علت وجود خون در مدفوع چیست؟ بررسی راه‌های درمان مدفوع خونی

مالچ تیره یا قرمز که نشان‌دهنده خون در مدفوع است ممکن است علائمی از مشکلات جدی در سیستم گوارش باشد. این عارضه می‌تواند ناشی از علل مختلفی مثل بیماری‌های گوارشی، عفونت‌ها، زخم‌ها، هموروئیدها یا حتی سرطان باشد. خون می‌تواند به صورت تیره یا روشن ظاهر شود که هر یک  نشان‌دهنده منشاء متفاوتی هستند. خون تیره معمولاً به معنای وجود خون قدیمی‌تر در بخش‌های بالایی گوارش است در حالی که خون روشن ممکن است نشان‌دهنده خونریزی در نواحی پایینی گوارش باشد.

تجربه خون در مدفوع معمولاً نگران‌کننده است و به همین خاطر ضروری است که افراد به محض مشاهده این علامت به پزشک مراجعه کنند. پزشک با بررسی تاریخچه پزشکی علائم دیگر و انجام آزمایش‌های لازم می‌تواند علت اصلی را شناسایی کرده و درمان مناسب را ارائه دهد. تشخیص زودهنگام در بسیاری از موارد شانس بهبود و درمان بیماری‌های زمینه‌ای را افزایش می‌دهد. به همین دلیل آگاهی از علائم و نشانه‌ها و مراجعه به موقع به پزشک می‌تواند نقش حیاتی در حفظ سلامت افراد ایفا کند. 

در پایان اگر سوال داشتید، می‌توانید در انتهای مطلب در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.

علت وجود خون در مدفوع

وجود خون در مدفوع می‌تواند ناشی از علل مختلفی باشد که برخی از آن‌ها به بیماری‌ های گوارشی مرتبط هستند. یکی از شایع‌ترین دلایل بیماری‌های روده‌ای التهابی مانند بیماری کرون و کولیت زخمی است که می‌توانند باعث خونریزی در روده‌ها شوند. همچنین زخم‌های گوارشی به ویژه در معده می‌توانند خون را به مدفوع منتقل کنند.

از دیگر علل شایع می‌توان به هموروئیدها اشاره کرد که عروق خونی متورم در ناحیه مقعد هستند و می‌توانند هنگام دفع مدفوع خونریزی کنند. فیستول‌ها و پولیپ‌ها نیز می‌توانند منجر به وجود خون در مدفوع شوند. در برخی موارد عفونت‌های روده‌ای ناشی از باکتری، ویروس یا انگل نیز می‌توانند باعث خونریزی شوند. تکه های قرمز در مدفوع معمولاً نشانه‌ای از مشکلات در ناحیه پایین‌تر دستگاه گوارش است در حالی که خون تیره عموماً نشان‌دهنده خونریزی در بخش‌های بالایی است. تشخیص صحیح و به موقع علت خونریزی اهمیت بسیاری دارد و می‌تواند به درمان بهینه کمک کند. مشاوره با دکتر خون در مدفوع بسیار ضروری است.

به نقل از سایت cleveland clinic ؛

وجود خون قرمز روشن در مدفوع ممکن است جدی‌تر باشد زیرا نشان‌دهنده خونریزی فعال است. خون تیره‌تر معمولاً نشان‌دهنده خونریزی قدیمی‌تر است که دیگر فعال نیست. 

خونریزی در دستگاه گوارش فوقانی

شایع‌ترین علت وجود خون در مدفوع، خونریزی گوارشی در قسمت فوقانی است. به منظور تشخیص اینکه خونریزی گوارش فوقانی دارید، متخصص گوارش آندوسکوپی را انجام می‌دهد. بعد از اقدامات لازم، بیماران مبتلا به خونریزی جدی دستگاه گوارش فوقانی، نیاز به عمل جراحی دارند.

