کند.

آیا درد سنگ کلیه، سمت راست شکم را تحریک می‌کند؟

اگر کلیه راست شما دارای سنگ باشد، ممکن است درد سمت راست شکم و کشاله ران داشته باشید. درد سنگ کلیه حالتی مثل تیر کشیدن دارد و ممکن است از سمت راست شکم تا ران وجود داشته باشد. در چنین شرایطی احتمال دارد هنگام ادرار کردن درد آزاردهنده‌ای داشته باشید؛ همچنین سنگ کلیه می‌تواند باعث مسدود شدن مسیر خروج ادرار شود. دیگر علائم سنگه کلیه عبارتند از:

• وجود خون در ادرار
• احساس ادرار کاذب
• استفراغ
• حالت تهوع

در چنین شرایطی وقتی در زمان مناسب تحت درمان پزشک متخصص قرار بگیرید، سنگ کلیه بر اساس نوع، اندازه و محل قرار گرفتن در کلیه درمان خواهد شد. پس نگران نباشید و آرامش خود را حفظ کنید. عمل کردن به دستورات درمانی پزشک، روند درمان شما را سریع‌تر خواهد کرد.

آیا مسمومیت غذایی باعث دل‌درد می‌شود؟

هنگامی که با مسمومیت غذایی مواجه می‌شوید، بهترین کار این است که بلافاصله مصرف غذاهای جامد را برای حداقل ۲۴ ساعت متوقف کنید. این کار، به کاهش فشار بر سیستم گوارشی کمک می‌کند. مصرف آب و نوشیدنی‌های سبک بدون شکر، نقش کلیدی در بازیابی بدن دارند.. به مرور زمان، می‌توان با مصرف غذاهای نرم و ساده مانند سوپ و برنج، به تغذیه عادی بازگشت. از مهمترین علائم مسمومیت غذایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد سمت راست شکم یا درد در دیگر بخش‌های آن
• اسهال
• استفراغ
• بی‌اشتهایی
• تب ضعیف
• بی‌حالی و ضعف
• احساس تهوع
• سر درد

اگر دوره‌های مکرر استفراغ و عدم توانایی در حفظ مایعات را تجربه کردید، بدانید که شرایط جدی است. اگر این مورد با استفراغ خونی و مدفوع سیاه یا خون در مدفوع همراه بود، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. اسهالی که بیش از سه روز در بزرگسالان و بیش از یک روز در کودکان طول بکشد، می‌تواند بدن را شدیدا کم‌آب کند پس باید پیگیری شود.

درد اختلالات کبدی در کدام بخش شکم احساس می‌شود؟

کبد اگر آسیب ببیند علائم متعددی از خود نشان می‌دهد که یکی از آن‌ها درد در سمت راست شکم و بالای آن است. اگر شما به همراه درد شکم علائمی مثل ضعف، بی اشتهایی، تهوع، احساس ناخوشی در شکم، زرد شدن رنگ پوست و چشم‌ها داشته باشید؛ ممکن است دچار اختلالات کبدی باشید. البته این مورد را باید پزشک تشخیص دهد. قطعا پزشک برای تشخیص این بیماری، به همین علائم بسنده نخواهد کرد.

طبق آنچه که در یکی از مقالات sciencedirect آمده است:

” بیماری کبد سالانه عامل بیش از دو میلیون مرگ و میر (سیروز، هپاتیت ویروسی و سرطان کبد) و 4 درصد از کل مرگ و میرها در سراسر جهان است (1 از هر 25 مرگ). از هر 3 مرگ و میر ناشی از کبد، 1 مورد در زنان رخ می‌دهد. بر اساس این برآورد، سرطان کبد عامل 600000 تا 900000 مرگ و میر است.”

