عفونت واژن در زنان؛ علائم و روش درمان عفونت واژن در خانه

واژینیت یا عفونت واژن یکی از بیماری‌های شایع در خانم‌ها است. علائم عفونت شدید واژن شامل تغییر رنگ و بوی ترشحات، همچنین عوارضی نظیر خارش و سوزش است. در صورت بروز علائم عفونت واژن باید فورا به دکتر زنان مراجعه کنید تا از عوارض احتمالی هرچه سریع‌تر جلوگیری کنید. روش‎های درمانی برای انواع عفونت متفاوت است. پزشک بعد از تشخیص واژینیت، درمان دارویی مناسب را شروع می‎کند. در این مقاله، ما شما را با دلایل، علایم و روش های درمان عفونت واژن در زنان آشنا می‌کنیم.

اگر در حین مطالعه این مطلب سوالی برای‌تان ایجاد شد،‌ به انتهای صفحه مراجعه و سوالتان را در قسمت دیدگاه‌ها ثبت کنید. متخصص‌های ما در اولین فرصت شما را راهنمایی می‌کنند.

محتوای این مقاله توسط دکتر سهیلا نانکلی متخصص زنان و زایمان بررسی و تایید شده است.

عفونت واژن چیست؟

در شرایط طبیعی، ممکن است روزانه از واژن خانم‌ها مقداری ترشح خارج شود که ظاهری شفاف یا شیری‌رنگ و بدون بو دارد. این ترشحات محیط واژن را مرطوب نگه می‌دارند. خروج روزانه مقداری از این ترشحات از بدن شما طبیعی است. چنانچه ترشحات تغییر رنگ بدهند، مقدار تخلیه ترشح از واژن تغییر کند، به هنگام ادرار کردن درد یا سوزش داشته باشید، هنگام مقاربت دچار درد، خونریزی یا لکه‌بینی شوید؛ یعنی شما دچار عفونت واژن (vaginitis) یا یکی از انواع بیماری های تناسلی زنان شده‌اید و باید برای درمان آن اقدام کنید. هرچه سریع‌تر درمان را شروع کنید،‌ نتیجه بهتری می‌گیرید و درمان‌های آسان‌تری روی شما پاسخگو است.

به نقل از webmd:

واژینیت می‌تواند منجر به ترشح، خارش و درد شود. دلیل عفونت واژن معمولا تغییر در تعادل باکتری‌های واژن یا عفونت است. کاهش سطح استروژن پس از یائسگی و برخی اختلال‌های پوستی نیز می‌تواند باعث واژینیت شود.

عوامل زمینه ساز عفونت واژن

محیط واژن سالم در حالت طبیعی دارای اسیدیته مشخص است؛ تا مانع از رشد عوامل بیماری‌زا مانند باکتری‌ها و قارچ‌ها شود. عواملی مثل استفاده از شوینده‌های نامناسب، اسیدیته واژن را تغییر داده و باعث از بین رفتن باکتری‌های مفید ساختار واژن ‌می‌شوند. در این شرایط عوامل بیماری‌زا شروع به رشد می‌کنند و باعث ایجاد عفونت در محل می‌شوند.

علائم عفونت واژن در زنان

علائم عفونت واژن مواردی همچون سوزش، خارش واژن و بوی ناخوشایند آن هستند. درمان، به نوع عفونت بستگی دارد. پس اولین قدم، شناسایی نوع عفونت است. برخی از عفونت‌های واژن ممکن است نشانه‌ای ایجاد نکنند.

شایع‌ترین نشانه های عفونت واژن عبارت‌اند از:

• خارش واژن
• تغییر مقدار ترشحات واژن
• تغییر رنگ ترشحات واژن
• درد یا سوزش در هنگام ادرار کردن
• درد در هنگام مقاربت
• خونریزی واژینال یا لکه بینی

واژینیت در شرایط تهدید کننده زندگی نیست. با این حال، در صورت افزایش دما بدن (تب)، سابقه عفونت واژن و اضافه شدن علائم جدید، حتما به پزشک زنان مراجعه کنید. اما اگر احساس سوزش واژن دارید و در گذشته عفونت‌های مخمر را تشخیص داده‌اید، احتمالا نیاز به مراجعه به پزشک ندارید. عفونت‌های مخمری را می‌توان در خانه با داروهای ضد قارچی واژینال درمان کرد. 

