یکی از بیماری‌های شایع در بین تمامی انسان‌ها، بیماری‌های مقاربتی یا آمیزشی (STD) است که از طریق راه‌های مختلفی مثل آمیزش جنسی دهانی، مقعدی و واژنی منتقل می‌شود.
اچ پی وی (hpv) یکی از رایج‌ترین انواع بیماری‌های مقاربتی در سراسر جهان است که از راه جنسی و غیرجنسی سرایت پیدا می‌کند. می‌توان گفت که تقریبا همه انسان‌ها نسبت به این بیماری آسیب‌پذیر هستند؛ به همین دلیل آگاهی از این بیماری و راه‌های پیشگیری از زگیل تناسلی مردان و زنان، تشخیص و درمان آن توسط دکتر زنان برای بانوان و مردان توسط دکتر اورولوژ بسیاری اهمیت زیادی دارد.
ما در این مقاله از دکتردکتر به‌طور کامل در مورد بیماری اچ پی وی برای شما توضیح می‌دهیم؛ همراه ما باشید.
محتوای پزشکی این مطلب توسط دکتر زهرا فلاح، متخصص زنان، زایمان و نازایی شهر یزد مود بررسی و تایید قرار گرفته است.
اگر سوالی دارید، می‌توانید در در انتهای این مطلب و در بخش نظرات مطرح کنید تا پزشک پاسخ دهد.
ویروس اچ پی وی و منشا زگیل تناسلی چیست؟
بیماری hpv مانند تبخال تناسلی جز آن دسته از بیماری‌های مقاربتی است که توسط عفونت‌های ویروسی به افراد منتقل می‌شود. ویروسی که بیماری تبخال تناسلی را ایجاد می‌کند، با نام هرپس سیمپلکس شناخته می‌شود که دو نوع مختلف دارد و هم‌خانواده ویروس تبخال صورت است.
باید به این نکته توجه داشته باشید که بیماری HPV با تبخال تناسلی (HSV) فرق دارد.
بیشتر بدانید: تبخال تناسلی چند روز طول میکشد
معمولا بیماری زگیل تناسلی، زخم‌هایی ریز در ناحیه تناسلی، مقعد یا دهان دیده می‌شود. بیماری اچ پی وی (Condylomata Acumin) توسط عفونت ویروس hpv یا ویروس پاپیلوما انسانی (Human Papilloma Virus) ایجاد می‌شود. بر اساس گزارش‌های مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها (CDC)این بیماری شایع‌ترین نوع عفونت ویروسی مقاربتی محسوب می‌شود؛ تا جایی که تقریبا ۹ تا ۱۳ درصد مردم جهان به این بیماری مبتلا هستند.
انواع و تعداد ویروس اچ پی وی
زگیل‌ها انواع مختلفی دارند اما با این حال، به‌طور کلی این ویروس به دو نوع پوستی و تناسلی طبقه‌بندی می‌شود که علائم، درمان و انواع پرخطر و کم‌خطر در آن‌ها متفاوت است.
بیش از ۱۰۰ گونه ویروس HPV وجود دارد که تنها ۴۰ عدد از آن‌ها موجب بیماری در ناحیه تناسلی، دهان یا گلو و مقعد می‌شوند.
شدت و نوع درمان بیماری اچ پی وی در تیپ‌های پرخطر و کم‌خطر ویروس فرق دارد. گونه‌های ۶ و ۱۱ کم‌خطر و تیپ ۱۶ و ۱۸ پرخطر هستند که موجب ابتلا به سرطان دهانه رحم، سرطان آلت تناسلی مردان، سرطان دهانه واژن، سرطان مقعد و در مواردی سرطان حنجره می‌شوند.
برخی از آن‌ها به شکل توده‌های گوشتی کوچکی روی سطح پوست دیده می‌شوند که عموما خوش‌خیم هستند و متناسب با اندازه‌شان خودبه‌خود از بین می‌روند یا توسط پزشک متخصص با لیزر برداشته می‌شوند.
اما زگیل‌های تناسلی که اغلب روی لگن، مقعد، دهان یا گلو، آلت تناسلی و واژن دیده می‌شوند، به صورت برجستگی‌های ریز و گوشتی و گاهی به شکل ضایعات پوستی مسطح به رنگهای سفید، صورتی، قهوهای تیره، خاکستری و گاهی هم‌رنگ پوست رشد می‌کنند.