شقاق مقعد

آنال فیشر یا شقاق مقعد ، وضعیتی بسیار دردناک است که حاصل زخم سطحی یا پارگی در ناحیه پوشش سلولی مقعد است. شقاق به صورت یک خط طولی است که در نیمه تحتانی کانال مقعد در ناحیه زیر خط دندانه‌ای ایجاد می‌شود و چون این ناحیه حسگرهای بسیار زیادی دارد، یک وضعیت فوق‌العاده دردناک را برای فرد بیمار ایجاد می‌کند.

آنال فیشر شایع‌ترین علت وجود خون در مدفوع نوزادان است. این شکاف‌ها به علت یبوست یا عبور مدفوع بزرگ به وجود می‌آیند. خوشبختانه، شکاف‌های مقعد معمولاً خود را درمان می‌کنند، اما اقداماتی برای نرم‌ کردن مدفوع و استفاده از ژل و یا برخی از کرم‌های دیگر می‌تواند به بهبود درد و ناراحتی کمک کند.

پولیپ‌ها

پولیپ روده بافت اضافی است که در داخل روده به علت رشد بیش از حد سلول ایجاد و باعث تغییرات بافتی منجر به سرطان روده می‌شود. پولیپ‌ها از پوشش داخلی روده بزرگ منشأ می‌گیرند. معمولاً هیچ علامتی ندارند و اغلب به‌ طور تصادفی کشف می‌شوند. چندین نوع پولیپ وجود دارد که بسته به هیستولوژی و ارائه آن متفاوت است. پولیپ‌های آدنوماتوز بسیار رایج هستند که حدود 25 درصد از بزرگسالان بالای 50 ساله را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

هموروئید یا بواسیر

به زبان ساده واريس سیاهرگ‌های مخرج یا مقعد را بواسير يا هموروئيد گويند. واريس حاصل اتساع و گشاد شدن و پيچ در پيچ شدن سیاهرگ‌ها در بدن است. شایع‌ترین علت بواسیر، يبوست طولانی‌مدت و زور زدن در موقع دفع مدفوع است. در صورت داشتن بواسیر، وجود خون در مدفوع طبیعی است.

آنژیودیسپلازی ( Angiodysplasia)

هنگامی که علت وجود خون در مدفوع نامشخص باشد، احتمالاً مربوط به آنژیودیسپلازی یا ناهنجاری عروق خونی است. آنژیودیسپلازی معمولاً با بیماری نارسایی کلیه در مرحله پایانی ارتباط دارد. با توجه به محل، آنژیودیسپلازی را می‌توان با آندوسکوپی درمان کرد. درمان‌های دیگر شامل هورمون درمانی، انتقال خون دوره‌ای و مکمل‌های آهن است. خوشبختانه، در اکثر افراد، آنژیودیسپلازی، خود به خود درمان می‌شود.

بیماری التهابی روده (IBD)

بیماری التهابی روده (IBD) یک اصطلاح عمومی برای بیماری‌های خود ایمنی است که سبب التهاب روده می‌شود. دو نوع شایع IBD عبارت‌اند از: بیماری کرون و کولیت روده. در ابتدا، درمان IBD با مصرف داروهایی که شامل استروئیدها و عوامل ایمن‌سازی هستند انجام می‌شود. با این حال، اکثریت قریب به اتفاق افراد مبتلا به IBD در نهایت به جراحی نیاز دارند.

کولیت اولسراتیو یک بیماری التهابی روده (IBD) است که باعث التهاب و زخم‌های طولانی مدت در دستگاه گوارش می‌شود. کولیت روی پوشش داخلی روده بزرگ (کولون) و رکتوم تأثیر می‌گذارد و باعث التهاب آنها می‌شود. برای دانشمندان علت کولیت هنوز ناشناخته است و می‌تواند حاد یا مزمن باشد.

سرطان روده

وجود مدفوع خونی نشان‌دهنده وضعیت جدی در دستگاه گوارش است که نیاز به بررسی‌های دقیق‌تر برای تشخیص علت وجود خون در مدفوع دارد. یکی از موارد احتمالی در این مواقع، سرطان روده است. با تشخیص به موقع و انجام اقدامات لازم احتمال زنده ماندن فرد، بالا می‌رود.

