باکتری‌ها، قارچ‌ها و عوامل التهاب‌آور می‌توانند باعث بروز عفونت مکرر واژن شوند. عفونت مکرر زنان دلایل دیگری هم دارد، برای مثال، بعضی از اختلالات پوستی یا تغییرات هورمونی هم موجب آن می‌شوند. از دلایل عفونت‌های مکرر می‌توانیم به واژینوز باکتریایی (Bacterial vaginosis) و عفونت‌های قارچی اشاره کنیم. برای درمان عفونت مکرر واژن باید به دکتر زنان مراجعه کنید. بعد از اینکه ریشه و علت این وضعیت مشخص می‌شود، از درمان‌هایی مانند انواع کرم‌ها، داروهای ضدقارچ و آنتی‌بیوتیک و روش‌های متنوع دیگر استفاده خواهد شد. گاهی اوقات هم پای عواملی مانند ابتلا به برخی از بیماری‌ها نظیر دیابت به میان است. در این مقاله، به علت این ماجرا می‌پردازیم و از روش‌های درمان آن، برایتان می‌گوییم.
در پایان، سوالات خود را از کارشناس مجله سلامتی و پزشکی دکتردکتر بپرسید تا به شما پاسخ دهد.
عفونت مکرر واژن چیست؟
بیشتر از ۷۰درصد از زنان در طول زندگی خود، دچار عفونت واژن می‌شوند. دلایل مختلفی هم در این زمینه نقش دارند. اما گاهی، ابتلا به این بیماری مداوم است. یعنی بعد از تجربه یک دوره عفونت و بهبود، دوباره وضعیت به شکل سابق می‌شود و عفونت به وجود می‌آید. عامل این عفونت‌های مکرر متنوع‌اند و با علائمی مانند خونریزی یا لکه‌بینی، ترشحات ناخوشایند و بدبو، خارش و تورم ناحیه واژن همراه‌اند. چنین مشکلی باعث می‌شود که کیفیت زندگی به‌شدت کاهش پیدا کند و در زمان ادرارکردن یا مقاربت هم عوارضی به وجود بیاید. برای تشخیص علت عفونت‌های مداوم و مکرر واژن، باید به پزشکی مراجعه شود که می‌داند تخصص زنان چیست و در این مسیر، آزمایش‌های تشخیصی لازم را انجام می‌دهد.
برای تشخیص مؤثر علت عفونت‌های مزمن واژن، معاینه‌ای فیزیکی انجام می‌شود و سوابق پزشکی بیمار، از جمله عفونت‌های قبلی و مقاربتی بررسی می‌شوند. آزمایش‌ها شامل دریافت نمونه‌ای از ترشحات یا بافت واژن و آزمایش pH هستند. هدف کلی از تشخیص و درمان، ایجاد تسکین و آرامش ناشی از درد و علائم عفونت‌های مزمن است.
علت عفونت مکرر زنان چیست؟
دلایل مختلفی باعث عفونت مکرر زنان می‌شوند. در واقع، عامل اصلی ابتلا به عفونت‌های واژینال معمولاً یا قارچی و انگلی‌اند یا این وضعیت به واسطه ابتلا به عفونت‌های باکتریایی و رشد بیش از حد باکتری‌های واژن به وجود می‌آید. در جدول زیر، نگاهی به انواع عفونت‌های واژینال خواهیم داشت:
| نوع عفونت | عامل ایجاد کننده | علائم اصلی | ترشحات | بو | سایر علائم |
|---|---|---|---|---|---|
| باکتریایی | باکتری‌های بیماری‌زا | ترشحات سفید، خاکستری یا سبز رنگ با غلظت کم | آبکی | شبیه به ماهی | التهاب، قرمزی |
| قارچی | قارچ کاندیدا | ترشحات سفید، غلیظ و تکه‌تکه‌شده | پنیر مانند | بدون بو یا بوی ملایم | خارش شدید |
| انگلی (تریکومونیازیس) | انگل تک‌یاخته‌ای | ترشحات فراوان به رنگ سبز یا خاکستری | کف‌آلود | بسیار بد | خارش، قرمزی، التهاب، درد هنگام ادرار یا رابطه جنسی |
برای تشخیص دقیق انواع عفونت واژن، مراجعه به پزشک و انجام آزمایش‌های لازم ضروری است. دلایل عفونت مکرر واژن در ادامه، شرح داده شده‌اند.