زگیل‌های مقعدی معمولا به صورت توده‌هایی که به شکل گل‌کلم هستند، مشاهده می‌شوند. بیشتر افرادی که به ویروس HPV (اچ‌پی‌وی) آلوده می‌شوند علامت مشخصی ندارند؛ به همین خاطر سرعت انتقال این بیماری بسیار زیاد است.
توجه به بهداشت جنسی و استفاده از راه‌های جلوگیری از بارداری می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهد؛ زیرا بیماری اچ پی وی عموما از طریق تماس پوستی و انتقال مخاط در آمیزش جنسی منتقل می‌شود.
در بسیاری از موارد، افرادی که به بیماری HPV مبتلا هستند، علائم مشخصی ندارند. در برخی مواقع علائم بیرونی مانند موارد زیر دیده می‌شود:
- مشاهده برجستگی‌های گوشتی و ریز به رنگهای صورتی، سفید، قهوهای تیره، خاکستری و گاهی هم‌رنگ پوست در ناحیه تناسلی
- در صورت داشتن اورال سکس یا رابطه جنسی دهانی، ممکن است توده‌هایی ریز در دهان، گلو یا زبان دیده شود (اچ پی وی دهانی؛ درباره آن در یکی از مقالات مجله دکتردکتر درباره اچ پی وی دهانی برایتان گفته‌ایم؛ مطالعه آن را به شما توصیه می‌کنیم)
- مشاهده ترشح از زگیل‌های ناحیه تناسلی
- احساس خارش و سوزش
- خون‌ریزی هنگام برقراری رابطه جنسی
در صورت مشاهده هرکدام از این نشانه‌ها، حتما به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید.
اچ پی وی کدام نواحی بدن را درگیر می‌کند؟ میزان شیوع ویروس اچ پی وی چقدر است؟
همانطور که بالاتر توضیح گفتیم؛ ویروس HPV به نوعی از ویروس‌ها گفته می‌شود که عفونت ناشی از آن‌ها معمولا باعث ایجاد زگیل روی سطح پوست یا نواحی تناسلی می‌شود. در مواردی افراد مبتلا به ویروس، در مراحل اولیه بیماری نشانه‌های مشخصی ندارند و همین موضوع میزان سرایت ویروس را بالا می‌برد.
بیشتر زگیل‌های پوستی که معمولا روی دست و پا دیده می‌شوند، مربوط به نوعی از ویروس‌های HPV هستند که این ضایعات گوشتی ریز را به وجود می‌آورند. این توده‌ها عموما خطرناک نیستند و بعد از مدتی از بین می‌روند یا با دارو درمان می‌شوند.
اما ویروس‌های HPV ناحیه تناسلی که عموما در نواحی مرطوب مانند واژن، مقعد و گلو دیده می‌شوند، نیاز به توجه بیشتری دارند؛ چرا که در صورت ابتلا به نوع پرخطر ویروس، احتمال بروز سرطان افزایش می‌یابد.
۹۰ درصد موارد ابتلا به اچ پی وی مربوط به ویروس‌های گروه HPV در دسته کم‌خطر مانند تیپ‌های ۶ و ۱۱ هستند. در این حالت معمولا در نواحی خارجی دستگاه تناسلی و مقعد، زگیل‌هایی به وجود می‌آید که موجب سرطان نمی‌شوند. در خانم‌ها احتمال رشد زگیل در نواحی داخلی دستگاه تناسلی مانند دهانه رحم و واژن نیز وجود دارد.
نوع پرخطر این ویروس که باعث بروز سرطان می‌شود، عموما در دو گونه ویروس‌هایHPV ۱۶ و ۱۸ گزارش شده است. در صورت ابتلا به این ویروس‌ها، زگیل‌ها در داخل رحم، مقعد یا واژن و در آقایان روی آلت تناسلی رشد می‌کنند. در زنان باعث سرطان دهانه واژن یا سرطان فرج، رحم و مقعد می‌شود و در مردان سرطان آلت تناسلی را به همراه دارد. تیپ‌های ۱،۲،۳،۴،۲۷ و ۵۷ ویروس HPV، زگیل‌های پوستی را به وجود می‌آورند که با درمان‌های ساده به سرعت بهبود پیدا می‌کنند.
