سرطان سینه چیست و چطور ایجاد می‌شود؟ + روش‌های پیشگیری

از شایع‌ترین انواع سرطان تهدیدکننده سلامت زنان، سرطان سینه است. احتمال ابتلا به انواع سرطان سینه همچون کارسینوم داکتی و کارسینوم لوبولار در زنان به‌ویژه زنان بالای 50 سال وجود دارد. علاوه‌بر سن، از مهم‌ترین عوامل خطر سرطان سینه می‌توان به چاقی، مصرف الکل، سابقه خانوادگی و ژنتیک اشاره کرد. اگر می‌خواهید بدانید روش تشخیص سرطان سینه چیست باید بگوییم متخصص زنان یا انکولوژیست پزشکی برای تشخیص سرطان سینه از انواع راه‌های تشخیصی همچون ماموگرافی، سونوگرافی و بیوپسی استفاده می‌کنند.

این متخصص، پس از تشخیص علت سرطان پستان و میزان پیشروی آن، انواع درمان جراحی مانند ماستکتومی، لامپکتومی، جراحی بازسازی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و هورمون‌درمانی را تجویز خواهد کرد. فرایند درمان سرطان سینه با همکاری تیمی پزشکی شامل انکولوژیست پزشکی، انکولوژیست پرتودرمانی، رادیولوژیست، پاتولوژیست و جراح سینه انجام می‌شود.

با مطالعه این مطلب از مجله سلامتی و پزشکی دکتردکتر، با انواع سرطان سینه، حفظ کیفیت زندگی پس از سرطان سینه و بازگشت به زندگی عادی آشنا خواهید شد.

در انتها اگر سوالی درباره سرطان سینه و درمان آن دارید، در قسمت نظرات بنویسید. کارشناس پزشکی ما به آن پاسخ خواهد داد.

سرطان سینه چیست؟

سرطان سینه، از شایع‌ترین سرطان‌های زنان است. نوعی سرطان که از سلول‌های بافت پستان شروع شده و عمدتا در مجاری شیری یا لوبول‌ها (غدد تولیدکننده شیر) شکل می‌گیرد. این سرطان با رشد غیرقابل کنترل سلول‌های پستان و تشکیل توده یا تومور رخ می‌دهد. این تومورها ممکن است خوش‌خیم (غیرسرطانی) یا بدخیم (سرطانی) باشند. عواملی چون سابقه خانوادگی، جهش‌های ژنتیکی، سن بالا و استفاده طولانی‌مدت از هورمون‌ها خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش خواهند داد.

طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت (‌WHO)،

در سال 2022، 2.3 میلیون زن، مبتلا به سرطان سینه تشخیص داده شدند و 670 هزار نفر در سراسر جهان جان خود را از دست دادند. سرطان سینه در هر کشوری از جهان در زنان در هر سنی پس از بلوغ اتفاق می‌افتد، اما با افزایش نرخ در سنین بالاتر. تقریباً نیمی از سرطان‌های سینه در زنانی اتفاق می‌افتد که هیچ عامل خطر خاصی به جز جنس و سن ندارند.

درمان‌ها شامل جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و درمان‌های هدفمند هستند. تشخیص زودهنگام از طریق غربالگری‌های منظم همچون ماموگرافی برای افراد در معرض خطر ابتلا تاثیر زیادی بر موفقیت درمان خواهد داشت.

انواع سرطان پستان

سرطان پستان براساس منشا سلولی و نحوه گسترش آن‌ها به انواع مختلفی طبقه‌بندی می‌شوند. شایع‌ترین نوع سرطان پستان، کارسینوم مجرایی مهاجم بوده که از مجاری شیری شروع شده و به بافت‌های اطراف پستان گسترش می‌یابد. نوع دیگر آن از لوبول‌ها یا غدد تولیدکننده شیر منشا می‌گیرد. کارسینوم درجا هم نوعی سرطان غیرمهاجم است که در مجاری شیری قرار داشته و هنوز به بافت‌های اطراف گسترش نیافته است. هر کدام از انواع سرطان سینه، به روش‌های تشخیصی و درمانی خاصی نیاز دارند. در ادامه، به انواع سرطان سینه با جزئیات بیشتری پرداخته‌ایم:

کارسینوم مجرای مهاجم

کارسینوم مجرای مهاجم، شایع‌ترین نوع سرطان پستان بوده که حدود 80 درصد از موارد را تشکیل می‌دهد. این سرطان در مجاری شیری شروع شده و به بافت‌های اطراف پستان گسترش می‌یابد و قابلیت متاستاز به سایر نقاط بدن را دارد. از علائم این نوع سرطان سینه باید به تشکیل توده در پستان، تغییرات پوستی یا ترشحات غیرطبیعی از نوک پستان اشاره کرد. درمان این نوع کارسینوم داکتی، بسته به مرحله آن شامل جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی و هورمون‌درمانی می‌شود.

