توده در واژن؛ انواع توده‌ها، برآمدگی‌ها و کیست‌های واژن

وجود برآمدگی‌ها و توده‌هایی در واژن موضوعی غیرعادی نیست؛ به ویژه در سال‌های باروری یا افزایش سن. با داشتن اطلاعاتی درباره انواع توده‌ها بهتر می‌توانید از وضعیت سلامت این بخش از بدنتان باخبر شوید. دلایل متعددی برای به وجودآمدن برآمدگی‌ها، کیست‌ها و توده‌ها در واژن وجود دارد. گاهی هم بروز چنین چیزهایی با درد و نشانه‌های دیگر همراه می‌شود. برای پیگیری وضعیت توده در واژن باید به پزشک زنان مراجعه کنید. در این مقاله هم سعی کرده‌ایم، اطلاعات جامعی درباره انواع توده‌ها در اختیارتان بگذاریم. توده در واژن نشانه چیست؟ برایتان خواهیم گفت.

تفاوت واژن و فَرج را بدانید

زمانی که صحبت از واژن می‌شود، برخی به تفاوت آن با فرج واقف نیستند. واژن بخش داخلی اندام تناسلی و فرج (farj) بخش بیرونی آن است. برای شناسایی توده در واژن باید با بخش‌های مختلف دستگاه تناسلی آشنا باشید.

واژن لوله‌ای عضلانی است که به دهانه رحم می‌رسد. در لایه بالایی بافت واژن غشایی مخاطی مانند بافت بینی و دهان وجود دارد. به برآمدگی‌ها و فرورفتگی‌های سطح واژن روگا (rugae) می‌گویند.

زمانی که واژن در آرامش باشد، این بخش‌های آن شبیه پلیسه‌ها و تاخوردگی‌های پارچه هستند. در زمان برقراری رابطه جنسی یا زایمان، روگا در واژن است که باعث بازشدن این بخش از بدن می‌شود.

فرج دارای بخش‌های مختلف است:

• به لبه‌های بیرونی فرج لابیا گفته می‌شود. بیرون این بخش موهای شرمگاهی می‌رویند. در پشت بخش بیرونی و درون لابیا پوستی بی‌مو قرار دارد که دارای غدد چربی است.
• اگر لبه‌های لابیا را باز کنید، بخش درونی آن را می‌بینید. این بخش هم دهانه واژن را احاطه می‌کند.
• غدد شبه‌پروستاتی و بارتولین در بخش داخلی لابیا قرار دارند و مسئول تولید مخاط و روان‌کننده‌های دیگر فرج هستند. غدد چربی هم در لابیای داخلی وجود دارند.

با شناخت بخش داخلی و بیرونی دستگاه تناسلی به سراغ بررسی انواع توده در واژن می‌رویم. کماکان با ما همراه باشید.

چند نوع توده در واژن به وجود می‌آید؟

توده‌ها و برآمدگی‌های مختلفی در واژن به وجود می‌آیند. بعضی از آنها بی‌خطر هستند و برخی هم نیاز به پیگیری جدی دارند. اگر بخواهیم از انواع توده در واژن نام ببریم به موارد زیر می‌رسیم:

• کیست‌های ولوار (Vulvar cysts)
• کیست‌های واژنی
• دانه‌های فوردایس (Fordyce spots)
• واریس تناسلی
• موهای زائد
• برچسب‌های پوست واژن
• لیکن اسکلروزوس ( Lichen sclerosus)
• تبخال تناسلی
• زگیل تناسلی
• سرطان

۱. کیست‌های ولوار (Vulvar cysts)

در فرج غددی وجود دارد که شامل غدد چربی، بارتولین و غدد شبه‌پروستاتی زنانه می‌شوند. با مسدودشدن این غدد، امکان شکل‌گرفتن کیست به وجود می‌آید. اندازه کیست‌ها می‌تواند متغیر باشد اما معمولاً کوچک و سفت هستند. اگر این کیست‌ها عفونی نشوند، درد ایجاد نمی‌کنند.

چنین کیست‌هایی معمولاً بی‌نیاز از درمان بهبود پیدا می‌کنند. اگر کیستی عفونی شود، پزشک آن را تخلیه می‌کند و آنتی‌بیوتیک‌هایی برای رفع عفونت تجویز می‌کند.

