سرطان فرج چیست؟ + علائم سرطان پرینه یا مهبل و درمان آن

سرطان مهبل، یکی از انواع نادر سرطان‌ها است که به بافت‌های خارجی دستگاه تناسلی زنان آسیب می‌زند. این نوع سرطان معمولاً ناشی از تغییرات غیرطبیعی در سلول‌های فرج است که می‌تواند به مرور زمان به تومورهای سرطانی تبدیل شود. افزایش سن، عفونت‌های ویروسی مانند ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) و عوامل ژنتیکی از جمله عواملی هستند که خطر ابتلا به این نوع سرطان را افزایش می‌دهند.

علائم سرطان فرج شامل خارش یا درد در ناحیه فرج، وجود یک توده یا ضایعه غیرطبیعی، خونریزی غیرطبیعی و تغییرات در پوست فرج نظیر زخم‌ها یا تغییر رنگ است. این علائم ممکن است در مراحل اولیه بیماری به‌وضوح نمایان نباشد و به همین دلیل در صورت مشاهده هرگونه تغییرات نامتعارف توصیه می‌شود که به پزشک مراجعه شود. درمان سرطان فرج بسته به مرحله بیماری و وضعیت سلامتی بیمار ممکن است شامل جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی باشد. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند شانس بهبودی را به‌طور قابل توجهی افزایش دهد. بنابراین توجه به علائم و معاینات منظم پزشکی از اهمیت بالایی برخوردار است. برای پیدا کردن بهترین متخصص ها و پزشک ها در این حوزه به سایت دکتر دکتر مراجعه کنید.

سرطان فرج چیست؟

سرطان فرج آنچنان شایع نیست و در بافت‌های فرج یعنی بخش کلی اندام تناسلی زنان ایجاد می‌شود.  فرج یا به‌ لاتین Vulva نامی کلی است برای تمام بخش‌های خارجی اندام جنسی زنان. اندام جنسی زنان شامل موارد زیر است:

• دهانه واژن؛ کانالی عضلانی برای رابطه جنسی، زایمان و قاعدگی.
• لابیا مینور (لبه‌های داخلی)؛ بخش و بافتی چین‌دار که دهانه واژن را احاطه می‌کند و تا بالای کلیتوریس امتداد دارد.
• لابیا مانور (لبه‌های خارجی)؛ ناحیه گوشتی که لب‌های داخلی اندام تناسلی را شکل می‌دهد.
• قسمت بیرونی کلیتوریس؛ قسمت گوشتی حساس از نظر جنسی در بالای دهانه واژن.
• مونس پوبیس (Mons pubis)؛ ناحیه گرد جلوی استخوان‌های شرمگاهی که در دوران بلوغ با مو پوشیده می‌شود.
• دهانه مجرای ادرار؛ لوله‌ای که به ادرار اجازه خروج از بدن می‌دهد.
• پرینه؛ قسمتی از پوست بین واژن و مقعد.

با توجه به سایت mayoclinic که درباره سرطان فرج می‌گوید:

“سرطان فرج سرطانی است که با رشد سلول‌ها روی فرج شروع می‌شود. فرج ناحیه‌ای از پوست است که مجرای ادرار و واژن را احاطه کرده است و شامل کلیتوریس و لابیا می‌باشد.”

سرطان فرج معمولا در طی چند سال و به‌کندی ایجاد می‌شود. ابتدا، نواحی پیش‌سرطانی به‌وجود می‌آیند. با کشف توده‌ای غیرطبیعی در خارجی‌ترین لایه پوست فرج، این مشکل کشف و شناسایی می‌شود. برای تشخیص سرطان مهبل باید به متخصص زنان مراجعه کنید. اگر نمیدانید متخصص زنان چه کاری برای شما انجام می‌دهد مقاله تخصص زنان و زایمان چیست را از دست ندهید.