کارسینوم لوبولی مهاجم

کارسینوم لوبولی مهاجم، دومین نوع شایع سرطان پستان است که از لوبول‌ها شروع می‌شود. این نوع سرطان سینه، اغلب به‌صورت توده قابل لمس نیست و معمولا به‌صورت تغییر در بافت پستان یا ضخیم شدن آن نمود پیدا می‌کند. ازآنجایی‌که، این نوع سرطان به‌راحتی قابل تشخیص نیست، ممکن است در مراحل پیشرفته‌تری شناسایی شود. تشخیص کارسینوم لوبولی مهاجم اغلب از طریق ماموگرافی، سونوگرافی یا ام‌آرآی صورت گرفته و به کمک جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی بهبود می‌یابد.

سرطان التهابی پستان

سرطان سینه التهابی، نوعی نادر و بسیار تهاجمی از سرطان سینه بوده که باعث مسدود شدن رگ‌های لنفاوی در پوست پستان می‌شود. این شرایط، با قرمزی، التهاب و تورم پستان همراه است و اغلب با عفونت اشتباه گرفته می‌شود. سرطان التهابی پستان به سرعت به بافت‌های دیگر گسترش یافته و تشخیص و درمان فوری آن ضروری است. این نوع سرطان سینه برای درمان به شیمی‌درمانی، جراحی و پرتودرمانی نیاز دارد؛ اما به دلیل تهاجمی بودن آن، احتمال پیش‌آگهی این نوع سرطان نسبت به دیگر انواع سرطان پستان کمتر است.

سرطان پستان سه‌گانه منفی

سرطان پستان سه‌گانه منفی، یک نوع تهاجمی از سرطان سینه است که فاقد گیرنده‌های استروژن، پروژسترون و HER2 است. این ویژگی باعث می‌شود که درمان‌های هورمونی و هدفمند رایج در دیگر انواع سرطان پستان در این نوع موثر نباشند. سرطان پستان سه‌گانه معمولا در زنان جوان‌تر و افرادی با سابقه خانوادگی بالاتر رخ داده و اغلب در مراحل پیشرفته تشخیص داده می‌شود.

سرطان پستان HER2 مثبت

در سرطان پستان HER2 مثبت، تولید بیش از حد پروتئین HER2 در سلول‌های سرطانی منجر به رشد سریع‌تر تومور می‌شود. این نوع سرطان سینه معمولا تهاجمی بوده؛ اما درمان‌های هدفمند مانند تراستوزوماب (هرسپتین) به‌طور چشمگیری پیش‌آگهی بیماران را بهبود می‌بخشند. تشخیص سریع و درمان به‌موقع با استفاده از شیمی‌درمانی و داروهای هدفمند احتمال بهبودی بیمار را افزایش خواهد داد.

سرطان پستان متاستاتیک (Metastatic Breast Cancer)

سرطان پستان متاستاتیک، مرحله‌ای‌ست که طی آن سرطان از پستان به سایر نقاط بدن مانند استخوان‌ها، کبد، ریه‌ها یا مغز انتشار یافته است. این مرحله به عنوان سرطان سینه مرحله 4 شناخته شده و درمان آن شامل شیمی‌درمانی، هورمون‌درمانی و داروهای هدفمند برای کاهش علائم و کنترل بیماری است. اگرچه درمان با هدف تسکین علائم و افزایش طول عمر انجام می‌شود؛ سرطان متاستاتیک اغلب غیرقابل درمان بوده و مدیریت آن بیشتر بر بهبود کیفیت زندگی تمرکز دارد.

سرطان پاژه پستان (Paget’s Disease of the Breast)

بیماری پاژه پستان، یک نوع نادر از سرطان است که در نوک پستان و ناحیه اطراف آن رخ می‌دهد. این بیماری اغلب با علائمی مانند قرمزی، خارش و پوسته‌ریزی همراه بوده و گاهی با دیگر بیماری‌های پوستی اشتباه گرفته می‌شود. بیماری پاژه ممکن است به سرطان تهاجمی پستان مرتبط باشد؛ بنابراین تشخیص و درمان به‌موقع آن اهمیت دارد. دکتر سرطان سینه برای درمان این نوع سرطان سینه معمولا جراحی برای برداشتن بافت سرطانی و در برخی موارد پرتودرمانی را توصیه می‌کند.

سرطان سینه در مردان

سرطان سینه در مردان نادر است؛ اما به دلیل وجود مقدار کمی بافت پستان احتمال ابتلا به آن وجود دارد. این سرطان، زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های بافت پستان در مردان به طور غیرقابل کنترلی رشد کرده و تومور بدخیم شکل می‌گیرد. سرطان سینه در مردان در سنین بالاتر (اغلب بالای 60 سال) رخ می‌دهد. عواملی همچون سابقه خانوادگی سرطان پستان، جهش‌های ژنتیکی، قرار گرفتن در معرض اشعه و سطوح استروژن بالا خطر ابتلا به سرطان سینه در مردان را بالا می‌برند.

