یبوست چیست؟ مهم‌ترین دلایل و علائم یبوست به‌همراه درمان فوری

یا خشکی مزاج یا یبوست، یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها و اختلال‌های گوارشی است. هنگام وقوع یبوست، دفع مدفوع سخت می‌شود و خروج آن همراه با درد شدید خواهد بود. علت یبوست در اکثر مواقع، جذب بیش از حد آب مواد غذایی در روده بزرگ است. اما در حالت کلی، پاسخ دادن به سوال یبوست چیست؟ به این سادگی‌ها هم نیست. چون باید در مورد انواع یبوست هم آگاهی کسب کنیم. برای مثال، یبوست حاد، یبوست مزمن، یبوست عملکردی، یبوست ناشی از دارو و یبوست ناشی از بیماری زیرمجموعه‌های مهم یبوست را تشکیل می‌دهند. 

در حالت کلی، برای دانستنی‌های مهم در مورد یبوست، علل یبوست و موارد دیگر، این مطلب از دکتردکتر را به‌بررسی دقیق یبوست اختصاص داده‌ایم. برای خواندن مطلب به ۵ دقیقه زمان نیاز دارید.

در نهایت اگر سوالی داشتید، می‌توانید در انتهای مطلب و در بخش نظرات مطرح کنید تا پزشک پاسخ دهد. 

یبوست چیست؟

برای پاسخ به این سوال، نیاز است که چند خط در مورد هضم غذا و عملکرد روده‌ها صحبت کنیم. در جریان هضم غذا، مواد مفید و قابل استفاده‌ای که خورده‌ایم در روده کوچک جذب می‌شوند؛ اما بخش ناچیزی از آن نیز به‌صورت غیرقابل جذب به روده بزرگ می‌روند. بخش غیرقابل جذب بیشتر مواد فیبری پلی‌ساکاریدهای موجود در غشاء سلولهای گیاهی هستند. لازم به ذکر است که منشاء این مواد دانه غلات و حبوبات است.  از طرفی دیگر، در روده بزرگ بیشتر آب و املاح جذب می‌شوند؛ در نهایت هر آنچه که دفع می‌شود، معادل ۲۰۰ تا ۴۰۰ گرم مدفوع در ۲۴ ساعت است. حدود ۷۵درصد از وزن مدفوع را آب تشکیل می‌دهد و ۲۵درصد دیگر شامل مواد جامد است (در بدن یک انسان سالم).

محتویات مواد جامد مدفوع، بیشتر شامل لاشه میکروب‌ها و مواد فیبری است. بنابراین وزن و قوام مدفوع در هر فرد بستگی به میزان آب موجود در آن و حجم مواد فیبری دارد. درصد مواد فیبری در مدفوع، وابسته به میزان مصرف این مواد در رژیم غذایی است. همچنین حجم آب مدفوع نیز بستگی به حرکات روده بزرگ دارد. برای مثال، در افرادی که مقدار زیادی فیبر مصرف می‌کنند (نان گندم و جو سبوس دار، حبوبات و …) و حرکات روده بزرگشان طبیعی است، حجم مدفوع در ۲۴ ساعت می‌تواند به ۴۰۰ گرم برسد. 

یبوست چطور اتفاق می‌افتد؟

در اثر حرکت آهسته‌‌تر غذا در دستگاه گوارش، آب بیشتری در روده بزرگ جذب می‌شود. در نتیجه، مدفوع حالت خشک و سخت پیدا می‌کند. به این حالت، یبوست یا خشکی مزاج می گویند. شدت یبوست از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برای مثال، بسیاری از افراد فقط در یک دوره کوتاه مدت یبوست را تجربه می‌کنند؛ اما در برخی دیگر، تجربه یبوست ممکن است دراز مدت (مزمن) باشد. همچنین درد و ناراحتی قابل توجهی برای فرد به همراه داشته باشد. 

علائم یبوست 

 عادات روده عادی از فرد به فرد متفاوت است؛ برای مثال بعضی از بزرگسالان بیش از یک بار در روز به توالت می‌روند، در حالی که دیگران  هر ۳ یا ۴ روز اجابت مزاج می‌کنند. این موضوع حتی در نوزادان و کودکان هم متفاوت است. چون بعضی از نوزادان مدفوع را چند بار در روز دفع می‌کنند، در حالی که برخی دیگر تنها چندبار در هفته دفع دارند. اگر فردی کمتر از حد مجاز مدفوع دفع کند، ممکن است که به یبوست دچار باشد. با‌این‌حال، یبوست علائم دیگری نیز دارد که شامل موارد زیر است:

• احساس پر بودن مقعد
• احساس نفخ و گاز در شکم
• احساس نیاز به دفع فوری مدفوع
• ناتوانی در دفع 
• درد شکم و گرفتگی عضلات شکم
• کاهش حجم مدفوع
• مدفوع سفت و خشک
• دفع مدفوع کمتر از سه بار در هفته
• زور زدن برای دفع مدفوع
• احساس تخلیه کامل نشدن روده
• نفخ
• معده درد
• گرفتگی معده
• احساس سوزش و تهوع
• از دست دادن اشتها
• کاهش وزن (در طولانی مدت)

نکته! در طب سنتی، چند مراج وجود دارد که مزاج صفراوی یکی از آنهاست. افرادی که این مزاج را دارند، نباید برخی از موارد غذایی را میل کنند. برای مثال، موز، خربزه، آناناس، چای، قهوه، نسکافه، غذا‌های پرچرب و موارد دیگر از خوراکی‌های غیرمجاز برای این افراد است.
درصورتی که افراد صفراوی مزاج این مواد غذایی را مصرف کنند، علاپم یبوست صفراوی را در خود مشاهده خواهند کرد.

علائم یبوست ممکن است شدید یا خفیف باشند؛ برای مثال هنگامی که یبوست به مدت ۳ هفته یا بیشتر از بین نرود، فرد بهتر است به پزشک مراجعه کند. افراد مبتلا، نباید اجازه بدهند که یبوست به‌صورت طولانی مدت اتفاق بیفتد. چون ادامه وضعیت ممکن است عوارض ناخوشایندی مانند بواسیر و افتادگی رکتوم ایجاد کند. ( منظور از افتادگی رکتوم یعنی بروز وضعیتی که در آن، قسمتی از روده به دلیل فشار زیاد از طریق مقعد به بیرون رانده می‌شود).

گاهی هم یبوست و اسهال همزمان با هم رخ می‌دهند. به‌گونه‌ای که مدفوع نرم و آبکی از اطراف مدفوع سفت به بیرون می‌ریزد و دفع می‌شود. در چنین حالتی، افراد باید وضعیت را پیگیری کنند تا دلیل این تناقض مشخص شود. اما یبوست و مدفوع در اصل مانند دو خط موازی هستند! البته این موارد فقط محدود به مطالب مذکور نیست. حالت‌های مختلفی وجود دارد که ممکن است همراه با یبوست اتفاق بیفتند. باهم بررسی می‌کنیم:

یبوست با خون‌ریزی مقعد

در ارتباط با یبوست، این دو مورد به‌طور کامل بهم مرتبط‌ هستند. یعنی، زمانی که یک فرد دچار یبوست طولانی‌مدت است نمی‌تواند مدفوع خود را دفع کند، اتفاقاتی در قسمت مقعد رخ می‌دهد. زورزدن برای دفع مدفوع باغث می‌شود تا مقعد خون‌ریزی کند. چون مدفوع هنگام یبوست بسیار سفت است و دفع نمی‌شود، سلول‌های مقعد و راست روده را زخم می‌کند و به دنبال آن مقعد خون‌ریزی می‌کند. خون‌ریزی مقعد در صورتی که مرتبط با یبوست باشد، با درمان یبوست ازبین می‌رود.

یبوست همراه با مدفوع خونی

ااین مورد نیز تاحدودی مشابه یبوست با خون‌ریزی مقعد است.  یعنی اینکه علت یبوست با مدفوع خونی، ممکن است همان زخم شدن مقعد باشد. البته ما زمانی این دو مورد را بهم ربط می‌دهیم که فرد در حال تجربه یبوست است. درغیر‌اینصورت،  وجود خون در مدفوع ممکن است دلایل متعددی داشته باشد.

یبوست همراه با معده درد

همانطور که می‌دانیم، زمانی که فرد دچار یبوست می‌شود نمی‌تواند مدفوع خود را دفع کند. همین امر باعث می‌شود که فرد دردهایی را در قسمت شکم و معده خود احساس کند. این درد‌ها، هم به دلیل پر بودن مقعد و مثانه و هم به دلیل فشار بیش از حد روی شکم برای دفع مدفوع اتفاق می‌افتد.

یبوست همراه با شکم درد

شکم درد نیز همراه با یبوست بسیار شایع است: در اصل یبوست به‌طورمعمول با دردهای شکمی خفیف یا متوسط همراه است. چون مقعد خالی نمی‌شود، فرد به‌مرور دچار شکم درد خواهد شد. البته جای هیچ‌گونه نگرانی نیست؛ زیرا با درمان یبوست این دردها نیز رفع خواهند شد.

علائم یبوست شدید

برخی مواقع ممکن است یبوست یک تجربه عادی نباشد. برای مثال اگر فردی یبوست ناگهانی را همراه با درد یا گرفتگی شکم تجربه کند، به‌اندازه‌ای که حتی قادر به دفع گاز شکم هم نباشد باید خیلی سریع با پزشک خود تماس بگیرد. سایر علائم یبوست شدید شامل موارد زیر است:‌

• یبوست شدید همراه با خون‌ریزی شدید
• ادامه داشتن یبوست شدید تا دو هفته
• تغییر چشمگیر در اندازه، شکل و قوام مدفوع

طبق یک مقاله در سایت موسسه ملی سلامت آمریکا (NIH)،

اگر یبوست افراد با خون‌ریزی از راست روده و وجود خون درمدفوع همراه باشد، افراد مبتلا باید بدون فوت وقت به یک پزشک متخصص مراجعه کنند. این یک نکته مهم است.

همچنین موسسه ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی و کلیوی (NIDDK) نیز، تحقیقات بسیاری را در این زمینه انجام داده‌اند. پس مراجعه به‌موقع به پزشک، هنگام تجربه علائم یبوستی شدید بسیار مهم است.

علل یبوست 

در بیشتر موقعیت‌ها، شناسایی دلیل اصلی یبوست امری دشوار است؛ بااین‌حال، یبوست زمانی اتفاق می‌افتد که روده بزرگ آب زیادی را جذب کند. اگر عضلات روده بزرگ، آهسته‌تر یا ضعیف‌تر فعالیت کنند، مدفوع به آرامی حرکت می‌کند و آب بیشتری از دست می‌دهد. البته در برخی از موقعیت‌های خاص هم یبوست رخ می‌دهد. برای مثال، ممکن است بعد از ترک سیگار فرد تا چندین هفته دچار یبوست شود. یا یک فرد به بیماری‌های گوارشی و بیماری‌های روده مبتلا باشد. اما در حالت کلی شایع‌ترین علل یبوست به شرح زیر است: 

مصرف نکردن فیبر کافی

افرادی که در رژیم غذایی خود فیبر کافی مصرف نمی‌کنند، بیشتر در معرض ایتلا به یبوست هستند. فیبر حرکات روده را تقویت کرده و از بروز یبوست جلوگیری می‌کند. پس، پیشنهاد می‌کنیم که با مصرف خوراک غنی از فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات و دانه‌های غنی، خود را از ابتلا به یبوست در امان نگه دارید. همچنین نرسیدن مایعات کافی به بدن در کنار عدم مصرف فیبر کافی، احتمال ابتلا به یبوست را بالا می‌برد.

نداشتن فعالیت بدنی و تحرک

افراد باید درهر حالت ورزش کردن را در برنامه هفتگی و روزانه خود بگنجانند. چون همراه با تحرک کم، افزایش احتمال ابتلا به یبوست مطرح است. البته این مورد بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود. همچنین در  افرادی که برای مدت طولانی فعالیت بدنی نداشته‌اند. در نهایت ایتکه چنین حالتی، خطر ابتلا به یبوست را افزایش می‌دهد. 

مصرف برخی داروها

مصرف برخی از داروها امکان ابتلا به یبوست را افزایش می‌دهد. شایع‌ترین داروهای ایجاد یبوست عبارتند از:

• داروهای ضددرد (مواد مخدر)
• داروهای ضدافسردگی
• دارو‌های ضد انعقاد خون
• داروهای مسدودکننده کانال کلسیم
• آنتی‌اسیدهای حاوی آلومینیوم و قرص آهن
• استفاده بیش از حد مسهل‌ها

سندروم روده تحریک‌پذیر

افرادی که مشکلات عملکردی روده مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS) دارند، نسبت به افراد سالم بیشتر در معرض خطر یبوست هستند. ازاین‌رو احتمال دارد که فرد مبتلا به IBS موارد زیر را تجربه کند:

• درد شکم
• نفخ
• اتساع
• تغییر در دفعات یا قوام مدفوع

در بیماران دچار به این وضعیت، هنگامی که یبوست وجود ندارد، شاید مدفوع شل همراه با اسهال نیز وجود داشته باشد.

 بارداری

از آنجایی که در دوره بارداری تغییرات هورمونی اتفاق می‌افتند، ترشخ برخی از هورمون‌ها نوعی فشار از سمت رحم به روده‌ها وارد می‌کند. این موضوع به‌مرور موجب فشرده‌شدن روده‌ها می‌شود. اما جای نگرانی نیست و زنان باردار با انجام ورزش و مصرف فیبر می‌توانند مشکل یبوست خود را حل کنند. همچنین زنان باردار به‌دلیل نداشتن تحرک کافی یا مصرف مکمل‌های آهن نیز ممکن است یبوست شوند. درحالت کلی، علت یبوست در زنان، مرتبط با شرایط جسمانی آنان است. برای مثال، چاقی یا داشتن اضافه وزن، به‌هم خوردن تعادل هورمونی، بیماری‌های قلبی و موارد دیگر از علل بروز یبوست در زنان است. 

همچنین در زنان میانسال، گهگاه ممکن است یائسگی و یبوست باهم اتفاق بیفتند؛ چون در این دوران، میزان ترشح هورمون‌های زنانه کاهش می‌یابند.

پیری و کهولت سن

علاوه‌بر دلایلی که تاکنون بررسی کردیم، یبوست در سالمندان به دلیل سوخت‌وساز اندک بدن هم شایع است. چون در یک فرد مسن متابولیسم بدن کاهش پیدا می‌کند، در نتیجه فعالیت روده نیز محدود می‌شود. بروز چنین وضعیتی ابتلا به یبوست را به همراه دارد. 

استفاده بیش از حد از داروی مسهل 

استفاده زیاد از قرص‌های مسهل یا ملین‌ها، باعث می‌شود که بدن فرد به دریافت دوز مشخصی از این دارو‌ها عادت کند. از‌این‌رو، به‌مرور زمان بدن دیگر به خود زحمت فعالیت نمی‌دهد؛ به‌اندازه‌ای که حتی در حالت عادی هم فرد مجبور می‌شود این دارو‌ها را مصرف کند.
در بیانی دیگر، باید بگوییم که مصرف ملین‌ها می‌توانند با وابستگی همراه باشند. یعنی هرچه وابستگی فرد به ملین‌ها بیشتر باشد، با قطع مصرف آنها خطر ابتلا به یبوست هم بیشتر می‌شود.
همچنین توجه داشته باشید که برخی از این عوارض می‌توانند زندگی فرد را هم تهدید کنند. به همین دلیل، افراد باید قبل از شروع استفاده از ملین‌ها با یک متخصص مشورت کنند.

مقاومت در برابر تمایل به دفع مدفوع

اگر فردی میل به اجابت مزاج را نادیده بگیرد، دفع به تاخیر می‌افتد و مدفوع خشک‌تر و سفت‌تر می‌شود. در چنین وضعیتی خطر نهفتگی مدفوع وجود دارد. پس بهتر است افراد، هرگز زمان دفع را به تاخیر نیاندازید و مدفوع خود را نگه ندارند.

استرس و افسردگی

جالب است بدانید که استرس و افسردگی  از عوامل تشدید یبوست به شمار می‌رود. چون به هم‌خوردن روتین و روند زندگی نیز، نوعی فشار غیرمستقیم به بدن وارد می‌کند. از‌این‌رو، این حالت نیز ممکن است بر دفع مدفوع اثر بگذارد.

ابتلا به بیماری‌های مختلف

وجود بیماری‌های خاص در افراد، یکی دیگر از دلایل مرتبط با یبوست است. برای مثال، بیماری‌های خود ایمنی مانند ام‌اس، پارکینسون از این دست هستند. سکته مغزی، آسیب‌های نخاعی، انسداد روده مزمن و سرطان‌ها، بیماری‌های دیگری هستند که احتمال ابتلا به یبوست را افزایش می‌دهند.
در گروهی دیگر، وجود مشکلات هورمونی، بیماری‌های کلیوی، دیابت و کم کاری نیز می‌توانند عامل بروز یبوست باشند.

مصرف ناکافی آب

نوشیدن منظم و کافی آب، می تواند به کاهش خطر یبوست کمک کند. همچنین توجه به این نکته ضروری است که، برخی از مایعات می‌توانند خطر کم آبی بدن را بیشتر می‌کند. به‌دنبال آن علائم یبوست نیز شدیدتر می‌شوند. به عنوان مثال، کسانی که مستعد یبوست هستند باید مصرف شیر، نوشابه‌های کافئین‌دار، قهوه و الکل را محدود کنند.

دلایل یبوست طولانی

این سوال ممکن است برای برخی از افراد پیش بیاید؛ اینکه یبوست طولانی مدت نشانه چیست ؟ باید بگوئیم که یبوست مزمن یا  طولانی مدت، چند دلیل اساسی دارد. برای مثال، اضطراب، افسردگی، وجود برخی مشکلات و بیماری‌های جسمانی از این دسته هستند.
هنگام تجربه اضطراب و استرس، بدن یک هورمون به نام کورتیزول ترشح می‌کند. این هورمون جدا از اینکه اثرات جبران ناپذیر زیادی دارد، روی عملکرد دستگاه گوارشی نیز تاثیر می‌گذارد. به‌دنبال آن ممکن است فرد تجربه یبوست طولانی مدت داشته باشد.
هنگام افسردگی، میزان فعالیت و تحرک پایین است؛ این یک عامل مهم در جهت یبوست است.
همچنین ابتلا به سرطان روده بزرگ و مشکل کم کاری تیرویید نیز، از عوامل یبوست طولانی مدت هستند.

علل یبوست نوزادان و کودکان

گاهی اوقات، یبوست کودکان و نوزادان را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. ازاین‌رو، یبوست نوزاد هم دور از ذهن نیست. زیرا اگر نوزاد تازه متولد شده، اولین مدفوع جامد خود را طی ۴۸ ساعت پس از تولد دفع نکند، ممکن است به بیماری هیرشپرونگ (Hirschsprung) مبتلا باشد. این مشکل طوری است که در آن، بخشی از سلول‌های عصبی روده بزرگ وجود ندارند. در نتیجه، مدفوع نمی‌تواند در ناحیه آسیب دیده روده بزرگ به جلو حرکت کند. اما درکل، این مشکل نیز با جراحی و مدیریت بعد از آن قابل درمان است.

همچنین، یبوست کودکان  نیز تقریبا شایع است.  برای مثال، اگر کودکی که از شیر مادر تغذیه می‌کند، یک هفته هم مدفوع نکند اشکالی ندارد. در حالت کلی، یبوست در نوزادان و کودکان ممکن است در شرایط زیر اتفاق بیفتد:

• هنگامی که یک نوزاد برای اولین بار شیر خشک مصرف می‌کند؛
• هنگامی که نوزاد از شیر گرفته می‌شود؛
• هنگامی که از پوشک گرفته می‌شود؛
• هنگامی که در موقعیت‌های استرس‌زا قرار مي‌گیرد.

عوارض یبوست

بدیهی است که بروز یبوست و زحمتی که بدن در طول آن متحمل می‌شود، عوارض زیادی را به‌همراه خواهد داشت. اما در حالت کلی عوارض یبوست بر بدن، به شدت آن بستگی دارد. اگر شدت یبوست زیاد باشد، فرد عوارضی مانند بواسیر، شقاق مقعدی، انسداد مجاری رودوی، و زخم شدگی‌های متعددی را تجربه خواهد کرد. برای مثال، دو مورد اول را به‌طور کامل توضیح می‌دهیم:

بواسیر یا هموروئید

بواسیر، دراصل رگ‌های متورم مقعد و انتهای رکتوم (راست روده) است. این مشکل زمانی به‌وجود می‌آید که افراد هنگام اجابت مزاج، بیش از اندازه به خود فشار بیاورند. همچنین چاقی، انجام ورزش‌های بسیار سنگین و رابطه جنسی مقعدی (‌آنال)، از دیگر دلایل ابتلای افراد به بواسیر است. بواسیر از رایج‌ترین عوارض یبوست است.

شقاق مقعدی

یکی دیگر از بیماری‌های شایع ناشی از یبوست، شقاق مقعدی است. در این بیماری، پوست اطراف مقعد در اثر فشار شدید، پاره می‌شود. بعد از آن، فرد در هنگام اجابت مزاج، درد شدید و سوزش شدیدی را احساس خواهد کرد. البته دلیل این بیماری فقط یبوست نیست. وارد شدن ضربه به مقعد، زایمان طبیعی و اسهال مزمن نیز از دلایل دیگر بروز شقاق مقعدی است. برای توضیح بیشتر در مورد عوارض یبوست، جدول زیر را نیز مطالعه کنید: 

یکی دیگر از عوارض یبوست، این است که افراد احساس می‌کنند اجابت مزاج آنها ناقص است. با اینکه این احساس درست است؛ ولی فشار آوردن طولانی مدت این احساس را رفع نخواهد کرد. پس افراد باید به‌دنبال درمان باشند.

تشخیص یبوست

 در اغلب موارد، علت یبوست مسئله‌ای جدی نیست؛ اما در موارد نادری نیز، یبوست ممکن است یک علامت در ارتباط با انسداد یا ناهنجاری در روده بزرگ باشد. در حالت کلی، تمام این موارد بعد از مراجعه به پزشک مشخص می‌شود. زیرا پزشک برای بررسی علت یبوست، بیمار را تحت آزمایش قرار می‌دهد تا علت زمینه‌ای را بیابد. اقداماتی که پزشک در جهت تشخیص یبوست انجام می‌دهد شامل، معاینه فیزیکی، معاینه دیجیتال رکتوم، بررسی آزمایش خون، بررسی آزمایش مدفوع و بررسی آزمایش تصویر‌برداری است. همچنین در کنار این موارد ممکن است سوالاتی هم از بیمار بپرسد. گزیده‌ای از این سوالات شامل موارد زیر است:

• چه نوع داروهایی مصرف می‌کنید؟ یا قبلا مصرف می‌کردید؟
• چه مدت است که این علائم را دارید؟
• چه نوع غذاهایی میل می‌کنید؟
• تحرک و فعالیت معمولتان چقدر است؟
• آیا مشکلات پزشکی دیگری دارید؟
• از مسهل  استفاده می کنید؟
• همزمان با دفع مدفوع، درد و یا خونریزی دارید؟

همچنین پزشک برای تشخیص دقیق، آزمایش‌های زیر را انجام خواهد داد:‌

• آزمایش خون برای بررسی سطوح هورمون‌ها
• آزمایش‌هایی برای بررسی عضلات مقعد
• کولونوسکوپی برای بررسی وجود داشتن یا نداشتن  انسداد در روده بزرگ

درمان یبوست

برای درمان یبوست، افراد باید به دکتر گوارش مراجعه کنند. در بیشتر موارد، یبوست خفیف است و نیاز به درمان خاصی ندارد. در حالت مخالف، درمان یبوست می‌تواند شامل تغییر سبک زندگی یا مصرف برخی از دارو‌ها باشد. همچنین انجام تمرینات ورزشی بیشتر، مصرف خوراک دارای فیبر و نوشیدن آب بیشتر باشد. در ارتباط با دارو‌ها، باید بگوئیم که معمولا مسهل‌ها یبوست را درمان می‌کنند؛ اما باید بعد از مشورت با پزشک و تنها در صورت لزوم  مورد استفاده قرار بگیرند. باید بدانید که علت بروز یبوست چیست و چرا رخ می‌دهد. کشف دلیل در بعضی از موارد باعث می‌شود که متوجه وجود مشکلی زمینه‌ای و وجود بیماری و وضعیتی جدی در بدن شوید. چند مورد از موارد روش‌های درمانی را باهم بررسی می‌کنیم:

تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی

داشتن یک رژیم غذایی با فیبر بالا، بهترین راه درمان برای یبوست است. چون فیبر باعث مي‌شود که مدفوع بتواند مایعات را نگه دارد. میزان آبی که مدفوع در خود نگه می‌دارد، باعث می‌شود مدفوع شکل و وزن مناسبی برای حرکت در روده بزرگ پیدا کند. پس بهتر است افراد هر روز ۲۵ تا ۳۵ گرم فیبر مصرف کنند.

مصرف دارو‌

علاوه‌بر تغییر رژیم غذایی، مصرف مکمل‌های دارای فیبر نیز برای درمان یبوست مناسب‌اند. قرص‌هایی مانند پسیلیوم، کلسیوم پلی کربوفیل از این دسته هستند.
یکسری قرص‌های دیگری هم موجودند که با نام ملین‌های اسمزی شناخته می‌شوند. این ملین‌ها، میزان مایعات آزاد شونده در روده را افزایش می‌دهند. درنتیجه، مدفوع در روده بزرگ راحت‌تر حرکت می‌کند. هیدروکسید منیزیم خوراکی و سیترات منیزیم از این دسته دارو‌ها هستند.

انجام عمل جراحی

گاهی اوقات، یبوست ممکن است به‌دلیل وجود یک آسیب در بافت‌ها یا اعصاب کولون اتفاق بیفتد. به‌طور معمول، جراحی فقط زمانی انجام می‌شود که سایر درمان‌ها جواب نداده باشند.

جلوگیری از یبوست

تغییر رژیم غذایی و داشتن یک سبک زندگی سالم، می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به یبوست کمک کند. اما اگر جزئی‌تر توضیح دهیم، شامل موارد زیر است:

• مصرف غذاهای حاوی فیبر در رژیم غذایی شامل لوبیا، سبزیجات، میوه‌ها، غلات سبوس‌دار و سبوس؛
• مصرف محدود غذاهایی با مقادیر کم فیبر، مانند غذاهای فرآوری‌شده، محصولات لبنی و گوشتی؛
• نگه‌نداشتن مدفوع؛
• مدیریت استرس؛
• نوشیدن زیاد مایعات؛
• ورزش.

چه زمانی برای درمان یبوست باید به پزشک مراجعه کرد؟

ما در طول مطلب، موقعیت‌های عادی و خطرناک را در ارتباط با یبوست بررسی کردیم. از‌آین‌رو زمانی که افراد شرایط خطرناک را در خود مشاهده کنند، باید به دکتر مراجعه کنند. البته می‌توانند تا زمان مراجعه به‌دکتر، یک سری اقدام‌های عمومی را برای کنترل شرایط خود انجام بدهند. اما نکته قابل توجه، این است که هرگز در این مورد اهمال کاری صورت نگیرد.

برای درمان یوبست، می‌توانید به یک پزشک با تخصص گوارش و کبد مراجعه کنید.

سوالات متداول

آیا یبوست می‌تواند ژنتیکی باشد؟
خیر؛ یبوست ژنتیکی نیست. اما ابتلا به برخی از بیماری‌های ژنتیکی ممکن است موجب یبوست شوند.

بیماری سرطان چگونه موجب بروز یبوست می‌شود؟
انجام شیمی‌درمانی و دارو‌های مربوط به آن احتمال ابتلا به یبوست را افزایش می‌دهند.

آیا بروز یبوست به عملکرد کبد آسیب می‌رساند؟
بله، زیرا مشکلات گوارشی روی بخش‌های مختلف بدن اثر می‌گذارند. ازاین‌رو، کبد هم می‌تواند تحت تأثیرات منفی یبوست قرار بگیرد.

تاثیر سفر بر یبوست

بیشتر افراد بعد از مسافرت به یبوست مبتلا می‌شوند. البته این موضوع، ارتباطی به کوتاه بودن یا طولانی بودن مسافرت ندارد. بلکه تغییر عادت‌ها موجب بروز یبوست در سفر می‌شوند. برای مثال، تغییرات آب و هوایی یکی از عوامل تاثیرگذار است. بعد تغییر رژیم غذایی، اهمیت ندادن به رژیم غذایی سالم، نداشتن تحرک از دیگر دلایل تجربه یبوست در سفر است. برای اینکه از پیش آمدن یبوست در مسافرت پیشگیری شود، می‌توانید در طول سفر آب کافی بنوشید، سعی کنید در خوردن غذاهای بدون فیبر زیاده روی نکنید. همچنین از تحرک و پیاده‌روی نیز غافل نشوید.

چه زمانی یبوست خطرناک است؟

 افرادی که یبوست طولانی مدت دارند، در معرض خطر هموروئید و تجمع مدفوع خشک و سفت در مقعد هستند. در ارتباط با سایر موارد مهم نیز در طول مطلب توضیح دادیم. برای مثال، بی‌اختیاری روده هم می‌تواند از عوارض ناخوشایند و خطرناک یبوست باشد.  در حالت کلی، کشف اینکه علت یبوست چیست و چرا رخ می‌دهد، در مسیر درمان ضروری است. برای پیداکردن ریشه مشکلات، بهتر است  افراد به متخصص گوارش مراجعه کنند. اگر شما نیز علائم و نشانه‌های یبوست را در خود احساس می‌کنید، می‌توانید به‌صورت آنلاین از سایت دکتردکتر نوبت بگیرید.

منابع:

medicalnewstoday

webmd