تنگی دریچه آئورت چیست و چه علائمی دارد؟ این بیماری چگونه تشخیص داده می‌شود و چه درمانی دارد؟ دراین مقاله به این سوالات پاسخ خواهیم داد.
یکی از علائم هشدار دهنده که برای آن باید سریعا به پزشک مراجعه کرد درد قفسه سینه و تنگی نفس است که یکی از علائم بیماری تنگی دریچهی آئورت قلب است.
تنگی دریچهی آئورت قلب چیست؟
تنگی دریچهی آئورت قلب (Aortic valve stenosis) زمانی رخ می‌دهد که دریچهی آئورت قلب تنگ می‌شود. این تنگی جلوی باز شدن کامل دریچه را می‌گیرد و همین در نهایت باعث می‌شود که جریان خون از قلب به سمت سرخرگ اصلی بدن یا آئورت و در نتیجه تمام بدن کاهش پیدا کرده و یا به صورت کلی مسدود شود.
زمانی که خونی که به سمت دریچهی آئورت جاری می‌شود کم شده و یا اینکه مسدود می‌شود، قلب مجبور است برای خون‌رسانی به بدن سریع‌تر کار کند. در نهایت، این زیاد شدن کار قلب، مقدار خونی را که قلب قادر به پمپاژ آن است را کم میکند و همین مسئله باعث بروز علائمی همچون ضعیف شدن ماهیچه‌های قلب خواهد شد.
درمان این عارضه به شدت آن بستگی دارد. گاهی نیاز به تعویض دریچه وجود دارد و برای این کار باید جراحی انجام شود. اگر تنگی دریچه آئورت درمان نشود، منجر به مشکلات جدی‌تر و شدیدتر قلبی خواهد شد.
علائم تنگی دریچه آئورت
تنگی دریچه آئورت را از نظر شدت می‌توان به انواع خفیف تا شدید تقسیم بندی کرد. علائم و نشانه‌های این بیماری معمولاً زمانی خود را نشان می‌دهند که تنگی دریچه شدید باشد. برخی از افراد مبتلا تا سال‌ها علائمی از خود نشان نمی‌دهند.
علائم و نشانه‌های تنگی دریچهی آئورت عبارتند از:
- شنیده شدن صدای غیر طبیعی از قلب از طریق گوشی پزشکی یا سوفل قلبی
- درد سینه یا گرفتگی سینه در هنگام کار و فعالیت زیاد
- احساس از حال رفتن یا سرگیجه و از حال رفتن در هنگام فعالیت
- تنگی نفس، به خصوص در هنگام فعالیت
- خستگی، به خصوص در زمانی که کار و فعالیت فرد زیاد باشد.
- تپش قلب
- غذا نخوردن به اندازه کافی (به خصوص در کودکان)
- به اندازه کافی وزن نگرفتن (به خصوص در کودکان )
- ضعف قلبی ناشی از تنگی دریچه آئورت ممکن است منجر به نارسایی قلبی شود. علائم و نشانه‌های نارسایی قلبی شامل:
- خستگی
- تنگی نفس
- ورم مچ پا و پاها
چه موقع برای تنگی دریچهی آئورت قلب باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت داشتن علائم فوق یا هر گونه ناراحتی در قفسه سینه، تنگی نفس و …حتماً به پزشک متخصص قلب مراجعه کنید.
علت تنگی دریچه آئورت
قلب چهار دریچه دارد که با کمک آن‌ها خون به جهات مختلف بدن فرستاده می‌شوند. این دریچه‌ها شامل:
- دریچه میترال
- دریچه سه‌لتی
- دریچه ریوی
- دریچه آئورت
هر دریچه از فلپ‌های بافتی تشکیل شده اند که با هر ضربان قلب باز و بسته می‌شوند. برخی از اوقات دریچه‌ها به درستی باز و بسته نمی‌شوند و همین جریان خون قلبی را مختل کرده و توانایی پمپاژ خون در بدن را با اشکالاتی مواجه میکند.
در تنگی دریچه آئورت، دریچه آئورت که بین بطن چپ و سرخرگ آئورت قرار دارد، تنگ می‌شود. سرخرگ آئورت اصلی‌ترین سرخرگی است که خون را از قلب به تمام نقاط بدن می‌فرستد.
زمانی که این دریچه تنگ می‌شود، بطن چپ برای اینکه بتواند مقدار کافی از خون را به درون سرخرگ آئورت و متعاقب آن دیگر بخش‌های بدن پمپاژ کند باید سخت‌تر از همیشه کار کند.