سرطان سینه بدخیم

در سرطان سینه بدخیم، سلول‌های غیرطبیعی به سرعت رشد کرده و به سایر نقاط بدن متاستاز می‌دهند. در این نوع سرطان سینه، تومور به بافت‌های اطراف پستان نفوذ کرده و از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی به اندام‌های دیگر مانند استخوان‌ها، کبد، ریه‌ها و مغز گسترش می‌یابد. عواملی همچون سابقه خانوادگی، تغییرات ژنتیکی، سن بالا و قرار گرفتن در معرض هورمون‌ها عوامل ایجاد کننده سرطان سینه بدخیم هستند. فرد مبتلا به این نوع سرطان، علائمی مانند وجود توده‌ای در پستان، تغییرات پوستی، درد و ترشحات غیرعادی از نوک پستان را تجربه می‌کند. تشخیص سرطان سینه بدخیم به کمک ماموگرافی، سونوگرافی و نمونه‌برداری انجام می‌شود.

سرطان سینه خوش خیم

سرطان سینه خوش‌خیم، درواقع همان توده‌ها یا تغییرات غیرسرطانی در بافت پستان هستند. این نوع تومورها علی‌رغم غیرطبیعی بودن، به بافت‌های دیگر حمله نکرده و به سایر نقاط بدن گسترش نمی‌یابند. شایع‌ترین توده‌های خوش‌خیم پستان شامل فیبروآدنوم و کیست‌ها هستند. این توده‌ها در اثر تغییرات هورمونی یا رشد غیرطبیعی سلول‌ها شکل می‌گیرند. با وجود خوش‌خیم بودن این توده‌ها، اما برخی از آن‌ها خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهند؛ بنابراین به بررسی دقیق و ارزیابی‌های پزشکی نیاز دارند. سرطان سینه خوش‌خیم شامل احساس توده در پستان، تغییر در اندازه یا شکل پستان و درد همراه است. در اکثر موارد، توده‌های خوش‌خیم نیاز به درمان خاصی نداشته و تنها باید تحت نظر پزشک قرار گیرند.

مراحل پیشرفت سرطان سینه

سرطان سینه به پنج مرحله اصلی تقسیم شده که هر مرحله میزان گسترش و شدت بیماری را نشان می‌دهد. در ادامه، به پنج مرحله از شروع سرطان تا مرحله متاستاز به‌طور مفصل‌تر پرداخته‌ایم:

مرحله صفر (کارسینوم در محل)

در مرحله صفر سرطان سینه، سلول‌های غیرطبیعی محدود به داخل مجاری شیر یا لوبول‌ها هستند و هنوز به بافت‌های اطراف نفوذ نکرده‌اند. این مرحله به‌عنوان “کارسینوم در محل” یا “سرطان غیرتهاجمی” شناخته می‌شود. در این شرایط، خطر انتشار سرطان به دیگر بخش‌های بدن وجود ندارد؛ اما در صورت عدم درمان، می‌تواند به مرحله‌های بالاتر و تهاجمی‌تر تبدیل شود. متخصص زنان در این مرحله، روش‌های درمانی همچون جراحی‌های لامپکتومی برای برداشتن توده سرطانی و رادیوتراپی را توصیه می‌کند. گاهی، برخی از بیماران به هورمون‌درمانی برای جلوگیری از بازگشت سرطان سینه نیاز دارند. با تشخیص زودهنگام این سرطان در مرحله صفر، امکان بهبودی کامل وجود داشته و احتمال خطرات انتشار سرطان به سایر نقاط بدن بسیار پایین است.

مرحله 1 سرطان سینه

در مرحله 1، توده سرطانی، یک تومور کوچک (کمتر از 2 سانتی‌متر) و محدود به بافت سینه بوده و هنوز به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش نیافته یا گاهی فقط به میزان کمی این غدد لنفاوی را درگیر کرده است. این مرحله سرطان سینه به‌عنوان مرحله «تهاجمی اولیه» در نظر گرفته می‌شود. مرحله تهاجمی اولیه دو زیرمرحله 1A و 1B دارد؛ در 1A تومور همچنان در بافت سینه بوده و هیچ گسترشی به غدد لنفاوی ندارد؛ درحالی‌که، در 1B سلول‌های سرطانی در غدد لنفاوی یافت می‌شوند. درمان این مرحله شامل جراحی (مانند لامپکتومی یا ماستکتومی)، رادیوتراپی و گاهی شیمی‌درمانی یا هورمون‌درمانی است. مرحله 1 را به‌عنوان یکی از بهترین مراحل برای درمان موفقیت‌آمیز می‌شناسند.

مرحله 2 سرطان سینه

در مرحله 2 سرطان سینه، تومور بزرگ‌تر از 2 سانتی‌متر شده و تا 5 سانتی‌متر رشد کرده و به احتمال بسیار زیاد به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش یافته است. این مرحله به دو زیرمرحله 2A و 2B طبق زیر تقسیم می‌شود:

• مرحله 2A سرطان سینه؛ تومور کوچک‌تر از 2 سانتی‌متر و گسترش‌یافته به غدد لنفاوی یا بین 2 تا 5 سانتی‌متر و همچنان محدود به بافت سینه
• مرحله 2B سرطان سینه؛ تومور بزرگ‌تر از 5 سانتی‌متر یا گسترش یافته به غدد لنفاوی

درمان در این مرحله، معمولا شامل جراحی برای برداشتن تومور، رادیوتراپی و در بیشتر موارد شیمی‌درمانی است.