علت عفونت واژن چیست؟

عفونت واژن که یکی از بیماری های شایع زنان است می‌تواند علل زیادی داشته باشد، پزشک عفونت را بر اساس علت آن تشخیص داده و درمان می‌کند. دلایل عفونت واژن عبارت‌اند از:

• عفونت‌های باکتریایی: بعضی از باکتری‌ها معمولا در واژن شما یافت می‌شوند. رشد بیش از حد باکتری‌های غیر فلور می‌تواند باعث واژینوز باکتریایی شود. علائم عفونت باکتریایی واژن شامل بوی بد واژن، خارش و سوزش است.
• عفونت‌های مخمری: عفونت‌های مخمری معمولا توسط یک قارچ به نام Candida albicans ایجاد می‌شوند. بسیاری از موارد، از جمله آنتی بیوتیک‌ها، می‌توانند تعداد باکتری‌ها و قارچ را در واژن کاهش دهند. این کاهش می‌تواند منجر به رشد بیش از حد مخمر و ایجاد عفونت شود.
• عفونت‌های انگلی: تریکومونیازیس (Trichomoniasis) عفونت واژن ناشی از یک انگل پروتوزایی است که می‌تواند از طریق مقاربت جنسی منتقل شود.
• آتروفی واژن: این حالت معمولاً بعد از یائسگی اتفاق می‌افتد. همچنین زمانی که میزان استروژن شما کاهش می‌یابد (مانند زمان شیردهی)، کاهش سطح هورمون باعث نازک شدن و خشکی واژن می‌شود. این امر منجر به التهاب مهبل (واژن) می‌شود.
• سایر موارد: صابون‌ها، شست‌وشوی بدن، عطرها و واکسن‌های واژینال همه می‌توانند واژن را تحریک کنند و باعث التهاب شوند.

موارد زیر هم می‌توانند دلایل عفونت واژن باشند:

• مصرف بی‌رویه و طولانی‌مدت آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی (که سبب از بین رفتن باکتری‌های مفید بدن می‌شود.)
• استرس
• رابطه جنسی
• استفاده از دارو با طریقه مصرف واژینال
• حاملگی
• عدم رعایت بهداشت فردی
• دیابت کنترل نشده
• استفاده از داروهای کورتونی
• قرص‌های ضد بارداری با استروژن بالا

هر یک از موارد ذکر شده در قسمت بالا می‌تواند دلیل عفونت واژن باشد. پیدا کردن علت دقیق ابتلا بر عهده پزشک زنان است. 

انواع عفونت واژن 

واژینیت انواع متفاوتی دارد که لازم است برای درمان و مراقبت بهتر نوع عفونت به درستی تشخیص داده شود.

عفونت واژن به چند گروه رایج تقسیم می‌شوند:

• واژینیت قارچی
• واژینیت باکتریایی
• واژینیت تریکومونیازیس

در ادامه توضیحات کاملی در خصوص هر کدام از این موارد را مشاهده می‌کنید.

عفونت قارچی واژن

در بیشتر موارد علت عفونت قارچی واژن کاندیدا آلبیکنس است؛ به همین دلیل به آن عفونت کاندیدیایی نیز گفته می‌شود. ۷۵ درصد از خانم‌ها در زندگی خود حداقل یک بار دچار عفونت قارچی یا واژینوز شده‌اند. این عفونت علاوه بر زنان در دختران نیز دیده می‌شود. از مشخصات عفونت قارچی واژن یا واژینیت کاندیدیایی خارش، التهاب و تورم ناحیه تناسلی همراه با سوزش ادرار و درد هنگام مقاربت است.

عفونت باکتریایی واژن

عفونت باکتریایی واژن، ممکن است در ۴۰ تا ۵۰ درصد از خانم‌ها وجود داشته باشد. ممکن است که در این نوع عفونت، فرد بدون علامت باشد یا فقط خارش داشته باشد. درد و تحریک در واژینیت باکتریایی وجود ندارد.