این کار باعث می‌شود که بطن چپ بزرگ‌تر شود. در نهایت کار زیاد قلب باعث تضعیف بطن چپ و قلب در حالت کلی خواهد شد و این می‌تواند منجر به نارسایی قلبی و دیگر مشکلات قلبی شود.
تنگی دریچه آئورت به دلایل مختلفی می‌تواند رخ دهد، این دلایل شامل:
- نقص مادرزادی قلبی: دریچه آئورت از سه جز بافتی کاملاً متناسب، محکم و مثلثی شکل به نام لت (cusps) ساخته شده است. برخی از کودکان با دریچه آئورتی به دنیا می‌آیند که به جای سه لت دو لت دارد. گاهی حتی کودکان با دریچه‌های آئورت یک لتی و چهار لتی به دنیا می‌آیند ولی این موارد بسیار نادر هستند.
این نقص مادرزادی ممکن است تا بزرگسالی فرد مشکلی را ایجاد نکند، اما به تدریج شروع به تنگ شدن کرده و در این زمان یا باید ترمیم شده و یا اینکه جایگزین شود.در صورتی که فرد به نقص مادرزادی دریچه آئورت مبتلا باشد، باید به دقت توسط پزشک بررسی شود تا علائم و نشانه‌های مشکلات دریچه آئورت به دقت زیر نظر گرفته شود. در بسیاری از موارد پزشکان علت رشد غیر طبیعی دریچه را نمی‌دانند و بنابراین در این شرایطی راهی برای پیشگیری از بروز این مشکل وجود نخواهد داشت.
- رسوب کلسیم روی دریچه: با افزایش سن، دریچه‌های قلبی ممکن است دچار رسوب کلسیم (aortic valve calcification) شوند. کلسیم یک ماده معدنی است که در خون یافت می‌شود. از آنجایی که خون به صورت مداوم در دریچه آئورت جریان دارد، امکان رسوب کلسیم روی لت‌های دریچه آئورت وجود دارد. رسوب کلسیم در دریچه‌های قلبی ارتباطی با مصرف مکمل‌های کلسیم و یا مواد غذایی و نوشیدنی‌های غنی شده با کلسیم ندارد.
رسوب کلسیم ممکن است هرگز باعث بروز مشکلی نشود. با این همه، در برخی از افراد، خصوصاً در افرادی که دچار مشکلات مادر زادی دریچه آئورت همچون دریچه آئورت دو لتی هستند، رسوب کلسیم منجر به سفت شدن لت‌های دریچه شود. این سفت شدگی باعث تنگ شدن دریچه شده و در سنین جوان‌تر رخ می‌دهد.
با این همه نوعی از تنگی دریچه آئورت که ناشی از افزایش سن و رسوب کلسیم است بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود. این عارضه معمولاً تا سن ۷۰ یا ۸۰ سالگی هیچ گونه علامتی در پی ندارد.
- تب روماتیسمی: عفونت گلوی استرپتوکوکی یا تب روماتیسمی ممکن است باعث ایجاد بافت زخمی در دریچه آئورت شود. این بافت آسیب دیده می‌تواند به تنهایی دریچه آئورت را تنگ کرده و منجر به بروز این مشکل شود. همچنین این بافت اسکار می‌تواند فضایی را ایجاد کند که کلسیم روی آن رسوب کند و بعدها باعث تنگی دریچه آئورت شود.
تب روماتیسمی ممکن است، منجر به آسیب بیشتر از یک دریچه قلب به روش‌های مختلف شود. یک دریچه قلب آسیب دیده ممکن است به درستی باز یا بسته نشود. اگر چه تب روماتیسمی در ایالات متحده‌ی آمریکا نادر است، اما برخی از بزرگسالان مسن‌تر در کودکی دچار تب روماتیسمی شده اند.