مرحله 3 سرطان سینه

در مرحله 3 سرطان سینه، تومورهای سرطانی، نواحی بیشتری از بدن مانند غدد لنفاوی اطراف سینه یا دیواره قفسه سینه را درگیر کرده‌اند؛ اما هنوز به اندام‌های دوردست نرسیده‌اند. این مرحله شامل سه زیرمرحله 3A، 3B و 3C طبق مراحل زیر می‌شود:

• مرحله 3A سرطان سینه؛ تومور کوچک و گسترش یافته به تعداد زیادی از غدد یا تومور بزرگ و گسترش یافته به غدد لنفاوی اطراف سینه
• مراحل 3B و 3C سرطان سینه؛ رسیدن سرطان به پوست سینه یا دیواره قفسه سینه و درگیر کردن تعداد بیشتری از غدد لنفاوی

متخصص زنان یا آنکولوژی زنان، برای درمان این مرحله، شیمی‌درمانی قبل از جراحی برای کوچک کردن تومور، جراحی و سپس رادیوتراپی را تجویز می‌کند. گاهی، درمان هدفمند و هورمون‌درمانی هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مرحله 4 (متاستاتیک) سرطان سینه

مرحله 4 سرطان سینه، پیشرفته‌ترین مرحله و نشان‌دهنده گسترش سرطان به نقاط دیگر بدن مانند استخوان‌ها، کبد، ریه‌ها یا مغز است. این مرحله به عنوان سرطان متاستاتیک شناخته می‌شود. در این مرحله، هدف درمان بیشتر کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار است. درمان بیمار مبتلا به سرطان متاستاتیک شامل شیمی‌درمانی، هورمون‌درمانی، درمان هدفمند و گاهی رادیوتراپی است. در برخی موارد، دکتر سرطان سینه از ایمونوتراپی هم برای تقویت سیستم ایمنی بدن در مقابله با سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند.

سرطان سینه با چه علائمی همراه است؟

علائم سرطان سینه، بسته به نوع سرطان متفاوت هستند و حتی گاهی ممکن است علائم واضحی نداشته باشد. در جدول زیر، به شایع‌ترین علائم سرطان سینه اشاره کرده‌ایم:

تشخیص زودهنگام از طریق بررسی مداوم علائم سرطان سینه و غربالگری سرطان سینه مانند ماموگرافی، در پیشگیری از گسترش سرطان موثر خواهد بود.

تفاوت کیست و توده سرطانی چیست؟

کیست و توده سرطانی در پستان از نظر ماهیت و ویژگی‌های بالینی متفاوت هستند. کیست‌ها معمولا توده‌های خوش‌خیم و پر از مایع بوده که به دلیل تغییرات هورمونی در بافت پستان ایجاد می‌شوند. این کیست‌ها اغلب دردناک هستند و گاهی اندازه آن‌ها در طول چرخه قاعدگی تغییر می‌کند. کیست‌ها در ماموگرافی و سونوگرافی به‌راحتی قابل تشخیص بوده و تبدیل به توده‌های سرطانی نمی‌شوند؛ اگرچه در برخی موارد نیاز به بررسی‌ها و ارزیابی‌های تخصصی بیشتری دارند.

از سوی دیگر، توده‌های سرطانی معمولا جامد و سفت بوده و به‌طور غیرطبیعی رشد می‌کنند. این توده‌ها بدون درد هستند و به مرور زمان بزرگ‌تر می‌شوند. توده‌های سرطانی، برخلاف کیست‌های سینه، قابلیت گسترش به بافت‌های دیگر و متاستاز به سایر نقاط بدن را دارند. برای تشخیص دقیق توده‌های سرطان سینه، نمونه‌برداری از بافت لازم بوده و نسبت به کیست‌ها، نیاز به درمان‌های جدی‌تری دارند.

عوامل ایجاد کننده سرطان سینه

علت دقیق ایجاد سرطان سینه هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است؛ اما عوامل مختلفی در افزایش خطر ابتلا به این بیماری نقش دارند. از شایع‌ترین این عوامل می‌توان به سابقه خانوادگی، افزایش سن و هورمون‌ها اشاره کرد. در ادامه، به این عوامل ایجاد کننده سرطان سینه اشاره کرده‌ایم:

• تغییرات ژنی ارثی؛ افزایش احتمال ابتلا به سرطان سینه به دلیل تغییرات ارثی در ژن‌ها و انتقال جهش‌های ژنتیکی از والدین به فرزندان
• سابقه خانوادگی؛ سابقه ابتلا به سرطان سینه در اعضای خانواده درجه یک (مادر، خواهر، دختر)
• هورمون‌های استروژن و پروژسترون؛ قرار گرفتن طولانی مدت در معرض این هورمون‌ها به‌ویژه زنانی با دوره‌های قاعدگی زودرس و قبل از 12 سالگی یا یائسگی دیررس و بعد از 55 سالگی
• بارداری یا عدم بارداری؛ زنانی بدون سابقه بارداری، تجربه اولین بارداری در سنین بالا (کاهش خطر ابتلا به سرطان با شیردهی)
• اشعه و پرتودرمانی؛ خطر ابتلا به سرطان پستان به دلیل پرتودرمانی برای درمان بیماری‌های دیگر در گذشته
• سن بالا؛ تشخیص بیشتر موارد سرطان سینه در زنان بالای 50 سال
• تراکم بالای بافت پستان؛ وجود خطر بیشتر ابتلا در زنانی با بافت پستان متراکم‌تری

از نقش عوامل محیطی و سبک زندگی هم در ابتلا به سرطان سینه نباید غافل شد. مصرف الکل، عدم فعالیت بدنی و چاقی و اضافه‌وزن به‌ویژه بعد از یائسگی احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهند.