عفونت تریکومونایی واژن

در عفونت تریکومونایی واژن علائمی نظیر خارش واژن، درد شکم و سوزش ادرار وجود دارد. از ویژگی‌های این نوع واژینیت، این است که طی مقاربت، قابل انتقال به آقایان است؛ در نتیجه باید هم‌زمان شریک جنسی درمان شود و تا پایان درمان از مقاربت پرهیز شود. در واژینیت تریکومونایی، خانم مبتلا بعد از نزدیکی و دخول می‌تواند دچار لکه‌بینی و خونریزی رحم شود.

در جدول زیر مشخصات ترشحات انواع عفونت واژن و علائم هر کدام را مشاهده می‌کنید:

عفونت واژن چگونه تشخیص داده می شود؟

سوال مهمی درباره عفونت وجود دارد و شاید شما هم از خود پرسیده باشید که از کجا بفهمم عفونت رحم  یا عفونت واژن دارم؟ برای تشخیص عفونت واژن پزشک از شما شرح حال کامل می‌گیرد. بدین صورت که پزشک از میزان ترشحات، رنگ، غلظت و بوی ترشحات از شما سوال می‌کند. همچنین ممکن است در مورد سابقه قبلی عفونت واژن، سابقه ابتلا به بیماری‌های منتقله از راه جنسی، تعداد شرکای جنسی شما سوال کند.

علاوه بر آن پزشک با وسیله‌ای به نام اسپکولوم شما را معاینه کرده و با مشاهده ترشحات نوع عفونت شما را تشخیص می‌دهد. خوشبختانه برای این که به پزشک مراجعه کنید، گزینه‌های زیادی پیش رویتان قرار دارد. یکی از بهترین روش‌های دریافت نوبت از دکتر زنان، مراجعه به صفحه دکتر زنان مراجعه کنید. با مراجعه به‌موقع به پزشک، می‌توانید سریع‌تر در مسیر درمان عفونت واژن قرار بگیرید و از بروز علائم شدیدتر جلوگیری کنید.

برای آشنایی با تخصص زنان و مواردی که باید برای درمان آنها به این پزشک متخصص مراجعه کنید، مقاله پزشک زنان کیست را در مجله دکتردکتر مطالعه کنید.

درمان عفونت واژن 

برای رفع این علائم از انواع دارو عفونت واژن و سایر روش‌ها استفاده می‌شود. در ادامه به بهترین روش های درمان عفونت زنان می‌پردازیم.

درمان دارویی عفونت واژن 

تجویز قرص برای عفونت واژن به علت عفونت بستگی دارد. در ادامه به بعضی از داروها و کاربرد آنها در درمان عفونت واژن می‌پردازیم.

• قرص مترونیدازول، کرم مترونیدازول یا ژل، کرم کولینامایسین یا ژل آن برای عفونت باکتریایی تجویز می‌شود.
• کرم ضدقارچ برای عفونت مخمر تجویز می‌شود.
• قرص‌های مترونیدازول یا تینیدازول برای تریکومونیا تجویز می‌شوند.
• کرم‌ها یا قرص‌های استروئیدی برای آتروفی واژینال تجویز میشوند.
• اگر عفونت ناشی از موارد دیگری مانند صابون باشد، پزشک قرص یا پماد دیگری را توصیه می‌کند تا باعث تحریک نشود.

درمان عفونت واژن به طور کلی بسیار مؤثر است. تشخیص مناسب علائم، باعث می‌شود تا شما درمان مناسبی را دریافت کنید. در ادامه بعضی از معروف‌ترین داروهای درمان عفونت واژن را معرفی می‌کنیم.

کاربردی ترین پمادها و قرص های درمان عفونت واژن

در بیشتر مواقع، پزشک درمان دارویی را برای عفونت واژن در پیش می‌گیرد و پمادها یا قرص‌هایی را تجویز می‌کند. متداول‌ترین قرص‌ها و پمادها برای درمان واژینیت عبارتند از:

• قرص فلوکونازول
• قرص مترونیدازول
• کپسول داکسی سایکلین
• قرص متروماکس
• پماد کلوتریمازول
• پماد موپیروسین

انتخاب قرص یا پماد با توجه به شرایط بیمار و توسط پزشک انجام می‎شود. بعضی از خانم‌ها مایل به استفاده از پماد نیستند، در این مواقع پزشک می‌تواند قرص را جایگزین پماد کند. معمولا قرص و پماد، اثر درمانی یکسانی دارند.

