دوران بارداری بسیار حساس است. باید حواستان به نشانه‌ها و تغییرات مختلفش باشد و با بالابردن اطلاعات خود در این زمینه از بروز خطرات محتمل جلوگیری کنید. اگر هم نشانه خطرناکی دیدید و با علائم خطر دوران بارداری روبه‌رو شدید، راه و روش برخورد با آن را بدانید. در این مسیر، نیاز به مشورت‌کردن با متخصص زنان هم دارید. در مقاله پیش روی، سعی کرده‌ایم که از نشانه‌های احتمالی خطر در دوران حاملگی برایتان بگوییم. با ما همراه باشید.
خونریزی در بارداری
خونریزی و لکه بینی از واژن در دوران بارداری شایع است. در حدود ۲۵درصد از تمام زنان باردار در طول بارداری خود خونریزی یا لکه بینی دارند. این نشانه‌ها در بارداری همیشه به معنای وجود مشکل نیست، اما می‌تواند نشانه سقط جنین یا سایر عوارض جدی باشند. سقط جنین زمانی است که نوزاد قبل از هفته بیستم بارداری در رحم می‌میرد. بنابراین، هرچند که خونریزی رایج است اما باید آن را پیگیری کنید. اگر قصد کسب اطلاعات بیشتری در این زمینه دارید پیشنهاد می‌شود مقاله راهنمای بارداری را مطالعه کنید.
راهنمای بارداری با تمرکز بر مشاوره‌های تخصصی، به مادران کمک می‌کند تا با دریافت اطلاعات به‌روز در زمینه مراقبت‌های پزشکی، تغذیه‌ای و روانی، دوران بارداری خود را با اطمینان و آرامش بیشتری سپری کنند. این راهنما همچنین به تشخیص و مدیریت مشکلات احتمالی بارداری و آمادگی برای زایمان و دوران پس از زایمان می‌پردازد.
درد شکم و زیر شکم
درد یا گرفتگی شکم در بارداری هم از بیماری‌های شایع است. این نشانه‌ها معمولا جای نگرانی ندارند، اما گاهی اوقات می‌توانند نشانه وضعیت جدی‌تری باشند که باید بررسی شود.
دردی که شدید است و ادامه دارد، نیاز به پیگیری را پررنگ می‌کند. در این موقعیت‌ها باید درد را به عنوان علائم خطر دوران بارداری پیگیری کنید:
- درد حالت شدید و انقباض و گرفتگی زیاد دارد.
- درد به طور ناگهانی شروع می‌شود و شدید است یا با گذشت زمان بدتر می‌شود.
- درد شدید قفسه سینه، شانه یا کمر دارید.
بعضی از دردهای شکمی می‌توانند نشانه سقط‌شدن بچه باشند. پس حتما به این وضعیت دقت داشته باشید.
تورم دست و پا
تورم شدید صورت و دست‌وپا هم نیاز به رسیدگی دارد. اگر موارد زیر را مشاهده می‌کنید، حتما حواستان به پیگیری ماجرا باشد:
- تورم در دست‌ها به‌گونه‌ای که خم‌کردن انگشتان یا استفاده از حلقه برایتان سخت می‌شود.
- تورم در صورت به‌گونه‌ای که باز‌کردن چشم‌ها سخت می‌شود.
- پف‌کردن صورت به‌گونه‌ای مشهود هم نیاز به پیگیری دارد.
منظور از تورم حالتی شبیه ورم‌کردن رایج در دوران بارداری نیست. از حالت‌هایی غیرعادی و به‌شرح وضعیت‌های بالا صحبت می‌کنیم. در واقع، نیازی به نگرانی بابت هر نوع ورمی نیست.
اما اگر پای تورم جدی و شدید و البته ناگهانی به‌میان باشد، احتمال دارد که مشکلاتی مانند پره‌اکلامپسی (pre-eclampsia) رخ داده باشند. این عارضه با فشار خون بالا و آسیب‌دیدن اندام‌هایی مانند کبد و کلیه همراه است.
