مدفوع زرد رنگ به دلایل مختلفی همچون مشکلات گوارشی، عفونتهای رودهای یا اختلالات کبدی رخ می‌دهد. البته اختلال در عملکرد پانکراس، رژیم غذایی پرچرب و استرس هم میتوانند علت روشن شدن رنگ مدفوع باشند. در این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر به بررسی علل مختلف وقوع این عارضه، از تغییرات رژیمی تا بیماریهای جدی‌تر مانند سلیاک و ژیاردیازیس پرداخته‌ایم. همچنین، به نکات مهمی در مورد روش‌های درمان و زمان مراجعه به پزشک اشاره کرده‌ایم.
در انتها اگر سوالی در این مورد دارید، در قسمت نظرات بنویسید. کارشناس سلامتی دکتردکتر به آن پاسخ می‌دهد.
مدفوع زرد رنگ در بزرگسالان نشانه چیست؟
مدفوع زرد رنگ در بزرگسالان میتواند ناشی از عوامل مختلفی همچون رژیم غذایی و استرس باشد. همچنین، بیماری‌هایی مانند سلیاک و عفونتهای رودهای مانند ژیاردیازیس مدفوع زرد ایجاد می‌کنند. اگر مدفوع زرد به مدت طولانی ادامه یابد یا با علائم دیگری مانند درد شکم یا اسهال همراه باشد، باید به متخصص گوارش مراجعه کرد. در ادامه، به انواع علت روشن شدن رنگ مدفوع پرداخته‌ایم:
مصرف بیش از حد چربی‌ها
مصرف زیاد غذاهای چرب مانند غذاهای فرآوری‌شده یا سرخ‌شده هضم غذا را دشوارتر می‌کند. این نوع غذاها حتی در افراد با سیستم گوارشی نسبتا سالم، به سرعت در مجرای روده جریان یافته و میتوانند مدفوع را زرد کرده و گاهی به آن حالت شل و آبکی بدهند. با این حال، در شرایطی که هضم چربی‌ها توسط سیستم گوارش با اختلال مواجه شود، وقوع این عارضه شایع‌تر خواهد بود. برای بهبود، باید مصرف محصولات غذایی چرب و فرآوری‌شده را کاهش داد. بهبودی معمولا در عرض ۲ تا ۳ روز پس از تغییر رژیم غذایی حاصل میشود.
عفونت رودهای
عفونتهای رودهای با علائمی مانند درد شکم و اسهال همراه هستند. در این شرایط، روده‌ها به دلیل التهاب، قادر به جذب کافی چربی غذای مصرفی نیستند؛ به‌همین‌خاطر مدفوع زرد میشود. شایع‌ترین نوع عفونت از باکتری E.coli است که در اثر مصرف گوشت نیم‌پز و غذا یا آب آلوده انتقال می‌یابد. در صورت وجود عفونت، باید مقدار زیادی آب نوشید و غذاهایی با هضم آسان مانند میوه، برنج سفید آب‌پز، ماهی و گوشت سفید را در رژیم غذایی قرار داد.
بیماری سلیاک
بیماری سلیاک، توانایی جذب مواد مغذی در روده کوچک را مختل می‌کند. این بیماری باعث میشود مدفوع رنگی زرد، چرب، بدبو و پف‌دار داشته باشد که به آن استئاتوره می‌گویند.
براساس مطالعات منتشر شده در وب‌سایت انتشارات پزشکی WebMd آمریکا،
اگر به بیماری سلیاک مبتلا هستید، بدن شما نمی‌تواند پروتئین گلوتن موجود در گندم، جو و چاودار را تحمل کند. در صورت ابتلا به این بیماری و مصرف غذاهای حاوی گلوتن مانند بسیاری از نان‌ها، پاستاها و کلوچه‌ها روده‌های شما آنطور که باید کار نمی‌کند.
رعایت یک رژیم غذایی بدون گلوتن میتواند به مدیریت این علائم کمک کرده و باعث بهبودی روده و بازگشت جذب طبیعی مواد مغذی شود.
مشکلات پانکراس
اختلال در لوزالمعده منجر به هضم ضعیف غذا میشوند که در نتیجه آن، مدفوع به سفید یا زرد تغییر رنگ داده شناور و کف‌آلود خواهد شد. مشکلاتی همچون پانکراتیت، سرطان پانکراس، فیبروز کیستیک یا انسداد مجاری پانکراس تغییر رنگ و حالت مدفوع را به دنبال دارند. همچنین، این اختلالات با درد شکم، ادرار تیره، هضم نادرست غذا، حالت تهوع و کاهش وزن همراه خواهند بود.
بیماریهای کبد یا کیسه صفرا
بیماریهای کبدی میتوانند باعث ایجاد مدفوع زرد شوند؛ زیرا در این شرایط تولید یا جریان صفرا با اختلال مواجه میشود. صفرای تولیدشده توسط کبد برای هضم چربی‌ها ضروری است و رنگ قهوه‌ای و طبیعی مدفوع را ایجاد می‌کند. بیماری‌هایی مانند سیروز کبدی، هپاتیت، انسداد مجاری یا سنگ کیسه صفرا با ایجاد اختلال در ترشح صفرا باعث میشوند صفرا به اندازه کافی به روده‌ها نرسد. این کمبود، باعث ناتوانی در جذب چربی‌ها و ایجاد مدفوع زرد و چرب خواهد شد.
ژیاردیازیس
ژیاردیازیس، یک عفونت رودهای است که توسط یک انگل میکروسکوپی به نام ژیاردیا لامبلیا ایجاد میشود. این انگل میتواند علائمی مانند اسهال انفجاری و زرد رنگ، بدبو، حالت تهوع، سردرد، کم‌آبی بدن و کاهش وزن ایجاد کند. اگر این علائم ظاهر شد، حتما باید به متخصص گوارش مراجعه کنید. متخصص در این شرایط، آزمایش مدفوع را برای تایید وجود این انگل و شروع درمان مناسب تجویز خواهد کرد.
استرس
استرس یا اضطراب زیاد، با ایجاد اختلال در عملکرد دستگاه گوارش، توانایی بدن برای هضم غذا را کاهش می‌دهد. در این شرایط، حرکات روده افزایش یافته، مواد مغذی به درستی جذب نمی‌شوند و فرد به عارضه اسهال یا مدفوع زرد رنگ مبتلا خواهد شد. مدیریت استرس، موثرترین درمان برای این شرایط است.
مدفوع زرد رنگ در کودکان نشانه چیست؟
مدفوع زرد رنگ در کودکان از عوامل مختلفی همچون تغییرات در رژیم غذایی تا مشکلات پزشکی را شامل میشود. روشن شدن رنگ مدفوع در اثر عواملی همچون تغییر در رژیم غذایی یا تغذیه با شیر مادر کاملا طبیعی بوده و جای نگرانی ندارد. در ادامه، به مهم‌ترین دلایل ابتلای کودکان به این عارضه اشاره کرده‌ایم:
- عوامل تغذیه‌ای؛ مصرف غذاهایی با رنگدانه‌های زرد مانند سیب‌زمینی شیرین یا هویج
- شیر مادر؛ مدفوع خردلی یا زرد رنگ به دلیل تغذیه با شیر مادر
- اختلالات جذب؛ زرد و چرب شدن مدفوع در شرایطی مانند بیماری سلیاک و ناتوانی بدن برای جذب درست مواد مغذی
- ژیاردیا؛ مدفوع آبکی زرد و بدبو به دلیل ابتلا به عفونت رودهای توسط انگل ژیاردیا
- مشکلات کبد یا کیسه صفرا؛ اختلال در تولید یا جریان صفرا در شرایطی مانند انسداد صفراوی
عوارض روشن شدن رنگ مدفوع چیست؟
در‌حالی‌که، مدفوع زرد اغلب نگران‌کننده نیست؛ اما گاهی تغییر رنگ مدفوع چه به شکل مدفوع سبز یا زرد، به‌ویژه همراه با سایر علائم، نشان‌دهنده مشکلات جدی خواهد بود. عوارض احتمالی این وضعیت شامل موارد زیر هستند:
- اختلالات جذب مواد مغذی؛ کمبود ویتامین‌های محلول در چربی (ویتامین A، ویتامین E، ویتامین D و ویتامین K)کمبود آهن و مشکلات استخوانی در اثر بیماری‌هایی مانند سلیاک یا نارسایی پانکراس
- کم‌آبی بدن؛ از دست دادن قابل توجهی از مایعات بدن و در نتیجه افزایش خطر کم آبی در اثر اسهال زرد رنگ
- کاهش وزن؛ در اثر ابتلا به عفونت‌هایی مانند ژیاردیا و ایجاد اسهال زرد و بدبو
- یرقان و خستگی؛ در اثر ابتلا به بیماری‌هایی مانند هپاتیت، سیروز یا سنگ کیسه صفرا و ایجاد مدفوع زرد به دلیل ابتلا به این بیماری‌ها
- درد شکمی و تهوع؛ ایجاد مدفوع زرد و چرب به دلیل کمبود آنزیم‌های گوارشی در اثر ابتلا به بیماری‌هایی مانند پانکراتیت یا سرطان پانکراس
درمان مدفوع زرد رنگ
درمان مدفوع زرد بستگی به علت زمینه‌ای آن دارد. در جدول زیر، به مهم‌ترین روش‌های درمان این عارضه اشاره کرده‌ایم:
| علت زمینه‌ای | روش درمان |
| رژیم غذایی | کاهش مصرف غذاهای پرچرب یا اجتناب از غذاهای زرد رنگ |
| بیماری سلیاک | پیروی از رژیم غذایی بدون گلوتن |
