بررسی روش‌های فوری درمان سوزش فلفل در نقاط مختلف بدن

درمان سوزش فلفل، مجموعه‌ای از روش‌های فوری برای کاهش سوزش ناشی از تماس با فلفل است. استفاده از یخ، شستن محل سوزش با شیر، استفاده از الکل و… از جمله روش‌های درمان سوزش با فلفل هستند. برخلاف تصور عموم، فلفل نه‌تنها باعث سوزش دهان می‌شود، بلکه نقاط دیگری از بدن همچون چشم‌ها، پوست و بینی را نیز درگیر می‌کند.

از آنجا که سوزش نواحی مختلف بدن با فلفل بسیار متداول است، در ادامه این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، به بررسی راه‌های درمان آن پرداخته‌ایم.

اگر سوالی دارید، می‌توانید در انتها و در بخش نظرات بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.

درمان سوزش پوست با فلفل

کپسایسین موجود در فلفل‌های چیلی یا هالوپینو، باعث سوزش پوست، مخصوصا پوست صورت و بدن، می‌شود. این ماده، گیرنده‌های درد در پوست را تحریک می‌کند. شستشوی محل سوزش با آب و صابون، استفاده از خمیر جوش شیرین یا ماساژ با ژل آلوئه ورا، از جمله روش‌های درمان سوزش پوست با فلفل هستند. 

به گفته وبسایت kaiserpermanente، 

بهترین روش برای درمان حساسیت پوستی به فلفل تند، شست‌وشوی ناحیه با صابون و آب، سپس مالیدن مقدار زیادی روغن نباتی به مدت حداقل 1 ساعت است. اگر احساس سوزش در دست‌ها باشد، دست‌ها را به مدت یک ساعت در روغن نباتی غوطه‌ور کنید.

در ادامه، راه‌های مختلف درمان سوزش با فلفل در نقاط مختلف بدن را بررسی خواهیم کرد.

درمان سوزش فلفل روی دست 

 برای درمان سوزش و حساسیت پوستی ناشی ازتماس با فلفل، می‌توانید از این روش‌ها استفاده کنید:

• الکل (غیرخوراکی)؛ استفاده از الکل ایزوپروپیل، بعد از شستشو با آب و صابون، به تجزیه کپسایسین کمک می‌کند.
• روغن نباتی؛ روغن‌های خوراکی می‌توانند کپسایسین را رقیق کرده و سوزش ناشی از آن را کاهش دهند.
• سرکه؛ خاصیت اسیدی سرکه می‌تواند آلکالینیته کپسایسین را خنثی کند.

با این روش‌های ساده می‌توانید به از بین بردن تندی فلفل روی دست کمک کنید. 

پماد برای رفع سوزش دست با فلفل تند

ژل آلوئه‌ورا یا کرم هیدروکورتیزون با داشتن خاصیت ضدالتهابی، به رفع سوزش فلفل و تحریک پوست کمک می‌کنند. از پمادهای کاربردی دیگر در این زمینه باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• پماد ویتامین E؛ کمک به ترمیم پوست
• لوسیون کالامین؛ برای کاهش قرمزی و خارش
• کرم حاوی لیدوکائین؛ بی‌حسی موقت و کاهش درد
• کرم‌های مرطوب‌کننده قوی (مثل وازلین یا لانولین)؛ ایجاد لایه محافظ روی پوست

این محصولات ضد التهاب و مرطوب‌کننده باعث کاهش تحریک عصبی ناشی از کپسایسین می‌شوند و در عرض ۳۰ دقیقه تا چند ساعت، تسکین و آرامش به‌همراه می‌آورند.

اثر سوزش دست با فلفل چقدر طول می‌کشد؟

مدت زمان سوزش دست با فلفل، بسته به میزان حساسیت فرد و نوع فلفل، از چند دقیقه تا یک ساعت طول خواهد کشید. اگر پوست فرد خیلی حساس یا تندی فلفل خیلی زیاد باشد، این مدت زمان طولانی‌تر هم می‌شود. در بیشتر موارد، با شست‌وشو و استفاده از درمان‌های خانگی یا پمادهای ضدالتهاب، سوزش در عرض ۳۰ تا ۴۵ دقیقه، به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش پیدا می‌کند. 

درمان سوزش صورت در اثر تماس با فلفل

برای درمان سوزش فلفل روی صورت، از روش‌های زیر استفاده کنید. این توصیه‌های کاربردی می‌توانند خیلی زود و سریع مشکل سوزش با فلفل را از بین ببرند:

• شستشو با شیر؛ شیر با چربی موجود در خود، کپسایسین را خنثی می‌کند.
• استفاده از روغن گیاهی؛ روغن‌هایی مانند روغن زیتون، به کاهش سوزش کمک کنند.
• شستشوی با سرکه؛ سرکه می‌تواند اثر سوزش را کاهش دهد.

این روش‌ها، سوزش را ظرف چند دقیقه تسکین می‌دهند و بسیار کاربردی هستند.