انواع سرطان مهبل

پزشکان سرطان فرج را بر اساس نوع سلول‌هایی طبقه‌بندی می‌کنند که سرطان از آنجا شروع می‌شود. شایع‌ترین انواع سرطان فرج عبارت‌اند از:

کارسینوم سلول سنگفرشی فرج

تقریبا ۹۰درصد از سرطان‌های فرج را کارسینوم سلول سنگفرشی تشکیل می‌دهد. این سلول‌ها در سطح پوست رشد می‌کنند.

ملانوم فرج

تقریبا ۵درصد از سرطان‌های فرج از این نوع هستند. ملانوم به سرعت رشد می‌کند و خطر انتشار آن به سایر نواحی بدن هم زیاد است.

انواع دیگر سرطان‌ فرج یا مهبل هم شامل موارد زیر می‌شود؛ شاید نام این‌ها دشوار باشد اما برای کسب اطلاعات درباره سرطان فرج، خوب است که گوشتان با این موارد کمی آشنا باشد:

• کارسینوم سلول بازال (Basal cell carcinoma).
• آدنوکارسینوم غده بارتولین(Bartholin gland adenocarcinoma).
• بیماری پاژه فرج (Paget disease of the vulva).
• سارکوم (Sarcoma).
• کارسینوم وروکوس (Verrucous carcinoma).

علائم سرطان فرج یا مهبل چیست؟

اولین نشانه‌های قابل توجه سرطان فرج معمولا شامل تغییرات پوستی در لبه‌های بیرونی (لبه‌های بزرگ) یا لبه‌های داخلی (لابیا مینور) است. اما سرطان می‌تواند در هر جایی از فرج ایجاد شود.

همچنین توده در واژن می‌تواند یکی از علائم سرطان فرج باشد که با علائمی مانند خونریزی غیرمعمول، درد در ناحیه پرینه، یا تغییرات در ظاهر پوست ناحیه تناسلی همراه است.

در زیر جدولی از علائم سرطان فرج آورده شده است:

شایان ذکر است که این علائم ممکن است ناشی از شرایط دیگر نیز باشند. بنابراین اگر فردی هر یک از این علائم را تجربه کرد ضروری است که به پزشک مراجعه کند تا تشخیص دقیق و درمان مناسب انجام گیرد. تشخیص زودهنگام می‌تواند تأثیر بسیاری بر روند درمان و بهبودی داشته باشد.

اگر یک یا چند مورد از این علائم را دارید به پزشک زنان مراجعه کنید. علائم سرطان فرج معمولا در مراحل اولیه ظاهر نمی‌شود، بنابراین مهم است که هرگونه علامت را زود پیگیری کنید.

علت سرطان پرینه چیست؟

در اثر سرطان فرج که یکی از انواع سرطان دستگاه تناسلی خارجی زنان است، سلول‌ها شروع به زیادشدن خارج از کنترل می‌کنند. بدون درمان، این سلول‌های سرطانی می‌توانند به سایر قسمت‌های بدن بروند.

شایع‌ترین نوع سرطان فرج، یعنی کارسینوم سلول سنگفرشی فرج در ارتباط با یکی از این دو بیماری ایجاد می‌شود:

• عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)؛ نوعی عفونت شایع مقاربتی (STI) که از راه تماس پوست به پوست منتقل می‌شود. برخی از انواع HPV خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها از جمله سرطان دهانه رحم، مقعد، رکتوم و فرج و پرینه را افزایش می‌دهند.
• لیکن اسکلروزوس (Lichen sclerosus)؛ نوعی بیماری پوستی مزمن است و باعث التهاب و سایر علائم مانند تغییرات پوستی و خارش در فرج می‌شود.

باید هر چه می‌توان با رعایت اصول بهداشت از ابتلا به دو بیماری ذکر شده اجتناب کرد تا گرفتار عوارض و علایم سرطان فرج نشویم.