راه‌های انتقال اچی پی وی چیست؟
برای پیدا کردن علت ابتلا به بیماری hpv در مردان و زنان باید راه‌های جنسی و غیرجنسی انتقال این بیماری را بدانیم. افرادی که بین ۲۰ تا ۳۵ سال دارند، بیشتر در معرض ابتلا به ویروس HPV هستند.
این ویروس معمولا از طریق آمیزش جنسی منتقل می‌شود، بیشترین علت اچ پی وی در مردان و زنان همین مورد است.
البته از راه‌های غیرجنسی مثل استفاده از سرنگ مشترک بین معتادان برای تزریق مواد مخدر و نیز امکان سرایت ویروس از مادر به نوزاد یا جنین در زمان شیردهی و زایمان نیز وجود دارد.
از آنجایی که ویروس اچ پی وی و دوران بارداری شرایط خاصی را برای بانوان باردار ایجاد می‌کند؛ پیشنهاد می‌کنیم تا مطلب زگیل تناسلی و بارداری را مطالعه کنید.
دیگر راه‌های انتقال زگیل تناسلی مردان و زنان که مشترک است عبارتند از:
- تعدد شرکای جنسی
- اورال سکس یا رابطه دهانی
- روابط جنسی محافظت نشده؛ عدم استفاده از وسایل جلوگیری از بارداری مانند کاندوم
- رابطه جنسی دهانی
- استفاده از تیغ آلوده
- استفاده از دستگاه‌های لیزر مو زائد که با پوست افراد در تماس باشد
- اپیلاسیون در آرایشگاه‌ها و استفاده از ابزارهای غیربهداشتی و آلوده
البته لازم به ذکر است که ابتلا به بیماری‌هایی مانند ایدز (HIV)، ضعف سیستم ایمنی بدن، شروع فعالیت جنسی از سنین پایین و عدم آگاهی از بهداشت جنسی، ابتلا به بیماری‌های مقاربتی مانند سوزاک و سیگار کشیدن، بدن را بیشتر مستعد ابتلا به بیماری اچ پی وی می‌کند.
توجه! hpv با دست دادن، بغل کردن، استخر و استفاده از دستشویی‌های عمومی منتقل نمی‌شود.
همچنین توجه به این نکته نیز ضروری است که استفاده از کاندوم تنها بخشی از ناحیه تناسلی را پوشش می‌دهد و در تماس پوستی با ترشحات جنسی، امکان انتقال ویروس وجود دارد؛ بنابراین در صورت ابتلا به ویروس HPV باید قبل از رابطه جنسی شریک خود را از این موضوع مطلع کنید.
پیشگیری از درگیر شدن با ویروس اچ پی وی
همانطور که برای انتقال این بیماری شرایط مختلفی وجود دارد، برای پیشگیری از آن در میان زنان و مردان نیز راه‌حل هایی وجود دارد. راه‌های پیشگیری از ابتلا به زگیل تناسلی عبارتند از:
- استفاده از کاندوم در هنگام آمیزش جنسی
- تزریق واکسن گارداسیل
- آگاهی از سلامت و شرایط شریک جنسی‌تان
- پرهیز از اپیلاسیون در مکان‌های غیربهداشتی
- عدم استفاده از دستگاه‌های لیزر موهای زائد که با پوست تماس دارند
- کاهش رابطه‌های جنسی پرخطر
- عدم استفاده از لوازم بهداشتی شخصی دیگران مانند تیغ
- ترک سیگار
- مراجعه به متخصص پوست و مو در صورت مشاهده اچ پی وی
آیا واکسن گارداسیل از ابتلا به hpv پیشگیری قطعی می‌کند؟
واکسن گارداسیل برای پیشگیری از ابتلا به ویروس‌های HPV پرخطر ۱۶ و ۱۸ و گونه کم‌خطر ۶ و ۱۱ ساخته شده است. این واکسن برای افراد ۹ تا ۴۵ سال تزریق می‌شود و بهتر است قبل از شروع رابطه جنسی از آن استفاده کنید.
اگر نیاز دارید تا درباره این واکسن بیشتر بدانید، می‌توانید در مطلب واکسن گارداسیل از مجله دکتردکتر، تاثیر آن و زمان مناسب برای تزریقش بیشتر آگاهی کسب کنید.
