درمان سنگ صفرا؛ جراحی کیسه صفرا بهتر است یا دفع سنگ؟

سنگ کیسه صفرا، توده‌های سختی هستند که عمدتاً از کلسترول تشکیل شده‌اند و باعث التهاب کیسه صفرا می‌شوند. این سنگ‌ها می‌توانند باعث درد شدید، تهوع و استفراغ شوند. برای درمان سنگ صفرا، روش‌های مختلفی وجود دارد که انتخاب هر یک به عوامل مختلفی مانند اندازه سنگ، محل آن و شدت علائم بستگی دارد. از جمله این روش‌ها برای درمان سنگ صفراوی می‌توان به داروهای درمان سنگ صفرا، درمان با امواج فراصوت، تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی و در برخی موارد جراحی یا روش‌های غیرجراحی اشاره کرد. داروهای درمان سنگ کیسه صفرا با حل کردن سنگ‌ها یا کاهش تولید آن‌ها به درمان کمک می‌کنند. همچنین، رعایت رژیم غذایی کم‌چرب و مصرف غذاهای مناسب کیسه صفرا می‌تواند در کاهش علائم و پیشگیری از تشکیل سنگ‌های جدید مؤثر باشد. علاوه بر این، طب سنتی و گیاهان دارویی نیز گاهی اوقات برای درمان سنگ کیسه صفرا پیشنهاد می‌شوند، اما استفاده از آن‌ها باید با نظر پزشک انجام شود. برای پیشگیری از تشکیل سنگ کیسه صفرا، تغییرات سبک زندگی مانند کنترل وزن، ورزش منظم و تغذیه مناسب بسیار مهم است. انتخاب بهترین روش درمانی به عوامل مختلفی بستگی دارد و مشورت با پزشک برای تشخیص دقیق و انتخاب روش درمانی مناسب ضروری است.
در این مقاله از دکتردکتر، به بررسی دقیق‌تر روش‌های درمانی مختلف برای سنگ کیسه صفرا، از جمله داروهای تجزیه‌کننده سنگ و تغییرات سبک زندگی، خواهیم پرداخت.

درمان سنگ کیسه صفرا

قبل از هرچیز، شاید برایمان سوال باشد که برای سنگ کیسه صفرا به چه دکتری مراجعه کنیم؟ کسانی که دچار سنگ کیسه صفرا می‌شوند، بهتر است سریعاً به دکتر گوارش مراجعه کنند. اگر مسیر درمان سنگ صفرا را طی کرده باشید، باید بدانید که ممکن است علائم سنگ کیسه صفرا دوباره برگردد. درمان معمول این بیماری، عمل جراحی باز کیسه صفرا است. اما در همین حال، در برخی موارد سنگ‌های کلسترولی بدون جراحی درمان می‌شوند. اما سنگ‌های رنگدانه‌ای نیاز به عمل جراحی دارند.  

عمل جراحی برای برداشتن سنگ صفرا

از عمل جراحی به عنوان درمان قطعی سنگ کیسه صفرا یاد می‌شود. به عمل جراحی برداشتن سنگ کیسه صفرا «کوله‌سیستکتومی (Cholecystectomy)» گفته می‌شود که از رایج‌ترین عمل‌های جراحی است. خیلی از افراد ممکن است در نفش کبد و صفرا دچار اشتباه شوند. باید بگوییم که کیسه صفرا از اندام‌های حیاتی بدن نیست؛ به این جهت برداشتن آن تأثیر زیادی روی کیفیت زندگی ندارد. برای عمل برداشتن کیسه صفرا بیمار بیهوش می‌شود و با برداشتن آن، مسیر صفرا از کبد به روده‌ کوچک تغییر می‌یابد. 

