سردرد خوشه ای چیست و چگونه درمان می شود؟

سردردهای خوشه ای سردردهای شدید و دردناکی هستند که به صورت خوشه ای بروز می کنند. در این حالت از بیماری، شما چرخه هایی از حملات سردرد را تجربه کرده و به دنبال آن دوره های بدون سردرد را تجربه می کنید. فرکانس سردردهای شما در طول این چرخه ها ممکن است از یک بار سردرد و در بازه زمانی یک روز در میان تا چندین سردرد در روز متغیر باشد. درد ناشی از سردردهای خوشه ای می تواند بسیار شدید باشد. سردردهای خوشه ای بیشتر در سنین نوجوانی و میانسالی دیده می شود، اما ممکن است در هر سنی رخ دهد.

مطالعات قدیمی نشان داد که سردردهای خوشه ای بیشتر توسط مردان گزارش می شود تا زنان؛ مانند مطالعه ای در سال 1998 که در Cephalagia منتشر شد که نشان می دهد قبل از سال 1960، مردان شش برابر بیشتر از زنان سردردهای خوشه ای را گزارش می کردند. با این حال، با گذشت زمان، این شکاف کاهش یافته است و در دهه 1990، سردردهای خوشه ای در مردان تنها دو برابر زنان دیده می شد.

انواع سردردهای خوشه ای

دو نوع سردرد خوشه ای وجود دارد: اپیزودیک و مزمن

سردردهای خوشه ای اپیزودیک به طور منظم بین یک هفته تا یک سال رخ می دهد و به دنبال آن یک دوره بدون سردرد یک ماهه یا بیشتر رخ می دهد.

سردردهای مزمن خوشه ای به طور منظم برای بیش از یک سال رخ می دهد و به دنبال آن یک دوره بدون سردرد کمتر از یک ماه طول می کشد.

فردی که سردردهای خوشه ای اپیزودیک دارد ممکن است دچار سردردهای خوشه ای مزمن شود و بالعکس.

تشخیص سردرد خوشه ای از انواع دیگر سردرد

سردردهای خوشه ای معمولاً به طور ناگهانی شروع می شوند. درصد کمی از افراد قبل از شروع سردرد، اختلالات بینایی شبیه هاله مانند فلاش نور را تجربه می کنند. معمولاً سردرد چند ساعت پس از به خواب رفتن شروع می شود و اغلب آنقدر دردناک است که شما را بیدار کند، اما ممکن است زمانی که شما بیدار هستید نیز شروع شود. درد سردرد 5-10 دقیقه پس از شروع سردرد شدید می شود. هر سردرد معمولاً چند ساعت طول می کشد و شدیدترین درد بین 30 دقیقه تا 2 ساعت طول می کشد.

سردرد خوشه‌ای در یک طرف سر اتفاق می‌افتد، اما در برخی افراد می‌تواند طرف را عوض کند و عموماً در پشت یا اطراف چشم قرار دارد. به عنوان یک درد سوزش یا سوراخ کننده دائمی و عمیق توصیف می شود. افراد مبتلا به این درد می گویند که مانند یک پوکه داغ است که در چشم شما گیر کرده است. درد ممکن است به پیشانی، شقیقه ها، دندان ها، بینی، گردن یا شانه ها در همان سمت گسترش یابد.

علائم و نشانه های دیگری ممکن است در سمت دردناک سر مشهود باشد، از جمله:

• افتادگی پلک
• یک مردمک منقبض
• اشک بیش از حد از چشم شما
• قرمزی چشم
• حساسیت به نور
• تورم زیر یا اطراف یک یا هر دو چشم
• آبریزش بینی یا گرفتگی بینی
• قرمزی یا برافروختگی صورت
• حالت تهوع
• بی قراری یا بی قراری

چه چیزی باعث سردرد خوشه ای می شود؟

درد ناشی از سردردهای خوشه ای ناشی از گشاد شدن رگ های خونی است که به مغز و نقاط مختلف صورت خون می رسانند. این اتساع به عصب سه قلو فشار وارد می کند که احساسات را از صورت به مغز منتقل می کند. محققان بر این باورند که ناهنجاری‌های هیپوتالاموس، ناحیه کوچکی از مغز که دمای بدن، فشار خون، خواب و ترشح هورمون‌ها را تنظیم می‌کند، ممکن است مسئول سردردهای خوشه‌ای باشد.