درمان ناقص عفونت اولیه
اگر به عفونت واژن مبتلا شوید و این وضعیت را به درستی پیگیری نکنید، احتمال بازگشت بیماری افزایش پیدا می‌کند. در واقع، طی‌نکردن دوره کامل درمان در وهله نخستِ ابتلا به انواع عفونت‌ها، موجب می‌شود که دوباره در آینده به نوعی از عفونت مبتلا شوید.
در پایگاه آکادمی پزشکان خانواده آمریکا (AAFP) آمده است:
عود و بازگشت عفونت‌های مختلف واژن به مدت دست‌کم، چهار دوره در طول یک سال، عفونت مکرر در نظر گرفته می‌شود.
پس اگر به عفونت واژینال دچار هستید، دوره درمان را به طور کامل، نزد پزشک پیگیری کنید.
رطوبت و نم
قارچ در شرایط مرطوب رشد می‌کند. با خشک نگه‌داشتن ناحیه تناسلی و پوشیدن لباس‌های تمیز و خشک باید مانع از ایجاد زمینه‌ای برای رشد قارچ‌ها شوید. پوشیدن لباس‌های نخی با بافت تنفس‌پذیر از روش‌هایی است که نمی‌گذارد، رطوبت و خیس‌شدن ناحیه تناسلی و واژن منجر به عفونت‌های مکرر شوند.
بارداری
در دوران بارداری، تغییرات هورمونی بستر مناسبی برای رشد میکروب‌ها فراهم می‌کنند. این تغییرات تعادل طبیعی باکتری‌های واژینال را به هم می‌زنند و باعث می‌شوند که عفونت‌های قارچی مانند کاندیدا قوت بگیرند. در این دوران، سیستم ایمنی بدن هم ضعیف‌تر از همیشه می‌شود و بدن نسبت به عفونت‌ها در حالت آسیب‌پذیری قرار می‌گیرد. ضمناً افزایش جریان خون در ناحیه لگن و تغییرات در pH واژن هم می‌توانند به رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها کمک کنند.
دیابت
قند خون بالا می‌تواند رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها را در واژن تسهیل کند. ضمن اینکه ابتلا به دیابت باعث ضعیف‌شدن سیستم ایمنی بدن هم می‌شود و آن را در معرض ابتلا به انواع عفونت قرار می‌دهد. زمانی که به دیابت مبتلا هستید، احتمالاً جریان خون در اندام‌های تناسلی هم کمتر می‌شود و افزایش خطر عفونت‌ها بالا می‌رود.
عفونت مکرر واژن چگونه درمان می‌شود؟
برخی از عفونت‌های واژن، مانند زگیل‌های تناسلی می‌توانند بدون درمان بهبود پیدا کنند. برخی دیگر، مانند کلامیدیا، سوزاک و تریکومونیازیس به درمان جدی نیاز دارند و اگر به‌موقع به آن‌ها رسیدگی نشود، عوارضی جدی به همراه می‌آورند. از عوارض چنین وضعیتی باید به مشکلات باروری، درد مزمن لگن ناشی از بیماری التهابی لگن و مشکلات دوران بارداری اشاره کنیم. درمان توصیه‌شده از سوی پزشک بستگی به نوع عفونت دارد. به همین دلیل، مراجعه به پزشک برای تشخیص صحیح، اهمیت بسیار زیادی دارد. در ادامه، از انواع روش‌های درمانی برای رفع چنین مشکلاتی می‌خوانید.
مصرف آنتی‌بیوتیک
آنتی‌بیوتیک‌ها برای واژینوز باکتریایی، کلامیدیا، سوزاک و تریکومونیازیس کاربرد دارند. این داروها می‌توانند عفونت را به سرعت از بین ببرند. معمولاً، آنتی‌بیوتیک‌هایی برای بیماران تجویز می‌شود که تا یک هفته به صورت خوراکی مصرف می‌شوند. اما برای واژینوز باکتریایی، از ژل یا کرم آنتی‌بیوتیکی هم استفاده می‌شود. این کرم و پمادها به طور موضعی در ناحیه واژن کاربرد دارند.
قرص‌های ضدقارچ برای برفک
برای رفع عفونت مکرر قارچی از داروهای ضدقارچ به مدت یک تا دو هفته استفاده می‌شود. کرم‌ها یا پمادهای موضعی برای واژن هم در این زمینه کاربرد دارند. این داروها برای دو تا سه روز استفاده می‌شوند. اگر باردار هستید و به عفونت‌های قارچی مبتلا شده‌اید، حتماً برای درمان باید زیر نظر پزشک قرار بگیرید.