چه اندازه سنگ صفرا نیاز به جراحی دارد؟

اندازه سنگ کیسه صفرا یکی از عوامل مهم در تصمیم‌گیری برای جراحی است، اما تنها عامل تعیین‌کننده نیست. عوامل دیگری مانند محل قرارگیری سنگ، نوع سنگ، علائم بیمار و سایر شرایط پزشکی نیز در این تصمیم‌گیری نقش دارند. هر سنگی که باعث ایجاد علائم شود، مانند درد شدید، تهوع، استفراغ یا زردی پوست و چشم، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. همچنین، سنگ‌هایی که بزرگ هستند و احتمال انسداد مجاری صفراوی را دارند، معمولاً نیاز به جراحی دارند. به طور کلی در جواب به سوال سنگ کیسه صفرا چند میل نیاز به عمل دارد باید بگوییم:

• سنگ کیسه صفرا 5 میلیمتری
• سنگ کیسه صفرا 7 میلی
• سنگ کیسه صفرا ۱۲ میلیمتری
• سنگ کیسه صفرا ۱۳ میلیمتری
• سنگ کیسه صفرا 14 میلی
• سنگ صفرا ۱۵ میلی
• سنگ صفرا ۱۶ میلی
• سنگ صفرا ۱۷ میلیمتری
• سنگ 18 میلی کیسه صفرا
• سنگ صفرا ۲۰ میلیمتری
• سنگ صفرا 22 میلی

با این حال، یک اندازه مشخص برای نیاز به جراحی وجود ندارد. توجه داشته باشید که این اعداد صرفاً یک راهنما هستند و تصمیم‌گیری نهایی باید توسط پزشک بر اساس شرایط هر بیمار انجام شود اما به طور کلی این اندازه‌ها نشانه‌های نیاز به جراحی هستند.

عمل جراحی کوله‌سیستکتومی چگونه انجام می‌شود؟

عمل جراحی کوله‌سیستکتومی به دو روش انجام می‌گیرد:

1. کوله‌سیستکتومی به روش لاپاراسکوپی: تقریبا تمام جراحان، روش لاپاراسکوپی را به کار می‌برند. طی این روش بیمار با فاصله کوتاهی پس از عمل جراحی می‌تواند مرخص شود و به خانه برگردد. شخص بعد از این عمل، معمولاً تا یک هفته بعد می‌تواند فعالیت‌های عادی و روزمره خود را انجام دهد. 
2. کوله‌سیستکتومی باز: زمانی که کولسیستیت رخ دهد، صفرا عفونت کند یا زخم شده باشد، از عمل کوله‌سیستکتومی باز استفاده می‌شود. این امکان وجود دارد که جراح پس از به وجود آمدن مشکلی در عمل کوله‌سیستکتومی به روش لاپاراسکوپی کیسه صفرا و کوله‌سیستکتومی باز استفاده کند.

بیمار پس از این عمل جراحی ممکن است به یک هفته بستری شدن در بیمارستان نیاز داشته باشد و احتمالاً بعد از حدود یک ماه از عمل جراحی می‌تواند دوباره فعالیت‌های عادی و روزمره خود را از سر بگیرد. در هر دو حالت رعایت رژیم غذایی بعد از عمل کیسه صفرا برای بهبودی بیمار بسیار ضروری است.

جراحی لاپاراسکوپی کیسه صفرا

جراحی لاپاراسکوپی کیسه صفرا یکی از رایج‌ترین روش‌های درمانی برای درمان سنگ صفرا است. در این روش، جراح با ایجاد چند برش کوچک در شکم، ابزارهای جراحی مخصوص و یک دوربین کوچک را وارد بدن می‌کند تا کیسه صفرا را بردارد. این روش نسبت به جراحی باز مزایای بسیاری دارد، از جمله برش‌های کوچکتر، درد کمتر، بهبودی سریع‌تر و عوارض کمتر.

