واکسن اچپیوی؛ ضروری و تاثیرگذار در سلامت جنسی
HPV یا ویروس پاپیلومای انسانی یک ویروس رایج است که باعث 6 نوع سرطان مختلف در زنان میشود. در حالی که هیچ درمانی برای HPV وجود ندارد، اما واکسنی وجود دارد که میتواند از آن جلوگیری کند. اگر پسر یا دختر شما بین 9 تا 12 سال دارد، بهترین زمان برای واکسن برای اوست. این واکسن بیخطر، موثر و طولانی مدت است. واکسیناسیون کودک در سنین توصیه شده به حفظ سلامت او تا بزرگسالی کمک کرده و بهترین راه برای پیشگیری از سرطان HPV در آینده است. در این مقاله به توضیح اینکه واکسن اچپیوی چیست و چه کسانی به آن نیاز دارند، تعداد دوزها و عوارض جانبی این واکسن میپردازیم.
واکسن اچپیوی چیست و چه کسانی به آن نیاز دارند؟
واکسن اچپیوی شما را از ابتلا به عفونت ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (human papillomavirus) محافظت میکند. HPV با بیش از 200 ویروس مرتبط است که حدود 40 مورد آن از طریق تماس مستقیم جنسی منتقل میشود. در این میان، دو نوع HPV باعث ایجاد زگیل تناسلی میشوند و حدود 12 نوع HPV میتوانند باعث ایجاد انواع خاصی از سرطان مانند سرطان دهانه رحم، مقعد، اوروفارنکس و آلت تناسلی شوند.
سه واکسن برای جلوگیری از عفونت با HPV در ایالات متحده مجوز گرفتهاند: Gardasil، Gardasil 9 و Cervarix. گارداسیل 9، از سال 2016، تنها واکسن HPV مورد استفاده در ایالات متحده است. سرواریکس از عفونت با انواع 16 و 18 و گارداسیل از عفونت با انواع 6، 11، 16 و 18 جلوگیری میکند. در واقع واکسن گارداسیل 9 شما را از عفونت با 9 نوع HPV زیر محافظت میکند:
- HPV انواع 6 و 11: که باعث 90 درصد موارد زگیل تناسلی مردان و زنان هستند.
- HPV انواع 16 و 18: دو HPV پرخطر که باعث حدود 70 درصد سرطانهای دهانه رحم و درصد بالاتری از برخی دیگر از سرطانهای ناشی از HPV میشوند.
- HPV انواع 31، 33، 45، 52 و 58: که 10 تا 20 درصد بیشتر از سرطانهای دهانه رحم را تشکیل میدهند.
اگر دوست دارید تا بیشتر درباره زگیل تناسلی زنان بدانید، مطالعه مطلبی تحت همین عنوان را در مجله دکتردکتر به شما توصیه میکنیم.
چه کسانی باید واکسن اچپیوی را دریافت کنند؟
کمیته مشورتی مرکز کنترل و راههای پیشگیری از بیماریهای مقاربتی (CDC) در مورد شیوههای ایمن سازی (ACIP) توصیههایی را در مورد همه واکسیناسیونها در ایالات متحده، از جمله واکسیناسیون HPV ارائه میدهد. توصیههای فعلی ACIP برای واکسیناسیون HPV عبارتند از:
- کودکان و بزرگسالان 9 تا 26 سال: واکسیناسیون HPV به طور معمول در سن 11 یا 12 سالگی توصیه میشود. واکسیناسیون را می توان از 9 سالگی شروع کرد و همچنین برای تمام افراد بالای 26 سال که به اندازه کافی واکسینه نشدهاند هم توصیه میشود.
- بزرگسالان 27 تا 45 سال: اگرچه واکسن HPV توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای تزریق تا سن 45 سالگی تایید شده است، اما این واکسن برای همه بزرگسالان 27 تا 45 سال توصیه نمیشود. در عوض، ACIP توصیه میکند که پزشکان بیماران خود را در این گروه سنی که قبلاً به اندازه کافی واکسینه نشدهاند، بررسی کنند که آیا واکسیناسیون HPV برای آنها مناسب است یا خیر. واکسیناسیون HPV در این محدوده سنی سود کمتری دارد زیرا افراد بیشتری قبلاً در معرض ویروس قرار گرفتهاند.
واکسن اچپیوی در بارداری
واکسن اچپیوی برای زنان باردار یا افرادی که بیماری متوسط یا شدید دارند توصیه نمیشود. واکسیناسیون HPV باید تا بعد از بارداری به تعویق بیفتد، اما آزمایش بارداری قبل از انجام واکسیناسیون لازم نیست. شواهدی وجود ندارد که نشان دهد واکسیناسیون بر بارداری یا آسیب به جنین تأثیر میگذارد. در این رابطه حتما با دکتر زنان صحبت کنید تا شما را راهنمایی کند.