چه کسانی در معرض خطر سرطان مهبل یا فرج هستند؟

عوامل خطرزا برای ابتلا به سرطان فرج یا مهبل عبارت‌اند از:

• سن؛ احتمال ابتلا به سرطان فرج با افزایش سن بیشتر می‌شود.
• قرارگرفتن در معرض HPV؛ تمام گونه‌های ویروس پاپیلومای انسانی HPV باعث سرطان نمی‌شوند، اما برخی از آنها می‌توانند منجر به تغییرات سلولی شوند و نهایتا سرطان ایجاد کنند.
• شرایط پوستی مربوط به فرج؛ ممکن است، توده‌ها و بافت‌های مرتبط با بیماری لیکن اسکلروزوس به سرطان فرج تبدیل شوند.
• نئوپلازی داخل اپیتلیال ولو (VIN)؛ VIN نوعی بیماری پیش‌سرطانی است که در صورت درمان‌نشدن می‌تواند به سرطان فرج یا مهبل تبدیل شود.
• عفونت با ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)؛ سیستم ایمنی ضعیف ناشی از شرایطی مانند بیماری ایدز، مبارزه با سرطان را برای بدن دشوارتر می‌کند.
• سیگارکشیدن؛ سیگار خطر ابتلا به انواع سرطان از جمله سرطان فرج را افزایش می‌دهد.

به‌طور کلی، رعایت بهداشت جنسی، انجام معاینات منظم و واکسیناسیون HPV می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند.

تشخیص سرطان فرج

پزشکان در مورد سابقه پزشکی، ریسک‌فاکتورها یا همان عوامل محرک برای ابتلا به سرطان و علائم احتمالی بیمار سوال می‌کنند. تشخیص اغلب شامل آزمایش‌های متعدد است.

این آزمایش‌ها می‌توانند موارد زیر باشند:

• معاینه لگن؛ پزشک با معاینه چشمی، فرج و تغییرات غیرعادی پوست را بررسی می‌کند. او با یک یا دو انگشت داخل واژن را برای بررسی هرگونه توده یا سایر علائم سرطان لمس می‌کند.
• پاپ اسمیر (Pap smear)؛ در آزمایش پاپ اسمیر نمونه‌ای از سلول‌ها را در طول معاینه لگن برداشت می‌کنند و برای بررسی سرطانی‌بودن به آزمایشگاه می‌فرستند.
• کولپوسکوپی (Colposcopy)؛ ممکن است، پزشکان از ابزاری بزرگ‌کننده به نام کولپوسکوپ برای مشاهده فرج، واژن و دهانه رحم استفاده کنند. کولپوسکوپی به پزشک کمک می‌کند بافت واژن و رحم را بررسی کند.
• بیوپسی؛ برداشتن نمونه‌ای از بافت غیرطبیعی برای آزمایش سلول‌های سرطانی هم در روند تشخیص کاربرد دارد. بیوپسی تنها راه برای مطمئن‌شدن از ابتلا به سرطان فرج است.

بدون درمان ممکن است که سرطان فرج به واژن یا سایر اندام‌های مجاور، غدد لنفاوی در لگن و در نهایت جریان خون گسترش پیدا کند. سرطانی که گسترش یافته (سرطان متاستاتیک)، درمان سخت‌تری دارد.

آزمایش‌های بیشتر برای رسیدن به قطعیت درباره ابتلا به سرطان شامل موارد زیر هستند:

• معاینات دامنه (Scope exams)؛ ممکن است برای بررسی گسترش سرطان در مجرای ادرار یا مثانه نیاز به استفاده از این روش برای بررسی وجود سلول‌های سرطانی باشد.
• آزمایش‌های تصویربرداری؛ اشعه ایکس، اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) می‌توانند نشان دهند که سرطان از فرج به سایر بافت‌ها گسترش یافته است یا خیر.
• بیوپسی گره نگهبان؛ در برخی مواقع، لازم است که غده لنفاوی نزدیک به تومور (گره نگهبان) برای آزمایش سلول‌های سرطانی برداشته شوند.