خطرات و عوارض سنگ صفرا اگر درمان نشود، می‌تواند به عوارضی جدی مانند خطر پارگی کیسه صفرا، عفونت، زردی و حتی سرطان منجر شود. به همین دلیل، جراحی معمولاً برای بیمارانی که علائم سنگ کیسه صفرا را تجربه می‌کنند توصیه می‌شود. اندازه سنگ کیسه صفرا برای عمل، یک عامل مهم است، اما تنها عامل تعیین‌کننده نیست. حتی سنگ‌های کوچک نیز می‌توانند باعث درد شدید و عوارض شوند. جراح با توجه به اندازه سنگ صفرا، محل قرارگیری آن، علائم بیمار و سایر عوامل پزشکی، بهترین روش درمان را انتخاب می‌کند.

بعد از برداشتن کیسه صفرا چه می‌شود؟

بعد از عمل کوله‌سیستکتومی تعداد کمی از بیماران ممکن است مدفوع شل یا آبکی داشته باشند. همانطور که گفته شد، بعد از این عمل جراحی مسیر صفرا از کبد به روده کوچک منتقل می‌شود. از آنجایی که صفرا از کیسه صفرا عبور نمی‌کند، رقیق‌تر می‌شود. البته، تغییر در عادات روده‌ای موقتی است و پس از مدتی برطرف می‌شوند. با این حال، بهتر است در صورت بروز این مشکل به دکتر سنگ کیسه صفرا خود مراجعه کنید.

هر نوع عمل جراحی، عوارض خاص خود را دارد. با این حال، عمل جراحی برداشتن کیسه صفرا، به ندرت عوارض خاصی دارد. عفونت از شایع‌ترین عوارض برداشتن کیسه صفراست که در اثر آسیب به مجاری صفراوی به وجود می‌آید. به این دلیل، ممکن است فرد پس از عمل جراحی برداشتن کیسه صفرا به چند عمل جراحی دیگر برای ترمیم مجاری صفراوی نیاز داشته باشد.

درمان‌ سنگ کیسه صفرا بدون جراحی

درمان سنگ صفرا بدون جراحی، موضوعی است که بسیاری از افراد به دنبال آن هستند. اگرچه جراحی معمولاً روش قطعی برای درمان سنگ کیسه صفرا به خصوص سنگ‌هایی با اندازه بزرگ مانند سنگ صفرا ۱۸ میلیمتری است، اما در برخی موارد، درمان‌های دارویی می‌توانند به کاهش علائم و کند کردن پیشرفت بیماری کمک کنند. علائم التهاب کیسه صفرا مانند درد شدید در قسمت بالای شکم، تهوع، استفراغ و زردی پوست و چشم‌ها می‌تواند کیفیت زندگی را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. عوارض عدم درمان سنگ نیز بسیار جدی بوده و شامل عفونت، انسداد مجاری صفراوی و در موارد نادر، سرطان کیسه صفرا می‌شود. داروهایی مانند قرص اورسودیول و مکمل‌هایی مانند کولیکاوا ۳۰۰ می‌توانند در برخی موارد به حل شدن سنگ‌های کوچک کمک کنند. امپول سنگ کیسه صفرا هم روش درمانی مرسومی نیست. روش دیگری که ممکن است برای درمان سنگ کیسه صفرا بدون جراحی استفاده شود، اولتراسوند شکمی و درمان با امواج ضربه‌ای است. مهم است بدانید که انتخاب روش درمان به عوامل مختلفی از جمله اندازه سنگ، نوع سنگ، وجود یا عدم وجود عوارض و شرایط عمومی بیمار بستگی دارد. بنابراین، برای تصمیم‌گیری در مورد بهترین روش درمان، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