در صورت داشتن هر گونه حساسیت شدید، از جمله حساسیت به مخمر یا لاتکس، به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین، اگر واکنش آلرژیک تهدید کننده زندگی به هر یک از اجزای واکسن یا دوز قبلی واکسن داشتهاید، نباید واکسن را دریافت کنید.
از آنجایی که زگیل تناسلی در بارداری شرایط خاصی را برای بانوان باردار ایجاد میکند؛ پیشنهاد میکنیم تا مطلب زگیل تناسلی در بارداری و بررسی تاثیر آن بر جنین را مطالعه کنید.
چند دوز واکسن اچپیوی لازم است؟
واکسن HPV به صورت یک سری واکسن تزریق میشود. ACIP بسته به سن شروع واکسیناسیون، دوزهای متفاوتی را مشخص میکند. کودکانی که واکسن اچپیوی را قبل از تولد 15 سالگی خود شروع میکنند، تنها به دو دوز برای محافظت کامل نیاز دارند. اما افرادی که این سری واکسن را در سن 15 سالگی یا بالاتر شروع میکنند و افرادی که دارای شرایط خاص با سیستم ایمنی ضعیف هستند، برای محافظت کامل نیاز است که سه دوز دریافت کنند.
واکسن HPV چقدر موثر است؟
کارآزماییهای بالینی نشان دادهاند که واکسنهای HPV در پیشگیری از عفونت دهانه رحم با انواع HPV که آنها را هدف قرار میدهند، زمانی که قبل از اولین قرار گرفتن در معرض ویروس، یعنی قبل از شروع فعالیت جنسی، تزریق میشوند، بسیار موثر هستند. واکسنهای HPV همچنین عفونتهای سایر بافتهایی را که HPV آلوده میکنند، از جمله مقعد و ناحیه دهان کاهش میدهند.
از آنجایی که تغییرات سلولی و سرطانهای ناشی از HPV سالها طول میکشد تا ایجاد شود، اخیراً تأیید شده است که واکسنها خطر این پیامدها را نیز کاهش میدهند. کارآزماییها و دادههای دنیای واقعی از مطالعات مبتنی بر جمعیت نشان دادهاند که واکسنها تا حد زیادی خطر ابتلا به اختلالات پیش سرطانی و سرطان دهانه رحم، واژن و فرج را در زنان واکسینهشده کاهش میدهند. یک کارآزمایی بالینی گارداسیل در مردان نشان داد که میتواند از تغییرات سلولی مقعدی ناشی از عفونت مداوم جلوگیری کند. همچنین مطالعاتی که منجر به تایید گارداسیل 9 شد، نشان داد که گارداسیل 9 تقریباً 100٪ در پیشگیری از عفونتهای دهانه رحم، فرج، و واژن و پیش سرطانهای ناشی از هر هفت نوع HPV سرطانزا، موثر است.
گرچه سرواریکس و گارداسیل تنها با دو نوع HPV پرخطر، HPV16 و HPV18 از عفونت جلوگیری میکنند، اما این دو نوع HPV مسئول بیشتر سرطانهای ناشی از HPV هستند. در یک مقاله در سال 2017، سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که واکسنهای HPV کارایی قابل مقایسه ای دارند. علاوه بر این، Cervarix محافظت قابل توجهی در برابر چند نوع HPV اضافی ایجاد کننده سرطان با پدیدهای به نام محافظت متقاطع، ارائه میدهد. زنانی که سه دوز از Cervarix دریافت کردند، محافظت قوی در برابر عفونتهای جدید با HPV انواع 31، 33 و 45 را تجربه کردند.
تا به امروز مشخص شده است که محافظت در برابر عفونت اچپیوی حداقل 10 سال با Gardasil، تا 11 سال با Cervarix، و حداقل 6 سال با Gardasil 9 ادامه دارد. مطالعات اثر طولانی مدت واکسن هنوز ادامه دارد و تکنیکهای در حال پیشرفت به دانشمندان کمک میکند تا درک بهتری از مدت زمان حفاظت داشته باشند.
واکسن اچپیوی چگونه کار میکند؟
مانند سایر ایمن سازیهایی که از عفونت ویروسی محافظت میکنند، واکسن HPV بدن را تحریک میکند تا آنتیبادیهایی تولید کند که در مواجهه آینده با HPV، به ویروس متصل شده و از آلوده کردن سلولها جلوگیری کند.
