تزریق زیر جلدی چیست؛ آمادگی ها و نحوه تزریق

تزریق زیر جلدی روشی برای تجویز دارو است. زیر جلدی به معنای زیر پوست است. در این نوع تزریق از یک سوزن کوتاه برای تزریق دارو به لایه بافتی بین پوست و عضله استفاده می شود. داروهایی که به این روش به بدن انتقال داده می شوند معمولاً آهسته تر از تزریق داخل رگ و گاهی اوقات در یک دوره 24 ساعته، جذب می شوند. این نوع تزریق زمانی استفاده می شود که سایر روش های تجویز کمتر موثر باشند. به عنوان مثال، برخی از داروها را نمی توان از طریق خوراکی تجویز کرد زیرا اسید و آنزیم های معده آنها را از بین می برد. روش های دیگر، مانند تزریق داخل وریدی، می تواند دشوار و پرهزینه باشد. برای مقادیر کمی از داروهای حساس، تزریق زیر جلدی می تواند روشی مفید، ایمن و راحت برای وارد کردن دارو به بدن باشد.

داروهایی که با تزریق زیر جلدی تجویز می شوند

داروهایی که از طریق تزریق زیر جلدی تجویز می شوند شامل داروهایی هستند که می توانند در حجم های کم تجویز شوند (معمولاً کمتر از 1 میلی لیتر اما تا 2 میلی لیتر بی خطر است). انسولین و برخی هورمون ها معمولاً به صورت تزریق زیر جلدی تجویز می شوند. سایر داروهایی که باید خیلی سریع داده شوند نیز می توانند از طریق تزریق زیر جلدی تجویز شوند. اپی نفرین به شکل انژکتوری خودکار به نام EpiPen وجود دارد و برای درمان سریع واکنش های آلرژیک شدید استفاده می شود. هنگامی که قرار است اپی نفرین به صورت عضلانی تجویز شود، اگر به صورت زیر جلدی داده شود نیز موثر خواهد بود.

برخی از داروهای ضد درد مانند مورفین و هیدرومورفون (دیلائودید) نیز می توانند به این روش تجویز شوند. داروهایی که از حالت تهوع و استفراغ جلوگیری می کنند مانند متوکلوپرامید (رگلان) یا دگزامتازون (دکس پاک) نیز می توانند از طریق تزریق زیر جلدی تجویز شوند. برخی از واکسن ها و واکسن های آلرژی به صورت تزریق زیر جلدی تجویز می شوند. بسیاری از واکسن‌های دیگر به‌عنوان تزریق عضلانی به جای زیر پوست در بافت ماهیچه‌ای تزریق می‌شوند.

آماده شدن برای تزریق زیر جلدی

محل تزریق برای تزریق زیر جلدی مهم است. دارو باید درست زیر پوست به بافت چربی تزریق شود. برخی از نواحی بدن دارای یک لایه بافتی هستند که به راحتی در دسترس هستند، جایی که سوزن تزریق شده در زیر پوست به ماهیچه، استخوان یا رگ های خونی برخورد نمی کند.

رایج ترین محل های تزریق عبارتند از:

• شکم: در سطح ناف یا زیر آن، حدود دو اینچ از ناف فاصله دارد
• بازو: پشت یا کنار بازو
• ران: جلوی ران

تجهیزات مورد استفاده برای تزریق زیر جلدی عبارتند از:

دارو: ویال های داروی مایع می توانند یک بار مصرف یا چند بار مصرف باشند. همچنین می توان ویال ها را با پودری که باید مایعی به آن اضافه شود، پر کرد.

سرنگ ها: سوزن سرنگ ها کوتاه و به طول 5/8 اینچ هستند. ضخامت سوزن معمولاً 25 یا 27 گیج است. ممکن است گزینه های دیگری برای دوزهای بیش از 1 میلی لیتر، برای کودکان یا افراد دارای اختلالات بینایی وجود داشته باشد.

قلم انژکتور خودکار: برخی از داروها در یک “قلم” با یک سوزن کوتاه یکبار مصرف که در انتهای یک ویال قلمی شکل و چند منظوره پیچ شده است، موجود است. مقدار داروی مورد نیاز در پایان اندازه گیری می شود. همانطور که قبلا ذکر شد، داروهای اورژانسی مانند اپی نفرین نیز می توانند به این شکل باشند.

نحوه انجام تزریق زیر جلدی

دستان خود را بشویید.

برای جلوگیری از عفونت احتمالی دست های خود را با آب گرم و صابون بشویید. حتماً بین انگشتان، پشت دست ها و زیر ناخن ها را کاملاً بشویید. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) توصیه می کند که به مدت 20 ثانیه یعنی مدت زمانی که برای دو بار خواندن “تولدت مبارک” طول می کشد، دست هایتان را بشویید.

وسایل را جمع آوری کنید.

لوازم زیر را جمع آوری کنید:

• سوزن و سرنگ با دارو یا قلم تزریق خودکار
• پدهای الکلی
• گاز پانسمان
• ظرف مقاوم در برابر سوراخ شدن برای دور انداختن سوزن‌ها و سرنگ‌های استفاده شده (معمولاً یک ظرف قرمز و پلاستیکی)
• بانداژ

محل تزریق را تمیز و بررسی کنید.