تورم یکی از علائم بارداری است. با بقیه مواردی که در ظاهر خانم باردار مشخص هستند مقاله علائم بارداری از روی چهره را مطالعه کنید.
افزایش وزن زیاد و سریع
افزایش وزن بسیار سریع و شدید (مانند ۱ کیلوگرم در هفته) در برخی از موارد، نشانه‌ای از مشکلات سلامتی مانند مسمومیت بارداری یا پره اکلامپسی است. علامت اصلی این بیماری مربوط به بارداری فشار خون بالا است که گاهی با حالت تهوع، سردرد و سرگیجه نیز همراه می‌شود.
پره اکلامپسی می‌تواند هم برای مادر و هم برای فرزند خطرناک باشد و باید زود و سریع به آن رسیدگی شود. اضافه وزن بارداری خطر ابتلا به دیابت در این دوران را افزایش می‌دهد یا نشانه‌ای از ابتلای به آن است.
در دیابت بارداری سطح قند خون در زنانی افزایش پیدا می‌کند که قبل از باردارشدن دیابت نداشته‌اند. دیابت بارداری خطر پره‌اکلامپسی را افزایش می‌دهد و منجر به بالارفتن وزن بچه هم می‌شود. نوزاد بسیار بزرگ و سنگین می‌تواند زایمان را به تاخیر بیاندازد و زایمان طبیعی را برای زن دشوارتر کند. به همین دلیل بهتر است دیابت را با رژیم غذایی دیابت بارداری کنترل کنید.
خارش بدن از علائم خطر دوران بارداری
خارش در بارداری شایع است. معمولاً تصور می‌شود که به دلیل افزایش سطوح برخی از مواد شیمیایی در خون، مانند هورمون‌ها، چنین چیزی رخ می‌دهد.
با بزرگ‌شدن برآمدگی، پوست شکم کشیده می‌شود و ممکن است احساس خارش به وجود بیاید. اما چه زمانی این وضعیت خطرناک است؟ یعنی چه موقع باید به خارش به عنوان نشانه‌ای خطرناک نگاه کنید؟
اگر خارش شدید باشد و بیشتر در طول شب احساس شود، احتمال دارد که پای کلستاز بارداری (cholestasis) به میان باشد. در این حالت، به طور معمول، در کف دست یا کف پا احساس خارش می‌کنید؛ شاید هم در تمام بدن. کلستاز نوعی اختلال کبدی است و باعث تشکیل اسیدهای صفراوی در خون مادر می‌شود.
تاری دید و سردرد
در صورتی که علائم زیر را احساس می‌کنید، باید آنها را به عنوان علائم خطر دوران بارداری بدانید:
- لکه‌های نورانی و چشمک‌زنی از نور مشاهده می‌کنید.
- نقاط کور در دیدتان وجود دارد یا برای مدت کوتاهی اصلا توانایی دیدن ندارید.
- دیدتان تار است و تمرکزتان در مشاهده پایین است.
- دوبینی هم نیاز به پیگیری دارد.
بسیاری از مشکلات دید مربوط به نوسانات هورمونی هستند اما گاهی هم در حالت شدید، نشانه‌ای از ابتلا به دیابت بارداری یا پره‌اکلامپسی به‌شمار می‌روند.
تب
تب در دوران بارداری، به ویژه در سه ماهه اول خطرآفرین است و می‌تواند برای کودک مشکلاتی به وجود بیاورد. احتمال داشتن نوزادی با نقص لوله عصبی (NTD) در افرادی که درست قبل یا در اوایل بارداری تب داشته‌اند، بیش از ۲برابر افراد سالم است.
تب‌کردن لزوما با مشکلی مانند سقط جنین همراه نیست اما می‌تواند نشانه‌ای جدی از وجود عفونت در بدن باشد. عفونت هم احتمال سقط را بالا می‌برد. بنابراین اگر دچار تب ۳۸ سانتی‌گراد و بالاتر هستید، به پزشک مراجعه کنید. این علائم خطر دوران بارداری را جدی بگیرید.