درمان با امواج ضربه‌ای

یکی از روش‌های نوین برای درمان سنگ کیسه صفرا بدون نیاز به جراحی، استفاده از امواج ضربه‌ای است. این روش با هدف شکستن سنگ کیسه صفرا به قطعات کوچک‌تر و در نهایت دفع آن‌ها از بدن طراحی شده است؛ اما کیسه صفرا کجاست؟ کیسه صفرا اندامی کوچک در قسمت فوقانی راست شکم است که صفرا را تولید و ذخیره می‌کند. سنگ‌های صفراوی زمانی تشکیل می‌شوند که مواد موجود در صفرا به صورت بلورهای جامد رسوب کنند. با استفاده از امواج ضربه‌ای، این بلورها شکسته شده و احتمال دفع آن‌ها از طریق مجاری صفراوی افزایش می‌یابد. با این حال، تجربه دفع سنگ کیسه صفرا با استفاده از این روش هنوز به طور کامل شناخته شده نیست. اگرچه این روش به عنوان یک گزینه درمانی غیرجراحی مطرح می‌شود، اما کارایی آن برای همه بیماران یکسان نبوده و عوامل مختلفی مانند اندازه سنگ، نوع سنگ و وضعیت کلی بیمار در موفقیت درمان مؤثر هستند.

داروهای درمان کننده سنگ صفرا

بسیاری از افراد به دنبال راه‌های طبیعی برای درمان سنگ صفرا هستند. در این میان، نام‌هایی مانند قرص کولیکاوا، قرص رواکول، کولیکری ۳۰۰ و حتی قرص سنگ شکن کیسه صفرا و قرص تخلیه لجن کیسه صفرا زیاد به گوش می‌رسد. این داروها که اغلب به عنوان مکمل‌های گیاهی معرفی می‌شوند که می‌توانند سنگ‌های صفرا را خرد کرده و از بدن خارج کنند.

تزریق MTBE

تزریق MTBE به عنوان یک روش درمانی برای سنگ کیسه صفرا شناخته می‌شود که برای حل کردن سنگ صفرا استفاده می‌شود. با این حال این روش، روش قابل اعتمادی نیست و ممکن است عوارض جانبی داشته باشد.

روش‌های درمان خانگی سنگ کیسه صفرا

بسیاری از افراد به دنبال درمان‌های خانگی و طب سنتی برای سنگ کیسه صفرا هستند. اگرچه کاهش وزن سالم و رعایت یک رژیم غذایی مغذی می‌تواند به پیشگیری و مدیریت سنگ کیسه صفرا کمک کند، اما برای درمان قطعی این بیماری، معمولاً به درمان‌های دارویی و در برخی موارد جراحی نیاز است. سنگ صفرا از طریق مدفوع از بدن دفع می‌شود، اما این فرآیند به خودی خود منجر به درمان سنگ کیسه صفرا نمی‌شود. علائم کیسه صفرا در زنان و مردان ممکن است شامل درد شدید در قسمت بالای شکم، تهوع، استفراغ و زردی پوست و چشم‌ها باشد. به یاد داشته باشید که درمان‌های خانگی به تنهایی نمی‌توانند جایگزین تشخیص و درمان پزشکی باشند بلکه تنها می‌توانند عاملی بازدارنده باشند.

جدول غذایی سنگ کیسه صفرا

رژیم غذایی مناسب برای افراد مبتلا به سنگ کیسه صفرا بسیار مهم است. این رژیم غذایی به کاهش علائم، جلوگیری از تشکیل سنگ‌های جدید و تسهیل روند درمان کمک می‌کند. جدول زیر برخی از غذاهای مفید و مضر برای افراد مبتلا به سنگ کیسه صفرا را نشان می‌دهد:

این جدول یک راهنمای کلی است و ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد. برای دریافت یک برنامه غذایی دقیق و شخصی‌سازی شده، حتما با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید. همچنین، بهتر است از مصرف غذاهای فرآوری شده، غذاهای سرخ شده، غذاهای کنسرو شده، نوشابه‌های گازدار و الکل خودداری کنید.

دفع سنگ صفرا

برخی از پزشکان برای دفع سنگ صفرا توصیه می‌کنند که از گریپ فروت، سولفات منیزیم و روغن زیتون استفاده کنید. در مجموع داشتن یک رژیم غذایی مخصوص می‌توان در دفع سنگ صفرا کمک کند.