بیماری دیورتیکولیت

دیورتیکولیت می‌تواند علت وجود خون در مدفوع باشد. به التهاب دیورتیکول‌های جدار روده به خصوص روده بزرگ، دیورتیکولیت Diverticulitis گفته می‌شود. بیماری دیورتیکولیت به‌ ندرت در روده باریک مشاهده می‌شود. وجود بيرون‌زدگی‌های کوچک کيسه مانند که به آن ديورتيکول می‌گویند، در ديواره روده بزرگ نشان از ديورتيکوليت دارد.

وجود اين ديورتيکول‌ها ممکن است علامتی به همراه نداشته باشد. ديورتيکولیت مسری يا سرطانی نيست. در حدود ۳۰% افراد بالای ۵۰ سال اين ديورتيکول‌ها وجود دارند. با گذشت هر دهه از زندگی به تعداد آنها افزوده می‌شود. این بیماری بر دستگاه گوارش تأثیر می‌گذارد. علت دقيق ديورتيکولیت ناشناخته است. خونریزی از دیورتیکولیت می‌تواند در طی آندوسکوپی یا جراحی شکم متوقف شود.

رنگ‌دانه مواد غذایی

گاهی اوقات، رنگ‌دانه‌ها و رنگ مواد غذایی که ما می‌خوریم مانند ژلاتین قرمز و حتی چغندر می‌تواند رنگ مدفوع را به قرمز تغییر دهد که جای هیچ نگرانی نیست.

علائم همراه با خون در مدفوع 

در زیر جدولی از علائم ممکن همراه با خون در مدفوع آورده شده است:

این علائم می‌توانند ناشی از بیماری‌های مختلفی باشند و در صورت مشاهده خون در مدفوع همراه با یکی از این علائم، مشاوره با دکتر گوارش فوری ضروری است.

انواع خون در مدفوع

وجود خون در مدفوع می‌تواند به اشکال مختلفی باشد که هر کدام می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات متفاوت در دستگاه گوارش باشد. یکی از انواع خون در مدفوع خون قرمز روشن است که معمولاً به معنای خونریزی از ناحیه روده بزرگ یا مقعد است. این نوع خونریزی معمولاً مربوط به هموروئیدها، شکاف‌های مقعدی یا حتی توده‌های غیرطبیعی مثل پولیپ‌ روده یا سرطان روده بزرگ است.

نوع دیگر خون در مدفوع که به شکل مدفوع سیاه است که نشان‌دهنده خونریزی داخلی در بخش‌های بالاتر دستگاه گوارش مانند معده یا دوازدهه است. این نوع خون ممکن است ناشی از زخم معده بیماری‌های التهابی روده یا حتی عفونت‌های شدید و باکتریایی باشد. همچنین مدفوع آغشته به خون که همچنین ممکن است حاوی مخاط باشد می‌تواند ناشی از عفونت‌های روده‌ای یا بیماری‌های التهابی روده مانند کولیت زخمی باشد. در هر مورد مشاهده هر نوع خون در مدفوع می‌تواند به عنوان خونریزی گوارشی محسوب شود و نیاز به بررسی دقیق و مشاوره با پزشک دارد. تشخیص صحیح و سریع می‌تواند به درمان مؤثر و جلوگیری از عوارض جدی‌تر کمک کند.

درمان خون در مدفوع

درمان خون در مدفوع بستگی به علت آن دارد و در صورت مشاهده این علامت اقدام سریع ضروری است. لکه سیاه در مدفوع می‌تواند نشانه‌ای از خونریزی گوارشی باشد و به ما نشان دهد که ممکن است مشکل جدی وجود داشته باشد. بنابراین اولین گام برای درمان مشاوره با یک پزشک متخصص است.