پماد برای درمان سوزش پوست صورت در اثر تماس با فلفل

علاوه بر کرم هیدروکورتیزون و آلوئه‌ورا، می‌توانید از پماد لوسیون کالامین استفاده کنید. قبل از استفاده از هر کرم یا پمادی، ابتدا آن را روی بخش کوچکی از پوست امتحان کنید تا از بروز حساسیت جلوگیری کنید. اگر حساسیت یا عوارض دیگری مشاهده کردید، از مصرف آن خودداری کرده و با دکتر پوست آنلاین مشورت کنید.

برای رفع تندی فلفل در دهان چه باید کرد

برای درمان تندی فلفل روی زبان، اقدامات زیر را انجام دهید. بنا به امکانات در دسترس و شرایطی که دارید، یکی از این شیوه‌های کاربردی را انتخاب و استفاده کنید.

 در هنگام سوختگی با فلفل، از مصرف آب خودداری کنید زیرا کپسایسین در آب حل نمی‌شود و سوزش در دهان پخش می‌شود.

ترفندهایی برای جلوگیری از سوزش دهان بعد از خوردن فلفل 

برای رفع سوزش دهان با فلفل، قبل از خوردن فلفل، لبنیاتی مانند شیر یا ماست مصرف کنید. همچنین، خوردن غذاهای نشاسته‌ای مثل برنج یا نان و استفاده از روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون می‌تواند احتمال سوزش را کاهش دهد. قبل از خوردن فلفل،از نوشیدن آب خودداری کنید؛زیرا باعث پخش شدن کپسایسین و تشدید سوزش می‌شود.

درمان سوزش معده بعد از خوردن فلفل

سوزش دهان ممکن است گاهی تنها ناشی از مصرف مواد تند مانند فلفل باشد، اما در برخی افراد این احساس به‌طور مداوم و بدون محرک غذایی رخ می‌دهد که می‌تواند نشانه‌ای از سندرم سوزش دهان باشد. در چنین شرایطی، بررسی علت زمینه‌ای و افتراق آن از تحریکات موقتی مانند مصرف فلفل اهمیت دارد.

با مصرف فلفل، اسید معده تحریک شده و سوزش معده ایجاد می‌شود. برای رفع این سوزش، می‌توانید علاوه‌بر مصرف لبنیات و غذاهای نشاسته‌ای، از روش‌های زیر استفاده کنید:

 پس از سوختگی معده با فلفل، از دراز کشیدن خودداری کنید و به مدت ۳۰ دقیقه تا یک ساعت، در حالت ایستاده یا نشسته بمانید.

رفع سوزش فلفل در چشم

برای درمان سوزش چشم ناشی از فلفل، اقدامات زیر را انجام دهید. این توصیه‌ها می‌توانند خیلی سریع، شما را از دست سوزش ناخوشایند پوست و چشم با فلفل خلاص کنند.

استفاده از موادی مانند شیر یا روغن غیراستریل، برای شستشوی چشم، می‌تواند منجر به عفونت شود. به این مورد در رفع سوزش فلفل در چشم دقت کنید. 

 از دست زدن یا مالیدن چشم اجتناب کنید، زیرا با این کار، سوزش را افزایش می‌دهید. همچنین اگر علائمی مانند درد، قرمزی شدید یا تاری دید، داشتید، فوراً به متخصص چشم مراجعه کنید. 

رفع سوزش اثر فلفل در بینی

دست زدن با دست آغشته به فلفل یا بوییدن فلفل تند، باعث سوزش بینی می‌شود. برای از بین بردن کپسایسین (ماده فعال فلفل تند) در بینی، اقدامات زیر توصیه می‌شود:

• شستشوی بینی با محلول نمکی؛ به پاکسازی کپسایسین و کاهش سوزش کمک کند.
• استفاده از کمپرس سرد؛ به تسکین التهاب و سوزش کمک می‌کند.

بدیهی است که مالش بینی، استفاده از مواد غیراستریل و استفاده از آب، کپسایسین را به نقاط دیگر منتقل می‌کند و روی تسکین آن، اثری ندارد. 

رفع سوزش اسپری فلفل

ممکن است علاوه بر گیاه فلفل با ابزاری مانند اسپری فلفل دچار سوزش شوید. برای درمان اسپری فلفل هم می‌توانید از روش‌های فوق استفاده کنید و هرگز برای آرام کردن صورت، روی چشم‌ها و صورت خود آب نریزید. 