۲. کیست‌های واژنی

کیست‌های واژنی هم انواع مختلفی دارند. این کیست‌ها توده سفت زیر پوست واژن هستند که در دیواره آن قرار می‌گیرند و معمولاً به اندازه یک نخود یا کوچک‌تر هستند. چنین کیست‌هایی بیشتر به خاطر زایمان یا وجود جراحت در واژن به وجود می‌آیند.

کیست‌های واژنی در بیشتر موارد دردناک نیستند و نیازی به پیگیری وضعیتشان نیست؛ مگراینکه باعث درد در طول رابطه جنسی شوند. گاهی برای درمان آنها هم باید از روش تخلیه کیست یا جراحی استفاده شود.

از انواع کیست‌ها می‌توانیم موارد زیر را نام ببریم:

• کیست‌های بارتولین: این‌ها انواعی از توده در واژن هستند که روی یک یا هر دو لبه واژن به وجود می‌آیند.
• کیست‌های اندومتریوز: برآمدگی‌های بافت کیست‌هایی کوچک در واژن ایجاد می‌کنند.
• کیست‌های مجرای گارنتر: این کیست‌ها فقط در دوران بارداری تشکیل می‌شوند.

۳. دانه‌های فوردایس (Fordyce spots)

دانه‌های فوردایس یا غدد چربی برآمدگی‌های سفید کوچک یا سفید متمایل به زردی هستند که درون فرج به وجود می‌آیند. مشابه این توده سفید در واژن روی لب‌ها و گونه‌ها هم دیده می‌شوند. دانه‌های فوردایس ابتدا در دوران بلوغ به وجود می‌آیند و بعد با بالارفتن سن به تعدادشان اضافه می‌شود. این دانه‌ها نه دردناک هستند و نه خطرناک.

۴. واریس تناسلی

امکان دارد که رگ‌های دور فرج متورم شوند. چنین مشکلی در ۱۰درصد بارداری‌ها و با افزایش سن اتفاق می‌افتد. شکل واریس تناسلی شبیه برآمدگی‌هایی آبی یا رگ‌های متورم گردی است که در داخل و بیرون لابیا دیده می‌شوند.

واریس تناسلی معمولاً دردناک نیست اما گاهی احساس سنگینی، خارش و خون‌ریزی به وجود می‌آورد. رفع این مشکل در زنان باردار نیازی به درمان ندارد و حدود ۶ هفته پس از زایمان، خودبه‌خود بهبود پیدا می‌کند. این واریس‌ها بعد از زایمانی دیگر دوباره ظهور می‌کنند.

وجود چنین نوعی از توده در واژن برای زنان غیرباردار خوشایند نیست و در زمان برقراری رابطه جنسی یا هنگام ایستادن‌های طولانی باعث ناراحتی و آزردگی می‌شود. پزشکی که در جراحی رگ‌ها تخصص دارد، در زمینه درمان این مشکل به بیماران کمک می‌کند.

۵. موهای زائد

اصلاح‌کردن و از بین‌بردن موهای زائد ناحیه تناسلی به روش‌های مختلف هم می‌تواند باعث ایجاد توده‌هایی از مو در این ناحیه شود. امکان دارد که توده‌های شکل‌گرفته با چرک هم پُر شوند و اطرافشان تیره‌رنگ شود.

نباید خودتان برای تخلیه چرک و موی این توده‌ زیرپوستی واژن دست به کار شوید چون باعث عفونت آنها می‌شوید. در بسیاری از موارد توده‌های مویین خودشان بهبود پیدا می‌کنند اما اگر ملتهب شدند، باید به پزشک مراجعه کنید. التهاب نشانه‌ای از عفونت است.

۶. برچسب‌های پوست واژن

برچسب‌های پوستی برآمده‌شدن پوست و ضایعاتی نرم و کوچک روی آن هستند. تا زمانی هم که با چیزی اصطکاک پیدا نکنند، مشکلی به وجود نمی‌آورند. اگر چنین برآمدگی‌هایی آزاردهنده‌اند، بهتر است که به پزشک مراجعه کنید تا آنها را جراحی کند یا با لیزر از روی پوست‌تان بردارد.

