از نظر انجمن دیابت آمریکا، مصرف موز برای دیابتی ها در حد اعتدال و در قالب یک رژیم غذایی اصولی، بلامانع است. یعنی، این افراد می‌توانند یک موز حدود ۱۰۰ گرمی را در صورت پایین بودن میزان قند سایر وعده‌های غذایی، دو تا سه بار در هفته میل کنند. زیرا موز حاوی انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبر محلول و نشاسته مقاوم است که به مدیریت سطح قند خون نیز کمک می‌کند.
با‌این‌حال، مصرف موز برای بیماران دیابتی، در صورت مصرف همزمان با داروهای مربوط به دیابت، فشارخون و بیماری‌های مزمن کلیوی ممکن است عوارض ایجاد کند. در نتیجه پیش از مصرف، مشورت با پزشک متخصص ضروری است.
برای توضیح جامع‌تر، این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر را به بررسی نکات مهم مصرف موز در افراد دیابتی اختصاص می‌دهیم. با ما همراه باشید.
اگر سوالی داشتید در بخش نظرات بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.
بررسی کلی ترکیبات موز و فواید آن
در حالت کلی، ترکیبات یک موز ۱۰۰ گرمی به همراه فواید آن عبارتند از:
- آب؛ حدود ۷۵٪، آبرسانی به بدن و تامین مایعات
- کربوهیدرات؛ نشاسته، گلوکز، فروکتوز، فیبر، قندهای طبیعی، افزایش سریع انرژی بدن، ایجاد احساس سیری و کمک به عملکرد گوارشی
- پروتئین؛ حدود ۱.۱ گرم، کمک به تولید هورمون شادی سروتونین
- ویتامین‌ها؛ شامل ویتامین‌های گروه B، ویتامین C و مقداری از ویتامین A، فواید متعدد برای تقویت سیستم ایمنی، عملکرد عصبی و سایر موارد
- مواد معدنی؛ مانند پتاسیم، منیزیم، فسفر، آهن، روی، منگنز
- آنتی‌اکسیدان‌ها؛ مانند دوپامین، کاتچین و کاروتنوئید‌ها
توجه داشته باشید که مصرف موز برای همه افراد کاملاً مفید نیست.
مقدار قند موجود در موز چقدر است؟
یک موز متوسط (حدود ۱۲۶ گرم)، حاوی حدود ۱۵ گرم قند است. البته میزان قند موز و تاثیر آن بر قند خون بیماران دیابتی، به رسیده بودن و نارس بودن موز نیز بستگی دارد.
مقایسه عملکرد و تاثیر موز در بدن افراد سالم و دیابتی
با اینکه موز میوه‌ای سالم و مفید است، اما کربوهیدرات و قند بسیار بالایی دارد که در سطح خون تاثیر می‌گذارند. به‌همین دلیل، افراد مبتلا به دیابت باید از میزان کربوهیدرات و قند مصرفی خود آگاهی کامل داشته باشند. زیرا کربوهیدرات‌ها، بیشتر از سایر مواد مغذی سطح قند خون را افزایش می‌دهند.
در افراد عادی، زمانی که سطح قند خون افزایش می‌یابد، بدن انسولین تولید می‌کند. سپس، قند موجود در خون با کمک انسولین خارج شده و به سلول‌ها منتقل می‌شود؛ ولی در افراد مبتلا به دیابت ماجرا فرق می‌کند. زیرا در بدن آنها انسولین کافی تولید نمی‌شود. درنتیجه اگر فرد موز یا سایر منابع غذایی دارای قند را بدون مدیریت و پرهیز مصرف کند، سطح قند خون افزایش یافته و خطرآفرین می‌شود.
چگونه موز بر دیابت و سطح قند خون تأثیر می‌گذارد؟
تاثیر موز بر دیابت و سطح قند خون به موارد زیر بستگی دارد:
- ترکیبات موز
- شاخص گلیسمی
- مصرف اصولی و صحیح
در ادامه هرکدام از موارد فوق را با جزئیات کامل بررسی می‌کنیم.
ترکیبات موز
میوه موز به‌دلیل داشتن کربوهیدرات و فیبر، بر سطح قند خون تاثیر می‌گذارد. یک موز با اندازه متوسط دارای حدود ۲۷ گرم کربوهیدرات است که می‌تواند سطح قند خون را افزایش دهد. در مقابل، فیبر با کاهش میزان جذب قند، از بالا رفتن سریع قند خون جلوگیری می‌کند.
شاخص گلیسمی
یکی از روش‌های بررسی تاثیر مواد غذایی بر قندخون، مشخص کردن شاخص گلیسمی (GI) آن است. شاخص گلیسمی، یک مقیاس است که سرعت و میزان تاثیر مواد غذایی را بر افزایش قند خون اندازه‌گیری می‌کند. نمرات این شاخص به صورت زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
- GI پایین؛ 55 یا کمتر، افزایش تدریجی قند خون
- GI متوسط؛ 56-69؛ تاثیر متوسط بر افزایش قند خون
- GI بالا؛ 70-100، افزایش سریع میزان قند خون
شاخص گلیسمی موز به میزان رسیده بودن آن بستگی دارد؛ ولی در حالت کلی، GI این میوه متوسط است و مصرف آن در حد اعتدال برای افراد مبتلا به دیابت مشکلی ندارد.