واکسنهای فعلی اچپیوی بر اساس ذرات ویروس مانند (VLP) هستند که توسط اجزای سطح HPV تشکیل میشوند. VLP ها عفونی نیستند زیرا فاقد DNA ویروس هستند. با این حال، آنها شباهت زیادی به ویروس طبیعی دارند و آنتیبادیهای ضد VLP ها نیز در برابر ویروس طبیعی فعالیت دارند. مشخص شده است که VLP ها به شدت ایمنیزا هستند، به این معنی که سطح بالایی از تولید آنتی بادی را در بدن القا می کنند، بنابراین واکسنها بسیار موثر باشند.
نکته مهم این است که واکسنهای اچپیوی از سایر بیماریهای مقاربتی پیشگیری نمیکنند، همچنین عفونتهای HPV موجود یا بیماریهای ناشی از HPV را درمان نمیکنند.
چرا واکسیناسیون HPV مهم است؟
ترکیب واکسیناسیون HPV و غربالگری دهانه رحم میتواند بیشترین محافظت را در برابر سرطان دهانه رحم ایجاد کند. همچنین، واکسیناسیون HPV خطر ابتلا به سرطانهای ناشی از HPV را در نقاطی غیر از دهانه رحم نیز کاهش داده و در پیشگیری از زگیل تناسلی بسیار موثر است.
از سوی دیگر، واکسیناسیون میتواند شیوع انواع HPV را در جمعیت کاهش دهد؛ در نتیجه عفونت در افرادی که واکسینه نشدهاند کاهش مییابد (پدیده ای به نام حفاظت از گله یا ایمنی گلهای). به عنوان مثال، در استرالیا، جایی که نسبت بالایی از دختران با گارداسیل واکسینه میشوند، میزان بروز زگیل تناسلی در طی 4 سال اول برنامه واکسیناسیون در میان مردان جوانی که در آن زمان به خوبی زنان جوان واکسینه نمیشدند، کاهش یافت.
آیا زنانی که در برابر HPV واکسینه شدهاند هنوز نیاز به غربالگری سرطان دهانه رحم دارند؟
بله! از آنجایی که واکسنهای HPV در برابر تمام انواع HPV که میتوانند باعث سرطان شوند محافظت ایجاد نمیکنند، به زنانی که واکسینه شدهاند توصیه میشود که همچنان توصیههای غربالگری را دنبال کنند. غربالگری معمول برای سرطان دهانه رحم از طریق آزمایش پاپ اسمیر از سن 21 سالگی انجام میشود که بخش مهمی از مراقبتهای بهداشتی پیشگیرانه است.
بهترین زمان زدن واکسن اچپیوی
محافظت زودهنگام بهترین عملکرد را دارد؛ به همین دلیل است که واکسن HPV در کودکان توصیه میشود. این کار از کودک شما قبل از تماس با ویروس محافظت میکند.
کودکان 11 تا 12 ساله باید دو دوز واکسن HPV را با فاصله 6 تا 12 ماه دریافت کنند. البته واکسن HPV را میتوان از سن 9 سالگی شروع کرد. کودکانی که سری واکسن HPV را در روز تولد 15 سالگی یا بعد از آن شروع میکنند، نیاز به سه دوز دارند که در طی 6 ماه تجویز میشود. اگر نوجوان شما هنوز واکسینه نشده است، در اسرع وقت با پزشک خود در مورد دریافتاین واکسن صحبت کنید چرا که نوجوانان و جوانان نیز باید واکسینه شوند.
همه افراد تا سن 26 سال باید واکسن HPV را دریافت کنند، اگر قبلاً به طور کامل واکسینه نشده باشند. واکسیناسیون HPV برای افراد بالای 26 سال توصیه نمیشود. اما برخی از بزرگسالان 27 تا 45 ساله که قبلاً واکسینه نشدهاند، ممکن است پس از صحبت با پزشک خود در مورد خطر ابتلا به عفونتهای جدید HPV و مزایای احتمالی واکسیناسیون برای آنها، واکسن HPV را دریافت کنند.
تفسیر نتایج واکسیناسیون HPV
عفونتهای HPV و پیش سرطانهای دهانه رحم (سلول های غیرطبیعی روی دهانه رحم که میتوانند منجر به سرطان شوند) از سال 2006، یعنی زمانی که واکسنهای HPV برای اولین بار در ایالات متحده استفاده شد، کاهش یافته است:
- در بین دختران نوجوان، عفونت با انواع HPV که باعث بیشتر سرطانهای HPV و زگیل تناسلی میشود، 88 درصد کاهش یافته است.
- در میان زنان جوان، عفونت با انواع HPV که باعث بیشتر سرطانهای HPV و زگیل تناسلی میشوند، 81 درصد کاهش یافته است.
- در میان زنان واکسینه شده، درصد پیش سرطانهای دهانه رحم ناشی از انواع HPV که اغلب با سرطان دهانه رحم مرتبط هستند، 40 درصد کاهش یافته است.
