خوش‌فرم و سفید بودن دندان، تأثیر زیادی در داشتن لبخندی زیبا و چهره جذاب دارد. اما این موضوع تنها یک آرزو نیست و همه افراد این فرصت را دارند که با استفاده از روش‌های دندانپزشکی زیباترین دندان‌ها را داشته باشند. یکی از این روش‌ها که بنا به صلاحدید دکتر دندانپزشک انجام می‌شود، کامپوزیت است که برای ترمیم و زیباسازی فرم دندان کاربرد دارد. شاید تابه‌حال زیاد این عبارت را شنیده باشید، اما کامپوزیت چیست و چه کاربردی دارد؟ در این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر بیشتر با کامپوزیت و چگونگی انجام آن آشنا شوید و بدانید که کامپوزیت برای چه کسانی مناسب است؟
کامپوزیت چیست و از چه موادی ساخته شده است؟
کامپوزیت یک نوع از مواد دندانپزشکی چسبنده است که برای ترمیم دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده میان مینا و عاج دندان پیوندی قوی ایجاد می‌کند. ماده کامپوزیت مخلوطی از مواد پلاستیکی، شیشه‌ای و همچنین رزین است که به راحتی می‌توان آن را رنگ کرد تا مانند دندان طبیعی، ظاهری زیبا داشته باشد. با توجه به این که کامپوزیت ظاهر طبیعی و قیمت مقرون‌به‌صرفه‌تری دارد، به سرعت جای آمالگام نقره را برای ترمیم دندان‌ها گرفت.
کامپوزیت در واقع همان ماده‌ای است که برای پر کردن دندان‌ها از آن استفاده می‌کنند. مواد کامپوزیتی به‌صورت خمیری و همرنگ با دندان‌ها هستند که دندانپزشک یک لایه نازک از آن را روی سطح دندان بیمار قرار داده و سپس فرم می‌دهد.
دندانپزشک پس از فرم‌دهی کامپوزیت روی دندان، برای تثبیت و سخت کردن این مواد از نور آبی استفاده می‌کند. اگر قصد انجام این روش درمانی را دارید، می‌توانید عکس کامپوزیت دندان قبل و بعد آن را خوب بررسی کنید و سپس به انجام آن اقدام کنید.
کاربردهای کامپوزیت
کامپوزیت تنها برای زیباسازی و ترمیم دندان مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، این ماده، در دندانپزشکی کاربرد زیادی دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
۱. اصلی‌ترین کاربرد کامپوزیت، ترمیم دندان است. یکی از مشکلات بسیار رایج در دندان‌ها، وجود حفره‌های دندانی است. این حفره‌های کوچک در اثر پوسیدگی دندان به‌دلایل مختلف روی سطوح دندانی ایجاد و ظاهر دندان‌ها را زشت و نامرتب می‌کند.
این پوسیدگی به‌دنبال تولید اسید توسط پلاک‌ها و باکتری‌های دهان ایجاد شده و موجب فرسایش مینای دندان می‌شود. یکی از کاربردهای کامپوزیت دندان، پرکردن همین حفره‌های دندانی است. مواد کامپوزیتی به راحتی وارد این حفره‌ها شده و به خوبی آن را پر می‌کنند.
۲. از دیگر کاربردهای ترمیمی تکنیک کامپوزیت، کامپوزیت دندان کج و سایر بدشکلی‌های دندان است. با استفاده از کامپوزیت، دندان‌ها صاف و یکدست‌تر شده و ظاهر زیباتری خواهند داشت.
۳. از کاربردهای دیگر کامپوزیت، زیباتر کردن لبخند و بهبود ظاهر دندان‌ها است. کامپوزیت برای ترمیم دندان‌های شکسته یا دندان‌هایی که عاج آن‌ها دچار سایش‌شده، کاربرد دارد. همچنین دندان‌پزشکان برای ترمیم دندان‌های شکسته، دندان‌های فاصله‌دار و دندان‌های نامرتب از کامپوزیت استفاده می‌کنند.