قبل از تزریق دارو، پوست خود را بررسی کنید تا مطمئن شوید کبودی، سوختگی، تورم، سختی یا تحریک در ناحیه تزریق وجود ندارد. برای جلوگیری از آسیب به یک ناحیه با تزریق های مکرر، محل های تزریق را تغییر دهید و جایگزین کنید. سپس باید پوست را با یک سواب الکل تمیز کنید. قبل از انجام تزریق اجازه دهید الکل کاملا خشک شود.

سرنگ را با دارو آماده کنید.

قبل از اینکه دارو را از ویال خارج کنید و به خودتان یا شخص دیگری تزریق کنید، مطمئن شوید که از داروی صحیح، در دوز صحیح، در زمان و به روش درست استفاده می کنید. با هر تزریق از یک سوزن و سرنگ جدید استفاده کنید.

آماده سازی سرنگ:

درپوش را از ویال بردارید. اگر ویال چند دوز است، یادداشت کنید که ویال برای اولین بار چه زمانی باز شده است. درپوش لاستیکی باید با یک سواب الکلی تمیز شود.

هوا را به داخل سرنگ بکشید. پیستون را به سمت عقب بکشید تا سرنگ به اندازه دوزی که تزریق می کنید پر از هوا شود. این کار به این دلیل انجام می شود که ویال دارای خلاء است و برای تنظیم فشار باید به مقدار مساوی هوا اضافه کنید. این کار کشیدن دارو به داخل سرنگ را آسان تر می کند. با این حال، نگران نباشید، اگر این مرحله را فراموش کردید، همچنان می توانید دارو را از ویال خارج کنید.

هوا را به داخل ویال وارد کنید. درپوش را از سوزن بردارید و سوزن را از درپوش لاستیکی در بالای ویال فشار دهید. تمام هوا را به داخل ویال تزریق کنید. مراقب باشید برای تمیز نگه داشتن سوزن به آن دست نزنید.

دارو را کنار بگذارید. ویال و سرنگ را وارونه بچرخانید تا سوزن به سمت بالا باشد. سپس پیستون را به عقب بکشید تا مقدار صحیح دارو برداشته شود.

هر گونه حباب هوا را بردارید. روی سرنگ ضربه بزنید تا حباب‌ها را به سمت بالا برانید و به آرامی پیستون را فشار دهید تا حباب‌های هوا بیرون بروند.

آماده سازی انژکتور خودکار:

اگر از قلم انژکتور خودکار استفاده می کنید، سوزن را به قلم وصل کنید.

اولین باری که از قلم استفاده می‌کنید، باید آن را آماده کنید تا هوای اضافی از آن خارج شود.

دوز کوچکی را اندازه گیری کنید (معمولاً 2 واحد یا 0.02 میلی لیتر، یا همانطور که در دستورالعمل بسته نشان داده شده است) و دکمه را فشار دهید تا پرایمر خارج شود.

دوز صحیح را شماره گیری کرده و برای تزریق آماده شوید.

دارو را تزریق کنید.

پوست خود را نیشگون بگیرید. مقداری از پوست بین انگشت شست و اشاره خود قرار داده و آن را نگه دارید. (شست و سبابه شما باید حدود یک و نیم اینچ از هم فاصله داشته باشند.) این کار بافت چربی را از عضله دور می کند و تزریق را آسان می کند

سوزن را تزریق کنید. سوزن را با زاویه 90 درجه به پوست فشرده شده تزریق کنید. باید این کار را سریع اما بدون نیروی زیاد، انجام دهید. اگر چربی بدن شما بسیار کم است، ممکن است لازم باشد سوزن را با زاویه 45 درجه نسبت به پوست تزریق کنید.

دارو را وارد کنید. به آرامی پیستون را فشار دهید تا دارو تزریق شود. باید کل مقدار دارو را تزریق کنید.

سوزن را بیرون بکشید. پوست گرفته را رها کنید و سوزن را بیرون بکشید. سوزن استفاده شده را در یک ظرف مقاوم در برابر سوراخ شدن بیندازید.

به محل تزریق فشار وارد کنید. برای اعمال فشار سبک به محل تزریق از گاز استریل استفاده کنید. اگر خونریزی وجود داشته باشد، باید بسیار جزئی باشد. ممکن است بعداً متوجه کمی کبودی شوید. این امری رایج است و جای نگرانی نیست.

عوارض تزریق زیر جلدی

اگر این نوع تزریق را برای بیش از یک دوز یا چند روز انجام می دهید، باید محل های تزریق را عوض کنید. این بدان معنی است که شما نباید دو بار پشت سر هم دارو را در یک نقطه تزریق کنید.

به عنوان مثال، اگر امروز صبح دارو را به ران چپ خود تزریق کرده اید، امروز بعد از ظهر از ران راست خودبرای تزریق استفاده کنید. استفاده مکرر از همان محل تزریق می تواند باعث ناراحتی و حتی آسیب بافت شود. مانند هر روش دیگر تزریق، عفونت در محل تزریق امکان دارد. علائم عفونت در محل تزریق عبارتند از:

• درد شدید
• سرخی
• ورم
• گرما یا ترشحات

علائم ذکر شده باید بلافاصله به پزشک اطلاع داده شود.

منبع : healthline