خس خس سینه یک صدای سوت بلند است که در طول تنفس ایجاد می شود و در اثر التهاب و تنگ شدن برونشیول ها (راه های هوایی) ایجاد می شود. این وضعیت می تواند مزمن یا حاد باشد و در حین دم یا بازدم رخ دهد. هیچ درمان واحدی برای خس خس سینه وجود ندارد، زیرا علل بالقوه متعددی از جمله آسم، آلرژی، عفونت تنفسی و نارسایی قلبی وجود دارد. در برخی موارد، اقداماتی مانند نوشیدن چای داغ یا ترک سیگار ممکن است برای کاهش خس خس سینه کافی باشد. در برخی دیگر، ممکن است داروهای تجویزی مانند کورتیکواستروئیدها یا گشادکننده‌های برونش ضروری باشد.
محتوای علمی و پزشکی این مقاله توسط دکتر سمیرا صیفی، متخصص بیماری‌های داخلی تایید شده است.
اگر سوالی درباره خس خس سینه دارید، در همین صفحه بپرسید تا دکتر سمیرا صیفی به شما پاسخ دهند.
درمان‌های خانگی و سبک زندگی
درمان‌های خانگی به‌ندرت به‌عنوان درمان‌های مستقل برای خس‌خس سینه کافی هستند، اما اغلب آنها مضر نیستند و می توانند در صورت لزوم برای پشتیبانی از درمان های تهاجمی‌تر کمک کننده باشند.
نوشیدنی‌های گرم
گاهی اوقات خس خس سینه با نوشیدن یک نوشیدنی داغ تسکین می یابد، این راه به شل شدن احتقان قفسه سینه کمک می کند و همراه با سرفه خلط راحت تردفع می شود.
نوشیدنی های حاوی کافئین مانند قهوه یا چای نیز ممکن است اثر گشاد کنندگی خفیفی نیز داشته باشند، به این معنی که به آرامش و گشاد شدن مجاری هوایی که منقبض می شوند کمک می کنند.
بر اساس یک بررسی در سال 2010 کاکرین، کافئین مشابه داروی تئوفیلین عمل می‌کند و می تواند عملکرد راه‌های هوایی را در افراد مبتلا به آسم تا چهار ساعت بهبود بخشد.
استنشاق بخار
استنشاق بخار یک درمان قدیمی برای احتقان قفسه سینه و خس خس سینه است. هوای گرم و مرطوب تقریباً مانند نوشیدنی‌های گرم عمل می‌کند و با شل کردن ماهیچه‌های راه‌های هوایی و شل کردن انباشتگی مسدود کننده راه‌های هوایی به تنفس راحت تر کمک می کند.
با این حال، استنشاق بخار، اگرچه آرامش بخش است، اما نشان داده نشده که علائم عفونت های حاد تنفسی را کنترل کند و در واقع اگر به جای آنتی بیوتیک ها استفاده شود، ممکن است باعث پیشرفت عفونت شود. برای یک حمام گرم و استنشاق بخار ابتدا با دکتر خس خس سینه مشورت کنید.
تمرینات تنفسی
تمرینات تنفسی می تواند برای افرادی که از هر نوع خس خس سینه رنج می برند مفید باشد. به طور خاص دو تمرین وجود دارد که ممکن است مفید باشد.
تنفس شکمی: که به عنوان تنفس دیافراگمی نیز شناخته می شود، این کار با گسترش یافتن معده در حین دم (کشیدن دیافراگم به سمت پایین)، سپس مکیدن معده در حین بازدم (فشار دیافراگم به بالا) انجام می شود. گفته می شود که تنفس شکمی باعث انبساط کامل ریه ها نسبت به تنفس قفسه سینه می شود.
تنفس لب جمع شده: این تکنیک شامل تنفس از طریق دهان و بازدم جریان ثابت هوا از طریق لب های جمع شده است. گفته می شود که این تکنیک با کاهش سرعت تنفس راه های هوایی را برای مدت طولانی تری باز نگه می دارد و ممکن است به تنگی نفس که معمولاً با خس خس سینه رخ می دهد، کمک کند.
تکنیک‌های تنفس خودیاری اغلب توسط افراد مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) استفاده می‌شود، اما شواهد در مورد تأثیر این تمرین‌ها برای این منظور و اینکه آیا در همه موارد مفید هستند یا خیر، متناقض است.
یک مطالعه در سال 2019 گزارش داد که تنفس شکمی و تنفس با لب های جمع شده می تواند حجم ریه را بهبود بخشد و سرعت تنفس را در افراد مبتلا به COPD کاهش دهد، اما لزوما تنگی نفس را بهبود نمی بخشد.