عوامل خطرساز که احتمال ابتلا به تنگی دریچهی آئورت قلب را افزایش می‌دهند
عواملی که فرد را مستعد تنگی دریچه آئورت می‌کنند، عبارتند از:
- سن بالا
- برخی از بیماری‌های قلبی مادر زادی مانند دریچه آئورت دو لتی
- سابقه ابتلا به عفونت که روی قلب تاثیر بگذارد
- داشتن فاکتورهای خطر قلبی – عروقی مانند دیابت، کلسترول بالا، فشار خون بالا
- بیماری مزمن کلیوی
- سابقه پرتو درمانی سینه
مشکلات و عوارض جانبی تنگی دریچه آئورت
تنگی دریچه آئورت می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی شود که شامل:
- نارسایی قلبی
- سکته
- لخته‌های خون
- خونریزی
- ناهنجاری‌های ریتم قلبی یا آریتمی قلبی
- عفونت‌هایی که قلب را تحت تأثیر قرار می‌دهد مانند اندوکاردیت
- مرگ
پیشگیری از تنگی دریچه آئورت
برخی از راه‌های پیشگیری از بروز این عارضه عبارتند از:
- انجام اقدامات لازم برای جلوگیری از ابتلا به تب روماتیسمی: هنگام گلو درد حتماً به پزشک مراجعه کنید. گلو درد استرپتوکوکی درمان نشده منجر به تب روماتیسمی خواهد شد.خوشبختانه این عارضه به آسانی با کمک آنتی بیوتیک درمان می‌شود.
- بررسی و رسیدگی دقیق عوامل خطر بیماری عروق کرونر قلبی: این عوامل شامل فشار خون بالا، چاقی و کلسترول بالای خون است. این عوامل ممکن است با تنگی دریچه آئورت مرتبط باشند. پس در صورت ابتلا به تنگی دریچه آئورت باید وزن، فشار خون و کلسترول خون را به دقت تحت کنترل داشت.
- مراقبت از دهان، دندان و لثه: ممکن است بین عفونت لثه و عفونت بافت قلبی (endocarditis) ارتباط وجود داشته باشد. التهاب بافت قلب ناشی از عفونت می‌تواند آئورت را تنگ کرده و تنگی دریچه آئورت را هم تشدید کند.
زمانی که تنگی دریچه آئورت تشخیص داده شد، پزشک از بیمار می‌خواهد که برای کم کردن فشار وارده روی قلب، فعالیت‌های سنگین روزانه خود را متوقف کند.
تشخیص تنگی دریچه آئورت
برای تشخیص تنگی دریچه آئورت، پزشک ضمن بررسی علائم و نشانه‌های بیماری و پرسیدن سوالاتی در مورد سابقه پزشکی بیمار، معاینه بدنی هم انجام خواهد داد. پزشک با گوشی پزشکی به صدای قلب بیمار گوش می‌دهد تا مشخص شود که آیا فرد به سوفل قلبی مبتلا است یا نه. همان‌گونه که گفته شد، صدای غیر طبیعی قلب نشانه‌ای از مشکلاتی در دریچه آئورت است. پزشکی که بیمار برای بررسی این وضعیت باید به آن مراجعه کند کاردیولوژیست یا متخصص قلب و عروق است.
پزشک برای تشخیص بیماری و مشخص کردن علت و شدت عارضه چندین آزمایش انجام خواهد داد، این آزمایش‌ها عبارتند از:
- اکو کاردیوگرام: برای انجام این تست از امواج صوتی برای تهیه‌ی تصاویر ویدئویی از قلب در حال حرکت استفاده می‌شود. در طول انجام این روش پزشک از یک مبدل یا پروب مخصوص روی سینه فرد استفاده میکند.
این روش به ارزیابی وضعیت بطن‌های قلب، دریچه آئورت و جریان خون در قلب کمک میکند. این روش به پزشک کمک میکند تا علاوه بر تشخیص تنگی دریچهی آئورت، احتمال وجود دیگر بیماری‌های مرتبط با دریچه‌های قلبی، علت و شدت بیماری را هم بررسی کند.
همچنین ممکن است دیگر روش‌های اکوکاردیوگرافی یا اکوکاردیوگرافی از طریق مری هم انجام شود تا پزشک به ارزیابی دقیق‌تری از دریچه آئورت برسد. در این روش یک مبدل کوچک به سر لوله ای باریک و انعطاف پذیر وصل شده و بعد لوله از دهان وارد مری و از آن‌جا وارد معده می‌شود.
- الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب: در این روش از طریق الکترودهایی که به پوست متصل می‌شوند، فعالیت الکتریکی قلب بررسی می‌شود. با کمک نوار قلب می‌توان بزرگ شدن بطن‌های قلب، بیماری‌های قلبی و آریتمی قلبی را تشخیص داد.
