سندرم هایپرموبیلیتی چیست؛ علائم ، پیشگیری و مراقبت ها

شاید اگر در اطرافیانتان هم ندیده باشید، در رسانه ها و شبکه های اجتماعی، تصاویری از افراد با مفاصل بسیار انعطاف پذیر دیده اید. افرادی که مفاصلشان به راحتی و بیش از حالت عادی خم می شود! این افراد احتمالا دچار سندرم هایپرموبیلیتی مفاصل هستند.

سندرم هایپرموبیلیتی مفاصل یک بیماری ژنتیکی است که نشانه های آن همانطور که عنوان شد به مفاصل انعطاف پذیر برمی‌گردد. البته این موضوع برای بسیاری از افراد ممکن است رخ دهد  اما اگر درد و علائم دیگری نیز به مفاصل انعطاف پذیر اضافه شود، ممکن است مشکل از سندرم هایپرموبیلیتی باشد.

به طور کلی تا کنون هیچ درمان قطعی برای این سندرم شناخته نشده است، اما علائم آن را می توان با قوی نگه داشتن عضلات و مصرف دارو کنترل کرد.

سندرم هایپرموبیلیتی چیست؟

سندرم هایپرموبیلیتی یک اختلال بافت همبند است. رباط ها به طور کلی مفاصل را در کنار هم نگه می دارد و آن‌ها را از حرکت بیش از حد یا دور از محدوده خود حفظ می کند. در افراد مبتلا به این سندرم این طور نیست و اغلب رباط ها سست و ضعیف هستند. اگر انعطاف پذیری مفاصل شما بیش از حد طبیعی است و باعث درد می شود، ممکن است سندرم هایپرموبیلیتی داشته باشید.

تفاوت بین حرکت بیش از حد مفاصل و سندرم هایپرموبیلیتی چیست؟

حرکت بیش از حد مفاصل بسیار رایج است. حرکت بیش از حد به این معنی است که مفاصل شما می توانند فراتر از محدوده حرکت طبیعی حرکت کنند. ممکن است اصطلاح دو مفصلی را نیز در این مورد بشنوید. این بدان معناست که مفاصل شما بسیار انعطاف پذیر هستند. در این موارد مفاصلی که بیشتر درگیر می شوند آرنج، مچ دست، انگشتان دست و زانو هستند، همچنین در اکثر افراد، موجب درد بیش از حد و یا مسائل پزشکی نمی شود.

با این حال، برای برخی از افراد، باعث درد مفصلی، آسیب های مفصلی و رباط، خستگی، مشکلات گوارشی و… می شود. سندرم هایپرموبیلیتی مفاصل در کودکان و نوجوانان شایع است و معمولا با افزایش سن بهتر می شود.

سندرم هایپرموبیلیتی و سندرم اهلرز دانلوس

سندرم هایپرموبیلیتی می تواند نشانه ای از شرایط ژنتیکی جدی تر باشد. این شرایط اختلالات قابل توجهی از بافت همبند هستند. شرایط پزشکی نادر مرتبط با سندرم مشترک هایپرموبیلیتی عبارتند از:

سندرم اهلرز دانلوس :  شرایطی که بر غضروف، استخوان، چربی و خون تاثیر می گذارد. یک نقص در کلاژن یعنی پروتئینی که انعطاف پذیری و قدرت را به بافت همبند می دهد، باعث این سندرم می شود.

سندرم مارفان : شرایطی که بافت همبند را تحت تاثیر قرار می دهد. نقص در ژن مسئول ساخت فیبریلین و الیاف الاستیک یعنی بخش عمده ای از بافت همبند شما، باعث این سندروم می شود.

سندرم داون : اختلال ژنتیکی است که بر نحوه رشد مغز و بدن شما تاثیر می گذارد. افراد مبتلا به سندرم داون با یک کروموزوم اضافی متولد می شوند.

علائم سندرم هایپرموبیلیتی مفاصل چیست؟

شایع‌ترین علامت سندرم هایپرموبیلیتی، درد در مفاصل و ماهیچه‌ها است. علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آسیب های مکرر مفاصل و رباط، از جمله دررفتگی و رگ به رگ شدن.
• سفتی مفصلی و عضلانی.
• خستگی.
• تعادل ضعیف.
• مسائل مثانه و روده.
• سرگیجه
• پوست نازک و کششی.

