برونشیت و عفونت‌های تهدید‌کننده ریه و قفسه سینه

برونشیت نوعی بیماری عفونی است که باعث عفونت راه‌های تنفسی مانند ریه‌ها می‌شود. این بیماری با تحریک و التهاب لوله‌های تنفسی هم همراه است. علامت اصلی چنین وضعیتی، سرفه است که می‌تواند مخاطی زرد یا خاکستری به‌وجود بیاورد. از نشانه‌های دیگر چنین مشکلی باید به گلودردهای خفیف و خس‌خس سینه هم اشاره کنیم.

در این مقاله از این بیماری، علائم، درمان‌ها، روش‌های پیشگیری و ریسک‌فاکتورها می‌خوانید. مطالعه مقاله به ۵ دقیقه زمان نیاز دارد.

اگر پرسش درباره این بیماری در ذهن دارید، می‌توانید از ما بپرسید تا به‌کمک متخصصان به شما در رسیدن به پاسخ یاری برسانیم.

برونشیت چیست؟

این بیماری زمانی رخ می‌دهد که راه‌های هوایی منتهی به ریه‌ها (نای و برونش) ملتهب و پر از مخاط می‌شوند. هنگامی که بدن سعی می‌کند از مخاط رهایی پیدا کند، سرفه‌های آزاردهنده‌ای ایجاد می‌شود.

احتمال دارد که سرفه ۲ هفته یا بیشتر طول بکشد. نوع حاد معمولا از سوی ویروس‌ها ایجاد می‌شود و خودبه‌خود هم از بین می‌رود. برونشیت مزمن هرگز از بین نمی‌رود، اما امکان مدیریت آن وجود دارد.

اینفوگرافی برونشیت

انواع برونشیت

این بیماری دو نوع است: مزمن و حاد.

  • برونشیت انسدادی یا مزمن پایدار است و معمولا مدت زمان بیشتری طول می کشد تا به طور کامل بهبود پیدا کند.
  • برونشیت حاد به طور کلی سریع‌تر از بین می‌رود. حالت حاد هم به دو دلیل عفونت باکتریایی یا ویروسی رخ می‌دهد.

حواستان باشد که میان این بیماری و بیماری برونشکتازی تفاوت وجود دارد:

برونشیت در اثر باکتری، ویروس یا قرارداشتن در معرض دود و هوای آلوده به‌وجود می‌آید. در این شرایط، مجاری تنفسی ریه ملتهب و تحریک می‌شوند اما برونشکتازی نتیجه باز و گشادشدن مسیرهای هوایی ریه است. در این بیماری، نایژه‌ها به‌طور همیشگی باز و متورم می‌شوند.

برونشیت 

علت برونشیت

ویروس‌های عامل ایجاد سرماخوردگی یا آنفلوانزا  باعث بروز برونشیت تنفسی هم  می‌شوند. گاهی اوقات، باکتری‌ها هم در ابتلا به این وضعیت و ابتلا به برونشیت چرکی نقش دارند. اما در هر دو مورد (باکتری و ویروس)، با مداخله بدن،  لوله‌های  تنفسی ریه و شش‌ها متورم می‌شوند و مخاط تولید می‌کنند.

ریسک فاکتورهای بیماری به‌شرح زیر هستند؛ یعنی درگیری با این موقعیت‌ها، احتمال ابتلا به بیماری را بیشتر می‌کند:

  • اگر سیستم ایمنی ضعیف داشته باشید، حتی سرماخوردگی ساده هم می‌تواند در صورت درمان‌نشدن، باعث بیماری شود.
  • اگر در تماس با مواد آسیب‌زننده به ریه مانند بخارهای شیمیایی و گردوغبار هستید، ابتلا به بیماری برونشیت حساسیتی و آلرژیک در شما احتمال بالاتری پیدا می‌کند.
  • زندگی در محیط‌های آلوده هم ریسک ابتلا را بالا می‌برد.
  • در صورتی‌که سیگار می‌کشید، بیشتر در معرض خطر هستید.