ترک سیگار
سیگار کشیدن نه تنها با تحریک التهاب در ریه ها، خطر خس خس سینه را افزایش می دهد، بلکه تقریباً همیشه علائم حاد را طولانی و بدتر می کند. حتی اگر COPD یا بیماری مزمن تنفسی دیگری نداشته باشید، اثرات منقبض کننده برونش که مربوط به دود سیگار است، ثابت می ماند.
اگر دچار خس خس سینه شدید، این عادت را کنار بگذارید و تمام تلاش خود را بکار ببرید تا از دود سیگار دوری کنید. اگر خس خس سینه مزمن یا مکرر دارید، با دکتر عفونت تنفسی خود در مورد برنامه ها و کمک های ترک سیگار صحبت کنید. از مصرف ویپینگ، کشیدن ماری جوانا و قلیان نیز باید اجتناب کنید.
اجتناب از محرک ها
خس خس سینه همراه با آسم، آلرژی و COPD اغلب توسط عوامل محیطی، شیمیایی یا فیزیولوژیکی که باعث انقباض برونش و اسپاسم برونش می شوند، ایجاد می شود. برخی از محرک های رایج خس خس سینه عبارتند از:
- هوای سرد و خشک
- غبار
- سوسک ها
- ورزش
- غذا
- عطرها
- داروها
- کپک
- شوره حیوانات خانگی
- گرده
- عفونت های تنفسی
- دود
- استرس
گاهی اوقات شناسایی محرک ها می تواند دشوار باشد. برای بررسی مواردی که می توانند در خس خس سینه نقش داشته باشند، یادداشتی از علائم خود داشته باشید که جزئیات رویدادها یا موادی را که در معرض آنها بوده اید، همراه با تاریخ ها و جزئیات مشکلات تنفسی که ممکن است تجربه کرده باشید، در آن ثبت کنید.
با گذشت زمان، الگوهایی ایجاد می شود که می توانید آنها را با یک متخصص آلرژی، که به طور ویژه برای شناسایی محرک های آلرژی و آسم آموزش دیده است، در میان بگذارید.
رطوبت ساز و فیلتر هوا
خس خس سینه می تواند توسط رطوبت کم و ذرات معلق در هوا که باعث انقباض برونشیول ها می شود تحریک و تشدید شود. یک دستگاه رطوبت ساز به ویژه در ماه های زمستان، به هوا رطوبت می افزاید و می تواند با کاهش خشکی دهان و بینی (حتی اگر خروپف می کنید) به خواب کمک کند.
برخی از مرطوب کننده های هوا مجهز به فیلترهای HEPA هستند که می توانند گرده، گرد و غبار و سایر مواد محرک را از هوا پاک کنند. از طرف دیگر، می توانید یک دستگاه تصفیه هوا مولتی فیلتر مجزا بخرید که هم دارای فیلتر هپا و هم فیلتر زغال فعال است.
تصفیه‌کننده‌ای انتخاب کنید که اندازه مناسبی برای اتاق مورد استفاده داشته باشد و دارای امتیاز ذرات ریز 2.5 (PM 2.5) باشد، به این معنی که می‌تواند ذرات معلق در هوا را حذف کند.
داروهای بدون نسخه
از جمله داروهای بدون نسخه (OTC) که ممکن است به تسکین خس‌خس سینه کمک کند، برونکودیلاتورها برای درمان آسم، آنتی هیستامین‌ها برای درمان علائم خفیف تنفسی ناشی از آلرژی، و داروهای ضد التهابی برای کمک به کاهش علائم برونشیت مربوط به یک عفونت تنفسی هستند. این داروها به صورت نسخه تجویزی نیز وجود دارند.
برونکودیلاتورهای OTC
اگر گاهی حملات خفیف آسم را تجربه می کنید، یک داروی استنشاقی بدون نسخه مانند آستمانفرین (راسپی نفرین) یا پریمتن میست (اپی نفرین) ممکن است گزینه معقولی برای شما باشد. این داروها با باز کردن و شل کردن راه های هوایی باریک عمل می کنند.
در حالی که گشادکننده های برونش OTC به طور کلی بی خطر هستند، نباید از آنها استفاده کنید، مگر اینکه توسط متخصص ریه تشخیص داده شده باشید که آسم دارید.
طبق گفته سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، حدود 20 درصد از مصرف کنندگان پریمتن میست باید از داروهای تجویزی آسم استفاده کنند و تحت مراقبت باشند.