پیشگیری از شکل‌گیری سنگ‌ کیسه صفرا چگونه ممکن است؟

می‌توانید با پیروی از موارد زیر از تشکیل سنگ کیسه صفرا پیشگیری کنید:

• یک برنامه غذایی مناسب در پیش بگیرید که حاوی غذاهایی با فیبر بالا و چربی‌های سالم و همین‌طور کربوهیدرات‌های تصفیه شده و قند کم‌تری باشد.
• اگر اضافه وزن دارید یا اینکه چاق هستید، سعی کنید وزن خود را کم کنید.
• از طریق تغذیه مناسب و ورزش منظم وزن مناسب و سالم را حفظ کنید.

اگر درباره‌ی درمان سنگ صفرا سوالی دارید می‌توانید پرسش خود را خود را  در قسمت نظردهی که در پایین این صفحه است بگذارید تا پزشکان و کارشناسان دکتردکتر در کمترین وقت ممکن به سوالات شما پاسخ دهند.

سنگ صفرا از کجا دفع می‌شود؟

روش‌های مختلفی که برای دفع سنگ کیسه صفرا وجود دارد، این سنگ ار از طرق گلو (اندوسکوپی) یا جراحی و باز کردن شکم این سنگ‌ها دفع می‌شوند.

عوارض برنداشتن سنگ کیسه صفرا

اگر سنگ کیسه صفرا را برندارید، مایع آن به مرور در کیسه صفرا تجمع پیدا می‌کند و در نتیجه ترشحات غلیظ‌تر و تعداد سنگ‌ها بیشتر می‌شود. این شرایط باعث سخت شدن شرای و در نتیجه تهدید زندگی بیمار می‌شود. برای همین توصیه می‌کنیم تا در اسرع وقت، برای درمان سنگ کیسه صفرا اقدام کنید. برای ثبت نوبت دکتر هم می‌توانید از سیستم آنلاین دکتردکتر استفاده کنید.

بهترین دکتر برای درمان سنگ کیسه صفرا

سنگ صفرا یک اختلال شایع است که علائمی مانند درد شدید در قسمت بالای شکم و تهوع را به همراه دارد. درمان سنگ صفرا بسته به اندازه سنگ، شدت علائم و شرایط فردی بیمار، می‌تواند شامل تغییر رژیم غذایی، استفاده از داروهای درمان سنگ صفرا و در موارد شدیدتر، جراحی باشد. رژیم غذایی مناسب، شامل غذاهای کم چرب و پر فیبر، در پیشگیری از التهاب صفرا و تشکیل سنگ‌های جدید بسیار مؤثر است. همچنین، کاهش وزن سالم نیز می‌تواند به بهبود وضعیت افراد مبتلا به سنگ صفرا کمک کند. اگرچه طب سنتی و گیاهان دارویی گاهی برای درمان سنگ صفرا پیشنهاد می‌شوند، اما برای تشخیص دقیق و درمان قطعی، مراجعه به پزشک متخصص گوارش ضروری است. پزشک با بررسی علائم بیمار و انجام آزمایش‌های لازم، می‌تواند بهترین روش درمانی را انتخاب کند. به طور معمول، سنگ صفرا چند میلی‌متری نیاز به عمل جراحی ندارد و با تغییر سبک زندگی و درمان‌های دارویی قابل کنترل است. با این حال، در صورت بزرگ شدن سنگ‌ها یا ایجاد عوارض، جراحی ممکن است ضروری باشد. صفرا نقش مهمی در فرایند گوارش دارد و سنگ کیسه صفرا می‌تواند با اختلال در این فرآیند، مشکلات گوارشی ایجاد کند. بنابراین، تشخیص و درمان زودهنگام سنگ صفرا از اهمیت بالایی برخوردار است. با استفاده از سامانه دکتردکتر می‌توانید به بهترین دکترهای گوارش دسترسی داشته باشید تا روند درمان خود را شروع کنید.

سوالات متداول

منبع:

niddk.nih.gov