علاوه بر این، ممکن است پزشک آزمایش خون را برای ارزیابی عملکرد کلی اندام‌ها و بررسی علائم مرتبط با سرطان تجویز کند. در برخی موارد، نمونه‌برداری‌های بیشتری از سایر بافت‌های مشکوک نیز انجام می‌شود تا میزان دقیق گسترش سرطان مشخص شود.

مراحل سرطان فرج

چهار مرحله مختلف برای سرطان فرج یا مهبل در نظر گرفته می‌شود:

• مرحله اول یا استیج ۱ (Stage I)؛ سرطان فرج در مراحل اولیه فقط در ناحیه فرج یا پرینه (ناحیه بین رکتوم و واژن) رخ می‌دهد.
• مرحله دوم یا استیج ۲ (Stage II)؛ تومور (با هر اندازه‌ای) به قسمت پایین مجرای ادرار، قسمت پایین واژن یا مقعد گسترش یافته است.
• مرحله سوم یا  (Stage III)؛ سرطان به یک یا چند غدد لنفاوی مجاور گسترش پیدا کرده است.
• مرحله چهارم یا (Stage IV)؛ سرطان به قسمت فوقانی مجرای ادرار، واژن یا سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا کرده است.

در مرحله چهارم ممکن است سرطان به اندام‌های دوردست مانند ریه‌ها، کبد یا استخوان‌ها نیز متاستاز دهد. تشخیص دقیق مرحله بیماری برای انتخاب روش درمانی مناسب و پیش‌بینی میزان موفقیت درمان بسیار حائز اهمیت است.

درمان سرطان مهبل یا فرج چگونه است؟

درمان به عواملی مانند سلامت عمومی، مرحله سرطان و وضعیت نشر سلول‌های سرطانی بستگی دارد. از جمله روش‌های درمانی موجود برای سرطان فرج یا مهبل یا ناحیه پرینه باید به موارد زیر اشاره کنیم:

عمل جراحی

جراحی رایج‌ترین درمان سرطان فرج است. هدف از بین‌بردن تمام سرطان‌ها با حفظ عملکرد جنسی است. انواع جراحی عبارت‌اند از:

• جراحی لیزر: در این جراحی از پرتو لیزر برای ایجاد برش‌های بدون خون در بافت یا برداشتن ضایعات سطحی سرطانی استفاده می‌شود.
• برداشتن موضعی: این جراحی سرطان و مقدار کمی از بافت طبیعی اطرافش را از بین می‌برد. گاهی اوقات، جراحان غدد لنفاوی مجاور را برای آزمایش سلول‌های سرطانی یا برای برداشتن غدد لنفاوی در زمانی برمی‌دارند که شواهدی از سرطان در آنها وجود دارد.
• ولوکتومی (Vulvectomy): در این روش بخش یا تمام فرج و احتمالا برخی از غدد لنفاوی مجاور را حذف می‌کنند. ممکن است که پزشکان از پیوند پوست برای جایگزینی پوست برداشته‌شده استفاده کنند.
• خارج‌کردن احشای لگنی: در این عمل جراحی هم روده بزرگ، راست روده، مثانه، دهانه رحم، واژن، تخمدان‌ها و غدد لنفاوی مجاور را برمی‌دارند. پزشکان روزنه‌هایی ایجاد می‌کنند تا ادرار و مدفوع از بدن به یک کیسه جمع آوری جریان پیدا کند.

این روش‌های جراحی معمولاً با سایر درمان‌ها مانند پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی ترکیب می‌شوند تا اثربخشی درمان افزایش یابد.