به هیچ عنوان، خودسرانه اقدام به مصرف داروهای درمان عفونت واژن نکنید؛ زیرا امکان بروز عوارض وجود دارد. در دوران بارداری نباید از فلوکونازول استفاده کرد، زیرا ممکن است باعث سقط جنین یا نقص حین تولد شود. در صورتی که در دوران بارداری این قرص را مصرف کرده‌اید، هر چه سریع‌تر این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. در صورت ابتلا به عفونت واژن یا واژینیت قارچی شدید، پزشک ممکن است کورتون‌های موضعی مثل تریامسینولون یا فلوسینولون را نیز برایتان تجویز کند. 

درمان عفونت واژن در خانه

انواع عفونت‌های واژینوز باکتریال، آتروفی واژنی و تریکومونیازیس در خانه قابل درمان نیستند؛ فقط برای درمان عفونت قارچی می‌توانید از درمان خانگی استفاده کنید. اگر برای اولین بار به عفونت واژن مبتلا می‎شوید، توصیه می‌کنیم که در وهله اول به پزشک مراجعه کنید و روش‌های درمان خانگی را در کنار آن استفاده کنید. 

برای درمان عفونت‌ قارچی واژنی می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• مصرف ویتامین C را افزایش بدهید.
• از پمادهای موضعی مخصوص واژن ویتامین E استفاده کنید.
• از لبنیات پروبیوتیک مثل ماست استفاده کنید.
• از جوش شیرین کمک بگیرید.
• ماست بخورید؛ به صورت روزانه دو فنجان ماست میل کنید. همچنین امکان استفاده از ماست به صورت موضعی نیز وجود دارد. یک پارچه تمیز، تامپون و یا تنظیف را در ماست بغلتانید و روی موضع قرار دهید.
• جوش شیرین را در آب حل کنید و بنوشید؛ دو قاشق جوش شیرین را در دو لیتر آب بریزید و بین 15 تا 20 دقیقه در داخل آن بنشینید. شستن موضع با این محلول نیز موثر واقع می‏شود. 

از آن جایی که استفاده از درمان خانگی پایه علمی ندارد، پزشک با مشورت را فراموش نکنید.

درمان گیاهی عفونت واژن

نظرهایی از سوی طب غیرپزشکی برای رفع مشکلات واژن وجود دارد. اگر قصد استفاده از درمان عفونت واژن طب سنتی دارید، باید بدانید که احتمال بروز عوارضی وجود دارد که شاید اوضاع را بدتر کنند.

برخی از موادی که از نظر طب سنتی قابلیت درمان واژینیت را دارند:

• سیر
• سرکه سیب
• عسل

این سه روش کاربردی را در ادامه توضیح می‌دهیم:

درمان با سیر

هرچند به مطالعات بیشتری در زمینه اثرگذاری سیر در درمان عفونت واژن نیاز است اما تحقیقات در سال ۲۰۱۹ نشان دادند که تأثیر استفاده از محلول سیر برای رفع قارچ قابل توجه است. اگر می‌خواهید سیر را برای درمان عفونت قارچی امتحان کنید، بهتر است که مصرفش در رژیم غذایی‌تان بالا ببرید. برخی توصیه می‌کنند که سیر را در واژن قرار بدهید؛ این روش اصلا توصیه نمی‌شود. ترکیبات این ماده و تماسش با پوست واژن می‌تواند موجب سوختگی و درد شود.