- رادیولوژی سینه: رادیولوژی اشعه ایکس سینه به پزشک کمک میکند تا تشخیص دهد که آیا قلب بزرگ شده است یا نه، این حالت در هنگام تنگی دریچه آئورت رخ می‌دهد. همچنین عکس‌ها بزرگ شدن احتمالی آئورت و یا رسوب کلسیم روی دریچه آئورت را نشان می‌دهد. از طرفی دیگر عکس رادیولوژی اشعه ایکس به پزشک کمک میکند تا وضعیت ریه‌های بیمار را هم بررسی کند.
- تست ورزش و تست استرس: تست ورزش به پزشکان کمک میکند تا علائم و نشانه‌های تنگی دریچه آئورت را در هنگام انجام فعالیت‌های فیزیکی بررسی کنند. همچنین این تست‌ها به تشخیص شدت عارضه هم کمک می‌کنند. اگر فرد قادر به ورزش کردن نباشد، داروهای خاصی به بیمار داده می‌شود که روی قلب همان اثری را می‌گذارند که ورزش ایجاد میکند.
- سی تی اسکن قلبی: سی تی اسکن قلبی تصاویر دقیقی از قلب و دریچه‌های قلبی ایجاد میکند. پزشکان از این روش برای اندازه‌گیری سایز آئورت و بررسی دقیق‌تر دریچه آئورت استفاده می‌کنند.
- ام آر آی قلبی: در این روش از امواج رادیویی در یک میدان مغناطیسی برای تهیه تصاویر دقیق و پر از جزئیات از قلب استفاده می‌شود. این روش کمک میکند تا شدت بیماری مشخص شده و اندازه آئورت هم مشخص شود.
- کاتتریزاسیون قلبی: این روش به صورت معمول برای تشخیص بیماری تنگی دریچه آئورت استفاده نمی‌شود، تنها در صورتی که سایر روش‌ها قادر به تشخیص بیماری و یا شدت آن نباشند از این روش استفاده می‌شود. در این روش پزشک لوله‌ای بسیار نازک یا کاتتر را از طریق رگ خونی بازو و یا کشاله ران وارد بدن کرده و از آن‌جا آن را به سمت یکی از شریان‌های قلبی هدایت میکند.
گاهی هم یک رنگ مخصوص از طریق کاتتر تزریق شود و به این ترتیب سرخرگ قلبی رنگی شده و در تصاویر اشعه ایکس قابل مشاهده خواهند بود. این روش تصویر بسیار دقیقی از وضعیت شریان‌های قلبی و چگونگی عملکرد قلب به ما نشان می‌دهد. همچنین می‌توان با این روش فشار درون بطن‌های قلبی را هم به دقت اندازه‌گیری کرد.
درمان تنگی دریچه آئورت
درمان بیماری به شدت عارضه، علائمی که فرد تجربه میکند و درجه بهتر شدن و یا بدتر شدن علائم بستگی دارد.
اگر علائم خفیف باشد و یا اگر فرد هیچ علامتی را تجربه نکند، پزشک در ویزیت‌های منظم وضعیت بیمار را به دقت زیر نظر خواهد داشت. پزشک از بیمار می‌خواهد تا تغییراتی را در سبک زندگی خود ایجاد کند و برای درمان علائم و کم‌تر کردن احتمال بروز مشکلات و عوارض جانبی دارو مصرف کند.
در نهایت برای ترمیم و یا اصلاح دریچه آئورت فرد ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. در برخی از موارد، حتی در صورت نداشتن علائم هم جراحی انجام می‌شود. اگر فرد جراحی قلب دیگری داشته باشد، جراح دریچه آئورت مشکل دار را همزمان با آن تحت درمان قرار خواهد داد.
جراحی ترمیم و یا تعویض دریچه آئورت معمولاً از طریق شکافی که در سینه ایجاد می‌شود، انجام می‌شود. روش های کم‌تر تهاجمی برای جراحی تعویض و یا اصلاح دریچه آئورت هم وجود دارند که پزشک بررسی میکند که آیا انجام آن‌ها برای بیمار مناسب است یا خیر.
اگر نیاز به جراحی پیدا کردید، حتماً مرکزی را برای انجام جراحی انتخاب کنید که کادر پزشکی مجرب متشکل از جراح قلب و عروق و متخصص بیماری‌های قلب و عروق در اختیار داشته باشد
گزینه‌های جراحی شامل موارد زیر است:
ترمیم دریچه آئورت
ترمیم دریچه آئورت به ندرت برای درمان تنگی دریچه آئورت انجام می‌شود و معمولاً جراح برای درمان این عارضه دریچه را به صورت کامل تعویض میکند. به منظور ترمیم دریچه، جراح لت‌های دریچه که به هم چسبیده‌اند را از هم جدا میکند.