پرتو درمانی

پرتودرمانی از اشعه ایکس یا سایر منابع پرانرژی برای از بین‌بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. رایج‌ترین روش برای درمان سرطان فرج، پرتودرمانی خارجی (EBRT) است. EBRT از دستگاهی برای رساندن تابش از طریق پوست به محل مورد نظر سرطان استفاده می‌کند.

اغلب افراد پرتو درمانی و شیمی درمانی را با هم دریافت می‌کنند. ممکن است قبل از جراحی برای کوچک‌کردن تومور یا بعد از جراحی برای از بین‌بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده اشعه دریافت شود.

شیمی‌درمانی

شیمی‌درمانی از داروها برای حمله به سلول‌های سرطانی در سراسر بدن استفاده می‌کند. شاید پزشک داروی شیمی درمانی را به رگ یا ماهیچه تزریق کند، یا  مصرف آن به شکل قرص باشد. گاهی هم ممکن است که بیمار لوسیونی دریافت کند و آن را مستقیما روی فرج خود بمالد.

ایمونوتراپی

ایمونوتراپی (Immunotherapy) به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا سلول‌های سرطانی را شناسایی و به طور موثرتری با آنها مبارزه کند. در این روش از داروهایی برای تحریک یا سرکوب پاسخ دستگاه ایمنی استفاده می‌شود.

پیشگیری از سرطان فرج

پیشگیری از سرطان فرج و سایر انواع سرطان دستگاه تناسلی زنان نیازمند اقدامات بهداشتی و آگاهی است. در ادامه به مهم‌ترین روش‌های پیشگیری اشاره می‌شود:

1. معاینات منظم: انجام معاینات دوره‌ای و پاپ اسمیر می‌تواند به شناسایی تغییرات سلولی غیرطبیعی در مراحل اولیه کمک کند. این معاینات به تشخیص زودهنگام سرطان فرج و دیگر مشکلات مرتبط با دستگاه تناسلی می‌پردازند.
2. واکسن HPV: عفونت ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یکی از عوامل خطر مهم برای ابتلا به سرطان دستگاه تناسلی زنان و سرطان فرج است. واکسیناسیون علیه HPV می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به این نوع سرطانی کمک کند.
3. رژیم غذایی سالم: مصرف میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل به همراه کاهش مصرف قند و چربی‌های ناسالم می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی و حفظ سلامت عمومی کمک کند.
4. فعالیت بدنی منظم: انجام فعالیت‌های ورزشی منظم می‌تواند به پیشگیری از چاقی و بهبود سلامت عمومی کمک کند. چاقی یکی از عوامل خطر برای ابتلا به سرطان دستگاه تناسلی زنان است.
5. اجتناب از سیگار: مصرف سیگار می‌تواند خطر ابتلا به انواع سرطان‌ها را افزایش دهد از جمله سرطان فرج. ترک سیگار می‌تواند در کاهش این خطر موثر باشد.
6. رعایت بهداشت فردی: حفظ بهداشت مناسب ناحیه تناسلی و استفاده از لباس‌های مناسب و تنفس‌پذیر می‌تواند به جلوگیری از عفونت‌های باکتریایی و ویروسی کمک کند.

با توجه به این روش‌ها و توجه به علائم می‌توان به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان فرج و سایر سرطان‌های دستگاه تناسلی زنان را کاهش داد. در نهایت آگاهی و اقدام به موقع می‌تواند نقش کلیدی در حفظ سلامت و پیشگیری از بیماری‌ها ایفا کند.

سرطان پرینه در چه سنی شایع است؟

به‌طور کلی، سرطان فرج یا مهبل زیاد رخ نمی‌دهد و از رایج ترین سرطان های زنان نیست. است. تقریبا ۸۰درصد از افراد مبتلا به این بیماری بالای ۵۰ سال سن دارند و بیش از نیمی از تمام تشخیص‌ها در افراد بالای ۷۰ سال است. میانگین سنی در هنگام تشخیص ۶۸ سال است.