چه چیزی باعث ایجاد سندرم هایپرموبیلیتی می شود؟

علت دقیق سندرم هایپرموبیلیتی مفاصل ناشناخته است. با این حال، این اختلال در خانواده ها ایجاد می شود. ژن هایی که در ایجاد کلاژن دخیل هستند، نقش مهمی را در این مورد ایفا می کنند. کلاژن پروتئینی است که به مفاصل، رباط ها و تاندون ها انعطاف و قدرت می بخشد. افراد مبتلا به سندرم بیش حرکتی مفاصل به دلیل داشتن رباط های ضعیف مفاصل شلی دارند. در واقع به دلیل نقص در کلاژن رباط های ضعیفی دارند.

آزمایش های مورد نیاز برای تشخیص سندرم هایپرموبیلیتی مفاصل

پزشک شما ممکن است یک معاینه فیزیکی برای دیدن دامنه حرکت در مفاصل انجام دهد. آزمایشات خون را نیز برای بررسی شرایط ژنتیکی مورد بررسی قرار می دهند.

همچنین پزشک ممکن است از آزمون یا پرسشنامه برای اندازه گیری انعطاف پذیری مفاصل شما استفاده کند.

سندرم هایپرموبیلیتی مفاصل چگونه درمان می شود؟

در حال حاضر هیچ درمان مشخصی برای این سندرم وجود ندارد. در واقع درمان شامل حفاظت از مفاصل و مدیریت درد شما می شود. شما می توانید مفاصل خود را با تقویت عضلات خود از طریق ورزش محافظت کنید. توصیه های دیگر برای بهبود وضعیت شما عبارتند از:

• وضعیت بدن را خوب حفظ کنید.
• بایستید و زانوهای خود را کمی خم کنید و از دامنه حرکتی شدید خودداری کنید.
• کفش استاندارد با قوس خوب بپوشید.
• برای کمک به اصلاح صافی کف پا از پدهای کف پا استفاده کنید.
• برای کمک به کاهش درد، افزایش قدرت عضلانی و بهبود وضعیت و تعادل خود به فیزیوتراپ مراجعه کنید.

گفتنی است که برای درد خفیف، پزشک ممکن است داروهایی مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن تجویز کند. برای درد شدید تر ممکن است داروهای ضد درد قوی تر و راه کارهای اضافی تجویز شود

پیشگیری از سندرم هایپرموبیلیتی

سندرم هایپرموبیلیتی یک اختلال ژنتیکی است که معمولا در خانواده ها ایجاد می شود. بنابراین، نمی توان از آن جلوگیری کرد.

در صورت داشتن سندرم هایپرموبیلیتی مفاصل چه انتظاری می توانیم داشته باشیم؟

سندرم هایپرموبیلیتی مفاصل بیشتر در کودکان و نوجوانان دیده می شود. با افزایش سن، علائم تمایل به کاهش دارند. برای برخی افراد، علائم خفیف است اما برای سایر افراد، درد می تواند شدید باشد. این مهم است که با پزشک در مورد راه هایی برای محافظت از مفاصل و مدیریت درد خود صبت کنید. اپلیکیشن پزشک آنلاین می تواند به شما کمک کند.

رژیم غذایی سندرم هایپرموبیلیتی

محققان دریافته‌اند که ممکن است بین هایپرموبیلیتی مفاصل و مشکلات گوارشی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) ارتباط وجود داشته باشد. علائم IBS معمولاً در سندرم بیش حرکتی مفاصل دیده می شود. بنابراین، پزشک شما ممکن است یک رژیم غذایی را برای آزمایش عدم تحمل به برخی محصولات غذایی به شما توصیه کند.

سه رژیم غذایی متداول در این مواقع عبارتند از:

رژیم غذایی بدون گلوتن: گلوتن از رژیم غذایی شما حذف شده است تا مشخص شود آیا آلرژی گلوتن دارید یا خیر.

رژیم غذایی بدون لاکتوز: لاکتوز از رژیم غذایی شما حذف می شود تا ببینید آیا نسبت به محصولات لبنی عدم تحمل دارید یا خیر.

رژیم غذایی کم قند: گروهی از پنج قند موجود در غذاهای خاص از رژیم غذایی شما حذف می شوند. این قندها لاکتوز، فروکتوز، فروکتان، گالاکتانا و پلیول ها هستند

چگونه از خود مراقبت کنیم؟

اگر سندروم هایپرموبیلیتی مفاصل دارید، حفظ یک سبک زندگی سالم و محافظت از مفاصل بسیار مهم است. شما می توانید قدرت مفاصل و عضلات را با موارد زیر بهبود بخشید:

• ورزش منظم
• وقفه های منظم در ورزش
• خوردن یک رژیم غذایی سالم
• پوشیدن کفش های طبی
• کاهش درد و سفتی با حمام های گرم
• عدم انعطاف بیش از حد مفاصل از روی عمد

منبع : my.clevelandclinic