والووپلاستی با بالون
گاهی از یک لوله دراز و باریک یا کاتتر برای ترمیم ورودی دریچه تنگ شده استفاده می‌شود. در این روش که والووپلاستی با بالون نام دارد، پزشک کاتتر را به همراه بالونی وارد شریان بازو یا کشاله ران کرده و سپس آن را به سمت سرخرگ آئورت هدایت میکند. پزشک در نزدیکی دریچه آئورت بالون را باد کرده و این کار باعث باز شدن دریچه می‌شود. بعد از اتمام کار بالون خالی و کاتتر خارج می‌شوند.
از این روش می‌توان برای درمان تنگی دریچه آئورت در نوزادان و کودکان استفاده کرد. با این همه احتمال تنگ شدن دریچه در بزرگسالانی که یکبار این روش را انجام داده‌اند وجود دارد، به همین دلیل تنها در صورتی از این روش استفاده می‌شود که بیمار تحمل جراحی را نداشته باشد و یا اینکه در انتظار انجام عمل جراحی تعویض دریچه آئورت باشد.
تعویض دریچه آئورت
تعویض دریچه آئورت اغلب بسیار برای درمان تنگی دریچه آئورت لازم است. در جراحی تعویض دریچه آئورت، پزشک دریچه مشکل دار را خارج کرده و آن را با یک دریچه مکانیکی و یا دریچه ساخته شده از بافت قلبی انسان، خوک یا گاو (دریچه بافتی بیولوژیکی) جایگزین میکند.
دریچه‌های بافتی بیولوژیکی به مرور زمان از بین می‌روند و گاهی لازم است که جراحی دوباره تکرار شود. افرادی که دریچه‌های مکانیکی دریافت می‌کنند، تا پایان عمر برای جلوگیری از لخته شدن خون نیاز به مصرف داروهای رقیق کننده‌ی خون دارند. پزشک در مورد مزایا و معایب هر کدام از روش‌ها با بیمار صحبت کرده و به این ترتیب بهترین روش برای بیمار انتخاب خواهد شد.
گاهی هم روشی کم تهاجمی‌تر به نام تعویض دریچه آئورت از طریق کاتتر (TAVR) اجرا می‌شود. این روش جراحی برای افرادی انجام می‌شود که از نظر عوارض جراحی تعویض دریچه آئورت قلب جز گروه‌های در معرض خطر قرار دارند.
در این روی پزشک کاتتر مخصوصی را از راه سینه یا پا به سمت قلب هدایت میکند. سپس دریچه جایگزین از طریق کاتتر وارد شده و به سمت قلب هدایت می‌شود. بعد از تعویض دریچ همچنین از یک بالون برای گشاد کردن دریچه استفاده شود. برخی از دریچه‌ها هم برای باز شدن نیاز به بالون ندارند و خود به خود باز می‌شوند. به محض اینکه دریچه جدید جایگذاری شد، کاتتر از طریق رگ خونی خارج خواهد شد.
همچنین می‌توان از این روش برای تعویض دریچهی بافتی بیولوژیکی معیوبی که به درستی کار نمی‌کند هم استفاده کرد. دیگر روش‌های جراحی با کاتتر برای ترمیم و یا تعویض دریچه آئورت نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی برای تنگی دریچهی آئورت قلب
لازم است که وضعیت فرد به صورت دقیق مورد بررسی و نظارت قرار بگیرد و برای این کار لازم است که بیمار مرتب با پزشک ملاقات کند. همچنین تمام داروهای تجویزی باید به دقت مصرف شوند. برای حفظ سلامت قلبی باید چندین تغییر در سبک زندگی اعمال شود، این تغییرات شامل:
- داشتن رژیم غذایی سالم: خوردن مقدار کافی میوه و سبزیجات، محصولات لبنی کم چرب و یا فاقد چربی، گوشت سفید، ماهی و غلات کامل باید در برنامه غذایی فرد منظور شود. فرد باید از مصرف چربی‌های اشباع و ترانس خودداری کند و نمک و شکر زیاد را هم از برنامه غذایی خود حذف کند.