عوارض جانبی رایج داروهای استنشاقی آسم OTC عبارتند از:
- اضطراب
- سرگیجه
- سردرد
- بیخوابی
- بی قراری
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع
- درد سینوسی
- گلو درد
- لرزش
- استفراغ
آستمانفرین و پریمتن میست هرگز نباید برای هیچ بیماری غیر از آسم استفاده شود. آنها نمی توانند عفونت های تنفسی یا COPD را درمان کنند و در صورت تاخیر در درمان مناسب، می توانند این شرایط و سایر شرایط را بدتر کنند.
آنتی هیستامین های OTC
ایجاد عطسه، احتقان بینی، سرفه و حتی خس خس سینه به دلیل آلرژی، به ویژه آلرژی های فصلی ناشی از گرده درختان و علف، غیر معمول نیست. آنتی هیستامین های OTC اغلب خط اول داروها برای آلرژی های خفیف تا متوسط بدون عارضه هستند.
آنها به جلوگیری از عملکرد هیستامین یعنی ماده شیمیایی آزاد شده توسط بدن که باعث ایجاد علائم آلرژی می شود، کمک می کنند. آنتی هیستامین نسل جدید که بدون نسخه در دسترس هستند کمتر آرام بخش هستند و معمولاً می توانند ظرف 30 دقیقه شرایط را تسکین دهند. این داروها شامل موارد زیر است:
- آلگرا (فکسوفنادین)
- کلاریتین (لوراتادین)
- زیرتک (سیتریزین)
آنتی هیستامین ها به ویژه در کاهش دفعات یا شدت خس خس سینه و تنگی نفس در افراد مبتلا به آسم آلرژیک موثر هستند. خس‌خس‌های مرتبط با آلرژی را هرگز نباید نادیده گرفت یا کم اهمیت جلوه داد، به‌ویژه اگر همراه با کهیر یا بثورات پوستی، تنگی نفس، سرگیجه، ضربان قلب نامنظم، یا تورم صورت، زبان یا گلو باشد. همه اینها علائم یک واکنش آلرژیک کشنده و سیستمیک به نام آنافیلاکسی است که نیاز به درمان اضطراری و تزریق فوری اپی نفرین دارد.
مسکن های ضد التهاب OTC
خس خس سینه یکی از علائم رایج عفونت های تنفسی است که بیشتر آن ها توسط ویروس هایی مانند ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV)، آنفولانزا، و ویروس های سرماخوردگی مختلف (از جمله آدنوویروس و سویه های کروناویروس) ایجاد می شوند.
چنین عفونتی می تواند منجر به برونشیت حاد شود، یعنی وضعیتی که در آن راه های هوایی ملتهب شده و شروع به انقباض می کنند. برای برونشیت بدون عارضه خفیف ناشی از RSV و سایر ویروس‌های تنفسی، یک داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID) مانند ادویل (ایبوپروفن) یا (ناپروکسن) یا حتی آسپرین ممکن است به کاهش التهاب، تب و درد بدن کمک کند. تیلنول (استامینوفن)، نوع دیگری از مسکن هایی است که ممکن است کمک کننده باشد.
هرگز به کودک یا نوجوان مبتلا به عفونت ویروسی یا تب آسپرین ندهید. این دارو منجر به سندرم ری می شود، سندرم ری یک بیماری بالقوه شدید است که می تواند باعث تورم مغز، آسیب کبدی و حتی مرگ شود.
داروهای بدون نسخه
خس خس مرتبط با آسم و COPD معمولاً با داروهای گشادکننده برونش استنشاقی و خوراکی، کورتیکواستروئیدها و در برخی موارد آنتی هیستامین ها درمان می شود. استفاده کوتاه مدت از برونکودیلاتورها و همچنین آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت زمینه ای می تواند به طور موثر عفونت های برونشی را درمان کرده و علائم را تسکین دهد.
برونکودیلاتورها
برونکودیلاتورها داروها را مستقیماً به ریه‌ها یا به جریان خون می‌رسانند تا راه‌های هوایی باریک را باز و آرام کنند. دو نوع از این دارو وجود دارد:
برونکودیلاتورهای کوتاه‌اثر، که به عنوان استنشاق‌های نجات نیز شناخته می‌شوند و حمله آسم یا تشدید COPD را در صورت بروز متوقف می‌کنند.