اسپری فلفل حاوی کپسایسین زیادی است و برای همین باعث سوزش شدید پوست، چشم‌ها و مجاری تنفسی می‌شود. در صورت تماس آن با پوست و چشم، باید سریعاً اقدام کنید:

• ابتدا از محیط آلوده دور شوید و در هوای آزاد قرار بگیرید تا راحت‌تر نفس بکشید.
• لباس‌های آلوده را فوراً  از بدن خارج کنید تا از پخش بیشتر ماده روی پوست جلوگیری شود.
• برای پوست صورت یا بدن، از محلول ملایم (شامپو بچه یا محلول شست‌وشوی بدون عطر) و آب ولرم استفاده کنید. آب داغ یا مالیدن شدید نفوذ کپسایسین را بیشتر می‌کند.
• برای شستن چشم‌ها، به‌جای آب لوله‌کشی، از محلول نمکی استریل یا آب مقطر استفاده کنید و به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه، آن‌ها را بشویید.

برای تسکین پوست، از کمپرس سرد، ژل آلوئه‌ورا یا کرم هیدروکورتیزون استفاده کنید و از مالیدن چشم یا پوست خودداری کنید، چون باعث پخش و تحریک بیشتر می‌شود. اگر دچار تنگی نفس، تاری دید یا درد شدید شده‌اید، سریعاً به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید.

چرا فلفل می‌سوزاند و باعث احساس سوزش می‌شود؟

احساس سوزش، ناشی از مزه فلفل نیست بلکه به دلیل وجود ماده‌ای به نام کپسایسین (Capsaicin) است. این ماده به پروتئین‌هایی با نام TRPV1 متصل می‌شود که وظیفه تشخیص حرارت را دارند. مغز، با فعال شدن این پروتئین‌ها، پیامی مبنی بر وجود حرارت یا آسیب دریافت می‌کند و باعث احساس سوزش و درد می‌شود.

جالب است بدانید که این فرآیند، مشابه زمانی است که هنگام تماس دست با اجاق داغ رخ می‌دهد. در این حالت نیز، مغز تصور می‌کند که بدن در حال سوختن است. احساس سوزش و درد، مکانیسم دفاعی طبیعی بدن، برای جلوگیری از آسیب‌های جدی است. 

فلفل، برای محافظت از خود، از ماده کپسایسین بهره می‌برد زیرا با طعم تند و سوزاننده‌ای که دارد، از جویده شدن و نابودی توسط پستانداران، جلوگیری می‌کند. پرندگان به کپسایسین حساس نیستند و دانه‌های فلفل را بدون آسیب رساندن، مصرف می‌کنند. دانه‌های فلفل، از طریق مدفوع پرندگان، پخش شده و در مناطق دیگر، رشد می‌کنند.

چگونه می‌توان از سوزش فلفل جلوگیری کرد؟

برای درمان سوزش فلفل تند، بهتر است هنگام تماس با آن، از دستکش استفاده کنید. به یاد داشته باشید که شستن دست‌ها، پس از دست زدن به فلفل، ضروری است. در صورت تماس دست آغشته به فلفل با چشم، فوراً آن را با آب سرد بشویید. 

راه‌های جلوگیری از سوزش پوست در اثر تماس با فلفل

برای جلوگیری ازعوارض فلفل تند روی پوست، علاوه‌بر استفاده از دستکش، طبق مراحل زیر را هم طی کنید تا زودتر و بهتر نتیجه بگیرید:

• شستشوی دقیق پس از تماس؛ پس از تماس با فلفل، دست‌ها و سایر نواحی پوست را با صابون و آب گرم بشویید تا کپسایسین از سطح پوست پاک شود.

• استفاده از روغن یا الکل؛ در صورت بروز سوزش، می‌توانید از روغن زیتون یا الکل برای شستشوی ناحیه آسیب‌دیده استفاده کنید، چرا که این مواد کپسایسین را حل می‌کنند.

• اجتناب از لمس صورت یا چشم‌ها؛ پس از کار با فلفل، از لمس صورت یا چشم‌ها خودداری کنید تا از انتقال سوزش به این نواحی جلوگیری شود.

• استفاده از جوش شیرین یا خمیر نشاسته ذرت؛ نشاسته می‌تواند روغن فلفل را از پوست شما بیرون بکشد که در این صورت می‌توانید با شستن یا خنثی کردن آن، سوزش را از بین ببرید.

همچنین، مالیدن یک پنبه آغشته به شیر یا ماست، می‌تواند سوزش ناشی از فلفل را کاهش دهد.

اگر سوزش در اثر تماس با فلفل رفع نشد، باید به پزشکان کدام تخصص مراجعه کرد؟

اگر اقداماتی که در بخش‌های بالاتر برای درمان سوزش فلفل گفته شد را انجام دادید و باز هم نتیجه نگرفتید، ابتدا به یک پزشک عمومی مراجعه کنید تا بسته به نیازتان، شما را به دکتر پوست یا آلرژی برای رفع سوزش فلفل، ارجاع دهد.

برای ثبت نوبت با بهترین پزشکان ایران، می‌توانید از سامانه نوبت دهی آنلاین دکتردکتر استفاده کنید و حضوری یا غیرحضوری، با پزشک مشورت کنید.

منابع:

pepperscale.com

chilipeppermadness.com

snexplores.org

سوالات متداول رفع سوزش فلفل