یرقان به چه علت در بزرگسالان اتفاق می‌افتد

زردی یا یرقان عبارت پزشکی است که زرد شدن پوست و چشم را توصیف می‌کند. یرقان در بزرگسالان نشانه‌ای از بیماری‌های زمینه‌ای احتمالی است.

زردی یا یرقان هنگامی ایجاد می‌شود که بیلی روبین بیش از حد در بدن وجود دارد. بیلی‌روبین یک رنگدانه زرد است که توسط تجزیه گلبول‌های قرمز مرده در کبد ایجاد می‌شود. علت یرقان در بزرگسالان می‌تواند در اثر یک مشکل جدی در عملکرد کبد یا سلول‌های قرمز خون، کیسه صفرا یا لوزالمعده باشد.

یرقان چیست

یرقان یا زردی یک اصطلاح است که برای توصیف رنگ زرد پوست و چشم‌ها استفاده می‌شود. مایعات بدن نیز ممکن است زرد باشند. رنگ پوست بسته به سطح بیلی روبین متفاوت است. بیلی‌روبین مواد زائد موجود در خون است. سطوح متوسط منجر به رنگ زرد می‌شود. در حالی که سطح بسیار بالا، باعث ایجاد رنگ قهوه‌ای می‌شود. علت یرقان در بزرگسالان به طور معمول یک مشکل جدی در کبد یا مجرای صفراوی بر می‌گردد. در این مقاله به بررسی علائم و علت یرقان در بزرگسالان می‌پردازیم.

نکته: یک پزشک متخصص داخلی می‌تواند در علائم و علت یرقان به بیماران کمک کند. از طریق لینک زیر می‌توانید لیست پزشکان داخلی را مشاهده کنید.

[WPSM_SERVICEBOX id=8984]

علائم یرقان در بزرگسالان

مقدار بیش از حد بیلی روبین در خون می‌تواند رنگ زرد را در چشم و پوست ایجاد کند. علائم شایع زردی یا یرقان در بزرگسالان عبارت‌اند از:

• رنگ زرد پوست و چشم، معمولاً از سر شروع می‌شود و در بدن گسترش پیدا می‌کند
• مدفوع کمرنگ
• ادرار تیره
• خارش

علائم همراه با زردی ناشی از سطح بیلی روبین کم عبارت‌اند از:

• خستگی
• درد شکم
• کاهش وزن
• استفراغ
• تب
• مدفوع کمرنگ
• ادرار تیره

انواع یرقان در بزرگسالان

سه نوع از یرقان در بزرگسالان وجود دارد:

یرقان در اثر خونریزی به علت بیماری کبدی یا آسیب دیدگی.

زردی یا یرقان همولیتیک به علت همولیز یا تجمع سریع گلبول‌های قرمز اتفاق می‌افتد و منجر به افزایش تولید بیلی روبین می‌شود.

زردی یا یرقان انسدادی ناشی از انسداد مجاری صفراوی است. این مورد مانع از خروج بیلی روبین از کبد می‌شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنم

اگر شما علائم زردی یا یرقان را در خود یا اطرافیانتان می‌بینید، جهت بررسی علائم و تشخیص علت یرقان در بزرگسالان حتماً به پزشک مراجعه کنید. شما می‌توانید از لیست موجود در سامانه نوبت دهی دکتر دکتر نسبت به انتخاب متخصص گوارش و کبد مجرب در سطح کشور اقدام کنید.

علت یرقان در بزرگسالان

اصلی ترین علت یرقان در بزرگسالان مشکل در کبد است. وقتی بیلی روبین به کبد می‌رسد، دیگر مواد شیمیایی به آن اضافه می‌شوند. بیلی‌روبین عمدتاً از تجزیه‌ی و تخریب روزانه‌ی سلو‌ل‌های قرمز در جریان خون که هنگام تخریب شدن هموگلوبین آزاد می‌کنند، تشکیل می‌شود. بخش آهن از مولکول هموگلوبین سپس به بیلی‌روبین تبدیل می‌شود و وارد جریان خون می‌شود تا برای سوخت و ساز و دفع به کبد برود.

در کبد، بیلی‌روبین هم‌یوغ (محلول در آب می‌شود) شده و به کیسه صفرا (که در آن ذخیره می‌شود) منتقل می‌شود و پس از آن به روده می‌رود. در روده‌ها، بخشی از بیلی‌روبین در مدفوع دفع می‌شود؛ در حالی که بخشی دیگر توسط باکتری‌های روده متابولیزه و به وسیله‌ی ادرار از بدن خارج می‌شود. بیلی روبین باعث رنگ قهوه‌ای مدفوع می‌شود.