برونکودیلاتورهای طولانی اثر (اشکال استنشاقی یا خوراکی)، که به طور مداوم برای کاهش حساسیت راه هوایی و کنترل طولانی مدت علائم آسم یا COPD استفاده می شوند.
کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدها که به نام استروئیدها نیز شناخته می شوند، داروهای خوراکی یا استنشاقی هستند که معمولاً برای تسکین التهاب مزمن ریه استفاده می شوند. این داروها با تعدیل واکنش ایمنی بیش از حد که باعث برونکواسپاسم می شود، عمل می کنند.
کورتیکواستروئیدهای استنشاقی اغلب همراه با برونکودیلاتورهای استنشاقی طولانی‌اثر برای کنترل بهتر COPD یا علائم آسم مصرف می‌شوند. همچنین داروهای استنشاقی مانند آدویر دیسکوس وجود دارد که برای افراد مبتلا به COPD متوسط تا شدید ،کورتیکواستروئیدهایی مانند فلوتیکازون را با یک برونکودیلاتورطولانی اثر مانند سالمترول ترکیب می‌کند.
کورتیکواستروئیدهای خوراکی برای کنترل کوتاه مدت علائم COPD شدید و آسم استفاده می شوند و سپس به تدریج به نفع کورتیکواستروئیدهای استنشاقی کاهش می یابند.
آنتی هیستامین های قوی
متخصصان آلرژی برای افرادی که علائم آلرژی شدید یا مزمن دارند، اغلب آنتی هیستامین هایی را تجویز می کنند که قوی تر یا ماندگارتر از همتایان OTC خود هستند. این آنتی هیستامین ها شامل موارد زیر است:
- کلاریکس (دسلوراتادین)
- پالژیک (کاربینوکسامین)
- پری اکتین (سیپروهپتادین)
- ویستاریل (هیدروکسیزین)
- زیزال (لووستریزین)
آنتی هیستامین های نسل اول (پالژیک، پری اکتین، ویستاریل) می توانند شما را خواب آلود کنند و اگر آلرژی خوابتان را مختل کند، ترجیح داده می شوند. آنتی هیستامین های نسل دوم (کلاریکس و زیزال) کمتر آرام بخش هستند و می توان از آنها در طول روز استفاده کرد.
سایر داروهای تجویزی
بسته به علت زمینه‌ای خس‌خس سینه، ممکن است از داروهای دیگری برای پیشگیری یا کنترل علائم استفاده شود. این داروها شامل موارد زیر است:
- آنتی بیوتیک برای درمان عفونت های باکتریایی ریه
- آنتی کولینرژیک ها برای کمک به کنترل علائم آسم حاد یا COPD
- تعدیل کننده های ایمنی بیولوژیک برای درمان اختلالات التهابی مزمن ریه
- اصلاح کننده های لوکوترین برای افراد مبتلا به آسم پایدار خفیف
- تثبیت کننده های ماست سل برای کنترل بهتر علائم آسم یا COPD
- مهارکننده های PDE4 برای کاهش التهاب ریه
درمان های خاص خس خس سینه
خس خس سینه مرتبط با بیماری های مزمن تنفسی COPD، فیبروز کیستیک و برونشکتازی اغلب از درمان های دستی یا مکانیکی برای کاهش انسداد تنفسی سود می برد. این درمان ها شامل موارد زیر است:
اکسیژن درمانی، اگر محدودیت تنفسی باعث کاهش اکسیژن خون (هیپوکسی) شود، ممکن است از اکسیژن درمانی، کوتاه مدت یا مداوم استفاده شود.
پاکسازی راه هوایی، که در خانه یا توسط فیزیوتراپیست انجام می شود، در این روش برای پاکسازی ریه ها از موکوس انباشته شده با استفاده از موکولیتیک ها، ضربه های دستی، یا دستگاه های نوسانی یا ارتعاشی استفاده می شود.
توانبخشی ریوی، تحت نظارت یک متخصص مراقبت های تنفسی، برای بهبود عملکرد ریه با ورزش، تغذیه، حمایت عاطفی و بازآموزی تنفس استفاده می شود.
جراحی به ندرت درمانی برای خس خس سینه است. حتی در مواردی که نقص ساختاری وجود دارد، مانند اختلال عملکرد تارهای صوتی، جراحی تنها زمانی در نظر گرفته می‌شود که سایر گزینه‌های غیرجراحی برای تسکین ناکام مانده باشند.
طب مکمل و جایگزین (CAM)
پزشکان طب جایگزین ممکن است برای تسکین خس خس سینه یا جلوگیری از اسپاسم و انقباض راه های هوایی که منجر به علائم حاد تنفسی می شود، به هر یک از چندین روش روی آورند.
