در میان داروهای ضدبارداری، قرص دزولست (desoleste) هم از گزینه‌های معروفی است که دو هورمون پروژسترون و استروژن را با هم دارد. داروی دزولست فقط مانع از بارداری نمی‌شود و کاربردهای دیگری مانند تنظیم عادت ماهانه و کنترل قاعدگی یا درد پریود را هم به همراه دارد. با قرص دزولست ضد بارداری می‌توانید خطر کیست تخمدان را هم کاهش دهید و حتی آکنه را درمان کنید. برای مصرف این دارو باید با دکتر زنان مشورت کنید و از دوز مصرفی، نحوه مصرف و تداخلات دارویی باخبر شوید. در این مقاله، دزولست را برایتان به طور کامل معرفی کرده‌ایم. برای آگاهی از عوارض، کاربرد دارو و مصرف آن در شرایط خاصی مانند بارداری یا شیردهی، با ما همراه باشید.
در پایان هم اگر پرسشی دارید، حتماً بپرسید تا کارشناس سلامتی مجله پزشکی دکتردکتر به شما پاسخ دهد.
داروی دزولست چیست و چه ترکیباتی دارد؟
قرص دزولست از تخمک‌گذاری و بارداری جلوگیری می‌کند. این دارو متعلق به گروهی از داروها به نام داروهای ضدبارداری خوراکی است و ترکیبی از هورمون‌های استروژن و پروژسترون در آن موجودند. از دزولست در موارد دیگر هم استفاده می‌شود و کاربردهای متنوعی دارد. این دارو را به صورت خوراکی مصرف کنید. برای اینکه دچار تهوع نشوید هم بهتر است که آن را هم‌زمان با ناهار استفاده کنید. دزولست در کاهش احتمال ابتلا و درمان کیست تخمدان و تنظیم قاعدگی هم کاربرد دارد.در ترکیبات دارو، دو بخش به شرح زیر وجود دارد:
- بخش پروژستینی به نام دزوژسترل
- بخش استروژنی به نام اتینیل استرادیول
با توجه به ترکیبات این دارو، از آن در طیف وسیعی از مشکلات دیگر هم استفاده می‌شود. برای مثال، در اختلالات وابسته به هورمون‌های زنانه مانند آکنه ولگاریس، خونریزی دیسفانکشنال رحمی، دیسمنوره و اندومتریوز هم قابل استفاده است. اگر در حال آماده‌سازی بارداری هستید، نباید این قرص را برای درمان مشکلات دیگر مصرف کنید.
نام تجاری دارو چیست و به چه نام‌هایی در بازار موجود است؟
قرص دزولست که نام اصلی آن دزوژسترل؛ قرص اتینیل استرادیول (Desogestrel; Ethinyl Estradiol Tablets) است، با نام‌های تجاری مختلفی در بازار عرضه می‌شود. از جمله عناوینی که این دارو با آن‌ها در بازار به فروش می‌رسد، باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- دزوسپتیو
- مارولین
دزولست در طبقه‌بندی دارویی در نسل سوم قرص‌های ضدبارداری قرار می‌گیرد. در ابتدا شرکتی اسپانیایی این محصول را روانه بازار کرد. در حال حاضر، شرکت‌های داروسازی داخلی هم اقدام به تولید آن می‌کنند.
شکل‌های دارویی دزولست چیست؟
دزولست به شکل قرص قابل خریداری است. در هر قرص دزولست، ۰/۱۵ میلی‌گرم دزوژوسترول و ۳۰ میکروگرم اتینیل استرادیول وجود دارد. این قرص‌ها در بسته‌بندی‌های ۲۸عددی در بازار عرضه می‌شوند و دوره مصرفی ۲۱ روزه دارند. ۷ قرص آخر هم دارونما هستند.