کاهش حرکت‌های جنین
اگر حرکات بچه کاهش پیدا کرده یا اصلا حرکت نمی‌کند هم با یکی از علائم خطر بارداری روبه‌رو هستید. میزان و تعداد حرکات مشخصی به عنوان حالت ایدئال و طبیعی اعلام نشده است اما خودتان باید روند و الگوی حرکت‌کردن بچه را پیدا کنید.
چنانچه تغییری در این وضعیت به وجود آمد، موضوع را پیگیری کنید. هرگونه تغییری در این زمینه می‌تواند نشانه ناخوشی بچه یا وجود مشکلی جدی باشد.
ترشحات از واژن
به ترشحات واژنی هم دقت زیادی داشته باشید تا علائم خطر دوران بارداری را نادیده نگیرید. هرگونه خونریزی شدیدی که شبیه به پریودشدن است، نیاز به پیگیری جدی دارد. به طور طبیعی مقدار کمی از این مایع نشت می‌کند، اما از دست‌دادن بیش از حدش در برخی مواقع خطرناک خواهد بود.
نشت مایع آمنیوتیک در سه ماهه اول و/یا دوم بارداری می‌تواند عوارضی ایجاد کند، از جمله نقایص مادرزادی. دقت کنید که نشت مایع آمنیوتیک هم می‌تواند برای مادر و جنین در هر مقطعی از بارداری خطرناک باشد.
ترشحات واژن معمولاً طبیعی است، اما درد واژن در بارداری می‌تواند به علت فشار رحم، تغییرات هورمونی یا واریس واژن باشد.
علاوه بر فشار رحم و تغییرات هورمونی، درد واژن در بارداری ممکن است به دلیل کشیدگی رباط‌های حمایتی رحم یا عفونت‌های واژنی مانند عفونت قارچی یا باکتریایی نیز ایجاد شود.
ترشحات بدبوی واژن و مهبل
خروج ترشحات زیاد از واژن را هم بررسی کنید. ترشحاتی که بوی نامطبوع دارند باید معاینه و ارزیابی شوند. در دوران بارداری، شمار باکتری‌های مطلوب و غیرمطلوب واژن به هم می‌خورد و این موضوع باعث شکل‌گیری ترشحات بدبو می‌شود. بدبوبودن ترشحات نشانه عفونت هم هست و نیاز به پیگیری دارد.
استفراغ شدید و مداوم
در اوایل بارداری، احساس تهوع تقریبا رایج و عادی است اما اگر این حالت با گذر ماه‌های بعدی ادامه دارد و شدید است، حتما باید پیگیری‌های لازم را انجام بدهید. یکی از شایع‌ترین علائم بارداری در سه ماهه اول، از جمله ماه دوم، حالت تهوع و استفراغ است که به آن “بیماری صبحگاهی” نیز می‌گویند. اگرچه نام آن “صبحگاهی” است، اما این حالت ممکن است در هر ساعتی از روز رخ دهد.
علت دقیق این حالت هنوز مشخص نیست، اما تغییرات هورمونی در دوران بارداری، به خصوص افزایش هورمون hCG، یکی از عوامل اصلی آن است. افزایش حساسیت به بوها و تغییرات در سیستم گوارشی هم می‌تواند در بروز این حالت نقش داشته باشد.
برای اطلاعات دقیق‌تر در مورد تغییرات بدن شما و جنین در این ماه، می‌توانید از “راهنمای ماه دوم بارداری” استفاده کنید. این راهنما اطلاعات مفیدی در مورد مراقبت‌های لازم، تغذیه، ورزش و سایر مسائل مربوط به این دوره از بارداری ارائه می‌دهد.
دقت کنید که موارد زیر عادی نیستند:
- وقتی نمی‌توانید در طول ۸ ساعت آب بنوشید.
- وقتی نمی‌توانید در طول ۲۴ ساعت غذا بخورید.
- توانایی نگهداری آب یا مایعات دیگر در معده را ندارید.
- دهانتان خشک می‌شود.