آیا اختلال عملکرد کیسه صفرا درد شکمی ایجاد می‌کنند؟

کیسه صفرا یک عضو کوچک گلابی شکل ۴ اینچی است که در زیر کبد و در بخش بالایی و سمت راست شکم قرار دارد و نقش مهمی در فرایند هضم و جذب مواد غذایی دارد. این کیسه درست در زیر کبد و در قسمت راست شکم قرار دارد. به طور دقیق‌تر، محل قرارگیری کیسه صفرا بین پهلوی راست و زیر آرنج است. این عضو کوچک بین کبد و روده قرار می‌گیرد. طبیعی است که علت درد سمت راست شکم باشد.

• درد سمت راست شکم
• تهوع
• استفراغ
• تغییر رنگ ادرار و مدفوع

از جمله مواردی هستند که آسیب به صفرا را نشان می‌دهند. افزایش تولید صفرا توسط کبد، مسدود شدن مجاری صفراوی، خلل در تخلیه صفرا به روده، مشکلات جذب صفرا در روده،  سنگ کیسه صفرا، التهاب کیسه صفرا و هپاتیت می‌توانند این درد را بیشتر کنند.

آیا مشکلات قلبی باعث درد در شکم می‌شوند؟

مشکل قلبی یکی از دیگر دلایل درد سمت راست شکم است. هرچند که ناحیه بروز این درد ممکن است از زیر فک تا بالای ناف باشد. در صورتی که از قبل سابقه حمله قلبی داشته‌اید یا قبلا پزشک به شما درباره بیماری گرفتگی رگ‌های قلبی اخطار داده، هنگام درد در سمت راست شکم و بالای آن، بیشتر احتیاط کرده و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. از دیگر علائم بیماری قلبی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد قفسه سینه
• تنگی نفس
• خستگی
• سرگیجه
• ضربان قلب نامنظم
• تورم
• غش

تشخیص مشکل قلبی شامل ارزیابی سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی، آزمایش خون، نوار قلب، تست استرس، اکوکاردیوگرافی و تصویربرداری است. تشخیص سریع علائم و مدیریت موثر بیماری قلبی می‌تواند شما را از خطر مرگ نجات دهد.

آیا بیماری‌های تنفسی باعث درد شکمی می‌شوند؟

بیماری تنفسی می‌تواند باعث ایجاد درد شکم شود. گاهی عفونت‌های ریه (ذات‌الریه) در قسمت‌های پایینی ریه‌ها ممکن است دردی در پایین قفسه سینه و بالای شکم ایجاد کنند. دسته‌هایی از کیسه‌‌های هوایی ریز در انتهای لوله‌های تنفسی موجود در ریه‌ها وجود دارند، که اگر التهاب ریه صورت گیرد، این کیسه‌ها ملتهب شده و با مایعات چرکی پر می‌شوند. این عفونت‌ها درد سمت راست شکم را ایجاد می‌کنند. در این حالت، هر نفس کشیدنی می‌تواند باعث درد در شکم شود.

علت درد زیر شکم سمت راست در زنان چیست؟

بعضی از بیماری‌ها هستند که مهم‌ترین علامتشان گرفتگی در سمت راست و پایین شکم است و فقط در بانوان اتفاق می‌افتد. علامت مشترک تمام این بیماری‌ها علاوه بر درد سمت راست شکم، احساس درد در هنگام برقراری رابطه جنسی، حالت تهوع، عادت ماهیانه غیرعادی، خونریزی از واژن یا ترشح مواد قهوه‌ای رنگ و گاهی احساس درد در هنگام ادرار کردن یا اجابت مزاج در طول دوران قاعدگی است. از این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کیست تخمدان
• اندومتریوز یا گسترش بافت رحم به تخمدان و معده (Endometriosis)
• بیماری التهابی لگن
• پیچ خوردگی تخمدان
• دوران تخمک‌گذاری
• حاملگی خارج رحمی
• درد قاعدگی
• بیماری التهابی لگن (PID)

در صورتی که این دردها تداوم داشته باشند باید با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید. معمولا پزشک، با معاینات فیزیکی و همچنین برخی آزمایش‌ها، علت دقیق بیماری شما را تشخیص می‌دهد. روند درمان درد سمت راست شکم در این شرایط، با توجه به علت آن دنبال می‌شود. به همین دلیل، داروها و همچنین توصیه‌ها، با یکدیگر متفاوت هستند.