۷. لیکن اسکلروزوس ( Lichen sclerosus)

لیکن اسکلروزوس وضعیت نادری است که زنان در دوران یائسگی به آن دچار می‌شوند. این توده بیشتر در اطراف مقعد و فرج دیده می‌شود. از نشانه‌های آن باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• خارش (اغلب شدید).
• خون‌ریزی یا کبودی.
• تاول‌های ساده یا پر از خون.
• بروز درد در هنگام ادرارکردن یا رابطه جنسی.
• نازک و براق‌شدن پوست به‌ طوری که به راحتی پاره می‌شود.
• بروز نقاط سفیدی روی پوست که به مرور زمان به لکه‌هایی نازک و چروک روی پوست تبدیل می‌شوند.

لیکن اسکلروزوس معمولاً با کرم یا پمادهای کورتیکواستروئیدی (corticosteroid) درمان می‌شود. امکان بازگشت این مشکل بعد از درمان هم وجود دارد. زنان مبتلا به این مشکل می‌توانند به سرطان فرج هم دچار شوند.

۸. تبخال تناسلی

تبخال تناسلی عفونتی است که ویروس هرپس سمپلکس (herpes simplex virus) آن را ایجاد می‌کند. این عفونت از راه رابطه جنسی مقعدی، واژنی و دهانی منتقل می‌شود. در بیشتر مواقع، نشانه‌های این مشکل آنچنان خفیف است که فرد از ابتلا به آن باخبر نمی‌شود.

نخستین نشانه‌های تبخال تناسلی شبیه آنفولانزا است:

• تب
• تورم غدد
• زخم‌های بزرگ
• درد در پاها، ناحیه تناسلی و باسن

از نشانه‌های پیشرفت بیماری هم باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• سوزن‌شوزن‌ شدن یا خارش
• فرورفتگی‌های کوچک و زخم
• برآمدگی‌های قرمز پرشماری که به جوش‌ها و تاول‌های دردناک تبدیل می‌شوند.

گاهی‌ اوقات، نشانه‌های تبخال تناسلی ناپدید و بعد دوباره ظاهر می‌شود. با گذشت زمان هم از شدت علائم آن کم می‌شود. اگر زخم‌های این مشکل روی پوست مشهود باشند، پزشک راحت‌تر می‌تواند وضعیت را تشخیص بدهد. درمان خاصی برای این بیماری وجود ندارد اما با دارو می‌توانید علائم و عوارضش را کنترل کنید.

از تماس جنسی با کسی که دچار زخم‌های این عفونت است، به‌ طور جدی خودداری کنید و یادتان باشد که استفاده از کاندوم در برقراری رابطه با چنین فردی می‌تواند از سرایتش به شکل قابل‌ملاحظه‌ای جلوگیری کند.

در این مقاله از دکتردکتر درباره تبخال تناسلی بیشتر می‌خوانید:

تبخال تناسلی چیست ؟علت و روش تشخیص و درمان هرپس تناسلی

۹. زگیل تناسلی

یکی دیگر از انواع توده در واژن شامل زگیل تناسلی می‌شود. این مشکل هم به واسطه ویروس پاپیلوماویروس‌ها (HPV) به وجود می‌آید. عفونت ناشی از این ویروس از راه رابطه جنسی مقعدی و واژنی سرایت پیدا می‌کند. در موارد اندکی هم رابطه جنسی دهانی باعث انتقالش می‌شود.

بسیاری از افراد به زگیل تناسلی مبتلا هستند و خودشان خبر ندارند. اگر نشانه‌ای در بدن رخ بدهد به شکل زیر خواهد بود:

• خارش یا سوزش
• دسته‌هایی از برآمدگی‌های کوچک به رنگ پوست بدن
• لکه‌هایی از زگیل‌هایی با فاصله نزدیک به هم که شبیه گل‌کلم هستند.

زگیل‌های تناسلی در ناحیه واژن، مقعد یا در واژن دیده می‌شوند. راه درمانی برای این مشکل وجود ندارد اما پزشکان می‌توانند با جراحی، کرم‌های مخصوص یا لیزر زگیل‌ها را بردارند. در صورت ابتلا دور مصرف داروهای بی‌نسخه موجود در داروخانه‌ها را برای درمان زگیل‌هایتان خط بکشید و از آنها استفاده نکنید.