نکته! موز نارس نسبت به موز رسیده GI کمتری دارد. در نتیجه برای افراد دیابتی مناسب‌تر است.
مصرف اصولی و صحیح
برای جلوگیری از بروز هرگونه عوارض یا مشکل، بیماران دیابتی هنگام مصرف موز باید نکات زیر را در نظر داشته باشند:
- مصرف موز‌های نارس؛ به‌دلیل شاخص گلیسمی کمتر و کاهش سرعت جذب قند
- مصرف موز با منابع حاوی پروتئینی یا چربی‌های سالم؛ برای کاهش تاثیر بر میزان قند خون
- دقت به اندازه مصرف؛ به‌دلیل مدیریت میزان قند خون
با استناد به مقاله‌ای منتشرشده در وبسایت mayoclinic،
افراد مبتلا به دیابت می‌توانند میوه موز را میل کنند، اما باید به اندازه آن و میزان قند سایر وعده‌های غذایی خود دقت کنند.
اگر در این خصوص به راهنمایی‌های بیشتری نیاز دارید، به پزشک متخصص مراجعه کنید.
مقایسه میزان تاثیر موز رسیده و نارس بر قند خون
نکات مهم را در جدول زیر آورده‌ایم:
| ویژگی‌های موز نارس (سبز) | ویژگی‌های موز رسیده (زرد) |
| قند کمتر | قند بیشتر |
| نشاسته مقاوم، جذب کمتر | نشاسته ساده، جذب بیشتر |
| شاخص گلیسمی پایین | شاخص گلیسمی متوسط تا بالا |
| بهبود سلامت متابولیک | افزایش میزان قندهای ساده (گلوکز و فروکتوز) |
| مدیریت بهتر قند خون | افزایش سریع قند خون |
| احتمال بهبود حساسیت به انسولین | مناسب هنگام افت شدید قند خون |
| احتمال کاهش التهاب | ـ |
براساس جدول فوق، بهتر است بیماران مبتلا به دیابت موز سبز را در اندازه کوچک تا متوسط میل کنند. همچنین برای تنظیم دقیق اندازه و تعداد مصرف موز در طول هفته، مشورت با پزشک متخصص توصیه می‌شود.
تاثیر مصرف موز در دیابت نوع ۱ و نوع ۲ چگونه است؟
یک مطالعه در سال 2015 در مورد مدیریت قند خون در زنان مبتلا به دیابت نوع 2 به نتایج جالبی دست یافت. در یک دوره 8 هفته ای، کسانی که مکمل نشاسته مقاوم دریافت کردند (موز سبز)، نسبت به کسانی که مکمل مصرف نکردند، مدیریت قند خون بهتری داشتند. با‌این‌حال، تاثیر مصرف موز برای بیماران دیابتی نوع ۱ و نوع ۲ چندان تفاوتی ندارد. ولی بهتر است هنگام مصرف نکات زیر در نظر گرفته شوند:
- مصرف موز سبز کوچک بعد از وعده غذایی؛ به‌دلیل اینکه مصرف موز به صورت ناشتا سرعت افزایش قند خون را افزایش میدهد.
- مصرف موز زرد کوچک قبل از ورزش؛ به‌این دلیل که احتمالاً برای جلوگیری از افت شدید قند خون هنگام ورزش تاثیرگذار است.
- مصرف موز همراه با منابع پروتئین یا چربی‌های سالم؛ زیرا ترکیب موز با منابع پروتئین یا چربی‌های سالم، می‌تواند در کاهش سرعت جذب قندهای ساده موثر باشد.
- بررسی قند خون بعد از مصرف موز؛ زیرا میزان افزایش قند خون بعد از مصرف موز برای دیابتی‌ها در افراد مختلف متفاوت است.
در نتیجه کلی، مصرف موز در افراد دیابتی در صورت توجه به نکات فوق مشکلی ایجاد نمی‌کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
با اینکه مصرف موز برای دیابتی ها در صورت رعایت نکات ایمنی مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما در صورتی که این افراد با علائم زیر مواجه شوند، مراجعه به پزشک ضروری است:
- افزایش سریع قند خون بلافاصله بعد از مصرف موز
- احساس علائم بالا بودن قند خون
- نوسان شدید قند خون بعد از مصرف موز همراه با تزریق انسولین
- ابتلا به دیابت بارداری
مراجعه به پزشک و کسب آگاهی کامل در مورد تاثیر موز برای دیابتی‌ها بسیار مهم است. اگر در این خصوص به توضیحات بیشتری نیاز دارید، می‌توانید با مراجعه به پلتفرم آنلاین نوبت‌دهی دکتردکتر، از بهترین پزشکان تغذیه، پزشکان غدد و متابولیسم در سراسر ایران زمان مشاوره و ویزیت دریافت کنید.
منابع:
خوبه ولی کلا موز برای دیابت اصلا خوب نیست امتحان کردم شدیداً قند افزایش می ده در حد دو برابر در قبل و بعد مصرف
سلام
تشکر از اشتراک گزاری نظرتون
بله موز قند بالایی دارد
از متن این صفحات در مورد قند خون و دیابت
کاملا رضایت داشتم.
سپاسگزارم