علائم ویروس اچ پی وی
اچ پی وی مردان و زنان در علائم و ذات بیماری، تفاوتی با هم ندارند اما به دلیل وجود تفاوت‌های فیزیکی، ناحیه بروز آن‌ها با یکدیگر متفاوت است.
مثلا اچ پی وی زنان به صورت برجستگی‌هایی ریز و کوچک در نواحی مرطوب مانند دهانه واژن، دهانه رحم، مقعد، مجاری ادراری و نیز در کشاله ران، ناحیه بین واژن و مقعد دیده می‌شود.
در صورت وجود زگیل در داخل واژن، احتمال خون‌ریزی در زمان برقراری رابطه جنسی برای زنان وجود دارد.
آزمایش و تشخیص ویروس اچ پی وی
تشخیص اچ پی وی در زنان و اکثر بیماری‌های مقاربتی زنان بعد از معاینه بالینی، به روشهای متفاوتی مانند نمونه‌برداری، تست پاپ اسمیر و آزمایش HPV صورت می‌گیرد.
اگر در ناحیه تناسلی، اطراف واژن، دهان و مقعد زگیل دیده شود و توسط آزمایش‌های STD هم تایید شود، پزشک دارو درمانی یا کرایوتراپی را تجویز می‌کند. ولی اگر ضایعه پوستی دیده نشود، برای اطمینان از ابتلا یا عدم ابتلا به ویروس روشهای دیگری انجام می‌شود که عبارتند از:
نمونه‌برداری (آزمایش بیوپسی)
در این روش از پوست ناحیه تناسلی نمونه‌برداری می‌شود تا بررسی‌های لازم در آزمایشگاه انجام شود. دقت این تست نسبت به دیگر روشهای تشخیص زگیل تناسلی کمتر است.
تست پاپ اسمیر
در تست پاپ اسمیر، برای غربالگری سلول‌های گردن رحم، از سلول‌های دهانه رحم در آزمایشگاه نمونه‌برداری می‌کنند. این آزمایش در تشخیص عفونت‌های ویروس HPV و تشخیص سرطان دهانه رحم کاربرد دارد.
ارتباط ویروس اچ پی وی با سرطان دهانه رحم کاملا تنگاتنگ است و در صورت درمان نشدن این بیماری در زنان تبدیل به مشکلی وحشتناک همچون سرطان دهانه رحم می‌شود.
آزمایش HPV
این آزمایش معمولا برای زنان بالای ۳۰ سال و برای تشخیص ویروس‌های HPV پرخطر تجویز می‌شود. ویروس‌های پرخطر تیپ ۱۶ و ۱۸ معمولا موجب بروز سرطان دهانه رحم می‌شوند. در این آزمایش نیز مانند تست پاپ اسمیر، از سلول‌های گردنه رحم نمونه گرفته و DNA ویروس ارزیابی می‌شود. درباره زگیل تناسلی زنان می‌توانید در یکی از مطالب مجله دکتردکتر بیشتر بخوانید.
یکی دیگر از روشهای تشخیصی برای اچ پی وی کولپوسکوپی رحم است.
hpv مردان
در مردان عموما روی نوک آلت تناسلی، کشاله ران، کیسه بیضه‌ها و ناحیه بین بیضه‌ها و مقعد توده‌هایی به شکل گل‌کلم یا برجستگی‌های ریزی مشاهده می‌شود و مشکل زگیل تناسلی مردان را به وجود می‌آورد.
در مواردی امکان رشد زگیل در ناحیه شرمگاهی یا ختنه‌گاه مردان نیز وجود دارد؛ که به دلیل رشد مو در این ناحیه دیدن زگیل‌های تناسلی مشکل می‌شود.
تشخیص و آزمایش اچ پی وی در مردان
تشخیص hpv در مردان در دو مرحله صورت می‌گیرد. در مرحله اول با مراجعه به متخصص پوست و مو و انجام معاینه بالینی، باید وجود یا عدم وجود زگیل در ناحیه تناسلی شناسایی شود.
اگر با تشخیص پزشک فرد مشکوک به ابتلا به ویروس HPV بود و زگیلی روی پوست دیده نشد، باید مرحله دوم یعنی نمونه‌برداری (بیوپسی) از پوست انجام شده و بعد از آن به دکتر اورولوژ مراجعه کند.