علت درد زیر شکم سمت راست در مردان چیست؟

در میان مردان نیز بیماری‌هایی مثل فتق اینگوینال (inguinal hernia) و پیچ‌خوردگی بیضه نیز همراه با درد سمت راست شکم و پایین آن است. فتق اینگوینال بافت چربی بیرون‌زده از زیر پوست شکم مردان است. پیچ‌خوردگی بیضه هم از فرم خارج شدن طناب‌های اسپرماتیک است. این مشکل خودش را با علائمی مثل احساس درد در هنگام ادرار کردن، حالت تهوع، استفراغ و تورم کیسه بیضه، نشان می‌دهد.

توجه: هرگاه در بیضه‌ها دچار دردی شدید و آنی شدید، حتی اگر این درد برطرف شد، حتماً به متخصص کلیه و مجاری ادراری مراجعه نمایید. زیرا در صورت پیچ‌خوردگی بیضه، اگر اقدامات درمانی به‌موقع انجام نشود، ممکن است بافت بیضه به علت ایجاد این عارضه با مشکل خون‌رسانی مواجه شود و لطمات جبران‌ناپذیری به این عضو وارد گردد.

علت درد سمت راست شکم بالا چیست؟

اگر دردی ناگهانی و تیز را در سمت راست بالای شکم احساس کردید، احتمالا نشانه مشکل در کیسه صفرا است. چرا که کیسه صفرا درست در پشت قفسه سینه قرار دارد. سنگ‌های صفراوی، شایع‌ترین علت درد در این نقطه هستند. البته، در بیشتر موارد، سنگ صفرا هیچ علامتی نداشته و به درمان نیاز ندارد. اما اگر سنگ کیسه صفرا در سوراخی داخل کیسه صفرا گیر کند، می‌تواند باعث ایجاد درد ناگهانی و شدید در سمت راست شکم سمت بالا، شود.

توجه: اگر درد کیسه صفرا ادامه‌دار شد ممکن است شما را درگیر التهاب صفرا یا کُله‌سیستیت کند. به همین دلیل هم لازم است به پزشک مراجعه کنید تا در ابتدای مسیر، روش درمانی صحیح را پیشنهاد کند.

علت درد سمت راست شکم پایین چیست؟

درد سمت راست شکم در قسمت پایین، بیشتر به کلیه و مشکلات آن مربوط می‌شود. شایع‌ترین درد در این بخش، به دلیل وجود سنگ در کلیه است. حتی عفونت‌های کلیوی هم می‌توانند چنین دردی را در این ناحیه ایجاد کنند. از جمله علائمی که مشاهده خواهید کرد، عبارتند از:

• تب
• درد پهلو
• ادرار دردناک (سوزش ادرار)
• خون در ادرار
• حالت تهوع
• استفراغ
• سرگیجه
• یبوست یا اسهال
• بثورات پوستی
• خستگی
• لرز (درد کلیه در اثر سرما)
• طعم فلزی در دهان
• بوی بد دهان
• تورم و تنگی نفس

پس اگر درد سمت راست شکم با این علائم همراه بود، بدانید که این درد مربوط به کلیه است. بهترین اقدام مراجعه به پزشک است. خصوصا اگر سه علامت آخر را مشاهده کردید بدانید که کلیه‌ها در وضعیت خطرناکی قرار گرفته‌اند و علت درد سمت راست شکم، همین موضوع است.