اگر بیلی روبین بیش از حد وجود داشته‌باشد، می‌تواند به بافت‌های اطراف نشت کند. این پدیده به عنوان hyperbilirubinemia شناخته شده است و باعث رنگ زرد در پوست و چشم می‌شود. یرقان زمانی اتفاق می‌افتد که کبد بیلی روبین را متابولیزه نمی‌کند. علت یرقان در بزرگسالان را در زیر برای شما شرح داده‌ایم:

• سوء مصرف الکل
• سرطان کبد
• تالاسمی
• سیروز کبدی (زخم کبدی، معمولاً به علت الکل)
•  تشکیل سنگ (سنگ‌های کلسترول ساخته شده از مواد چرب سخت یا سنگ‌های رنگی ساخته شده از بیلی روبین)
• هپاتیت A
• هپاتیت B
• هپاتیت C
• هپاتیت D
• هپاتیت E
• سرطان پانکراس
• کمبود G6PD
• انسداد مجاری صفراوی
• کم‌خونی سلول داسی شکل
• پانکراتیت حاد
• واکنش ناسازگاری ABO
• کم خونی همولیتیک ایمنی ناشی از مواد مخدر
• تب زرد
• سایر اختلالات خون مانند کم خونی همولیتیک (پارگی یا تخریب گلبول‌های قرمز خون که منجر به کاهش تعداد گلبول‌های قرمز در گردش خون می‌شود و باعث خستگی و ضعف می‌شود)
• یک واکنش نامطلوب یا سوء مصرف دارو، مانند استامینوفن

عوامل خطر

زردی اغلب به دلیل یک اختلال زمینه‌ای رخ می‌دهد که یا موجب تولید بیش از حد بیلی روبین شده یا مانع از متابولیزه شدن آن توسط کبد می‌شود. در هر دو این عوامل بیلی روبین در بافت‌ها قرار می‌گیرد. شرایطی که ممکن است علت یرقان در بزرگسالان شود عبارت‌اند از:

• التهاب حاد کبد: این مورد ممکن است توانایی کبد را برای متابولیزه کردن بیلی‌روبین و دفع آن را کاهش دهد یا منجر به انسداد مجاری صفراوی شود.
• التهاب مجاری صفراوی: می‌تواند مانع از ترشح مایعات صفراوی و حذف بیلی روبین شود.
• انسداد مجاری صفراوی: این پدیده باعث می‌شود که بیلی روبین از کبد دفع نگردد.
• آنمی خونریزی: وقتی مقدار زیادی از گلبول‌های قرمزتخریب می‌شود. آنمی باعث تولید بیش از حد بیلی روبین می‌شود.
• سندرم زیلبرت: این یک بیماری ارثی است که توانایی آنزیم‌ها برای دفع ادراری صفرا را مختل می‌کند.
• کلستاز: این حالت جریان صفراوی را از کبد قطع می‌کند. صفرا حاوی بیلی روبین کونژوگه به ​​جای اینکه دفع شود، در کبد باقی می‌ماند.
• سندرم Crigler-Najjar: این یک بیماری ارثی است که باعث کاهش آنزیمی خاصی برای پردازش بیلی روبین می‌شود.
• سندرم داوبین-جانسون: این یک شکل ارثی از زردی مزمن است که مانع از ترشح بیلی روبین همولیتی از سلول‌های کبد می‌شود.
• Pseudojaundice: این یک شکل بی‌ضرر از زردی است. زرد شدن پوست ناشی از اضافه شدن بتا کاروتن است، نه از میزان بیلی روبین. Pseudojaundice معمولاً از خوردن مقدار زیادی از هویج، کدو تنبل، یا خربزه ایجاد می‌شود.

عوارض جانبی

خارش ناشی از زردی گاهی اوقات می‌تواند بسیار شدید باشد، بیمارانی که دچار یرقان هستند، بی‌خوابی را تجربه می‌کنند یا در موارد شدید حتی افکار خودکشی دارند. هنگامی که عوارض اتفاق می‌افتد، معمولاً به دلیل مشکل اساسی است، نه زردی. به عنوان مثال، اگر مجرای صفراوی منجر به زردی شود، خونریزی غیر کنترل شده ممکن است رخ دهد. این حالت به این دلیل رخ می‌دهد که انسداد مجاری صفراوی منجر به کمبود ویتامین‌های لازم برای لخته شدن خون می‌شود.

[WPSM_SERVICEBOX id=8984]

 منابع:

healthline

medicalnewstoday

لیست پیشنهادی پزشکان متخصص گوارش و کبد

لیستی از پزشکان متخصص گوارش و کبد را آماده کرده‌ایم تا ادر صورت نیاز به معاینه یا مشاوره توسط پزشک، به راحتی بتوانید از پزشک موردنظر خود نوبت ویزیت حضوری یا غیرحضوری دریافت کنید. برای دریافت نوبت، روی تصویر پزشک کلیک کنید(یا لمس کنید)

[layerslider id=”8″]