برای اطلاعات بیشتر خوب است مقاله راههای انتقال اچپیوی زگیل تناسلی را مطالعه کنید.
آیا واکسن اچپیوی خطرناک است؟
بیش از 15 سال نظارت نشان داده است که واکسن های HPV بسیار ایمن و موثر هستند. مانند همه واکسنها، دانشمندان همچنان بر واکسنهای HPV نظارت میکنند تا مطمئن شوند که این ایمنی ادامه دارد.
عوارض جانبی احتمالی واکسن اچپیوی
مانند هر واکسن یا دارویی، واکسن های HPV میتوانند عوارض جانبی داشته باشند، اما مزایای واکسیناسیون HPV بسیار بیشتر از خطر عوارض جانبی احتمالی است. شایعترین عوارض جانبی که البته بسیار خفیف هستند عبارتند از:
- درد، قرمزی یا تورم در بازوی محل تزریق واکسن
- سرگیجه یا غش (غش بعد از هر گونه واکسیناسیون، از جمله واکسن HPV، در بین نوجوانان شایع تر است)
- حالت تهوع
- سردرد
برای جلوگیری از غش و صدمات ناشی از افتادن، نوجوانان باید در هنگام واکسیناسیون و به مدت 15 دقیقه پس از تزریق واکسن بنشینند یا دراز بکشند.
در حال حاضر چگونه باید واکسن اچپیوی بزنیم؟
هر دو جنسیت میتوانند واکسن اچپیوی بزنند؛ اما اولویت تزریق واکسن، دختر خانمها به ویژه در رده سنی 9 تا 14 سال است؛ با این حال برای افراد در سنین بالاتر نیز منعی برای تزریق وجود ندارند. علت در نظر گرفتن این سنین، تزریق قبل از ازدواج دخترخانمها و شروع رابطه جنسی است تا واکسن اثر داشته باشد.
اما به طور کلی هیچ محدودیت سنی برای زدن واکسن اچپیوی وجود ندارد. افرادی که ازدواج کردهاند و رابطه جنسی داشتهاند نیز میتوانند واکسن بزنند؛ اما احتمال ابتلای فرد قبل از تزریق به برخی از سویههای HPV وجود دارد و این نکته بسیار حائز اهمیت است که در چه مرحلهای از آلودگی واکسن تزریق میشود.
برنامه واکسیناسیون ملی چیست؟
برنامه وزارت بهداشت برای ورود واکسن HPV به برنامه واکسیناسیون ملی در حال بررسی است و نیاز به اقدامات کارشناسی دارد که پس از ارزیابیهای لازم در این زمینه مشخص میشود.
آیا واکسن اچ پی وی به برنامه واکسیناسیون ملی وارد میشود؟
با این حال که ویروس HPV میتواند بسیار خطرناک باشد و منجر به بیماریهایی از جمله سرطان دهانه رحم شود؛ اما این نوع سرطان ابتلا بالایی در کشور ندارد. بر اساس تحقیقات انجام شده در این زمینه متوجه شدهاند میزان شیوع این نوع از عفونت در بین خانمها در سنین باروی به میزان هشت درصد است. به همین جهت از سوی متخصصین و کارشناسان باید مورد ارزیابی قرار گیرد تا تصمیم گیری نهایی برای واکسیناسیون ملی انجام شود.
اگر در گروه سنی لازم قرار ندارید، برای محافظت از خود در برابر سرطان دهانه رحم میتوانید اقداماتی انجام دهید!
HPV از طریق تماس جنسی دهانی (اچ پی وی دهانی)، واژینال یا مقعدی گسترش مییابد. برای محافظت از خود در برابر HPV، هر بار که رابطه جنسی دارید از کاندوم استفاده کنید. علاوه بر این، سیگار نکشید. سیگار خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش میدهد.
برای تشخیص سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه، به پزشک مراجعه کنید تا تست پاپ اسمیر را انجام دهد. در صورت مشاهده هر گونه علائم یا علائم سرطان دهانه رحم مانند خونریزی واژینال بعد از رابطه جنسی، بین قاعدگی یا بعد از یائسگی، درد لگن یا درد حین رابطه جنسی فوراً به پزشک مراجعه کنید. با استفاده از امکان نوبتدهی اینترنتی میتوانید به راحتی برای مراجعه حضوری، در روز و ساعت دلخواه خود، از بهترین متخصصین زنان سراسر کشور نوبت دریافت کنید.
آیا شما واکسن اچپیوی دریافت کردهاید؟ لطفا تجربیات خود را با ما و دیگر خوانندگان مجله دکتردکتر در میان بگذارید. اگر سوالی در مورد این واکسن دارید نیز بنویسید تا پزشکان ما پاسخگو باشند.
منابع: