ویتامین K؛ موارد مصرف، عوارض جانبی و منابع

ویتامین K به گروهی از ویتامین های محلول در چربی اطلاق می شود که در لخته شدن خون، متابولیسم استخوان و تنظیم سطح کلسیم خون نقش دارند. بدن برای تولید پروترومبین، پروتئین و فاکتور انعقادی که در لخته شدن خون و متابولیسم استخوان مهم است، به ویتامین K نیاز دارد. افرادی که از داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین یا کومادین استفاده می کنند، نباید بدون مشورت با پزشک، مصرف اضافی ویتامین K را شروع کنند.

کمبود این ویتامین نادر است، اما در موارد شدید، می تواند زمان لخته شدن را افزایش دهد و منجر به خونریزی بیش از حد شود. ویتامین K1 یا فیلوکینون از گیاهان می آید. این نوع اصلی منبع مطمئن ویتامین K رژیمی است. منبع کمتر ویتامین K2 یا مناکینون است که در برخی از غذاهای حیوانی و تخمیری وجود دارد.

کاربردهای ویتامین K

فیلوکینون که به عنوان ویتامین K1 نیز شناخته می شود، در گیاهان یافت می شود. وقتی مردم آن را می‌خورند، باکتری‌های روده بزرگ آن را به شکل ذخیره‌سازی آن یعنی ویتامین K2 تبدیل می‌کنند. این ویتامین در روده کوچک جذب شده و در بافت چربی و کبد ذخیره می شود.

بدون ویتامین K، بدن نمی تواند پروترومبین، یعنی یک عامل لخته کننده که برای لخته شدن خون و متابولیسم استخوان ضروری است را تولید کند. به احتمال زیاد نوزادان و کسانی که به دلیل سندرم روده کوتاه، فیبروز کیستیک، بیماری سلیاک یا کولیت اولسراتیو، مشکل سوء جذب  دارند، بیشتر است.

در نوزادان به طور معمول ویتامین K تزریق می کنند تا آن ها را از خونریزی در جمجمه که می تواند کشنده باشد، محافظت کنند.

دریافت میزان توصیه شده کافی برای ویتامین K به سن و جنسیت بستگی دارد. زنان 19 ساله و بالاتر باید 90 میکروگرم mcg) ) در روز و مردان باید 120 میکروگرم مصرف کنند.

فواید ویتامین K

ویتامین K به طرق مختلف برای بدن مفید است.

سلامت استخوان

به نظر می رسد بین مصرف کم ویتامین K و پوکی استخوان ارتباط وجود دارد. چندین مطالعه نشان داده اند که ویتامین K از حفظ استخوان های قوی حمایت می کند، تراکم استخوان را بهبود می بخشد و خطر شکستگی را کاهش می دهد. با این حال، تحقیقات این موضوع را تایید نکرده است.

سلامت شناختی

افزایش سطح ویتامین K خون با بهبود حافظه اپیزودیک در افراد مسن مرتبط است. در یک مطالعه، افراد سالم بالای 70 سال با بالاترین سطوح خونی ویتامین K1 بالاترین عملکرد حافظه اپیزودیک کلامی را داشتند.

سلامت قلب

ویتامین K ممکن است با جلوگیری از معدنی شدن، جایی که مواد معدنی در شریان‌ها تجمع می‌یابند، به کاهش فشار خون کمک کند. این کار قلب را قادر می سازد تا خون را آزادانه در بدن پمپاژ کند. کانی سازی به طور طبیعی با افزایش سن اتفاق می افتد و یک عامل خطر اصلی برای بیماری های قلبی است. همچنین نشان داده شده است که مصرف کافی ویتامین K خطر سکته را کاهش می دهد.

منابع ویتامین K

ویتامین K1 به مقدار زیاد در سبزیجات سبز برگ مانند کلم پیچ و چغندر وجود دارد. منابع دیگر عبارتند از روغن های گیاهی و برخی میوه ها. منابع منانوکین یا K2 شامل گوشت، محصولات لبنی، تخم مرغ و “ناتو” ژاپنی است که از دانه های سویا تخمیر شده تهیه می شود. در اینجا چند نمونه از منابع غذایی ویتامین K آورده شده است:

•  10 شاخه جعفری حاوی 90 میکروگرم (mcg) ویتامین K  است.
• یک وعده 3 اونس ناتو حاوی 850 میکروگرم است.
• نصف فنجان سبزی کولارد منجمد و آب پز حاوی 530 میکروگرم است.
• یک فنجان اسفناج خام حاوی 145 میکروگرم است.
• 1 قاشق غذاخوری روغن سویا حاوی 25 میکروگرم است.
• نصف فنجان انگور حاوی 11 میکروگرم است.
• یک تخم مرغ آب پز سفت حاوی 4 میکروگرم است.

اعتقاد بر این است که اکثر بزرگسالان به اندازه کافی ویتامین K مصرف می کنند.

برخی از غذاهای حاوی ویتامین K

این دستور العمل های سالم توسط یک متخصص تغذیه ایجاد شده است. این غذاها می توانند مصرف ویتامین K شما را افزایش دهند:

• هالیبات پخته با کلم پیچ سیر و بادام هندی برشته شده
• لازانیا اسفناج
• کلم بروکسل برشته شده با آووکادو برشته شده
• سالاد اسفناج پستو

چربی های رژیمی جذب ویتامین K را افزایش می دهند، بنابراین یک سالاد از برگ های سبز و روغن زیتون هم ویتامین K را تامین می کند و هم به جذب بدن کمک می کند.

خطرات و عوارض جانبی ویتامین K

هیچ حد بالای قابل تحملی برای ویتامین K تعیین نشده است. مسمومیت نادر است و بعید است که از خوردن غذاهای حاوی ویتامین K ایجاد شود.

با این حال، مصرف هر نوع مکملی می تواند منجر به مسمومیت شود. ویتامین K می تواند با چندین داروی رایج از جمله رقیق کننده های خون، ضد تشنج ها، آنتی بیوتیک ها، داروهای کاهش دهنده کلسترول و داروهای کاهش وزن تداخل داشته باشد.

رقیق کننده های خون، مانند وارفارین، برای جلوگیری از لخته شدن خون که ممکن است جریان خون به مغز یا قلب را مسدود کند، استفاده می شود. آنها با کاهش یا تاخیردر توانایی لخته شدن ویتامین K عمل می کنند. افزایش یا کاهش ناگهانی دریافت ویتامین K می تواند با اثرات این داروها تداخل داشته باشد. ثابت نگه داشتن ویتامین K روزانه می تواند از این مشکلات جلوگیری کند.

داروهای ضد تشنج اگر در دوران بارداری یا در دوران شیردهی مصرف شوند، می توانند خطر کمبود ویتامین K را در جنین یا نوزاد افزایش دهند. نمونه هایی از داروهای ضد تشنج فنی توئین و دیلانتین هستند.

داروهای کاهش دهنده کلسترول در جذب چربی اختلال ایجاد می کنند. چربی رژیم غذایی برای جذب ویتامین K ضروری است، بنابراین افرادی که از این دارو استفاده می کنند ممکن است خطر کمبود بیشتری داشته باشند.

هر کسی که هر یک از این داروها را مصرف می کند باید با پزشک خود در مورد مصرف ویتامین K صحبت کند.برای دریافت نوبت پزشکان متخصص می توانید به سایت نوبت دهی پزشکان دکتردکتر مراجعه کنید

بهترین راه برای اطمینان از اینکه بدن دارای مواد مغذی کافی است، مصرف یک رژیم غذایی متعادل همراه با میوه و سبزیجات فراوان است. مکمل ها فقط باید در صورت کمبود و تحت نظارت پزشک استفاده شوند.

منبع: medicalnewstoday