در حالی که داروها و جراحی‌ها اغلب برای درمان سنگ صفرا استفاده می‌شود، بسیاری از مردم به جای آنها، اقدام به درمان طبیعی و سنتی می‌کنند.
جراحی یک روش مشترک برای درمان سنگ صفرا است، اما شاید بتوان با درمان‌های طبیعی نیز آنها را درمان کرد. برای یادگیری راه‌های طب سنتی برای درمان سنگ صفرا به نکات زیر برای کمک به جلوگیری و از بین بردن سنگ‌های صفراوی در نظر داشته باشید.
سنگ کیسه صفرا چیست؟
دو نوع سنگ صفرا وجود دارد:
- سنگ کیسه صفرا کلسترولی: شایع‌ترین نوع سنگ کلسترولی است، اغلب به رنگ زرد ظاهر می‌شود. این سنگ‌های صفراوی عمدتاً از کلسترول غیر حل شده تشکیل شده اما ممکن است حاوی اجزای دیگر نیز باشد.
- سنگ کیسه صفرا رنگ‌دانه: این سنگ قهوه‌ای یا قهوه‌ای تیره هنگامی ایجاد می‌شود که صفرا حاوی بیش از حد بیلی روبین باشد.
اکثر سنگ‌های صفراوی هنگامی تشکیل می‌شوند که کلسترول در صفرا وجود داشته باشد. اندازه سنگ‌های صفراوی بسیار متفاوت است. برخی افراد تنها یک سنگ صفرا را تشکیل می‌دهند، در حالی که دیگران در همان زمان سنگ‌های صفراوی را تشکیل می‌دهند. افرادی که علائمی از سنگ‌های صفراوی را تجربه می‌کنند، معمولاً نیاز به عمل جراحی حذف صفرا دارند. سنگ‌های صفراوی که نشانه‌ها و علائم خاصی را ایجاد نمی‌کنند، به درمان نیاز ندارند.
علائم سنگ صفرا
سنگ‌های صفراوی ممکن است نشانه‌ها یا علائمی را ایجاد نکنند. اگر سنگ صفراوی در یک کانال انتقالی قرار گیرد؛ باعث انسداد می‌شود. علائم و نشانه‌های حاصل عبارت‌اند از:
- درد ناگهانی و به سرعت در حال تشدید، در قسمت فوقانی شکم
- درد ناگهانی و به سرعت در حال تشدید در مرکز شکم، درست زیر سینه
- درد پشت بین تیغه‌های شانه‌ای
- درد در شانه راست
- تهوع یا استفراغ
درمان سنگ صفرا بدون جراحی
سنگ‌های صفراوی می‌تواند درد شدیدی در قسمت فوقانی سمت راست شکم ایجاد کنند. این درد ممکن است به پشت و به سمت شانه شما برسد. علائم دیگر عبارت‌اند از تهوع، استفراغ، مدفوع رنگی یا خاکستری و اسهال. قبل از تلاش برای درمان سنگ صفرا با پزشک خود صحبت کنید. روش‌های طب سنتی درمان سنگ صفرا به این شرح است:
محلول پاکسازی کیسه صفرا
یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان سنگ صفرا، پاک کردن کیسه صفرا است. طرفداران این روش ادعا می‌کنند که سنگ‌های صفراوی، با این روش از بین می‌رود و آنها را از بدن دفع میکند. محلول پاکسازی کیسه صفرا شامل مخلوط آب سیب و روغن زیتون برای 2 تا 5 روز است.
سرکه سیب یا آب سیب
بعضی از مردم معتقدند که آب سیب باعث می‌شود که سنگ‌های صفراوی کاهش یابد و به راحتی آنها را از بدن دفع کند. محلول تمیز کننده صفرا، شامل سرکه سیب و آب سیب است. البته، افراد مبتلا به دیابت، زخم معده و هیپوگلیسمی باید در مصرف مقدار زیاد آب میوه مراقب باشند.