- دچار سردرد و گیجی هستید.
- تب دارید.
هیپرامزیس گراویداروم (Hyperemesis gravidarum) یا استفراغ شدید حاملگی عوارض ناخوشایندی مانند کم‌آبی بدن را به همراه می‌آورد. تعادل الکترولیت‌های بدن را به هم می‌زند و با کاهش وزن مادر همراه است. باید استفراغ و تهوع شدید را به عنوان علائم خطر دوران بارداری جدی بگیرید.
سندرم هلپ یکی از بیماری‌هایی است که ممکن است در بارداری باعث حالت تهوع شود. برای آشنایی با این بیماری مقاله سندرم هلپ را از دست ندهید.
مشکلات پوستی
امکان بروز تغییرات پوستی در دوران حاملگی وجود دارد. ریشه بیشتر آنها هم نوسانات هورمونی است. برای مثال، بروز آکنه در بسیاری از مادران باردار دیده می‌شود.
این مشکلات رایج دوران بارداری جای نگرانی ندارند اما برخی از نشانه‌ها زنگ خطر را به صدا درمی‌آورند و می‌توانند باعث بروز مشکلاتی جدی باشند. برای مثال،حاملگی پمفیگوئید(pemphigoid) یک اختلال خود ایمنی است که معمولا در سه ماهه دوم یا سوم رخ می‌دهد.
در برخی موارد، ممکن است این مشکل بلافاصله پس از زایمان رخ دهد. علائم آن هم شامل تاول در شکم یا سایر قسمت‌های بدن می‌شود. این وضعیت اندکی خطر زایمان زودرس یا نوزادی با وزن کم هنگام تولد را افزایش می‌دهد.
تنگی نفس و تپش قلب
احساس تنگی نفس و دشواری در نفس‌کشیدن هم گاهی نیاز به پیگیری جدی دارد و از علائم خطر دوران بارداری است. اگر فکر می‌کنید که در ناحیه سینه فشار زیادی تحمل می‌کنید و زمانی که صاف دراز می‌کشید هم با مشکل در تنفس روبه‌رو هستید، حتما باید این نشانه را به عنوان علائم خطر دوران بارداری پیگیری کنید.
ممکن است، مشکلات تنفسی نشانه‌ای از عوارض جدی مانند ذات‌الریه یا لخته‌شدن خون، مشکلات قلبی یا حتی ابتلا به سرطان باشند. این علائم خطر دوران بارداری را پیگیری کنید.
عفونت، آبسه و درد شدید دندان
رسیدگی به سلامت دندان‌ها همیشه اهمیت زیادی دارد. در دوران بارداری هم باید همچنان جدی گرفته شود و حتی رسیدگی به دندان‌ها بیشتر از قبل شود.
عفونت و آبسه دندان نه تنها باعث به خطرافتادن سلامتی مادر می‌شود بلکه بر سلامت جنین هم تأثیر می‌گذارد؛ به ویژه، اگر درد آنقدر شدید باشد که فشار قابل توجهی ایجاد کند. التهاب و تب ناشی از آن می‌تواند باعث ایجاد فشار در جنین در حال رشد شود.
سوزش ادرار
سوزش ادرار هم از علائم خطر دوران بارداری است چون نشان از مشکلی مانند عفونت مجاری ادراری دارد. اگر دچار سوزش هستید یا درد مثانه دارید، حتما این وضعیت را پیگیری کنید.
بروز عفونت در بدن در دوران بارداری می‌تواند با خطراتی همراه باشد. بنابراین، مشکل سوزش ادرار را به طور جدی پیگیری کنید. اگر علت سوزش عفونتی مقاربتی باشد، شاید عوارض ناخوشایندی در ناحیه تناسلی به وجود بیاورد. این وضعیت روی زایمان اثرات منفی می‌گذارد.