پزشک معمولاً با انجام معاینه فیزیکی و آزمایشات تشخیصی مانند آندوسکوپی یا کولونوسکوپی به بررسی علت خونریزی می‌پردازد. در صورتی که علت خون در مدفوع عفونت باشد ممکن است درمان با آنتی‌بیوتیک تجویز شود. اگر مشکل ناشی از هموروئید یا شکاف مقعدی باشد دستورالعمل‌هایی برای بهبود در نظر گرفته می‌شود که ممکن است شامل تغییرات در رژیم غذایی استفاده از تجهیزات موضعی یا داروهای تسکین‌دهنده باشد.

در مواردی که خونریزی به دلیل زخم معده یا مشکلات جدی‌تر مانند تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم باشد، درمان ممکن است نیاز به جراحی یا مداخلات پزشکی بیشتری داشته باشد. مهم است که هر نوع خون در مدفوع به صورت جدی گرفته شود و درمان مناسب در سریع‌ترین زمان انجام شود تا از عوارض خطرناک آینده جلوگیری شود.

مدفوع خونی در کودکان نشانه چیست؟

مدفوع خونی در کودکان معمولاً نشانه‌ای از وجود مشکلات گوارشی است و نیاز به توجه فوری دارد. این علامت می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله عفونت‌های گوارشی، آلرژی غذایی یا مشکلات ساختاری در دستگاه گوارش باشد. یکی از علل شایع شقاق مقعد است که معمولاً به دلیل یبوست یا مدفوع سخت ایجاد می‌شود. در این حالت کودک در حین مدفوع ممکن است دچار درد و خونریزی شود.

علاوه بر شقاق مقعد مدفوع خونی در کودکان می‌تواند ناشی از عفونت‌های باکتریایی مانند سالمونلا یا شیگلا باشد که می‌توانند باعث التهاب در روده‌ها شوند. همچنین مشکلاتی از جمله بیماری‌های التهابی روده مانند بیماری کرون یا زخم روده می‌توانند منجر به خونریزی شوند. وجود خون در مدفوع کودکان ممکن است با سایر نشانه‌ها مانند اسهال، تب یا درد شکم همراه باشد و در این موارد ضروری است که فوراً به پزشک مراجعه شود. تشخیص دقیق علت خونریزی و درمان مناسب می‌تواند به بهبود سریع کودک کمک کند. والدین باید توجه داشته باشند که هر نوع خون در مدفوع کودک جدی است و نیاز به ارزیابی پزشکی دارد.

روش‌های تشخیص خون در مدفوع

تشخیص وجود خون در مدفوع معمولاً شامل چندین روش مختلف است که پزشکان برای شناسایی علت آن استفاده می‌کنند. اولین اقدام پزشک غالباً انجام یک معاینه فیزیکی و گرفتن تاریخچه پزشکی بیمار است. در این مرحله پزشک ممکن است از بیمار درباره علائم همراه مانند درد شکم، یبوست یا اسهال سوال کند.

پس از بررسی اولیه آزمایش مدفوع به عنوان یکی از روش‌های تشخیص رایج انجام می‌شود. این آزمایش می‌تواند خون خفیفی که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست را شناسایی کند. همچنین ممکن است از روش‌های آندوسکوپی مانند کولونوسکوپی یا گاستروسکوپی استفاده شود تا پزشک مستقیماً درون روده یا معده را بررسی کند و منبع خونریزی را شناسایی نماید.

در برخی از موارد تصاویر رادیولوژیکی مانند سی‌تی‌اسکن نیز ممکن است برای بررسی وضعیت سیستم گوارشی و شناسایی علت خونریزی انجام شود. در نهایت در صورتی که مشکلاتی مانند یبوست مزمن یا زخم‌های مقعدی وجود داشته باشد درمان‌های خاصی مطابق با تشخیص نهایی ارایه خواهد شد. این روش‌ها به پزشکان کمک می‌کند تا با دقت و سرعت بیشتری علت خون در مدفوع را شناسایی و درمان کنند.

بهبود سبک زندگی و تاثیر آن در درمان خون در مدفوع

موارد ساده‌ای که می‌توانید به تنهایی در خانه انجام دهید به بهبود علائم شما و کاهش مشاهده خون در مدفوع کمک می‌کند؛ از جمله:

• اضافه کردن فیبر بیشتر به رژیم غذایی
• نشستن در حمام گرم
• اجتناب از خوردن غذاهای خاصی که علائم شما را تحریک می‌کنند.