علت بیماری

شرح

عوامل باکتریایی و ویروسی

راه هوایی تنفسی و ریه با ویروس یا باکتری ملتهب می‌شود.

دود سیگار و آلودگی‌های محیطی و آلرژن‌ها

مواد شیمیایی یا حساسیت‌زا به ریه آسیب می‌زنند

سیستم ایمنی ضعیف بدن

کوچک‌ترین عوامل مانند سرماخوردگی درمان‌نشده باعث التهاب ریه می‌شوند

برونشیت در کودکان

شایع ترین علت برونشیت اطفال ویروس است. سرفه، تب، آبریزش بینی و بدن درد از علائم شایع آن هستند. روش‌های درمانی هم با هدف کاهش نشانه‌های بیماری پیش می‌روند.

از روش‌های درمان حالت حاد بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  •  استراحت
  • مصرف مایعات فراوان 
  • استفاده از داروهای تب یا سرفه 

برای درمان برونشیت کودکان نیازی به آنتی‌بیوتیک نیست، مگراینکه علت آن عفونت باکتریایی باشد.

علائم بیماری

یکی از علائم اصلی انواع این بیماری سرفه است؛ شاید مشکلات تنفسی مختلف دیگری هم داشته باشید، برخی ازعلائم شامل موارد زیر هستند:

  • تنگی نفس.
  •  احتقان سینه، گرفتگی و مسدودشدن و عفونت قفسه سینه.
  • سرفه‌ای که با مخاط زیادی به رنگ‌های روشن، سفید، زرد یا سبز همراه است.
  • هنگامی که نفس  می‌کشید، صدای خس خس می‌شنوید (چیزی شبیه به سوت زدن).

امکان بروز نشانه‌های زیر هم وجود دارد:

  • آبریزش چسبنده در بینی
  • بدن‌درد و لرز
  • گلودرد
  • تب

در صورت بروز نشانه‌های بیماری باید به پزشک مراجعه کنید. یکی از بهترین روش‌ها برای دریافت نوبت دکتر هم مراجعه به سامانه آنلاین دکتردکتر است. 

تشخیص بیماری چگونه است؟

پزشک معمولا با معاینه جسمی، بیماری را تشخیص می‌دهد و نوعش را مشخص می‌کند. در روند تشخیص هم به موارد زیر دقت می‌شود:

  • توجه به سرفه؛ بررسی مدت سرفه‌ها و وجود خلط و مخاط با آنها در روند تشخیص اهمیت دارد.
  • بررسی خس‌خس سینه؛ پزشک به ریه‌های بیمار گوش می‌دهد تا ببینید با صداهای غیرطبیعی چون خس‌خس روبه‌رو می‌شود یا خیر.
  • بررسی سطح اکسیژن؛ سطح اکسیژن را در خون شما بررسی می‌کنند. این روش با یک حس‌گر انجام می‌شود که روی پا یا انگشت قرار می‌گیرد. حس‌گر اشعه ایکس را وارد قفسه سینه می‌کند. این کار برای بررسی بیماری پنومونی یا بیماری‌های دیگر است که می‌تواند موجب سرفه هم شود.
  • آزمایش خون و آزمایش مخاط؛  با این موارد پزشک می‌تواند بیماری‌های ناشی از باکتری را تشخیص بدهد. 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

در شرایط زیر، نیاز ضروری به مراجعه به پزشک متخصص گوش، حلق و بینی وجود دارد:

  • وضعیت باعث بیداری فرد در طول شب می‌شود.
  • بیماری بیش از ۳ هفته طول کشیده است.
  • درد قفسه سینه فشار زیادی به بدن فرد وارد می‌کند.
  • لرزشی در صدا موجود است که صحبت کردن را سخت می‌کند.
  •   یک مایع بدمزه یا بی‌مزه در دهان شما موجود است (می‌تواند اثرات ریفلاکس باشد).
  • اگر بیمار ۷۵ سال سن یا بیشتر دارد و مدام سرفه می‌کند.
  • وزن فرد با کاهش قابل‌توجه روبه‌رو است.
  • سردرد یا تنگی نفس.
  • تب بالا.