چگونه سرطان پستان را تشخیص می‌دهند؟

تشخیص سرطان پستان فرآیندی چند مرحله‌ای شامل ارزیابی‌های بالینی و آزمایشگاهی برای تایید یا رد وجود توده‌های سرطانی است. این روش‌های تشخیصی به همراه سابقه خانوادگی و ژنتیک، به تشخیص سریع و دقیق سرطان پستان کمک می‌کنند. در ادامه، به روش‌های تشخیص سرطان سینه پرداخته‌ایم:

معاینه بالینی

معاینه بالینی اولین مرحله در تشخیص سرطان پستان است که توسط متخصص زنان انجام می‌شود. در این مرحله، پزشک با لمس و بررسی سینه‌ها و غدد لنفاوی زیر بغل به دنبال توده‌ها، تغییر در شکل سینه، تغییر رنگ پوست یا هرگونه ترشح غیرطبیعی از نوک سینه می‌گردد. در این معاینه، اولین نشانه‌های سرطان پستان آشکار شده و به تصمیم‌گیری در مورد نیاز به آزمایشات دقیق‌تر مانند ماموگرافی یا بیوپسی کمک می‌کند. این معاینه بالینی، باید به‌طور منظم در افراد با سابقه خانوادگی یا در معرض خطر انجام شود.

همچنین، معاینه سینه در خانه، به‌طور مداوم و توجه به تغییرات ظاهری سینه و علائم آن، یکی از بهترین راه‌ها برای تشخیص زودهنگام سرطان سینه است.

ماموگرافی

ماموگرافی یکی از اصلی‌ترین و مؤثرترین روش‌های تصویربرداری برای تشخیص سرطان پستان است. در این روش از اشعه ایکس برای تهیه تصاویر دقیق از بافت‌های داخلی سینه استفاده شده و توده‌های کوچک یا تغییرات اولیه‌ای که هنوز قابل لمس نیستند، شناسایی می‌شوند. ماموگرافی، به‌ویژه برای زنان بالای 40 سال به‌عنوان یک ابزار غربالگری سالانه توصیه می‌شود. این آزمایش، توده‌های سرطانی را در مراحل ابتدایی شناسایی خواهد کرد.

اولتراسوند

در اولتراسوند یا سونوگرافی از امواج صوتی برای تهیه تصاویر از بافت‌های داخلی سینه استفاده می‌شود. متخصص زنان در صورت مشاهده یا لمس توده‌ای طی ماموگرافی یا معاینه بالینی و وجود نیاز به بررسی‌های دقیق‌تر سونوگرافی را تجویز خواهد کرد. این متخصص به کمک سونوگرافی، توده‌های جامد سرطانی و کیست‌های پر از مایع را از هم تشخیص می‌دهد. این روش، به دلیل غیرتهاجمی بودن و عدم استفاده از اشعه، برای زنان باردار یا افراد نیازمند به تصویربرداری‌های مکرر بسیار مفید است.

بیوپسی

بیوپسی، روشی‌ست که در آن یک نمونه از بافت سینه مشکوک به سرطان برداشته شده و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود. این آزمایش، برای تایید تشخیص سرطان و تعیین نوع دقیق سلول‌های سرطانی ضروری است. انواع مختلفی از بیوپسی همچون بیوپسی با سوزن نازک یا جراحی وجود داشته که بسته به موقعیت و اندازه توده انتخاب می‌شوند. بیوپسی دقیق‌ترین روش برای تشخیص سرطان سینه است و اطلاعات دقیقی درباره خصوصیات ژنتیکی و بیولوژیکی تومور ارائه می‌دهد.

ام‌آرآی (تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی)

ام‌آرآی، از میدان‌های مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای تهیه تصاویر دقیق از بافت‌های داخلی سینه استفاده می‌کند. این روش معمولا در صورت نامشخص بودن نتایج ماموگرافی و سونوگرافی و نیاز به ارزیابی‌های دقیق‌تری به کار گرفته می‌شود. ام‌آرآی به‌ویژه برای زنان با خطر بالای ابتلا به سرطان پستان، مانند افراد دچار به جهش‌های ژنتیکی توصیه می‌شود. این روش تصویربرداری، بدون استفاده از اشعه ایکس بوده و به تشخیص دقیق‌تر تومورهای کوچک کمک می‌کند.