| اختلالات پانکراس | جایگزینی آنزیم‌ها و مدیریت بیماری زمینه‌ای |
| مشکلات کبد و کیسه صفرا | دارودرمانی، اصلاح سبک زندگی یا جراحی |
| ژیاردیازیس | مصرف داروهای ضدانگل |
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
مدفوع زرد رنگ به‌طور معمول در نتیجه تغییرات غذایی شکل می‌گیرد. با این حال، اگر تغییر رنگ برای چند روز ادامه داشته یا علائم دیگری همچون یرقان به همراه آن پدیدار شدند، بهترین گزینه مراجعه به پزشک برای بررسی دقیق شرایط است. در صورت مواجهه با علائم زیر به همراه این عارضه، حتما باید به پزشک مراجعه کرد:
- تب
- استفراغ
- درد شکم
- مدفوع حاوی چرک
- ناتوانی در دفع ادرار
- دشواری در تنفس
- از حال رفتن
- عدم هشیاری
- سردرگمی یا تغییرات ذهنی
اهمیت نقش رژیم غذایی و بیماری‌ها در رنگ مدفوع
مدفوع زرد رنگ نشانه‌ای از مشکلات گوارشی یا بیماریهای مختلف است. این تغییر رنگ، معمولا از عوامل متعددی همچون استرس، رژیم غذایی پرچرب، عفونتهای رودهای، اختلالات پانکراس یا مشکلات کبدی نشات می‌گیرد. مدیریت استرس، اصلاح رژیم غذایی و درمان بیماریهای زمینه‌ای در بهبود این وضعیت نقش دارند. در‌حالی‌که گاهی این وضعیت بی‌خطر است؛ اما در صورت تداوم یا همراهی آن با تب، استفراغ و درد شکمی، مراجعه به پزشک برای دریافت ارزیابی‌های تخصصی و درمان ضروری خواهد بود.
شما با کمی جستجو در سایت دکتردکتر درخواهید یافت که بهترین متخصص گوارش کیست. سپس، برای ملاقات با این متخصص می‌توانید از امکان نوبت‌دهی دکتر گوارش در سایت دکتردکتر بهره‌مند شوید.
منابع:
سلام دکتر جان ، من دو سه ماه پیش بعد غذا خوردن یهویی دل درد چند دقیقه ای می‌گرفتم میرفتم دستشویی درست میشد روزی ۴ الی ۵ بار دفع داشتم کم کم درد کمتر شد اما اول مدفوع وقتیکه چند روز شکم کار نکنه و یبوست بگیرم که همیشه یبوست دارم چرک‌زرد رنگ دیدم دکتر عمومی رفتم گفت عفونت و مترو و داکسی داد مصرف کردم خوب شد ولی بعد اتمام دارو اجابت مزاجم طبیعی شد ولی باز اول مدفوع چرک زرد و ذره ای خون اونم موقع یبوست فقط آمد آنتی بیوتیک بخورم خوب میشه نخورم همان جوری میشه. اشتها طبیعی غذا طبیعی وزنم طبیعی فقط گاهی قسمت پایین چپ شکم انتهای روده گمانم درد خفیف دارم. مشکل چیه به نظرتان ؟
سلام
دوباره دارو رو تکرار کنین برای یک هفته و بعلاوه قرص لاکتوفم روزی یکی تا یک ماه بخورید
سلام.من کولیت روده دارم ودر حالت عادی بخاطر خونریزی مدفوع سیاه رنگ میشود و قتی دم نوش نعنا میخورم خونریزی قطع و مدفوع زرد رنگ میشود
آیا مشکلی دارد؟؟؟؟؟؟
سلام
کولیت روده درمان دارویی خاص خودش رو داره
اگر نعناع باعث بهتر شدنش میشه بعنوان مکمل خوبه اما درمان اصلی نیست
خیلی خوب بود و کمک کرد..فقط ب سوالم پاسخ داده نشد
من چندروز است فقط مدفوع زرد دارم و هیچ علامت دیگری ندارم.باید نگران باشم؟
سلام
اگر هیچ علامت دیگه ای ندارین و ادامه دار نشد خیر
سلام وختر من یک سال و دو ماه هست دو روز اسهال زرد رنگ داره از مسمویت هست چون حواسم نبود و سوسیس خام یکم خورد و زود پس آورد
سلام عزبزم
سوسیس خام در کودکان خصوصا کودکان نوپا
میتواند سبب اسهال، رودل و علایم اینچنینی بشود
به هر حال با توجه به سن کم و علایم اسهال لازمه معاینه شود
سلام من هروقت مدفوعم زرد میشه حالت اسهال میشه با دل درد و نفخ وقتی میرم دسشویی اگه نتونم دفع کنم میشم خیس عرق و حالت تهوع میگیرم.دکتر بهم گفت واسه استرس اعصابه دارو داد ولی فایده نداشت.مشکلم چیه
سلام
این حالت چند وقت یکبار بروز میکنه؟ اسهال شب هنگام هم دارین یا صبحگاهیه؟
چه دارویی تحویر شده؟
ازمایش انجام دادین؟