توجه کنید که وجود هر نوع خال یا برجستگی گوشتی به معنای ابتلا به بیماری اچ پی وی نیست؛ بلکه ممکن است که تنها یک ضایعه پوستی معمولی باشد. نمونه‌برداری ممکن است از سطح آلت تناسلی، ختنه‌گاه، کیسه بیضه، پوست دور مقعد، مایع منی و ادرار انجام شود.
در صورت وجود زگیل در این نواحی، برای تکه‌برداری بخشی از آن بریده می‌شود. تکه‌برداری از بافت زگیل، روش مطمئن‌تری برای تشخیص ویروس HPV نسبت به نمونه‌برداری از پوست است.
روش دیگری که در تشخیص hpv در مردان کاربرد دارد، استفاده از اسید استیک است. در این روش دکتر اچ پی وی (HPV) در ناحیه تناسلی مقداری اسید استیک می‌زند تا با سفید شدن زگیل‌ها بتواند به راحتی آن‌ها را تشخیص دهد.
روشهای درمان ویروس اچ پی وی؛ آیا چاره‌ای برای بهبود این بیماری وجود دارد؟
این بیماری در صورت تشخیص به موقع و درست درمان می‌شود. البته روشهای متفاوتی برای درمان بیماری اچ پی وی وجود دارد؛ مثلا برخی که به روشهای سنتی و طبی بیشتر اعتقاد دارند، درمان hpv با سیر، درمان اچ پی وی با سرکه سیب یا درمان زگیل تناسلی با زردچوبه را تحت عنوان درمان خانگی زگیل تناسلی امتحان می‌کنند.
با این حال تجربه و گذر زمان نشان داده که روشهای پزشکی در درمان hpv تاثیر بیشتری دارند که در ادامه آن‌ها را توضیح می‌دهیم:
کرایوتراپی
در این روش با استفاده از سرمادرمانی و استفاده از گاز نیتروژن، ناحیه مورد نظر را برای از بین بردن زگیل‌ها درمان می‌کنند. بعد از انجام کرایوتراپی، امکان بروز تاول یا درد در ناحیه تحت درمان وجود دارد که بعد از مدت کوتاهی برطرف می‌شود.
محلول پودوفیلین
این محلول باید به صورت موضعی روی زگیل‌ها مالیده شود تا از بین بروند. معمولا درمان از این طریق بین۱ تا ۳ ماه طول میکشد.
درمان hpv با پلاسما جت
در این روش پرتوهای فروسرخ لیزر، زگیل‌ها را می‌سوزاند تا از سطح پوست جدا شوند. لیزردرمانی یکی از روشهای موثر و رایج برای درمان اچ پی وی مردان و درمان hpv زنان است. این روش، جدیدترین درمان اچ پی وی محسوب می‌شود.
درمان hpv با جراحی
جراحی hpv معمولا در مواقعی که درمان‌های قبلی موثر نباشند و اندازه زگیل‌ها بزرگ باشد، تجویز می‌شود. در عمل جراحی زگیل‌ها از ناحیه تناسلی جدا می‌شوند.
با داشتن یک زندگی جنسی سالم، از ابتلا به اچ پی وی در امان باشید
اچ پی وی یکی زا مشکلات پردردسر فیزیکی است که به راحتی می‌توان از ابتلا به آن جلوگیری کرد. تنها لازم است که تعامل لازم را با شریک جنسی خود داشته و از روابط پرخزر پرهیز کنید. با این حال اگر نشانه‌های ابتلا به این بیماری را در خود مشهده کردید، حتمات با دریافت نوبت آنلاین هر چه سریع‌تر به پزشک معالج مراجعه کنید تا در صورت ابتلا، قبل از پیشروی بیماری درمان شوید.
در انتها از شما می‌خواهیم تا نظرات خود را درباره این بیماری با ما و دیگر خوانندگان مجله دکتردکتر به اشترذاک بگذارید؛ آیا تا به حال به hpv مبتلا شده‌اید؟ مراحل درمان شما چطور بود؟
منابع:
سلام ببخشید من دو عدد توده یک عدد پایین زیر نافم یک عدد بالای موچ دست چپم در اومده و با حتی دست زدن ب اونها درد شدیدی دارد و خیلی بی حال و خواب زیادی شده