عوامل خطر سرطان سینه چیست؟

عوامل خطر سرطان سینه، شرایط و عواملی هستند که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند. در ادامه، به مهم‌ترین عوامل خطر سرطان پستان اشاره کرده‌ایم:

• افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه با افزایش سن
• وجود سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان سینه در مادر، خواهر یا دختر
• وقوع جهش‌های ژنتیکی و انتقال از والدین به فرزندان
• احتمال ابتلا به سرطان سینه در زنانی با سابقه ابتلای قبلی
• بیشتر بودن احتمال ابتلا در زنانی با تراکم بالای بافت پستان
• افزایش احتمال ابتلا به سرطان سینه به دلیل اضافه وزن بعد از یائسگی
• مصرف طولانی‌مدت هورمون‌های درمانی استروژن و پروژسترون پس از یائسگی
• استفاده طولانی مدت از قرص‌های ضدبارداری
• شروع قاعدگی زودهنگام (قبل از 12 سالگی) یا یائسگی دیرهنگام (بعد از 55 سالگی)
• بارداری در سنین بالا (بعد از 30 سالگی) یا نداشتن فرزند

همچنین، زنانی که به نوزادان خود شیر نداده‌اند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان سینه هستند.

چگونه سرطان سینه درمان می‌شود؟

درمان سرطان سینه بستگی به مرحله سرطان، نوع سرطان و وضعیت سلامتی فرد دارد. دکتر سرطان سینه برای هر بیمار، بسته به شرایط خود، ترکیبی از روش‌های درمان سرطان سینه را ارائه خواهد داد. در ادامه، به انواع روش‌های درمان سرطان پستان پرداخته‌ایم:

جراحی

جراحی، یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمانی سرطان سینه بوده که به دو نوع لامپکتومی و ماستکتومی تقسیم می‌شود. در لامپکتومی، توده سرطانی و بخشی از بافت سالم اطراف آن برداشته می‌شود؛ درحالی‌که، در ماستکتومی، تمام بافت سینه برداشته خواهد شد. این روش، اغلب در مراحل ابتدایی سرطان استفاده می‌شود. گاهی، به کمک جراحی برای برداشتن غدد لنفاوی زیر بغل اقدام می‌کنند تا انتشار سرطان به آن ناحیه را بررسی کنند. تصمیم‌گیری بین لامپکتومی و ماستکتومی بستگی به اندازه تومور، محل آن و ترجیحات بیمار دارد. جراح، پس از انجام جراحی، رادیوتراپی یا شیمی‌درمانی را برای جلوگیری از بازگشت سرطان توصیه می‌کند.

رادیوتراپی

در رادیوتراپی یا پرتودرمانی، از پرتوهای پرانرژی برای نابودی سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. این روش معمولا پس از جراحی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده در بافت سینه یا غدد لنفاوی بسیار موثر است. رادیوتراپی در کاهش احتمال بازگشت سرطان هم به‌کار گرفته می‌شود. عوارض جانبی رادیوتراپی، شامل خستگی و تحریک پوست ناحیه مورد درمان است.

شیمی‌درمانی

شیمی‌درمانی یک روش درمان سیستمیک بوده که طی آن از داروهای خاص برای از بین بردن سلول‌های سرطانی در سراسر بدن استفاده می‌شود. این روش، به‌ویژه برای زمانی موثر است که سرطان به سایر نقاط بدن گسترش یافته یا خطر گسترش آن وجود داشته باشد. گاهی، شیمی‌درمانی قبل از جراحی (نئوادجوانت) برای کوچک کردن تومور یا بعد از جراحی (ادجوانت) برای جلوگیری از عود سرطان استفاده می‌شود. عوارض جانبی رایج شیمی‌درمانی شامل تهوع، خستگی، ریزش مو و کاهش سیستم ایمنی هستند. شیمی‌درمانی به‌ویژه در سرطان‌های پیشرفته یا متاستاتیک عملکرد بسیار بالایی داشته و گاهی با دیگر روش‌های درمانی مانند رادیوتراپی یا هورمون‌درمانی ترکیب می‌شود.

هورمون‌درمانی

هورمون‌درمانی به‌طور خاص برای بیمارانی استفاده می‌شود که سرطان آن‌ها حساس به هورمون‌های استروژن یا پروژسترون است. در این روش، با مسدود کردن هورمون‌های استروژن و پروژسترون یا کاهش تولید آن‌ها، از رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌شود. داروهای مورد استفاده در این روش شامل تاموکسیفن و مهارکننده‌های آروماتاز هستند. هورمون‌درمانی معمولا به‌عنوان درمان مکمل پس از جراحی یا شیمی‌درمانی استفاده شده و گاهی به مدت چندین سال ادامه خواهد داشت.

درمان هدفمند

در درمان هدفمند، به‌طور مستقیم به پروتئین‌های خاص موجود در سلول‌های سرطانی حمله می‌کنند. داروهای مورداستفاده در درمان هدفمند برای بیماران مبتلا به سرطان دارای پروتئین‌های خاص مانند HER2، تجویز می‌شود. یکی از معروف‌ترین داروهای درمان هدفمند برای سرطان سینه، ترستوزوماب (Herceptin) است که به پروتئین HER2 متصل شده و رشد سلول‌های سرطانی را متوقف می‌کند. این روش درمانی، نسبت به شیمی‌درمانی کمتر تهاجمی بوده و عوارض جانبی کمتری دارد.