البته مواد ذکر شده درمان اصلی این عارضه نیستند و برای بررسی و انتخاب درمان خون در مدفوع حتما باید علت بیماری توسط پزشک تشخیص داده شود.

آزمایش‌های لازم برای تشخیص علت خون در مدفوع

پزشک بعد از معاینه فیزیکی و پرسش و پاسخ در مورد بیماری‌های فرد، آزمایش‌‌های لازم برای تشخیص علت خون در مدفوع را درخواست می‌کند. دکتر با توجه به سن، علائم و تاریخچه پزشکی شما، آزمایش مناسب را انتخاب خواهد کرد. آزمون‌های احتمالی عبارت‌اند از:

• آزمایش خون غربالگری مدفوع: این آزمایشی است که وجود خون را در مدفوع بررسی می‌کند. اگر خون تشخیص داده شود، آزمایش‌های اضافی برای تعیین منبع خونریزی مفید خواهد بود.

• معاینه رکتوم یا آزمایش دیورتیک رکتال (DRE): اگر خونریزی رکتال را تجربه کنید، پزشک شما ممکن است یک معاینه دیسک رکتال را برای یافتن منبع خونریزی انجام دهد.

• (EGD): در طی این روش، آندوسکوپ یا لوله انعطاف‌پذیر با دوربین کوچک در انتها، از طریق دهان و مری به داخل معده و دوازدهه وارد می‌شود. پزشک شما می‌تواند از این روش برای یافتن منبع خونریزی استفاده کند و همچنین ممکن است برای جمع‌آوری نمونه‌های بافت کوچک برای آزمایش بیشتر مورد استفاده قرار گیرد.

• کولونوسکوپی: اگر شما نیاز به بررسی کامل کولون دارید، کولونوسکوپی به احتمال زیاد کامل خواهد شد. این روش شبیه به EGD است، مگر اینکه محدوده از طریق رکتوم وارد شود تا نمونه‌های کولون را ببیند و نمونه بگیرد.

• سیگموئیدوسکوپی: برای بررسی کولون و حذف رشدهای کوچک، ممکن است سیگموئیدوسکوپی پیشنهاد شود.

هر یک از این آزمایش‌ها باتوجه به تشخیص متخصص تجویز می‌شود در مقاله تخصص گوارش و کبد چیست بیشتر به بررسی این حوزه و وظایف آن پرداخته‌ایم.

مراجعه به پزشک اقدامی ضروری برای بررسی علت خون در مدفوع است  

مراجعه به پزشک هنگام مشاهده خون در مدفوع اقدامی ضروری و حیاتی است. خونریزی از مقعد یا وجود خون در مدفوع می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی در دستگاه گوارش باشد که نیاز به ارزیابی فوری دارند. دلایل این وضعیت می‌تواند شامل عفونت‌های گوارشی، هموروئید، شقاق مقعد، زخم معده و بیماری‌های التهابی روده مانند کرون یا کولیت زخمی باشد. 

عدم اقدام به موقع می‌تواند عوارض جدی‌تری را به همراه داشته باشد و در برخی موارد ممکن است منجر به پذیرش بیمار در بیمارستان یا نیاز به جراحی شود. به همین دلیل پزشک ممکن است پس از بررسی تاریخچه پزشکی و علائم همراه آزمایش‌هایی از جمله آزمایش مدفوع، آندوسکوپی یا تصویربرداری را تجویز کند تا علت دقیق خونریزی شناسایی شود.شناسایی زودهنگام علت خون در مدفوع می‌تواند به بیمار کمک کند تا از درمان‌های مناسب بهره‌مند شود و از پیشرفت شرایط جلوگیری شود.  برای پیدا کردن بهترین متخصص ها و پزشک ها در این حوزه به سایت دکتر دکتر مراجعه کنید.

منابع:

verywellhealth.com

healthdirect.gov.au

سوالات متداول خون در مدفوع