سردردهای خوشه ای همچنین ممکن است به دلیل آزاد شدن ناگهانی مواد شیمیایی هیستامین، که با آلرژن ها مبارزه می کند، یا سروتونین، که خلق و خو را تنظیم می کند، ایجاد شوند.

سردردهای خوشه ای چگونه تشخیص داده می شوند؟

پزشک از شما سوالاتی در مورد علائم می پرسد و شما را معاینه فیزیکی و عصبی می کند. این وضعیت ممکن است شامل MRI یا سی تی اسکن مغز شما برای رد سایر علل سردرد، مانند تومور مغزی باشد.

درمان سردردهای خوشه ای

درمان این نوع از سردردها شامل تسکین و پیشگیری از علائم سردرد با استفاده از دارو است. در موارد نادر، زمانی که تسکین درد و درمان پیشگیرانه مؤثر نباشد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.

داروهای ضد درد

داروهای ضد درد پس از شروع سردرد، درد شما را تسکین می دهد. درمان ها عبارتند از:

اکسیژن: تنفس اکسیژن 100 درصد خالص هنگام شروع سردرد می تواند به تسکین علائم کمک کند.

داروهای تریپتان: یک داروی اسپری بینی به نام سوماتریپتان (Imitrex) یا سایر داروهای تریپتان رگ های خونی را منقبض می کند که می تواند به کاهش سردرد شما کمک کند.

DHE: یک داروی تزریقی به نام دی هیدروارگوتامین (DHE) اغلب می تواند درد سردرد خوشه ای را در عرض پنج دقیقه پس از مصرف تسکین دهد. توجه : DHE را نمی توان با سوماتریپتان مصرف کرد.

کرم کپسایسین: کرم موضعی کپسایسین را می توان روی ناحیه دردناک استفاده کرد.

داروهای پیشگیرانه

داروهای پیشگیرانه، سردرد را قبل از شروع متوقف می کنند. این داروها ممکن است 100 درصد مؤثر نباشند، اما می توانند دفعات سردردهای شما را کاهش دهند. این داروها عبارتند از:

• داروهای فشار خون، مانند پروپرانولول (ایندرال) یا وراپامیل (کالان، کوورا، ایزوپتین، ورلان)، که رگ‌های خونی شما را شل می‌کنند.
• داروهای استروئیدی مانند پردنیزون که التهاب اعصاب را کاهش می دهد.
• دارویی به نام ارگوتامین که از گشاد شدن رگ های خونی شما جلوگیری می کند.
• داروهای ضد افسردگی
• داروهای ضد تشنج، مانند توپیرامات (توپاماکس) و والپروئیک اسید
• کربنات لیتیوم
• شل کننده های عضلانی، مانند باکلوفن

عمل جراحی

به عنوان آخرین راه حل، می توان از یک روش جراحی برای از کار انداختن عصب سه قلو استفاده کرد. این جراحی می‌تواند باعث تسکین دائمی درد برای برخی از بیماران شود، اما عوارض جانبی جدی مانند بی‌حسی دائمی صورت را می‌تواند در پی داشته باشد.

نکاتی برای پیشگیری از سردردهای خوشه ای

ممکن است بتوانید با اجتناب از موارد زیر از سردردهای خوشه ای جلوگیری نمایید:

• الکل
• تنباکو
• کوکائین
• ارتفاعات بالا
• فعالیت های شدید
• آب و هوای گرم
• حمام های آب گرم

غذاهایی که حاوی مقادیر زیادی نیترات هستند، مانند:

• بیکن
• هات داگ
• گوشت های کنسرو شده

سردردهای خوشه ای تهدید کننده زندگی نیستند، اما هیچ درمان قطعی برای آنها وجود ندارد. با این نکات و درمان‌ها، سردردهای شما ممکن است به مرور زمان کمتر شده یا در نهایت به طور کامل ناپدید شوند.

بهتر است بدانید که اگر هرچه زودتر اقدام به بررسی و درمان سردرد خود کنید، زودتر می توانید آن را درمان کرده و از دردها خلاص شوید. حتی دیگر نیازی به انتظار های طولانی برای ویزیت پزشک متخصص نیست. شما به راحتی می توانید به صورت آنلاین ویزیت شده و از مشاوره های آنلاین پزشکی به راحتی بهره مند شوید. فراموش نکنید سردرد هرچه کهنه تر شود درمان آن نیز مشکل تر خواهد شد.

منبع : Healthline