ایمونوتراپی

در ایمونوتراپی، از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند. این روش، به‌خصوص برای بیماران مبتلا به سرطان سه‌گانه منفی عملکرد بسیار خوبی دارد. داروهای ایمونوتراپی، سیستم ایمنی را تقویت کرده تا به‌طور موثرتری به سلول‌های سرطانی حمله کند. ایمونوتراپی، به‌ویژه برای سرطان‌های پیشرفته و متاستاتیک مفید است.

افراد مبتلا به سرطان سینه چه غذایی بخورند؟

ارتباط بین تغذیه و پاسخ به درمان سرطان سینه را می‌توان در نقش مهم آن در حمایت از سیستم ایمنی بدن و مدیریت اثرات جانبی درمان پیدا کرد. اگرچه رژیم‌های غذایی خاصی برای همه افراد مبتلا به سرطان سینه وجود ندارد، اما وجود برخی مکمل‌ها و ترکیبات غذایی در تغذیه این افراد، به حفظ سلامتی و بهبود وضعیت کمک خواهد کرد. در ادامه به ارتباط بین تغذیه و سرطان سینه و موثرترین ترکیبات غذایی برای افراد مبتلا به سرطان سینه اشاره کرده‌ایم:

• مصرف میوه‌ها و سبزیجات؛ حمایت از سیستم ایمنی بدن و کاهش التهاب به دلیل وجود ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها در صورت مصرف منابعی از خانواده کلم (مانند کلم بروکلی، گل کلم و کلم پیچ)، توت‌ها و مرکبات
• پروتئین‌های باکیفیت؛ ترمیم بافت‌های بدن و حمایت از سیستم ایمنی در اثر مصرف منابع سالم پروتئین شامل ماهی، مرغ، تخم‌مرغ، لبنیات کم‌چرب و منابع گیاهی مانند لوبیا و عدس
• چربی‌های سالم؛ مصرف چربی‌های سالم مانند روغن زیتون، آووکادو، آجیل‌ها و دانه‌ها
• غلات کامل؛ مانند برنج قهوه‌ای، جو دوسر و نان سبوس‌دار منبع خوبی از فیبر و ویتامین‌های گروه B
• کاهش مصرف قند و غذاهای فرآوری‌شده؛ بهبود التهاب و حفظ وزن سالم بدن
• هیدراتاسیون مناسب؛ برای حفظ عملکرد صحیح بدن و کمک به سم‌زدایی به‌ویژه برای بیماران تحت شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی

هر فرد با توجه به شرایط خاص خود نیاز به یک برنامه تغذیه‌ای منحصربه‌فرد دارد. مشورت با یک متخصص به بیمار کمک می‌کند تا نیازهای غذایی خود را بهتر شناخته و از برنامه‌ای متناسب با درمان خود پیروی کند.

درمان سرطان سینه چه عوارض جانبی دارد؟

درمان سرطان سینه با عوارض جانبی همراه بوده که بسته به نوع درمان و وضعیت جسمانی فرد متفاوت است. در جدول زیر، به مهم‌ترین عوارض جانبی درمان سرطان سینه اشاره کرده‌ایم:

همچنین، بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان سینه علاوه‌بر عوارض جسمانی، با اضطراب، افسردگی و تغییرات روحی مواجه می‌شوند که نیاز به حمایت‌های روان‌شناختی دارند.

چگونه از سرطان پستان پیشگیری کنیم؟

پیشگیری از سرطان پستان شامل مجموعه‌ای از راهکارها و اقدامات برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری است. در ادامه به موثرترین راه‌های پیشگیری از سرطان سینه اشاره کرده‌ایم:

• حفظ وزن سالم و کنترل وزن از طریق رژیم غذایی سالم و ورزش
• فعالیت بدنی منظم حداقل 150 دقیقه ورزش متوسط یا 75 دقیقه ورزش سنگین در هفته
• کاهش مصرف الکل یا قطع آن
• رژیم غذایی سالم شامل مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و چربی‌های سالم (مانند روغن زیتون و آجیل)
• تداوم شیردهی بیش از یک سال
• مصرف داروهای پیشگیرانه مانند تاموکسیفن یا رالوکسیفن برای زنان در معرض خطر
• آزمایش‌های ژنتیکی و دوره‌ای برای تشخیص جهش‌های ژنی
• عدم استفاده طولانی‌مدت از هورمون‌های جایگزین پس از یائسگی

اگرچه برخی از عوامل خطر مانند سن و ژنتیک غیرقابل کنترل هستند، اما با انجام برخی اقدامات پیشگیرانه، خطر ابتلا به سرطان پستان کاهش می‌یابد.