درمان برونشیت چیست؟

اغلب مواقع، بیماری در عرض چند هفته از بین می‌رود. اگر عامل بیماری باکتری و سینوزیت باکتریایی باشد، امکان تجویز آنتی‌بیوتیک وجود دارد. اگر آسم، آلرژی یا سرفه‌های خشن رخ بدهند، از ابزارهایی برای بازکردن راه‌های هوایی و بهبود در نفس‌کشیدن استفاده می‌شود.

روش‌های درمان شامل موارد زیر است:

  • دارودرمانی
  • درمان خانگی
  • جراحی

دارو برای درمان برونشیت

داروهای ضددرد بسیار مناسب هستند. به این موارد دقت کنید:

  • ایبوپروفن
  • ناپروکسن 
  • آسپرین

یادتان باشد که نباید از آسپرین برای کودکان استفاده شود. 

درمان خانگی برونشیت

برای درمان این بیماری از راه‌کارهای خانگی زیر استفاده می‌شود:

  • داروهای ضدسرفه را مصرف کنید.
  • دوش داغ می‌تواند برای ریزش مخاط روش خوبی باشد.
  •  قبل از استفاده از شربت سرفه برای کودکان حتما باید با متخصص اطفال مشورت کنید.
  •  مقدار زیادی آب بنوشید، ۸ تا ۱۲  لیوان در روز کمک می‌کند تا مخاط از بین برود و مقدار کمتری از آن هم تولید شود.

جراحی برونشیت

 برای برخی از بیماران مبتلا به حالت مزمن بیماری، از جراحی کاهش حجم ریه استفاده می‌شود. در طول این عمل، برش‌های کوچکی از بافت آسیب‌دیده ریه برداشته می‌شود. گاهی جراحی تنها راه درمان برونشیت شدید است.

بیماری برونشیت

پیشگیری از بیماری چگونه است؟

بهترین راه برای کاهش خطر بیماری این است که از ابتلا به ویروس‌ها و سایر علل تحریک ریه خودداری کنید. به این راه‌کارهای پیشگیری نگاهی داشته باشید:

  • اگر آسم یا آلرژی دارید، از هرگونه محرک (از جمله حیوانات خانگی، گرد و غبار و گرده گل) اجتناب کنید.
  • از دود و سایر عوامل تحریک‌کننده خودداری کنید.
  • دست‌های خود را اغلب با آب و صابون بشویید.
  •  واکسن آنفولانزا و ذات الریه را تزریق کنید.
  • هوای تنفس داخل منزل را مرطوب نگه دارید.
  • استراحت کافی داشته باشید.
  • رژیم غذایی سالم داشته باشید.

سوالات متداول برونشیت

از ایبوپروفن، ناپروکسن، آسپرین و آنتی‌بیوتیک‌ها در صورت برونشیت چرکی استفاده می‌شود. شربت‌های ضداحتقان سینه هم گاهی کاربرد دارند.

تقریبا با هر ویروسی، از جمله SARS-CoV2، ویروسی که باعث COVID-19 می‌شود هم امکان ابتلا به بیماری برونشیت وجود دارد. علائم برونشیت گاهی شبیه به کووید-19 است اما ابتلا به کرونا لزوما با بروز برونشیت به‌عنوان عارضه همراه نیست.

برونشیت محدود به لوله‌های برونش است که هوا را به ریه‌ها می‌رسانند. درحالی‌که ذات‌الریه در بافت‌های ریه عمیق‌تر و وخیم‌تر می‌شود. علاوه بر این، ذات‌الریه می‌تواند در اثر عفونت‌های قارچی و آسپیراسیون (استنشاق چیزی مانند غذا یا بزاق در ریه‌ها) ایجاد شود.

اگرچه ابتلا به دوره‌ای بیماری معمولا جای نگرانی ندارد، اما در برخی افراد می‌تواند منجر به ذات‌الریه شود. 