علت درد سمت راست شکم بعد از غذا خوردن چیست؟

غذا خوردن افراطی، به دلیل فشاری که به معده و روده‌ها وارد می‌کند، می‌تواند علت درد سمت راست شکم باشد. البته درباره غذا خوردن، می‌توان به خوردن غذاهای مسموم نیز اشاره کرد. مصرف مواد غذایی آلوده به انواع باکتری‌ها و ویروس‌ها منجر به مسمومیت غذایی می‌شود. مسمومیت غذایی علائم متعددی از قبیل تهوع و استفراغ، اسهال و درد در نواحی مختلف شکم را به دنبال دارد. هنگام غذا خوردن به این نکات دقت کنید:

• غذاهایی را صرف کنید که مدت طولانی‌تری، در حجم کم، شما را سیر نگه می‌دارند.
• در هنگام غذا خوردن تنها به جویدن توجه داشته باشید و لقمه­‌های کوچک را آرام آرام بجوید.
• از غذا ­خوردن در مقابل تلویزیون و کامپیوتر جلوگیری کنید.
• قبل از این که احساس سیری کنید، غذا خوردن را متوقف کنید؛ چرا که وقتی حجم قابل توجهی از غذا را میل کردید، ۲۰ دقیقه زمان می­‌برد تا معده پیام سیر بودن را به مغز اعلام کند.
• به میزان آبی که در طول روز می‌­نوشید دقت کنید.

بین غذا خوردن از نوشیدن آب، بپرهیزید. خوردن آب هنگام غذا خوردن می‌تواند عملکرد معده را مختل کرده و باعث دل‌درد شود. همچنین، آب حجم زیادی از معده را پر می‌کند و زودتر گرسنه می‌شوید.

علت درد سمت راست بالای شکم زیر دنده چیست؟

اگر شکم را به چهار قسمت تقسیم کنیم، بالاترین ربع در سمت راست ربع بالا سمت راست شکم  زیر دنده‌ها است. این قسمت شامل بسیاری از اندام‌های مهم، از جمله قسمتی از کبد، کلیه، کیسه صفرا، پانکراس و روده بزرگ و کوچک است. پس هر اختلالی در این اندام می‌تواند باعث درد در این بخش بدن شود. در ادامه چند علت شایع که باعث این درد می‌شوند را آورده‌ایم:

• مشکلات کلیوی مانند سنگ کلیه، عفونت مجاری ادراری (UTI)، عفونت کلیوی یا سرطان کلیه
• هپاتیت، آبسه کبدی یا سرطان کبد
• پره اکلامپسی، بیماری شایع هفته 20 بارداری
• مشکلات کیسه صفرا، مانند سنگ‌های صفراوی یا کالدوچلیتیایس
• سوءهاضمه، گاستریت، و زخم‌های گوارشی
• مشکلات پانکراس
• آسیب یا تروما، پنومونی و زونا

در صورتی که هر یک از موارد فوق در بدن شما اتفاق بیفتد، دردی متفاوت را تجربه می‌کنید. به عنوان مثال، اگر مشکل کلیوی داشته باشید، دردی که به پشت و یا کشاله ران سرایت می‌کند را تجربه خواهید کرد. در جدول زیر، این دردها و علائم را بررسی کرده‌ایم:

به منظور تشخیص علت درد سمت راست شکم  زیر دنده‌ها پزشک در مورد سابقه پزشکی شما می‌پرسد و یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. علاوه بر این، ممکن است آزمایشاتی برای تشخیص، تجویز شود.

علت احساس سنگینی در سمت راست شکم چیست؟

این احساس سنگینی می‌تواند بعد از خوردن غذای خیلی زیاد ایجاد شود. در این حالت درد سمت راست شکم و همچنین حس سنگینی که ایجاد می‌کند چندان خطرناک نیست. اما، اگر این درد شدید شده و ادامه‌دار باشد می‌تواند عاملی جدی را در خود پنهان کرده باشد. در ادامه برخی از این عوامل را آورده‌ایم:

• عفونت‌های گوارشی
• اختلالات گوارشی
• آلرژی‌ها
• تغییرات در رژیم غذایی
• استرس و اضطراب
• فعالیت بدنی ناکافی
• مصرف داروها
• مشکلات عضلانی

هر یک از این عوامل می‌توانند به صورت مستقیم یا ترکیبی باعث ایجاد درد در سمت راست شکم همراه با حس سنگینی شوند. درمان درد سمت راست شکم با توجه به علتی که باعث آن شده است، متفاوت خواهد بود. پس پیشنهاد ما این است که حتی داروهایی که نیاز به تجویز پزشک ندارند را بدون توصیه پزشک، مصرف نکنید.