- رسیدن به وزن سالم: برای داشتن وزن سالم باید تلاش کرد. اگر چاق هستید یا به اضافه وزن مبتلا هستید لازم است که مقداری از وزن خود را کاهش دهید
- داشتن برنامه ورزشی منظم: روزانه سی دقیقه فعالیت ورزشی مانند پیاده روی سریع را وارد برنامه روزانه خود کنید
- کنترل استرس: راه‌هایی برای مدیریت استرس خود پیدا کنید، فعالیت‌های آرامش دهنده، مدیتیشن، ورزش و گذراندن وقت با خانواده و دوستان تا حدود زیادی کمک کننده خواهد بود
- خودداری از مصرف تنباکو: اگر سیگار می‌کشید آن را ترک کنید. از پزشک خود در مورد راه‌های ترک سیگار سوال بپرسید.
زنان مبتلا به تنگی دریچه آئورت، پیش از بارداری باید با پزشک خود مشورت کنند. پزشک در مورد داروهایی که مجاز به مصرف آن هستید و یا روش‌های درمانی که پیش از بارداری می‌توانید انجام دهید با شما صحبت خواهد کرد.
در طول بارداری هم زن باردار باید به صورت دقیق تحت نظارت پزشک باشد. پزشکان به زنانی که به تنگی دریچه آئورت شدید مبتلا هستند، توصیه می‌کنند که برای جلوگیری از مشکلات و عوارض جدی‌تر از بارداری خودداری کنند.
آماده شدن برای ملاقات با پزشک
اگر احتمال می‌دهید که به تنگی دریچه آئورت مبتلا هستید با پزشک خود دیدار کنید. اطلاعات زیر به شما در هنگام ملاقات با پزشک کمک خواهد کرد
کارهایی که بیمار باید انجام دهد:
- آگاهی در مورد محدودیت‌ها و اقدامات پیش از ملاقات با پزشک
- یادداشت کردن علائم و زمان وقوع آن ها
- یادداشت کردن اطلاعات شخصی، سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌های قلبی و تغییرات بزرگ استرس زا در زندگی خصوصی
- تهیه لیستی از داروها، ویتامین‌ها و مکمل‌های مصرفی
- به همراه داشتن یکی از اعضای خانواده و یا دوستان در هنگام ملاقات با پزشک برای کمک کردن در به خاطر سپردن اطلاعات رد و بدل شده
- آماده بودن برای صحبت کردن در مورد رژیم غذایی و عادت‌های ورزشی
- یادداشت کردن سوالات
برای تنگی دریچه آئورت اصلی‌ترین سوالاتی که می‌توانید مطرح کنید، عبارتند از:
- عامل بروز علائم و یا بیماری من چیست؟
- دیگر عوامل دخیل در بروز علائم کدام اند؟
- چه آزمایش‌هایی باید انجام دهم؟
- بهترین روش درمانی کدام است؟
- روش‌های جایگزین برای رویکرد درمانی اصلی پیشنهاد شده کدام است؟
- من به بیماری‌های دیگری هم مبتلا هستم، چگونه باید این دو را در کنار هم مدیریت کنم؟
- آیا محدودیت های خاصی را باید دنبال کرد؟
- آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
- اگر نیاز به جراحی باشد، کدام پزشک را برای جراحی دریچه قلب پیشنهاد می‌دهید؟
- آیا داروی دیگری از همان گروه دارویی برای مشکل من تجویز می‌کنید؟
- از کدام منابع چاپ شده و یا از کدام وبسایت می‌توان اطلاعات بیش‌تری در مورد بیماری کسب کرد؟
به غیر از این سوالات اگر سوال دیگری برای شما به وجود آمده است، بدون معطلی با پزشک خود در میان بگذارید.
از پزشک چه انتظاری باید داشت؟
پزشک از بیمار سوالات زیر را خواهد پرسید:
- بروز علائم از چه زمانی آغاز شده اند؟
- آیا علائم ادامه دار بوده و یا اینکه گهگاه رخ می‌دهند؟
- علائم شما تا چه حد جدی هستند؟
- چه عواملی باعث بهبود و یا بدتر شدن علائم شما می‌شوند؟
منبع:
سلام خسته نباشید مادرم ۶۷سالش حدود ۱۱سال قبل یکی از از رگها گرفتگی داشت باز گردن حدود یک ماه قفسه سینه‌اش درد میکند هنگام خم یا غذا خوردن ازترسش به دکتر مراجعه نمکنه لطفاً راهنمای کنید ممنون از زحمات شما
سلام مجددا بايد آنژيوگرافي شوند
لطفا حتما ايشونو
برای معاینه کامل و تجویز دارو، به صورت حضوری به متخصص قلب و عروق مراجعه کنید.