درمان عفونت واژن با سرکه سیب

یکی از درمان های محبوب عفونت قارچی، استفاده از سرکه سیب است. سرکه کاربردهای دارویی زیادی دارد که برخی از آنها بیشتر از سایرین توسط تحقیقات پشتیبانی شده‌اند. وقتی نصف پیمانه سرکه سیب را به وان آب ولرم اضافه و به مدت ۲۰ دقیقه در آن قرار بگیرید، ترکیب اسیدی سرکه به از بین بردن هرگونه میکروارگانیسم مضر از جمله مخمر کمک می‌کند. سرکه را قبل از اینکه پوست شما را لمس کند در آب رقیق کنید. علاوه بر این، می توانید سرکه سیب را به رژیم غذایی خود هم اضافه کنید. استفاده از این ماده باید تحت نظارت متخصص باشد.

درمان با عسل 

عسل یک آنتی بیوتیک/ضد قارچ طبیعی است. مطالعات نشان می‌دهند که وقتی ماست با عسل به صورت واژینال وارد بدن می‌شود، موجب رفع عفونت قارچی در برخی بیماران می‌شود. البته به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است. پس سرخود از این روش استفاده نکنید.

درمان عفونت واژن کودکان

خارش و سوزش از علائم عفونت واژن در دختران است. بهترین درمان برای عفونت واژنی در کودکان، بهبود وضعیت بهداشت آنها است. امکان دارد که پزشک بنا به شرایط دست به تجویز دارو هم بزند. شست‌وشوی واژن بعد استفاده از سرویس بهداشتی و استفاده از لباس‌های زیر نخی و تمیز در این زمینه راه‌گشا خواهد بود. 

علت طولانی شدن عفونت واژن چیست؟

علت خوب نشدن عفونت واژن ممکن است انتخاب روش درمان نادرست و یا تشخیص اشتباه باشد. در صورتی که در انتخاب پزشک دقت کافی نداشته باشید، احتمال خوب نشدن و یا طولانی شدن درمان عفونت واژن یا رحم وجود دارد. داشتن پارتنر جنسی متعدد و ابتلا به دیابت پیشرفته نیز از دیگر دلایل خوب نشدن عفونت واژن است. 

در حالت کلی، علت طولانی شدن واژینیت می‌تواند یکی از موارد زیر است:

•  تشخیص اشتباه
• درمان نامناسب
• درمان نشدن همسر یا پارتنر جنسی
• داشتن پارتنر جنسی متعدد
• بیماری دیابت پیشرفته

ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن در اثر مصرف بعضی از داروها مثل کورتون هم می‌تواند باعث خوب نشدن عفونت واژن شود.

جلوگیری از عفونت واژن

با مصرف دارو برای جلوگیری از عفونت واژن می‌توان از بعضی عفونت‌ها تا حدی جلوگیری کرد. استفاده از کاندوم در طی مقاربت جنسی موجب جلوگیری از گسترش STI ها خواهد شد. همچنین خطر ابتلا به آن را کاهش می‌دهد. بهداشت مناسب می‌تواند به جلوگیری از عفونت‌های واژن کمک کند؛ همچنین خطر ابتلا به التهاب واژن و تحریک واژن را کاهش دهد.

برای کاهش ابتلا به عفونت واژن، پیشنهاد می‌کنیم اقدامات زیر را انجام دهید:

• رعایت بهداشت شخصی، پس از اجابت مزاج برای جلوگیری از آلودگی ناحیه واژن محدوده مقعد و ناحیه تناسلی را با دستمال کاغذی به آرامی خشک و تمیز کنید.
• هنگام پریودی نوار بهداشتی را به طور منظم تعویض کنید.
• از لباس زیر نخی استفاده کنید.
• هنگام مقاربت از نرم‌کننده‌ها مانند ژل لوبریکانت استفاده کنید؛ زیرا بدون استفاده از آن به دلیل خشک بودن ناحیه واژن احتمال زخم بیشتر شده و محیط برای رشد عوامل بیماری‌زا مهیا می‌شود.
• از لباس زیر و شلوار تنگ استفاده نکنید.
• برای جلوگیری از بیماری‌های آمیزشی و ورود باکتری‌های مضر به واژن در رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید. اگر از کاندوم برای رابطه مقعدی استفاده شده است، برای دخول از راه واژن کاندوم را تعویض کنید.
• از صابون و شوینده‌های قوی که ممکن است PH محیط واژن را تغییر دهند، استفاده نکنید.
• از حمام‌های داغ و عمومی اجتناب کنید.
• تحریک‌کننده‌ها شامل تامپون‌های عطری، پد و صابون‌های معطر را فراموش کنید.
• لباس‌های مرطوب نپوشید.