سرطان واژن و سرطان پرینه یکی هستند؟

خیر،  سرطان فرج یا مهبل و پرینه با سرطان واژن متفاوت است. زمانی که سرطان از واژن شروع می‌شود، سرطان واژن رخ می‌دهد. واژن کانال تولد هم نامیده می‌شود و تونلی توخالی و لوله‌مانند است که بین انتهای رحم و قسمت بیرونی بدن قرار دارد. هنگامی که سرطان در فرج شکل می‌گیرد، سرطان فرج یا مهبل رخ داده است. فرج قسمت بیرونی اندام تناسلی زنانه است.

در نتیجه سرطان فرج یکی از انواع نادر سرطان‌های دستگاه تناسلی زنان است که نیاز به توجه ویژه دارد. آگاهی از علائم سرطان فرج مانند خارش، خونریزی غیرطبیعی یا وجود توده‌های غیرعادی می‌تواند کمک شایانی به تشخیص زودهنگام و درمان موثر این بیماری کند. همچنین لازم به ذکر است که این سرطان ممکن است با دیگر انواع سرطان‌های دستگاه تناسلی زنان مانند سرطان پرینه و سرطان مهبل مرتبط باشد.

اقدامات پیشگیرانه از جمله معاینات منظم و واکسیناسیون HPV می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به این نوع سرطانی کمک کند. در صورت مشاهده هرگونه علامت مشکوک مراجعه به پزشک و انجام معاینات لازم حائز اهمیت است. علاوه بر این ارتقاء آگاهی در جامعه و خانواده‌ها می‌تواند به شناسایی سریع‌تر و درمان موثر تر این بیماری کمک کند. به طور کلی توجه به سلامت و انجام اقدامات پیشگیرانه می‌تواند نقش بسزایی در کاهش خطر این بیماری‌ها ایفا کند. برای پیدا کردن بهترین متخصص ها و پزشک ها در این حوزه به سایت دکتر دکتر مراجعه کنید.

منبع:

my.clevelandclinic.org

سوالات متداول سرطان فرج

سرطان فرج چیست؟

سرطان فرج نوعی سرطان است که از ناحیه فرج که شامل پوست اطراف واژن و کلیتوریس است آغاز می‌شود. این سرطان می‌تواند ناشی از رشد سلول‌های غیرطبیعی و تومورها باشد.

چه علائمی ممکن است نشانه سرطان فرج باشد؟

علائم سرطان فرج شامل خونریزی غیرطبیعی از واژن وجود توده یا ضایعه در ناحیه فرج، خارش یا سوزش و درد در هنگام رابطه جنسی است. در صورت بروز این علائم مشاوره پزشکی ضروری است.

چه عواملی می‌توانند خطر ابتلا به سرطان فرج را افزایش دهند؟

عواملی نظیر عفونت با ویروس HPV، سن بالای ۵۰ سال، ضعف سیستم ایمنی و سابقه خانوادگی سرطان می‌توانند خطر ابتلا به سرطان فرج را افزایش دهند.

آیا سرطان فرج قابل پیشگیری است؟

بله اقداماتی مانند انجام معاینات منظم، واکسینه شدن علیه HPV، حفظ بهداشت مناسب ناحیه تناسلی و اجتناب از رفتارهای پرخطر می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان فرج و دیگر سرطان‌های دستگاه تناسلی زنان کمک کند.

چگونه تشخیص سرطان فرج انجام می‌شود؟

تشخیص سرطان فرج معمولاً از طریق معاینه فیزیکی، تست‌های پاپ اسمیر و در برخی موارد بیوپسی برای بررسی بافت ناحیه فرج انجام می‌شود.

درمان سرطان فرج چیست؟

درمان سرطان فرج بسته به مرحله و نوع سرطان ممکن است شامل جراحی، پرتودرمانی و درمان‌های شیمیایی باشد. پزشک متناسب با شرایط فرد درمان مناسب را تعیین می‌کند.