علت احساس توده در سمت راست شکم چیست؟

یکی از مواردی که حس کردن آن می‌تواند همزمان استرس و اضطراب زیادی به همراه داشته باشد، حس داشتن توده در شکم است. گاهی اوقات این توده‌ها واقعا وجود دارند و گاهی ناشی ار نگرانی‌های بیش‌از حد هستند. در قسمت سمت راست شکم، عضوی چون کبد قرار گرفته است که ممکن است توده‌ای را در خود جای داده باشد. این توده‌ها می‌توانند خطرناک یا بی‌خطر باشند که با تشخیص پزشک می‌توان به این موضوع پی برد.

قطعا نوع دردی که هر یک از این مشکلات ایجاد می‌کنند، با دیگری تفاوت زیادی دارد. هرچند، علائمی که همراه با درد سمت راست شکم در فرد ایجاد می‌شوند نیز متنوع هستند. ورم سمت راست شکم بدون درد و سوزش سمت راست شکم را خیلی‌ها تجربه می‌کنند اما دلیل ایجادکننده، در افراد متفاوت بوده است.

علت درد کنار ناف سمت راست شکم چیست؟

درد سمت راست شکم در امتداد ناف (Periumbilical pain) یا درد پریومبیلیکا مشکلی شایع است که اکثر افراد آن را تجربه کرده‌اند. این درد می‌تواند به تمامی بخش‌های شکم وارد شده و هر سمت، نشان از عارضه‌ای متفاوت است. افراد مبتلا به این نوع درد، در گفتن دقیق محل آن مشکل داشته دارند. به همین دلیل است که پزشک معاینه فیزیکی را با دقت بالایی انجام می‌دهد. علت درد ناف، آن هم وقتی به سمت راست شکم کشیده می‌شود می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:

• هنگامی که فردی مبتلا به آپاندیسیت است، درد اغلب در اطراف ناف شروع شده و سپس به سمت راست و پایین شکم منتقل می‌­شود. گاهی اوقات، افراد مبتلا به آپاندیسیت ممکن است درد را در سمت راست گزارش کنند و نه در ناحیه ناف.
• درد در ناحیه سمت راست شکم و اطراف ناف می‌­تواند نشان‌دهنده یک بیماری کبدی باشد.
• برخی مواقع، فتق ناف دردی در این ناحیه ایجاد می‌کند.
• ایسکمی شریان مزانتریک (Mesenteric artery ischemia) یا کمبود جریان خون در روده کوچک نیز می‌تواند چنین دردی را ایجاد کند.
• دیسکسیون آئورت شکمی زمانی است که یک پارگی در آئورت، که شریان اصلی خونرسانی به بدن است، ایجاد می‌شود. پارگی آن درد ناف را ایجاد می‌کند که می‌تواند بیشتر در سمت راست شکم احساس شود.

گاهی اوقات، گرفتگی عضلات شکم یا به عبارتی قولنج کردن عضلات، باعث درد سمت راست ناف در زنان و مردان می‌شود. در این مواقع می‌توانید با ماساژ دادن اطراف ناف و استفاده کردن از یک کیسه آب‌گرم، درد را تسکین دهید. اما در مواردی که در بالا گرفته شده است، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص درد سمت راست شکم چگونه صورت می‌گیرد؟

علت درد طرف راست شکم می‌تواند طیف وسیعی را شامل شود. از بیماری‌های مربوط به کلیه گرفته تا روده‌ها و قلب در این لیست قرار دارند. به همین دلیل هم پزشک باید آزمایش‌های مختلفی را بررسی کند تا در تشخیص درمان سمت راست شکم، دقت کافی را داشته باشد. معمولا پزشک در کنار معاینه فیزیکی و بررسی سوابق پزشکی، آزمایش‌های زیر را انجام می‌دهد:

• آزمایش‌ نمونه‌های خون، مدفوع یا ادرار
• توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن
• کولونوسکوپی برای بررسی روده‌ها
• الکتروکاردیوگرام برای بررسی قلب
• سونوگرافی، نوعی تصویربرداری از شکم
• تصویربرداری با اشعه ایکس از شکم

بسته به اینکه جواب آزمایش شما چه چیزی را نشان دهد، درمان تعیین می‌شود. علائم همراه با درد سمت راست شکم را باید با دقت رصد کنید و موبه‌مو برای پزشک شرح دهید. این کار، روند درمان را با ریزبینی بیشتری پیش می‌برد.

درمان درد سمت راست شکم چگونه انجام می‌شود؟

درمان درد سمت راست شکم، با توجه به عاملی که باعث ایجاد آن شده است، متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال اگر علت درد سمت راست شکم، بیماری کلیوی باشد درمان روندی متفاوت از دردهای کبدی دارد. معمولا، درمان درد شکم به دو دسته درمان خانگی و دارویی تقسیم می‌شود. پیشنهاد ما این است که ابتدا با روش‌های کم‌تهاجمی‌تر خانگی، مثل استفاده از کیسه آب‌گرم، درد را تسکین دهید. سپس در آرامش بیشتر خودتان را به دکتر گوارش برسانید.

برای درمان درد سمت راست شکم، چه داروهایی مصرف کنیم؟

قطعا تاکنون متوجه شده‌اید که داروها را باید با توجه به توصیه پزشک مصرف کنید. هرچند که مسکن‌ها بدون نسخه در اختیار شما قرار می‌گیرند، اما بهترین کار این است که ابتدا منشا درد را تشخیص دهید و سپس برای کاهش آن اقدام کنید. تصور کنید که درد آپاندیس را با مسکن کاهش دهید و به آن فرصت دهید تا بترکد. در ادامه، داروها را با توجه به منشا درد بررسی کرده‌ایم:

• اگر مشکلات کلیوی داشته باشید، احتمالا پزشک به شما قرص تامسولوسین برای دفع سنگ کلیه یا قرص سیپروفلوکساسین را برای عفونت کلیه تجویز خواهد کرد.
• اگر درد قاعدگی داشته باشید، قرص‌های مسکن از جمله ژلوفن پیشنهاد می‌شوند.
• اگر روده‌ها و گوارش باعث درد شده باشند، آنتی‌بیوتیک‌ها مانند سفتریاکسون، سیپروفلوکساسین و مترونیدازول تجویز خواهند شد.
• اگر درگیر پانکراتیت یا نفریت باشید، داروی پانکراتین مخلوطی از آنزیم‌های پانکراس شامل آمیلاز، لیپاز و پروتئازها تجویز می‌شود.

همانطور که مشاهده کردید، تقریبا هیچ داروی مشابهی برای علل مختلف وجود ندارد. پس استفاده کردن از داروهایی که فرد دیگری برای دل‌درد خود استفاده کرده و نتیجه گرفته است، الزاما حال شما را خوب نخواهد کرد. درمان علت زمینه‌ای اولین موردی است که پزشک مورد توجه قرار می‌دهد.

آیا درمان خانگی برای کاهش درد سمت راست شکم وجود دارد؟

در این شرایط، ابتدایی‌ترین درمانی که پیشنهاد می‌شود استفاده از کیسه آب‌گرم است. سعی کنید با کمی گرم کردن شکم، درد را تسکین دهید. همچنین با خوردن داروهای خانگی مثل جوشانده زنجبیل یا دارچین، طبق دستورالعمل‌های درمان درد سمت راست شکم در طب سنتی، می‌توانید درد مربوط به گوارش یا قاعدگی را تا حد زیادی کم کنید. روش‌های کم‌تهاجمی در درمان خانگی، آن‌هایی هستند که در کنار تجویز متخصص، توصیه می‌شوند. لطفا به دنبال مصرف افراطی داروهای خانگی مثل پونه یا آویشن نباشید.