با رعایت این نکات ساده تا حد زیادی می‌توانید از ابتلا به عفونت واژن جلوگیری کنید.

عوامل خطر در ابتلا به عفونت واژن

عواملی كه خطر ابتلا به عفونت واژن را افزايش می‌دهند، عبارت‌اند از:

• تغییرات هورمونی، مانند موارد مرتبط با بارداری، قرص‌های ضد بارداری یا یائسگی
• فعالیت جنسی
• داشتن یک عفونت منتقله از راه جنسی
• داروها، مانند آنتی بیوتیک‌ها و استروئید‌ها
• استفاده از spermicides برای کنترل زایمان
• دیابت کنترل‌نشده
• استفاده از محصولات بهداشتی غیر استاندارد
• استفاده از دستگاه داخل رحمی (IUD) برای کنترل بارداری

پوشیدن لباس زیر مرطوب یا تنگ هم می‌تواند موجب ایجاد عفونت واژن شود.

عوارض عفونت واژن

در صورت خوب نشدن عفونت واژن، ممکن است فرد عوارضی را تجربه کند. این عوارض را نمی‌توان نادیده گرفت. از جمله عوارض عفونت واژن عبارتند از:

• احتمال ابتلا به ایدز (HIV)
• احتمال سقط جنین در دوران بارداری
• احتمال نازایی در زنان
• احتمال ابتلا به التهاب لگن

عوارض عفونت واژن در بعضی موارد، غیر قابل جبران است؛ بنابراین انتخاب روش درمانی صحیح و انتخاب پزشک مناسب اهمیت زیادی دارد.

کدام نوع از عفونت واژن با رابطه جنسی منتقل می شود؟

عفونت‌های قارچی و باکتریایی از راه رابطه‌ی جنسی منتقل نمی‌شوند؛ ولی داشتن شریک جنسی جدید یا متعدد شانس ابتلا به عفونت باکتریایی واژن را افزایش خواهد داد. علاوه بر این عفونت تریکومونایی واژن از طریق رابطه‌ی جنسی منتقل می‌شود، برای جلوگیری از ابتلای دوباره به عفونت، برقراری رابطه‌ی جنسی را تا زمان برطرف شدن کامل عارضه و از بین رفتن علائم عفونت به تعویق بیندازید.

عفونت واژن در بارداری

زن باردار بیش‌تر از سایر افراد در برابر برخی عفونت‌ها آسیب‌پذیر است و در صورت درمان‌نشدن عفونت، احتمال بروز مشکلات جدی در آن بسیار بیش‌تر از سایرین است. برخی از انواع عفونت‌ واژن در بارداری شامل این موارد هستند:

• عفونت‌های قارچی واژن
• عفونت باکتریایی از نوع واژینوز باکتریایی
• عفونت‌های باکتریایی با استرپتوکوک گروه B

حتما برای درمان عفونت واژن به متخصص زنان مراجعه کنید.

با اطلاعاتی که در این مقاله به‌دست آوردید می‌توانید علائم عفونت واژن یا واژینیت را تشخیص بدهید و برای درمان آن اقدام کنید. اگر ناراحتی ناخواسته در واژن احساس می‌کنید و علائم عفونت واژن را در خود تشخیص داده‌اید، فورا برای دریافت نوبت دکتر آنلاین اقدام کنید و علائم را با پزشک مطرح کنید. درمان عفونت واژن اگر به موقع انجام شود، از درد و عوارض جانبی جلوگیری می‌کند. برای دریافت نوبت جهت درمان عفونت واژن و ملاقات با بهترین پزشکان می‌توانید از سیستم نوبت دهی آنلاین دکتردکتر استفاده کنید. اگر درباره عفونت در بدن زنان پرسشی دارید، برای ما کامنت بگذارید و پاسخ خود را از مشاور سلامتی دریافت کنید.

سوالات متداول عفونت واژن