نحوه عملکرد داروی دزولست چیست؟
قرص دزولست با مهار ترشح گنادوتروپینهای هیپوفیزی، مانع از تخمک‌گذاری می‌شود. این دارو می‌تواند روی غلظت ترشحات دهانه رحم و آندومتر اثر بگذارد و از ورود اسپرم به رحم جلوگیری کند. در واقع، با مصرف قرص، دیگر امکان لانه‌گزینی در رحم به وجود نمی‌آید. تغییراتی که این دارو روی رحم و مخاط آن ایجاد می‌کند، به شکل و شیوه عملکرد رحم در موارد مختلف دیگر هم کمک می‌کند. در نتیجه، باعث می‌شود که نتایجی مانند تغییر وضعیت پریود و تنظیم آن امکان‌پذیر باشد. یادتان نرود که این دارو از شما در برابر عفونت HIV (ایدز) یا سایر عفونت‌های مقاربتی (STI) محافظت نمی‌کند.
مزایای استفاده از قرص دزولست چیست؟
در صورتی که پزشک، استفاده از قرص دزولست را برایتان تجویز کند، امکان کنترل مشکلات متنوع هورمونی برایتان به وجود می‌آید. از جمله مزایای مصرف این قرص به موارد زیر دقت کنید:
- کنترل آکنه شدید
- تنظیم قاعدگی و کاهش خونریزی‌های شدید پریود
- درمان هیرسوتیسم(رشد بیش از حد موهای زائد در زنان به دلیل افزایش هورمون‌های مردانه)
دزولست می‌تواند علائم آندروژنیک مانند ریزش موی سر با الگوی مردانه، طاسی و افزایش چربی پوست را هم تحت کنترل درآورد.
چه افرادی نباید از داروی دزولست استفاده کنند؟
مصرف این دارو برای همه افراد مناسب نیست. اگر شرایط شما با یکی از موارد زیر همخوانی دارد، نباید به سراغ مصرف دزولست بروید. افرادی با ویژگی‌های زیر نمی‌توانند دزولست مصرف کنند:
- زنان باردار و شیرده
- افرادی با سابقه لخته‌شدن خون
- مبتلایان به بیماری‌های کبدی فعال
- اشخاص درگیر با بیماری‌های قلبی
در پایگاه اطلاع‌رسانی پزشکی وب‌مد (web-med) درباره مصرف این دارو نوشته شده:
خطر بروز این مشکلات جدی با افزایش سن و تعداد سیگارهایی که می‌کشید، افزایش می‌یابد. سیگار نکشید و از تنباکو استفاده نکنید.
افرادی که به یکی از اجزای تشکیل‌دهنده دارو حساسیت دارند هم نباید از آن استفاده کنند.
کارکرد قرص دزولست چیست؟
دزولست روی مدیریت مشکلات هورمونی و تنظیم آن‌ها اثر دارد. با سازوکاری که ارائه می‌کند، امکان جلوگیری از بارداری هم مقدور می‌شود. دزولست اثری روی وزن بدن ندارد و باعث چاقی نمی‌شود. حتی مصرف آن میزان سوخت و ساز کربوهیدرات‌ها و لیپیدها را هم بالا می‌برد. در واقع، نه تنها موجب افزایش وزن نمی‌شود، بلکه می‌تواند کلسترول بد را در بدن کاهش دهد. این قرص عوارضی دارد، اما احتمال وقوعشان معمولاً اندک است. از همین رو، یکی از بهترین محصولات هورمونی و ضدبارداری به شمار می‌رود.
دوز و نحوه مصرف دزولست چیست؟
بنا به علت مصرف دزولست باید نظر پزشک را درباره دوز و شیوه استفاده از آن رعایت کنید. اگر از این دارو برای جلوگیری از بارداری استفاده شود، به ۲۱ روز زمان برای مصرف نیاز خواهد بود. شروع دارو از روز نخست قاعدگی و با فاصله یک هفته از آخرین قرصی است که در بسته قبلی مصرف شده است. بسته‌بندی‌های این داروها معمولاً شامل ۲۸ عدد قرص هستند که ۷ عدد آخر، دارونما محسوب می‌شوند.
در صورت فراموشی مصرف یک دوز از قرص، چه باید کرد؟
اگر یک دوز را فراموش کردید، برای راهنمایی به برگه اطلاعات بیمار مراجعه کنید که همراه با دارو ارائه می‌شود. اگر بیش از یک قرص را فراموش کردید، ممکن است این دارو به اندازه کافی موثر نباشد و شاید نیاز به استفاده از سایر روش های جلوگیری از بارداری داشته باشید.