توجه به این نکته مهم است که اکثر این روش ها شواهد علمی کمی برای حمایت از استفاده دارند. اگر تصمیم دارید داروی مکمل را در برنامه درمانی خود بگنجانید، به پزشک خود اطلاع دهید تا بتوانند هر گونه عوارض جانبی دارو را ردیابی کرده و از تداخلات دارویی جلوگیری کنند.
برخی از پزشکان CAM معتقدند رایحه درمانی، که معمولاً شامل استنشاق روغن‌های ضروری برای اهداف درمانی می‌شود، برای افراد مبتلا به بیماری‌های تنفسی خاص مفید است. از جمله روغن هایی که گفته می شود به دلیل اثرات ضد التهابی و ضد باکتریایی، خس خس سینه و سایر علائم حاد تنفسی را تسکین می دهند، به موارد زیر می توان اشاره کرد:
- روغن انیسون
- روغن اوکالیپتوس
- روغن نعناع
- روغن درخت چای
- روغن آویشن
اما علیرغم فواید احتمالی، استنشاق برخی روغن‌های ضروری می‌تواند به جای بهبود علائم تنفسی در برخی افراد وضعیت آن ها را بدتر کند. مطالعه‌ای در سال 2018 در مجله آسم و آلرژی نشان داد که استنشاق اکالیپتوس و سایر روغن‌های حاوی پینن ممکن است باعث افزایش التهاب راه‌های هوایی، کاهش جریان بازدمی و افزایش احتقان بینی شود.
طب سوزنی
طب سوزنی، که شامل قرار دادن سوزن های باریک در نقاط کلیدی بدن برای اهداف درمانی است، علائم آسم حاد را به طور موفقیت آمیزی تسکین نمی دهد. طبق مطالعه ای در سال 2011 ، طب سوزنی شبیه سازی شده، به دلیل اثر دارونما تنگی قفسه سینه و دشواری تنفس را در افراد مبتلا به آسم کاهش داد اما هیچ کاری برای بهبود عملکرد ریه یا کنترل بهتر آسم نداشت.
تنفس بوتیکو
تنفس بوتیکو یک درمان جایگزین است که عمدتاً برای درمان آسم و سایر بیماری های تنفسی استفاده می شود. تنفس بوتیکو بر اساس این ایده است که مشکلات تنفسی ناشی از هایپرونتیلاسیون مزمن است که با مبنای تمرینات تنفسی تایید شده توسط متخصصان ریه و فیزیوتراپیست ها متفاوت است.
این تکنیک شامل مراحل مختلفی از جمله تنفس بینی، کاهش تنفس (کاهش آگاهانه سرعت یا حجم تنفس) و آرامش است. اگرچه یک مطالعه در سال 2013 در فیلیپین به این نتیجه رسید که تنفس بوتیکو نیاز به کورتیکواستروئیدهای استنشاقی را در افراد مبتلا به آسم کاهش می دهد، مطالعه کوچک (16 نفر) بود و به جای تست های عملکرد ریه از پرسشنامه های ذهنی استفاده شده بود.
بر اساس بررسی سال 2020 استفاده از تنفس بوتیکو یا سایر روش‌های تنفسی جایگزین (مانند پرانایاما) به بهبود در افراد مبتلا به آسم منجر نشد.
غار درمانی
غار درمانی، یک درمان جایگزین مورد استفاده در اروپای مرکزی و شرقی و بر این فرضیه است که استنشاق مداوم هوای نمکی در غارها و سایر محیط‌های زیرزمینی می‌تواند راه‌های هوایی را بازسازی کرده و علائم آسم و سایر بیماری‌های تنفسی را بهبود بخشد.
سخن پایانی
خس خس سینه مزمن یا مکرر را هرگز نباید نادیده گرفت یا بدون تشخیص پزشکی خود درمانی کرد. اگر خس خس سینه جدید، مداوم یا بدتر شده دارید، باید برای ارزیابی و درمان مناسب به پزشک متخصص مراجعه کنید.
نادیده گرفتن علائم می تواند باعث پیشرفت و بدتر شدن وضعیت تنفسی شود. خس خس سینه با بیماری هایی مانند COPD، می تواند منجر به آسیب غیرقابل برگشت ریه و افزایش خطر مرگ زودرس شود. تشخیص و درمان صحیح می تواند به محافظت از ریه ها و همچنین سلامت و رفاه عمومی بیمار کمک کند.
منبع: verywellhealth