قاصدک
جوشانده قاصدک برای درمان مشکلات مجاری صفراوی و کبد در طول تاریخ مورد استفاده قرار گرفته است. حامیان این روش معتقدند که ریشه تلخ ممکن است تولید صفرا در کیسه صفرا را تحریک کند. مردم معمولاً عصاره قاصدک را برای حذف سنگ‌های صفراوی خود می‌نوشند. با این حال، شواهدی وجود ندارد که نشان دهد این عمل مفید است. علاوه بر این، افراد مبتلا به سنگ‌های صفراوی، مشکلات کیسه صفرا، یا مشکلات کلیه قبل از مصرف قاصدک باید با پزشک صحبت کنند.
خار شیری یا خار مریم
برای قرن‌ها استفاده از خار شیری یا خار مریم، برای سم‌زدایی کبد، استفاده شده است. در حالی که ممکن است این عمل، از کبد و کیسه صفرا حمایت کند، مطالعاتی وجود ندارد که اثرات آن روی درمان سنگ صفرا را ارزیابی کند.
کنگر فرنگی
عصاره کنگر فرنگی ممکن است به عملکرد کیسه صفرا کمک کند. عصاره کنگر فرنگی، باعث افزایش تولید صفرا و کمک به عملکرد کلیه‌ها، کیسه صفرا و کبد می‌شود. با این حال، هیچ تحقیقی به طور خاص در مورد اثرات کنگر فرنگی در درمان سنگ صفرا وجود ندارد.
روغن کرچک
استفاده از روغن کرچک از دیرباز برای حل مشکلات سنگ‌های صفراوی در میان مردم، مرسوم بوده است. در این روش، پارچه را در روغن کرچک قرار می‌دهند، سپس آن را روی شکم و ناحیه صفرا قرار می‌دهند، بعد از این کار، با پارچه داغ و گرم محل را ماساژ می‌دهند.
طب سوزنی
طب سوزنی ممکن است نشانه‌های سنگ صفرا را از بین ببرد، اگرچه تحقیقات بسیار محدود است. در یک مطالعه بر روی 60 نفر مبتلا به کولسیستیت (التهاب کیسه صفرا)، طب سوزنی برای کاهش درد پشت، گرفتگی شکم و حالت تهوع و همچنین تنظیم حجم کیسه صفرا مفید بوده است.
یوگا
گفته می‌شود بعضی از انواع یوگا برای درمان سنگ‌های صفراوی مفید هستند، اگر چه مطالعاتی از این ادعا حمایت نمی‌کنند.
نعناع
شنیده شده که روغن نعناع برای هضم غذا مفید است، زیرا جریان صفرا و دیگر مایعات گوارشی را تحریک میکند. این گیاه همچنین شامل ترپن است، ترکیبی طبیعی که گفته می‌شود به از بین رفتن سنگ کیسه صفرا کمک میکند. شما می‌توانید نعناع را همراه با غذا و چای خود مصرف کنید.
آب لیمو
آب لیمو نیز درست مانند سرکه مانع از ساخته شدن کلسترول در کبد می‌شود. به طور کلی آب مرکبات، چنین عملکردی دارند. بنابراین میوه‌های خانواده‌ی مرکبات را زیاد بخورید اما فراموش نکنید که آب لیمو را به طور روزانه مصرف کنید.
درمان‌های پزشکی
اگر داروهای طبیعی به طور مؤثر سنگ‌های صفراوی را درمان نکنند، دارو یا جراحی در نظر گرفته می‌شود.
دارو: سنگ‌های صفراوی کوچک‌تر ممکن است با اسیدهای صفراوی مانند اسید ursodeoxycholic درمان شوند. معایب بالقوه این داروها عبارت‌اند از:
- زمان اثربخشی (تا 2 سال)
- پتانسیل سنگ‌های صفراوی برای بازگشت، بعد از قطع مصرف دارو
عمل جراحی جراحی برداشتن کیسه صفرا یا کولسیستکتومی یکی از رایج‌ترین عمل‌های جراحی انجام شده در بزرگسالان است. عوارض جانبی کمتری برای حذف کیسه صفرا وجود دارد.