داروهای خانگی مثل پونه و آویشن، اگر بیش از حد استفاده شوند می‌توانند خود تحریک‌کننده درد شما باشند. درمان خانگی بیماری‌های مربوط به گوارش معمولا با عرق نعنا صورت می‌گیردو عرق نعنا تا حدی اسید معده را کاهش می‌دهد. کاهش اسید به تقلیل درد گوارشی کمک می‌کند. سعی کنید استراحت کنید و با یک دوش آب‌گرم، کمی آرامش را به خودتان برگردانید. ماساژ دادن ناف و سمت راست شکم نیز به شما کمک زیادی می‌کند.

برای درمان درد سمت راست شکم به چه دکتری باید مراجعه کنیم؟

پیش از هر چیز باید بدانید که درد شکم در تمام سنین در میان مردان و زنان شایع است. اندام‌های متعددی در شکم قرار دارند که باعث ایجاد درد در سمت راست و بالای شکم می‌شوند. بنابراین به عنوان اولین توصیه پیشنهاد می‌کنیم تا در مورد درد سمت راست شکم، هیچ نگرانی به خود راه ندهید. اما اگر درد شکم شما بیش از چند روز طول کشید، آرامش خود را حفظ کرده و به دکتر معده مراجعه کنید.

در این راستا، می‌توانید از سامانه ثبت نوبت آنلاین دکتردکتر، کمک بگیرید. کافیست، پزشکان شهر خود را جستجو کرده و اینترنتی، نوبت ویزیت حضوری یا غیرحضوری بگیرید.

در نهایت، این توصیه‌ها را جدی بگیرید

درد سمت راست شکم به خودی‌ خود چندان خطرناک نیست. آنچه این موضوع را جدی می‌کند، بعد از مرور زمان ایجاد می‌شود. اگر دردهای کلیه یا کبد، در ابتدای مسیر شناسایی شوند، قطعا قابل درمان هستند. اما همین دردها اگر پشت گوش انداخته شوند، می‌توانند خطر مرگ را به همراه داشته باشند. گاهی مشاوره گرفتن از افراد غیرپزشک و گوش کردن به توصیه‌های بی‌‌اساس، باعث می‌شود که یک بیماری ساده تبدیل به یک وضعیت پیچیده شود. درباره درد در سمت راست شکم لازم است به این نکته توجه کنید که ممکن است علامتی از وجود احتمالی یک بیماری باشد. بیماری که اگر به موقع درمان شود، خیلی زود از بین می‌رود.

منابع:

niddk.nih.gov/kidney-disease

my.clevelandclinic.org liver-disease

mountsinai.org/abdominal-pain

سوالات متداول 

• آیا درد سمت راست شکم خطرناک است؟ این درد به خودی خود خطرناک نیست. به این شرط که علت اصلی این درد به درستی شناسایی شود. درد سمت راست شکم معمولا نشانه یک عامل درونی است که باید بررسی شود.
• علت احساس تکان خوردن چیزی در سمت راست شکم چیست؟ این قسمت، محل نبض شریان آئورت است. پس باید سونوگرافی داپلر عروق شکم انجام دهید. ممکن است آنوریسم قوس آئورت داشته باشید. البته این نبض بصورت طبیعی در افراد لاغر لمس می‌شود.
• علت درد سمت راست شکم چیست؟ علت این درد می‌تواند به اعضایی ربط داشته باشد که در این قسمت قرار گرفته‌اند، از جمله کلیه، کبد، روده‌ها و حتی قلب. البته‌های دردهای قاعدگی و تخمک‌گذاری نیز این درد را ایجاد می‌کنند.
• علت درد سمت راست شکم در مردان چیست؟ مردان معمولا به دلیل مشکلات پروستات و همچنین پیچ‌خوردگی بیضه‌ها این درد را تجربه می‌کنند. البته بیماری‌های کلیوی و کبدی نیز باعث این درد هستند.