عوارض درمان نکردن سرطان سینه چیست؟

درمان نکردن سرطان سینه عوارض جدی و مرگباری به دنبال خواهد داشت. خطرناک‌ترین عوارض عدم درمان سرطان پستان شامل موارد زیر هستند:

• گسترش به سایر نقاط بدن و ابتلا به سرطان متاستاتیک؛ انتشار به سایر اعضای بدن همچون استخوان‌ها، کبد، ریه‌ها و مغز و بروز عوارضی مانند درد شدید استخوان‌ها، مشکلات تنفسی، نارسایی کبد و علائم مغزی مانند سردرد و تشنج
• کاهش کیفیت زندگی؛ همچون درد شدید، خستگی، مشکلات ظاهری و جسمی و اختلال در انجام فعالیت‌های روزمره
• خطر بالای مرگ؛ کاهش احتمال موفقیت درمان و افزایش خطر مرگ در صورت رسیدن بیماری سرطان سینه به مراحل پیشرفته‌تر
• مشکلات روحی و روانی؛ همچون اضطراب شدید، افسردگی، استرس و احساس ناتوانی
• ناتوانی در کنترل علائم؛ دشوار شدن کنترل علائمی همچون درد، ترشحات نوک پستان، خونریزی و تغییرات پوستی

بنابراین، تشخیص زودهنگام توسط متخصص زنان و شروع درمان به‌موقع برای جلوگیری از پیشرفت سرطان سینه و کاهش خطرات و عوارض آن بسیار ضروری است. برای درک بیشتر اهمیت مراجعه به موقع به این متخصص، مطلب تخصص زنان چیست را مطالعه کنید.

چالش‌های زندگی با سرطان سینه

زندگی با سرطان سینه چالشی جسمی و روانی است که نیاز به حمایت مداوم دارد. بیمار پس از تشخیص این بیماری، با دوره‌های درمانی مانند جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و هورمون‌درمانی مواجه می‌شود که عوارضی همچون خستگی، تغییرات بدنی و ریزش مو را تجربه خواهد کرد. علاوه‌بر جنبه‌های فیزیکی، جنبه‌های روانی مانند اضطراب، افسردگی و نگرانی از بازگشت بیماری هم بسیار آزاردهنده است. برخورداری از یک شبکه حمایتی از خانواده، دوستان و مشاوران حرفه‌ای به بیمار کمک می‌کند تا با این چالش‌ها بهتر مواجه شود. همچنین، حفظ سبک زندگی سالم شامل تغذیه مناسب، فعالیت بدنی و پیگیری منظم درمان به بهبود کیفیت زندگی و کاهش خطر عود سرطان کمک می‌کند.

زندگی پس از سرطان سینه

زندگی پس از سرطان سینه شامل دوره‌ای از بهبودی جسمی و روانی‌ست که به مدیریت بلندمدت و مراقبت‌های بعد از درمان سرطان سینه نیاز دارد. بسیاری از افراد پس از درمان موفقیت‌آمیز به زندگی عادی خود بازمی‌گردند؛ اما بدون شک با نگرانی‌هایی همچون احتمال عود بیماری، تغییرات بدنی و عوارض جانبی طولانی‌مدت درمان و تاثیر این موارد بر مسائل جنسی و عاطفی زندگی روبه‌رو خواهند شد. پیگیری‌های منظم پزشکی، شامل معاینات دوره‌ای و ماموگرافی، برای ارزیابی وضعیت سلامتی و تشخیص زودهنگام هرگونه مشکل احتمالی بسیار اهمیت دارد. از نظر روانی، بسیاری از مبتلایان به سرطان سینه، با اضطراب یا افسردگی مواجه می‌شوند که حمایت از سوی مشاوران و گروه‌های حمایتی به بهبود کیفیت زندگی آن‌ها کمک خواهد کرد.

برای درمان سرطان سینه باید به چه دکتری باید مراجعه کنیم؟

پزشک متخصص زنان نقش مهمی در تشخیص اولیه سرطان سینه از طریق معاینات فیزیکی، غربالگری سرطان سینه و ماموگرافی‌های دوره‌ای دارد. دکتر زنان پس از یافتن پاسخ این سوال که علت سرطان سینه چیست، در قالب تیمی پزشکی متشکل از انکولوژیست پزشکی، جراح سینه، رادیولوژیست و پاتولوژیست بهترین راهکارهای درمانی را برای درمان سرطان پستان ارائه می‌دهند. درمان با داروهای هدفمند، ماستکتومی، لامپکتومی، شیمی‌درمانی و هورمون‌درمانی از موثرترین روش‌های درمان سرطان سینه هستند.

از شایع‌ترین عوارض جانبی درمان سرطان سینه باید به خستگی، تهوع، ریزش مو، مشکلات قلبی و لنف ادم اشاره کرد. بنابراین، بهتر است که با انجام غربالگری سرطان سینه و انواع اقدامات پیشگیرانه همچون برخورداری از تغذیه سالم، ورزش، کنترل وزن و ترک سیگار و الکل از ابتلا به این بیماری در مراحل پیشرفته‌تر جلوگیری کنیم.

اگر به مشورت با دکتر زنان برای پاسخ به این سوال که بهترین راه برای پیشگیری از سرطان سینه چیست نیاز دارید و به دلیل سوابق خانوادگی و جهش‌های ژنتیکی نگران ابتلا به آن هستید در اولین فرصت به متخصص زنان مراجعه کنید. برای دریافت نوبت از دکتر زنان، بهتر است از امکان نوبت‌دهی آنلاین این متخصص در سایت دکتردکتر استفاده کنید.

منابع:

cancer.org

nhs.uk

سوالات متداول سرطان سینه