رنگ‌پریدگی یا زردی
کلستاز بارداری که پیش‌تر هم معرفی شد، مشکلی کبدی است و جریان طبیعی صفرا از کیسه صفرا را کند یا متوقف می‌کند. این باعث خارش و زردشدن پوست، چشم‌ها و غشاهای مخاطی می‌شود . گاهی اوقات کلستاز در اوایل بارداری شروع می‌شود.
درد و ورم یک طرفه ساق و ران
طبیعی است که در بارداری دچار تورم شوید، به خصوص در پاها، مچ پا و انگشتان. اغلب در پایان روز، این حالت دیده می‌شود. این وضعیت تاحد زیادی طبیعی است اما اگر با استراحت‌کردن از بین نرود، چراغ‌های خطر روشن می‌شوند.
این علائم هم می‌توانند نشانه‌ای از بروز پره‌اکلامپسی باشند. اگر دچار چنین تورمی هستید، زمان ملاقات با پزشک را به بعد موکول نکنید و سریعا برای مراجعه اقدام کنید.
زمین‌خوردن و آسیب رسیدن به شکم
اگر در سه ماهه اول بارداری دچار افتادگی جزئی شدید، با پزشک خود تماس بگیرید، سقوط را شرح دهید و در مورد علائمی که دارید صحبت کنید. اگر در اواخر سه ماهه دوم یا هر زمانی در طول سه ماهه سوم بارداری خود دچار افتادگی شدید، بی‌معطلی به پزشک مراجعه کنید.
باید بدانید که ضربه و زمین‌خوردن می‌تواند منجر به سقط جنین شود. البته سطح و میزان ضربه و آسیب هم در این میان مهم است. اینکه فرد در چه زمانی از بارداری به سر می‌برد هم اهمیت دارد. در هر حال، هر ضربه‌ای که به بدن مادر وارد می‌شود، نیاز به پیگیری دارد. باید ببینید که چه عوارضی در اثر ضربه و آسیب به مادر و بچه وارد شده‌اند.
تشدید بیماری‌های زمینه‌ای
ابتلا به مشکلات زمینه‌ای مانند بیماری‌های خودایمنی می‌تواند در دوران بارداری خطرآفرین باشد. با مدیریت اوضاع و انجام مراقبت‌های لازم، امکان کنترل‌کردن به وجود می‌آید.
بیماری‌ها و وضعیت‌های زمینه‌ای می‌توانند مشکلات زیر را به همراه بیاورند:
- زایمان زودرتر از موعد؛ تولد قبل از هفته ۳۷ بارداری را زایمان زودرس می‌گویند. نوزادانی که نارس به دنیا می‌آیند بیشتر از نوزادانی که به موقع به دنیا می‌آیند دچار مشکلات سلامتی می‌شوند.
- نقائص هنگام تولد؛ نقص‌های مادرزادی می‌توانند مشکلات متنوعی برای بچه به وجود بیاورند و روی روند رشدش اثر منفی بگذارند.
- سقط جنین و مرده‌زایی؛ سقط جنین به مرگ نوزاد در رحم قبل از هفته بیستم بارداری گفته می‌شود. مرده‌زایی هم مرگ نوزاد در رحم است.
نترسید اما علائم را جدی بگیرید
آگاهی از علائم خطر دوران بارداری ضروری است و می‌تواند از مشکلات متنوعی جلوگیری کند. با شناخت آنها است که می‌توانید اوضاع را بهتر مدیریت کنید. بعضی از علائم جدی نیستند و مشکلی به وجود نمی‌آورند اما برخی نیاز به پیگیری جدی و فوری دارند.
برای ملاقات با متخصصان خبره در تهران و شهرستان می‌توانید از سیستم نوبت دکتر سایت دکتردکتر کمک بگیرید. با وجود این سیستم، به‌سادگی به بهترین‌ها متصل می‌شوید و بی‌محدودیت زمانی و مکانی وقت ملاقات خود را ثبت می‌کنید.
اگر درباره نشانه‌های خطرناک در دوران بارداری سؤالی دارید، حتما ما را در جریان بگذارید. در مسیر رسیدن به پاسخ به شما کمک خواهیم کرد.
منبع:
cdc.gov