۱۰. سرطان

سرطان فرج بسیار نادر است. بروز توده سرطانی در واژن و ابتلا به سرطان در آن ناحیه هم بسیار کم رخ می‌دهد. از نشانه‌های چنین مشکلاتی باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• زخمی که با گذشت چند هفته بهبود نمی‌يابد.
• وجود توده و زخم صاف یا برآمده در واژن.
• تغییر رنگ بخشی از واژن و فرج.
• خون‌ریزی یا ترشح غیرعادی.
• لکه‌های ضخیم پوستی.
• خارش، سوزش یا درد.

سرطان فرج بیشتر در زنان سال‌خورده و سیگاری دیده می‌شود. احتمال ابتلا به آن در صورت دچاربودن به زگیل تناسلی هم بیشتر می‌شود. سرطان‌های واژن و فرج با برداشتن نمونه‌ای از توده در واژن و معاینه آن زیر میکروسکوپ در آزمایشگاه مقدور است.

تشخیص نوع توده در واژن چگونه است؟

پزشکان برای تشخیص نوع توده در واژن به نواحی بیرونی آن نگاه می‌کنند و معاینه‌ای دقیق انجام می‌دهند. آنها برای تشخیص سلول‌های خطرناک با سواب از توده و برآمدگی نمونه‌ای برمی‌دارند.

در کنار این‌ها، پزشکان از روش‌های تصویربرداری هم برای تشخیص وضعیت توده استفاده می‌کنند. با استفاده از سونوگرافی و تصویربرداری شکمی یا درون‌واژنی از وضعیت توده‌ها اطلاعاتی به دست می‌آید.

درمان‌ توده واژن چگونه است؟

برای درمان هر نوع از توده در واژن نیاز به راه‌کارهایی مخصوص به خود آن وجود دارد. ابتدا باید مشخص شود که علت برآمادگی واژن چیست. در ادامه سعی کرده‌ایم که نگاهی به درمان توده‌های مختلف داشته باشیم.

کیست‌ها

اگر کیست‌ها عفونی شوند، پزشکان آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند. روش‌های مختلف دیگری هم برای درمان این کیست‌ها وجود دارند:

• نشستن در آب گرم
• استفاده از مسکن‌ها
• پوشیدن لباس زیر نخی
• پرهیز از برقراری رابطه جنسی
• پرهیز از استفاده از تامپون‌ها

برآمدگی ناشی از اچ‌پی‌وی یا همان زگیل تناسلی

راه درمانی خاصی برای زگیل تناسلی وجود ندارد اما اگر آثار و عوارضش آزاردهنده باشند، پزشکان می‌توانند با منجمدسازی یا جراحی با لیزر زگیل‌ها را بردارند.

سرطان‌های واژنی

بنا به رشد توده در واژن و نوع آن درمان‌های مختلفی وجود دارد. اگر سلول‌های پیش‌سرطانی در ناحیه واژن رشد کنند، پزشکان آن سلول‌ها را با درمان‌های موضعی یا جراحی با لیزر برمی‌دارند.

سرطان‌های واژنی پیشرفته یا تهاجمی را با جراحی توده واژن از ناحیه مذکور خارج می‌کنند. روش‌های دیگری هم برای درمان این نوع توده در واژن وجود دارد:

• رادیوتراپی
• شیمی‌درمانی
• تجویز داروهایی برای کاهش توسعه سرطان

چه زمانی به پزشک مراجعه کنید

با مشاهده هرگونه تغییر در واژن باید به پزشک مراجعه کنید. نباید نسبت به ایجاد توده در واژن بی‌توجه باشید. اگر برآمدگی و توده واژنی دچار خون‌ریزی و درد است هم حتماً به نزد متخصص بروید. وجود ترشحات غیرعادی یا بدبو به‌طور جدی نیاز به پیگیری دارند. دلیل برجستگی واژن که کشف شود، امکان پیگیری درمان هم به وجود می‌آید.

برای درمان بیشتر توده‌ها نیازی به استفاده از راه‌کارهای تهاجمی نیست. تشخیص وضعیت توده‌ها به عهده پزشک است. اگر قصد مراجعه به متخصصان را دارید، امکان استفاده از سیستم نوبت دهی آنلاین دکتردکتر هم برایتان فراهم است تا به راحتی با بهترین پزشکان در ارتباط قرار بگیرید.

درباره بروز و رشد توده در واژن پرسشی دارید؟ حتماً با ما درمیان بگذارید.

منابع:

medicalnewstoday.com

healthline.com