نگهداری داروی دزولست چگونه است؟
قرص دزولست را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کنید. این دارو باید در دمای اتاق بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد نگهداری شود. اگر تاریخ انقضای دارو رد شده، آن را دور بیاندازید و استفاده نکنید، چون اثرگذاری کافی را نخواهد داشت.
عوارض مصرف دزولست چیست؟
امکان بروز عوارض، بعد از مصرف هر دارو وجود دارد. با مصرف دزولست هم احتمال ایجاد عوارضی به شرح زیر وجود دارد. عوارض قرص ضد بارداری دزولست شامل موارد زیر است:
- ترشحات غیرمعمول واژن، خارش یا بو
- تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
- واکنش‌های آلرژیک
- بثورات پوستی
- تغییرات خلقی
- خارش، کهیر
- لخته شدن خون
- درد قفسه سینه
- مشکلات کیسه صفرا
- درد شدید معده، تهوع
- تهوع و استفراغ، تب
- افزایش فشار خون
- بیماری‌های کبد
- سکته مغزی
- سردرد
این فهرست ممکن است تمام عوارض جانبی احتمالی را توصیف نکند. امکان بروز عوارض دیگری هم وجود دارد.
تداخلات دارویی دزولست چیست؟
مصرف دزولست می‌تواند همراه با تداخلات دارویی با قرص‌ها و داروهای دیگر باشد. بنابراین، پیش از مصرف، حتماً قرص‌ها و مکمل‌های دیگری که استفاده می‌کنید، به پزشک اطلاع دهید. دکتر زنان با توجه به رژیم دارویی شما، امکان مصرف دزولست را بررسی می‌کند. این قرص با موارد زیر تداخل دارد:
- استامینوفن، آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای رفع عفونت، به ویژه ریفامپین، ریفابوتین، ریفاپنتین
- پنی‌سیلین‌ها یا تتراسایکلین‌ها، آپرپیتانت، اسید اسکوربیک (ویتامین C)، آتورواستاتین
- داروهای باربیتورات، مانند فنوباربیتال، بوسنتان، کاربامازپین، کافئین، کلوفیبرات،
- دوکسرکلسیفرول، فلبامات، آب گریپ فروت، هیدروکورتیزون
- داروهایی برای اضطراب یا مشکلات خواب، مانند دیازپام یا تمازپام
- روغن معدنی، مودافینیل، مایکوفنولات، نفازودون
- روزوواستاتین، سلژیلین، مکمل های ایزوفلاون سویا
- ریتوناویر یا سایر داروها برای عفونت HIV یا ایدز
- داروهای دیابت، از جمله پیوگلیتازون
- اکسکاربازپین، فنی توئین، پردنیزولون
- تاموکسیفن یا رالوکسیفن، تئوفیلین
- داروهای دیابت، از جمله پیوگلیتازون
- هورمون های تیروئید
- توپیرامات
- وارفارین
این فهرست کامل نیست و احتمال دارد که دزولست با موارد پرشمار دیگری هم در تداخل باشد.
موارد احتیاط مصرف دزولست چیست؟
در اولین سیکلی که این قرص‌ها را مصرف می‌کنید از یک روش دیگر پیشگیری از بارداری هم کمک بگیرید. اگر فکر می‌کنید باردار هستید، فوراً مصرف این دارو را قطع و به پزشک مراجعه کنید؛ پزشکی که می‌داند تخصص زنان و زایمان چیست و به شما در مسیر حفظ سلامت شما و جنین خبره است.
اگر این دارو را برای مشکلات مرتبط با هورمون مصرف می‌کنید، ممکن است چندین دوره مصرف طول بکشد تا بهبود وضعیت خود را مشاهده کنید. از نکات دیگری که باید رعایت کنید، به این موارد دقت داشته باشید:
| عارضه جانبی | توضیح | اقدامات احتیاطی |
|---|---|---|
| افزایش خطر لخته شدن خون و سکته مغزی | سیگار کشیدن به همراه قرص‌های ضدبارداری، به ویژه در زنان بالای ۳۵ سال، خطر لخته شدن خون و سکته مغزی را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. | ترک سیگار، مشورت با پزشک درباره روش‌های جایگزین پیشگیری از بارداری |
| حفظ آب در بدن و تورم | قرص‌های ضدبارداری می‌توانند باعث احتباس آب در بدن و در نتیجه تورم انگشتان، دست‌ها یا مچ پا شوند. | مصرف کم سدیم، افزایش فعالیت بدنی، مشورت با پزشک |
| افزایش فشار خون | مصرف این دارو ممکن است فشار خون را بالا ببرد. | منظم چک کردن فشار خون، مصرف داروهای کاهنده فشار خون تحت نظر پزشک |
| حساسیت به نور خورشید | قرص‌های ضدبارداری می‌توانند پوست را نسبت به نور خورشید حساس‌تر کنند. | استفاده از کرم ضد آفتاب با SPF بالا، پوشیدن لباس‌های محافظ، اجتناب از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید |
| تغییرات بینایی در استفاده کنندگان لنز تماسی | برخی از زنان ممکن است تغییراتی در بینایی خود هنگام استفاده از لنز تماسی تجربه کنند. | مشورت با متخصص چشم، بررسی مجدد نسخه لنزهای تماسی |
مصرف دزولست در بارداری و شیردهی
در دوران بارداری و شیردهی نباید به سراغ مصرف دزولست بروید. در این دوران‌ها، استفاده از این دارو با بروز عوارض خطرناک همراه می‌شود. اگر در طول مصرف هم باردار شدید، حتماً خیلی زود به متخصص زنان مراجعه کنید.
مصرف سرخود و اوردوز با قرص دزولست
اگر فردی بیش از حد دوز لازم، از این دارو مصرف کرده باشد و علائم جدی مانند غش‌کردن یا مشکل تنفسی دارد، باید سریعاً با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرد. علائم مصرف بیش از حد می‌تواند شامل تهوع و استفراغ شدید، خونریزی ناگهانی/غیر معمول واژینال هم باشد.
برای مصرف دزولست با چه دکتری مشورت کنید؟
برای مصرف انواع قرص ضد بارداری به دستورات پزشک توجه کنید. هرگز بدون مشورت، اقدام به استفاده دزولست یا هر قرص دیگری نکنید. با مراجعه به دکتر زنان می‌توانید اطلاعات کافی درباره نوع و دوز قرص مصرفی به دست بیاورید. ضمناً قرص دزولست از مواردی است که برای درمان بیماری‌های زنانه دیگر هم کاربرد دارد. بنابراین، برای دریافت مشاوره درباره مصرف داروی دزولست باید به متخصص زنان مراجعه کنید. یکی از بهترین روش‌ها برای شناسایی بهترین متخصصان این حوزه هم مراجعه به سامانه آنلاین دکتردکتر است. در آنجا، درباره سابقه پزشکان و تجربه بیماران قبلی آن‌ها می‌خوانید و می‌توانید از مورد دلخواهتان به طور اینترنتی وقت بگیرید. با مشورت و تجویز پزشک، اقدام به مصرف قرص دزولست ضد بارداری کنید.
منابع:
my.clevelandclinic.org
webmd.com
سوالات متداول قرص دزولست
خیر این قرص اضافه وزن و چاقی به همراه نمی‌آورد و مصرف آن مانند سایر قرص‌های هورمونی با چنین عارضه‌ای همراه نیست.
قرص دزولست برای کیست تخمدان هم کاربرد دارد و می‌تواند برخی مشکلات وابسته به اختلالات هورمونی را در زنان از بین ببرد.
اگرچه این قرص برای پیشگیری از بارداری کاربرد دارد، اما مصرف آن، حتی در بلندمدت نمی‌تواند موجب نازایی شود.
بله، برای درمان آکنه‌های شدید هم در صورت وجود علل هورمونی از قرص دزولست استفاده می‌شود.
قرص روکشدار دزولست برای عقب‌انداختن زمان پریود در هر ماه کاربرد دارد. در واقع، به خاطر داشتن مشخصات پروژسترونی و میزان مناسب استروژن در تنظیم و تغییر چرخه قاعدگی نقش دارد.