عفونت سینوسی که به آن سینوزیت هم می‌گوییم، زمانی اتفاق می‌افتد که سرماخوردگی سینوس‌ها یعنی استخوان‌های توخالی زیر چشم‌ها و گونه‌ها و پیشانی‌ را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برونشیت زمانی اتفاق می‌افتد که سرماخوردگی قفسه سینه را درگیر می‌کند و باعث تورم و تحریک در لوله‌های برونش می‌شود. لوله‌های برونش هوا را به ریه‌ها می‌برند.

حالت حاد و مزمن برونشیت می‌تواند علائمی مشابه سرطان ریه داشته باشد؛ مثلا سرفه، مخاط خونی، تنگی نفس و درد قفسه سینه. اما این دو یکسان نیستند. برونشیت مزمن طولانی‌مدت است اما برونشیت حاد سریع‌تر از سرطان و حالت مزمن درمان می‌شود.

منابع:

my.clevelandclinic.org

webmd

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش اطلاعات عمومی شماست و به منزله تجویز پزشکی نیست.
ممکن است شما دوست داشته باشید
7 نظرات
  1. رقیه می گوید

    باعرض سلام وخسته نباشد
    من۲۵سالمه بعضی اوقات حس میکنم یه توده ی ازمخاط درون گلو دارم همراه باخس خس سینه وبعضی شبها تنگی نفس میگیرم که منجربه سرفه میشوم اماباقراردادن یه بالش زیرسرم حالم بهترمیشود همچنین حس میکنم مخاط در قفسه سینه ام هست

  2. مجید می گوید

    با سلام.مدتی هست من تنگی نفس دارم.تقریبا شش ماهی میشه.دو بار تنگی نفس شدید گرفتم و چند روزی در منزل بستری بودم.داروهایی که مصرف کردم مونته لوکاست 10و اسپری سالبوتامول.. آزیترومایسین 500..امروز تکرر شدید ادرار دارم و تنگی نفسمم بیشتر شده در صورتی ک دیروز حالم خوب بود و از زمان تکرر ادرار تنگی نفس دارم

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      جهت معاینه ریه مجددا به متخصص داخلی مراجعه کنید

      1. ۵۵ می گوید

        فردی ۵۵ ساله و سیگاری هستم چون دوسال هست غلظت خون بالا داشتم به دکتر رفتم که در سی تی اسکن از ریه مشخص شده امفیزم مشاهده شده وهمچنین یک ندول ۹ میلی متری در ریه سمت چپ دیده شده که قرار است بیوپسی بدهم میخواستم بدانم به نظر شما غلظت خون بالای من ممکن است بخاطر امفیزم باشد ؟واگر باشد باید چه کار بکنم برای درمان که غلظت خونم هم درست بشود؟

        1. مشاور سلامتی می گوید

          سلام
          غلظت خون بخاطر سیگار و آمفیزم میتونه باشه
          فعلا جواب بیوپسی بیاد و با توجه به اون پزشکتون تصمیم میگیره

  3. حمیدرضا می گوید

    با عرض سلام حضور شما پزشک محترم وبا تشکر از سایت بسیار خوبتون من 43 ساله هستم حدود 3 ماه پیش تنگی نفس وسوزش در گلو داشتم که چون مشکلات شدید گوارشی داشتم تصور میکردم که مربوط به نفخ و ریفلاکس معده است دو روز پیش دوباره این حالتها شدید تر شد به طوری که نفس عمیق و کامل نمیتونستم بکشم ودرد در ناحیه قفسه سینه احساس میکردم پزشکم با توجه به پایین امدن ایمنی بدنم عفونت ریه تشخیص دادندو امپول سفتریاکسون تجویز کردند که خیلی کم بهتر شدم البته هنوز دومیش رو فردا باید بزنم لطفا بفرمایید که این امپول خطری نداره وایا نیازی به رادیولوژی یا سیتی اسکن نیست. باتشکر فراوان

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      اگر حساسیت به پنی سیلین ندارید آمپول ضرری ندارد
      اما بنظر بهتر است عکس ساده قفسه سینه انجام شود

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.