درمان‌های خانگی
برخی از افراد سعی می‌کنند از درمان‌های خانگی مانند مصرف ماست پروبیوتیک و روغن درخت چای برای تسکین علائم انواعی از عفونت‌های واژن استفاده کنند. واقعیت این است که چنین درمان‌هایی پشتوانه علمی ندارند و امکان اثرگذاری‌شان اندک است. ضمن اینکه شاید عوارضی به همراه داشته باشند که از آن‌ها بی‌خبر هستید. برای مثال، احتمال دارد که روغن درخت چای و سایر روغن‌های مشابه پوست را تحریک کنند و در واقع به وخیم‌ترشدن علائم دامن بزنند. بهتر است، از استفاده از این‌ها خودداری کنید.
لیزردرمانی
لیزر درمانی به طور مستقیم برای درمان عفونت‌های واژن استفاده نمی‌شود. لیزر فقط در بهبود علائم مرتبط با برخی عفونت‌ها، مانند التهاب و خارش مفید است و به تنهایی عاملی برای از یبن‌بردن انواع عفونت مکرر واژن نیست. از تاباندن لیزر به واژن برای کاهش التهاب و خارش ناشی از برخی عفونت‌ها استفاده می‌شود. با آن، فرصتی برای تحریک سیستم ایمنی بدن در ناحیه واژن، جهت مبارزه با عفونت‌ها هم پیش می‌آید. ضمناً لیزر می‌تواند گردش خون در ناحیه واژن را بهبود دهد و به ترمیم بافت‌ها کمک کند. عفونت‌های قارچی، باکتریایی و ویروسی با لیزر درمان نمی‌شوند و در واقع، برای رفع آن‌ها به داروهای اختصاصی هرکدام از وضعیت‌ها نیاز است. عفونت‌های انتقال‌یافته از راه رابطه جنسی هم به مصرف دارو برای درمان نیازمندند.
برای درمان عفونت مکرر زنان به چه دکتری مراجعه کنید؟
اگر دچار عفونت مکرر زنان می‌شوید، باید به دکتر زنان مراجعه کنید. متخصصان این حوزه با کشف علت عفونت مکرر واژن به درمان و بعد پیشگیری از ابتلای دوباره به این وضعیت کمک می‌کنند. بنا به اینکه علت عفونت مکرر واژن، باکتری، قارچ، تریکوموناس یا هر عامل دیگری است، از درمان‌های دارویی و غیردارویی مناسب استفاده می‌شود. گاهی اوقات هم عامل عفونت‌ها و بیماری زنان وضعیتی است که در آن قرار دارند. برای مثال، بارداری یا مبتلاشدن به بیماری دیابت هم می‌تواند محرکی در دچارشدن به بیماری‌های دستگاه تناسلی باشد. برای درمان عفونت مکرر واژن می‌توانید به سامانه دکتردکتر مراجعه کنید. در این پلتفرم اینترنتی، امکان بررسی سوابق پزشکان مختلف و مطالعه نظرات بیماران قبلی آن‌ها وجود دارد. پس از انتخاب بهترین گزینه، فرصت دریافت وقت و نوبت به شکل اینترنتی هم وجود دارد.
منابع:
webmd.com
pennstatehealth.org
bcm.edu
سوالات متداول عفونت مکرر وازن
برای جلوگیری از ابتلای مکرر به عفونت واژن زنان، رعایت حفظ بهداشت فردی، شستن روزانه ناحیه تناسلی با آب ولرم و صابون ملایم، استفاده از لباس زیر نخی، استفاده‌نکردن از محصولات بهداشتی معطر، تقویت سیستم ایمنی بدن و درمان به موقع عفونت‌های ادراری مفید خواهد بود.
بله، این کار باعث کاهش تماس واژن با باکتری‌های احتمالی به دستگاه تناسلی زنان می‌شود و نمی‌گذارد که عفونت احتمالی سریع انتقال پیدا کند.
درمان عفونت مکرر زنان به نوع عفونت بستگی دارد. گاهی استفاده از داروهای ضدقارچ و گاهی هم مصرف آنتی‌بیوتیک یا کرم‌های موضعی لازم است.
اگر علائم عفونت واژن را دارید، بهتر است سریعاً به پزشک مراجعه کنید. پزشک با انجام معاینه و آزمایش‌های لازم، علت دقیق عفونت را تشخیص می‌دهد و درمان مناسب را تجویز می‌کند.