عوامل خطر
فاکتورهایی که ممکن است خطر ابتلا به سنگ‌های صفراوی را افزایش دهند عبارت‌اند از:
- زن بودن
- سن 40 سال یا بیشتر
- داشتن اضافه وزن یا چاقی
- حامله شدن
- خوردن رژیم غذایی با چربی بالا
- خوردن رژیم غذایی با کلسترول بالا
- خوردن رژیم کم فیبر
- داشتن سابقه خانوادگی سنگ‌های صفراوی
- داشتن دیابت
- از دست دادن وزن خیلی سریع
- مصرف داروهایی که استروژن دارند، مانند داروهای ضد بارداری خوراکی یا داروهای هورمون درمانی
- داشتن بیماری کبد
عوارض جانبی
عوارض احتمالی سنگ‌های صفراوی شامل موارد زیر است:
التهاب کیسه صفرا: سنگ صفراوی که در گردن کیسه صفرا قرار می‌گیرد می‌تواند باعث التهاب کیسه صفرا (کولسیستی) شود. Cholecystitis می‌تواند درد و تب شدید ایجاد کند.
انسداد مجرای صفراوی: سنگ‌های صفراوی می‌توانند لوله‌ها (کانال‌ها) را که از طریق صفراوی از کیسه صفرا یا کبد به روده کوچک وارد می‌شود، مسدود کنند؛ این موارد در نهایت می‌تواند به عفونت مجرای صفراوی منجر شود.
انسداد کانال پانکراس: کانال پانکراس لوله‌ای است که از لوزالمعده به مجرای صفراوی معمولی وارد می‌شود. ترشحات پانکراس که به هضم کمک می‌کنند، از طریق کانال پانکراس جریان می‌یابد. سنگ صفراوی می‌تواند یک انسداد در کانال پانکراس ایجاد کند که در نهایت منجر به التهاب لوزالمعده (پانکراتیت) شود. پانکراتیت باعث درد شدید شکم می‌شود و معمولاً نیاز به بستری شدن دارد.
سرطان کیسه صفرا: افراد مبتلا به سابقه سنگ‌های صفراوی، خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان کیسه صفرا دارند؛ اما سرطان کیسه صفرا بسیار نادر است.
چگونه از سنگ صفرا جلوگیری کنیم
شما می‌توانید خطر ابتلا به سنگ‌های صفراوی را کاهش دهید اگر:
- هیچ وعده‌ی غذایی را از دست ندهید. سعی کنید هر روز صبحانه بخورید. صرف غذای کم یا روزه می‌تواند خطر سنگ صفرا را افزایش دهد.
- آهسته وزن کم کنید. اگر شما نیاز به از دست دادن وزن دارید؛ آهسته‌تر وزن خود را از دست بدهید. کاهش وزن سریع می‌تواند خطر سنگ صفراوی را افزایش دهد.
- حفظ وزن سالم. چاقی و داشتن اضافه وزن باعث افزایش خطر سنگ‌های صفراوی می‌شود. هنگامی که به وزن استاندارد می‌رسید، با حفظ رژیم سالم و ادامه تمرین، آن وزن را حفظ کنید.
- از مصرف غذاهای چرب بپرهیزید.
- لبنیات کم چرب را انتخاب کنید.
- از روغن‌های گیاهی استفاده کنید.
- رژیم غذایی گیاهی انتخاب کنید تا فیبر غذایی شما افزایش یابد.
- از مصرف غذاهای سرخ شده اجتناب کنید.
- غلات کامل، سبوس و نان های سبوس دار را به سبد غذایی خود اضافه کنید.
منابع:
