آنژیوادم (Angioedema) یا تورم زیرپوستی، یک واکنش آلرژیک است که در وهله اول هیچ خطری برای بیمار به همراه ندارد و پس از چند روز طی کردن روند بیماری، بهبود پیدا می‌کند. این بیماری عمدتا به نواحی مثل صورت، گلو و اندام‌های تناسلی حمله می‌کند و اگر روی دستگاه تنفسی تاثیر بگذارد، ممکن است بیمار را به کام مرگ بکشاند؛ بنابراین با دیدن اولین نشانه‌های این بیماری حتما به دکتر پوست مراجعه کنید. در مطلب حاضر از مجله پزشکی دکتردکتر قرار است که درباره آنژیوادم ، علل بروز و روش‌های درمان آن صحبت کنیم؛ با ما همراه باشید.
آنژیوادم چیست؟
انژیوادم یک تورم موقتی زیرجلدی یا زیر مخاطی است که معمولا روی پوست، دستگاه گوارش و مجرای تنفسی تاثیر می‌گذارد. در برخی موارد، این تورم‌ها با ظهور کهیر همراه است؛ به همین دلیل از آن به‌عنوان کهیر غول‌پیکر هم یاد می‌شود. علائم آنژیوادم معمولا با سرعت بالایی ظاهر می‌شود و در بیشتر اوقات در عرض یک یا چند روز بهبود پیدا می‌کند. انژیوادم اغلب لب‌ها و چشم‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد اما اگر به مجرای تنفسی برسد، مسئله‌ای جدی و حتی کشنده خواهد بود.
انواع آنژیوادم
آنژیوادم با توجه به علل بروز انواع متفاوتی دارد:
آنژیوادم آلرژیک یا مزمن
این نوع آنژیوادم شایع‌ترین نوع بیماری است و عمدتا به دلیل واکنش به غذا، دارو یا سایر آلرژی‌ها رخ می‌دهد. اصلی‌ترین علل ایجاد این نوع آنژیوادم عبارت‌اند از:
- لاتکس
- بادام‌زمینی
- نیش حشرات
- آنتی‌بیوتیک
آنژیوادم مزمن در عرض چند دقیقه یا چند ساعت پس از تماس با مواد آلرژی‌زا ایجاد می‌شود و عموما در عرض چند روز بهبود پیدا می‌کند. علائم آنژیوادم ارثی معمولا تورم در نواحی نرم بدن مانند لب، چشم و اندام تناسلی است.
آنژیوادم غیر آلرژیک ناشی از دارو
این نوع انژیوادم زمانی رخ می‌دهد که فرد واکنش غیر آلرژیک به دارو داشته باشد و با توجه به اینکه با بروز کهیر یا خارش همراه نیست، به‌راحتی از انژیوادم آلرژیک قابل تشخیص است. شایع‌ترین علت بروز این نوع بیماری، داروهای مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین و رایج‌ترین داروهای درمان فشار خون هستند.
آنژیوادم ارثی (HAE)
آنژیوادم ارثی، کمتر از دو نوعی که در بالا به آن‌ها اشاره شد رایج است. در صورتی که کمبود یا نقص یک آنزیم در مسیر کمپلمان که بخشی از سیستم ایمنی شما را تشکیل می‌دهد به ارث ببرید، ممکن است به این بیماری مبتلا شوید.
آنژیوادم ایدیوپاتیک
آنژیوادم ایدیوپاتیک زمانی رخ می‌دهد که پزشک نتواند دلیلی برای بروز بیماری پیدا کند. معمولا 40 درصد از بیمارانی که آنژیوادم را تجربه می‌کنند، بیماری‌شان در این دسته قرار می‌گیرد. متاسفانه متخصصان تاکنون نتوانسته‌اند اطلاعات زیادی درباره چگونگی بروز آنژیوادم ایدیوپاتیک یا ماهیت آن کسب کنند.
آنژیوادم اکتسابی
آنژیوادم اکتسابی معمولا پس از عفونت یا ابتلا به بیماری لوپوس ایجاد می‌شود. در موارد نادری این بیماری ممکن است نتیجه سرطان خون یا لنفوم نیز باشد. از دیگر دلایل بروز آنژیوادم اکتسابی، بیماری‌های خودایمنی است.
علائم انژیوادم
اصلی‌ترین نشانه‌های انژیوادم عبارت‌اند از:
- صورت پف‌کرده یا متورم
- تورم در ناحیه چشم‌ها و دهان از جمله لب و زبان
- مشکلات گوارشی در صورت حمله بیماری به روده‌ها؛ در این حالت بیمار ممکن است با مشکلاتی مثل درد شکم، اسهال یا حالت تهوع و استفراغ دست و پنجه نرم کند.
- تورم در دست، پا یا اندام تناسلی
- سرگیجه یا غش به‌دلیل نوسان فشارخون
- تورم در دهان، گلو یا مجرای تنفسی؛ در صورت مشاهده این نشانه، بلافاصله باید از اورژانس کمک بگیرید.
این نشانه‌ها معمولا به طور ناگهانی و سریع ظاهر می‌شوند و ممکن است تا 3 روز هم ادامه‌دار باشند. در صورتی که آنژیوادم با کهیر همراه باشد، خارش هم در نواحی متورم بروز پیدا خواهد کرد. در صورتی که فرد احساس ضعف یا سرگیجه داشته باشد یا غش کند، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند.
تفاوت کهیر و آنژیوادم پوستی
کهیر و آنژیوادم از این نظر که در واکنشی آلرژی‌زا به غذا، دارو و اجسام دیگر بروز پیدا می‌کنند، بسیار مشابه یکدیگر هستند. علاوه بر این، هر دو بیماری هیچ مشکل حادی در درازمدت برای بیمار ایجاد نمی‌کنند و معمولا پس از چند روز بهبود پیدا می‌کند. اما انژیوادم بر لایه‌های عمیق‌تر پوست تاثیر می‌گذارد و بر خلاف کهیر، عموما باعث ایجاد تورم‌های دردناک در اطراف چشم، لب‌ها و گونه‌ها می‌شود. در واقع، برجستگی‌های ناشی از آنژیوادم بزرگ، ضخیم و سفت بوده و گاه با احساس گرما در نواحی درگیر همراه هستند. این دو بیماری ممکن است به‌طور هم‌زمان یا مجزا پوست را درگیر کنند.
درباره کهیر در یکی از مقالات مجله دکتردکتر خیلی کامل برایتان همه چیز را گفته‌ایم؛ برای همین مطالعه این مطلب را به شما توصیه می‌کنیم.
علل ابتلا به آنژیوادم
دلایل بروز آنژیوادم به نوع بیماری بستگی دارد. به طور کلی، آلرژی علت اصلی تورم آنژیوادم است. انواع مختلف آلرژی که ممکن است باعث بروز آنژیوادم شوند عبارت‌اند از:
- آلرژی‌های غذایی ناشی از مصرف خوراکی‌هایی مانند شیر، تخم مرغ و آجیل
- آلرژی دارویی؛ آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند پنی‌سیلین، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی و مواد حاجب مورد استفاده در تست‌های تصویربرداری ممکن است آلرژی همراه با کهیر و آنژیوادم ایجاد کنند.
- زهر نیش حشرات
- لاتکس مورد استفاده برای ساخت دستکش، بادکنک، کاندوم و…
- آنژیوادم در بارداری نیز بسیار شایع است
- سایر علل آنژیوادم عبارت‌اند از مشکلات ارثی و اکتسابی با پروتئین مهارکننده C1، واکنش‌های دارویی غیر آلرژیک که با خارش و کهیر همراه نیستند و…
همان‌طور که در بخش انواع آنژیوادم نیز گفته شد، ممکن است علت بروز بیماری در بسیاری از افراد شناسایی نشود. این بیماری معمولا با دارو به‌راحتی درمان می‌شود و در آنژیوادم حاد ممکن است بیماری نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد.
تشخیص انژیوادم
تشخیص آنژیوادم خفیف و شدید معمولا با معاینه ظاهری توسط پزشک، شرح حال بیمار و ارائه سابقه خانوادگی و پزشکی فرد انجام می‌شوند. پزشک همچنین ممکن است از شما بپرسد که آیا داروهایی مثل مهارکننده‌های ACE دریافت کرده‌اید یا خیر. برای تشخیص آنژیوادم ارثی، پزشک آزمایش خون را برای مشاهده واکنش سیستم ایمنی بدن به آلرژن خاص یا بررسی سطح مهارکننده C1 استراز تجویز می‌کند.
در صورتی که برای درمان اورژانسی آنژیوادم به پزشک مراجعه کردید، حتما به او بگویید که اخیرا در معرض محرک‌های آلرژی‌زا قرار گرفته‌اید یا خیر. انجام ازمایش آنژیوادم یا پاسخ به سوالاتی مثل تورم چه زمانی آغاز شده است، چه غذاهایی خورده‌اید یا با چه موادی در تماس بوده‌اید، از چه داروهایی استفاده کرده‌اید، آیا قبلا چنین پیامدی را تجربه کرده‌اید یا خیر و به سوالاتی از این قبیل پاسخ دهید. بررسی نتیجه این سوالات به پزشک کمک می‌کند که بهترین روش را برای درمان بیماری تجویز کند.
درمان آنژیوادم چگونه ممکن است؟
با توجه به اینکه بروز آنژیوادم بسیار شایع است، قطعا دوست دارید بدانید که داروی آنژیوادم چیست و این بیماری چگونه درمان می‌شود. درمان آنژیوادم حاد و انواع دیگر آن با توجه به علل بروز بیماری متفاوت است. در صورت مواجهه با بیماری، قبل از هر چیزی باید اطمینان حاصل کنید که آنژیوادم بر دستگاه تنفسی‌تان تاثیر نگذاشته باشد. در صورتی که آنژیوادم شدید شود، ممکن است حتی خطر مرگ را هم در پی داشته باشد. روش‌های درمان آنژیوادم با توجه به علل بروز بیماری عبارت‌اند از:
- برای درمان آنژیوادم آلرژیک، پزشک معمولا اپی‌نفرین، آنتی‌هیستامین یا استروئید را به صورت خوراکی و تزریقی تجویز می‌کند.
- اگر به آنژیوادم غیر آلرژیک و دارویی مبتلا شوید، پزشک باید دارویی را ک باعث بروز حساسیت و تورم شده است، با داروی دیگری جایگزین کند.
- اگر آنژیوادم ارثی، ایدیوپاتیک یا اکتسابی باشد، به متخصص ارجاع داده خواهید شد تا با تجویز داروهای لازم بیماری‌تان را درمان کند.
درمان خانگی کهیر آنژیوادم
همان‌طور که در بخش قبلی گفته شد، خوشبختانه آنژیوادم درمان دارد و روش درمان آن با توجه به علل بروز متفاوت است. در صورت ابتلا به موارد خفیف آنژیوادم، حتی در خانه هم می‌توانید به رفع تورم‌ها و حتی کهیر نیز اقدام کنید. از جمله رایج‌ترین روش های درمان خانگی آنژیوادم عبارت‌اند از:
- استفاده از یخ برای کاهش تورم
- دوش آب سرد
- گذاشتن پارچه مرطوب روی چشم و لب‌های متورم برای درمان آنژیوادم لب و چشم
- پوشیدن لباس‌های نخی گشاد برای جلوگیری از تحریک بیشتر پوست
خطرات بیماری آنژیوادم
خطرناک‌ترین عوارض آنژیوادم، تورم در ناحیه گلو و انسداد مجرای تنفسی است. آنژیوادم در ابتدای امر معمولا خفیف است و مشکلی ایجاد نخواهد کرد؛ اما اگر آنژیوادم حلق را درگیر کند، ممکن است عوارضی جدی برای فرد ایجاد شود. در صورتی که آنژیوادم با مشکلاتی مثل اختلال در تنفس (به‌ویژه اگر با سرعت در حال تشدید باشد)، غش و سرگیجه همراه باشد. در چنین شرایطی بیمار باید سریعا خود را به اورژانس و بیمارستان برساند.
نکات مهم در رابطه با مراقبت پزشکی در زمان ابتلا به آنژیوادم
در صورت ابتلا به آنژیوادم ، رعایت نکات زیر به شما کمک می‌کند که راحت‌تر این بیماری را پشت سر بگذارید:
- اگر دارو مصرف می‌کنید، در زمان مراجعه به پزشک حتما آن را همراه خود داشته باشید.
- داروهای خود را دقیقا با توجه به روالی که پزشک برایتان تعیین کرده مصرف کنید.
- در صورت بروز مشکل پس از مصرف بعضی داروها، حتما پزشکتان را در جریان قرار دهید.
- داروهایی که برای درمان آنژیوادم تجویز می‌شوند، ممکن است باعث ایجاد خواب‌آلودگی در شما شوند. در این زمان، اکیدا از رانندگی خودداری کنید.
- از مصرف غذاهایی که ممکن است باعث تشدید انژیوادم شوند، خودداری کنید.
- دوش آب سرد بگیرید یا یک حوله مرطوب و سرد را مرتب روی ناحیه متورم قرار دهید.
- ترجیحا با آب گرم حمام نکنید.
- لباس‌های گشاد و نخی بپوشید.
انژیوادم، شایع‌ترین واکنش آلرژیک پوستی که با مراقبت پزشکی راحت درمان می‌شود!
در صورتی که به غذا یا دارویی خاص حساسیت داشته باشید، احتمالا حداقل برای یکبار هم که شده با آنژیوادم مواجه شده‌اید. این بیماری شایع پوستی، عمدتا نواحی نرم بدن (مانند لب، گونه و اطراف چشم) را هدف قرار می‌دهد و تاول‌های دردناک، بزرگ و سفتی روی آن ایجاد می‌کند. در مطلب حاضر شایع‌ترین علل بروز این بیماری و نحوه تشخیص و درمان آن با شما صحبت کردیم و نکاتی را هم برای پیشگیری از این شریط ناخوشایند در اختیارتان قرار دادیم. اگر علائم این واکنش را در خود می‌بینید، می‌توانید برای مشاوره پزشک متخصص پوست از طریق سیستم نوبت دهی اینترنتی دکتردکتر وقت پزشک بگیرید و گامی اساسی برای سلامتی خود بردارید.
اگر تابه‌حال به این بیماری مبتلا شده‌اید، تجربیات خود را با ما و درگر خوانندگان مجله دکتردکتر به اشتراک بگذارید.
منابع:
سرگیجه و احساس خفگی شدید داشتم
چون برا قبل تست نباید قرص انتی هیستامین میخوردم
هم ورمم زیاد هم اون احساساتو داشتم شب بدی پشت سر گذاشتم
فقط کولر رو زیاد کردم اب خوردم سعی کردم بخوابم