فقط باید به این نکته اشاره کنیم که کامپوزیت دندان شکسته یا کامپوزیت دندان فاصله‌دار فقط با اهداف زیبایی ظاهری انجام نمی‌شود. بلکه این تکنیک جزء روش‌های درمانی است و از آن برای درمان دندان درد و رفع مشکلات دهان و فک هم استفاده می‌شود.
۴. کاربرد مهم دیگر کامپوزیت حفظ دوام و سلامت دندان‌ها است تا از پوسیدگی احتمالی بعدی آن‌ها جلوگیری شود.
۵. علاوه بر موارد گفته شده، کامپوزیت برای سفید کردن دندان هم کاربرد دارد. درواقع از کامپوزیت برای اصلاح نامرتبی دندان‌ها هم استفاده می‌کنند. از روش کامپوزیت می‌توان برای روکش‌کردن تمام دندان‌ها استفاده کرد یا فقط برای برخی از دندان‌ها از این ترکیبات بهره برد. از پرکاربرد‌ترین این‌ها می‌توان به کامپوزیت دندان نیش، کامپوزیت دندان خرگوشی و کامپوزیت دندان جلو اشاره کرد.
انواع کامپوزیت دندان
با توجه به این که کامپوزیت‌ها مواد رزینی هستند و اندازه ذرات آن‌ها با هم متفاوت است، براساس تعداد و اندازه ذرات‌شان در دسته‌های مختلف قرار می‌گیرند و کاربردهای مختلفی نیز دارند. هر کدام از این کامپوزیت‌ها در زمینه خاصی کاربرد دارند؛ در دندان‌های جلو زیبایی و درخشندگی نقش مهمی داشته و در دندان‌های عقب، داشتن استحکام کافی اهمیت بالاتری دارد. اما به‌طورکلی می‌توان مواد کامپوزیتی را به چهار گروه زیر تقسیم کرد.
1. کامپوزیت نوع هیبرید
کامپوزیت دندان‌های پشتی، ذرات بزرگتر و استحکام بیشتری دارند و معمولاً از نوع هیبرید هستند.
2. کامپوزیت میکروفیلد
معمولا برای ترمیم دندان‌های جلویی از کامپوزیت‌های میکروفیلد استفاده می‌کنند. این کامپوزیت شاید ذرات ریزتر و استحکام کمتری داشته باشد، اما در عوض سطح صاف‌تر، براق‌تر و درخشان‌تری بعد از پولیش از خود به جای می‌گذارند. هر چه سطح کامپوزیت صاف‌تر باشد، کمتر رنگ گرفته و به مرور زمان به پولیش‌های دوره‌ای کمتر نیاز خواهد بود.
3. کامپوزیت نانو فیلد
پس از ساخت کامپوزیت‌های نانو فیلد، این امکان فراهم شد تا همزمان بتوان به استحکام و زیبایی دندان‌ها دست پیدا کرد.
4. IPS ونیر‌ها یا کامپوزیت‌ای پی اس
یکی دیگر از انواع کامپوزیت که جدیدا مورد استفاده قرار می‌گیرد، IPS ونیر‌ها یا کامپوزیت‌های سرامیکی هستند. این کامپوزیت‌ها نسبت به کامپوزیت‌های نسل‌های قبل، ثبات رنگ و استحکام بالاتری دارند؛ چون دارای ذرات سرامیکی هستند. کامپوزیت سرامیکی بیشترین تشابه ظاهری را به لمینت‌های سرامیکی دارد.
مزایا و معایب کامپوزیت چیست؟
هر روش پزشکی مزایا و معایب خاص خود را دارد که آگاهی از آن‌ها به ما در انتخاب شیوه درمانی بهتر کمک خواهد کرد. در زمینه درمان دندان، پیشنهاد‌های دندانپزشک نیز برای استفاده از روش درمانی مناسب کارگشا خواهد بود. چون پزشک با علم خود و وضعیت دندان‌ها و لثه‌های شما درست‌ترین درمان را به شما پیشنهاد خواهد داد.
مزایای کامپوزیت
کامپوزیت ماده‌ای مستحکم و با ارزش برای دندان‌ها است و مزایای فراوانی دارد. از مزایای کامپوزیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رفع نقص دندان‌ها با حداقل هزینه
- زمان درمان بسیار کوتاه نسبت به سایر روش‌ها؛ تنها در یک جلسه می‌توانید کامپوزیت دندان را انجام دهید.
- زیبا کردن دندان‌ها از نظر سفیدی و درخشندگی
- روشی مناسب برای طراحی لبخند و اصلاح طرح لبخند
- مدت ماندگاری و طول عمر زیاد کامپوزیت
معایب کامپوزیت
كامپوزیت‌ها با توجه به عادات تغذیه‌ای افراد مانند مصرف چای، قهوه، غذا‌های رنگی و رب‌دار و تناوب مسواک زدن بیمار در دوره‌های زمانی مختلف، به پولیش نیاز دارند و کامپوزیت‌ها بیشتر از انواع لمینت سرامیکی، زرد می‌شوند.
معمولاً اگر روش درمانی به یک یا چند دندان محدود باشد، کامپوزیت، روش درمان مناسبی برای بیمار خواهد بود. اما اگر تعداد بیشتری از دندان‌ها نیاز به اصلاح لبخند داشته باشند، بهتر است از درمان‌های کامل‌تری مانند لمینت سرامیکی دندان استفاده کنید.
مراحل انجام کار کامپوزیت چگونه است؟
قبل از انجام هرگونه درمان زیبایی، ابتدا باید سلامت کامل لثه‌ها بررسی شده و هرگونه التهاب لثه درمان شود. بعضی از پوسیدگی‌ها در دندان‌های جلو را می‌توان همزمان با انجام درمان زیبایی رفع و ترمیم کرد. به‌طورکلی کامپوزیت طی مراحل زیر انجام می‌شود:
۱- ابتدا دندانپزشک سطح دندان را با برس کاملاً تمیز می‌کند.
۲- پس از آن، مقدار کمی از مواد کامپوزیت با رنگ مورد نظر شما را به صورت امتحانی روی دندان قرار داده تا شما رنگ را روی دندان خود ببینید و آن را تأیید کنید. معیار اصلی در انتخاب رنگ کامپوزیت نظر و سلیقه شماست.
در واقع می‌توانید از رنگ‌های کاملاً طبیعی گرفته تا رنگ‌های بسیار سفید و یخچالی را برای دندان‌های خود انتخاب کنید. در این زمینه حتی می‌توانید برای انتخاب رنگ مناسب چهره خود، از مشورت با دندانپزشک هم کمک بگیرید.
۳- پس از آن دندان خشک شده و فرآیند درمان آغاز می‌شود.
۴- موادی که روی دندان قرار می‌گیرد به کمک نور آبی سفت خواهد شد.
۵- در آخر دندانپزشک اضافات را برداشته و برای صاف و درخشان کردن سطح دندان، پولیش کامل را انجام می‌دهد و بلندی‌های مواد را می‌گیرد تا از لب پریدگی جلوگیری شود.
عوارض کامپوزیت چیست؟
معمولاً میزان عوارض کامپوزیت‌های دندانی به مراقبت‌های پس از کامپوزیت بستگی دارد. برای مثال ریسک شکستن یا زرد شدن روکش‌های کامپوزیتی معمولاً بیشتر از سایر روش‌ها است. اغلب مواقع روکش‌های کامپوزیتی باعث افزایش حساسیت دندان‌ها شده و در نتیجه حساس شدن دندان، دندان درد و حساسیت و درد لثه‌ها را به دنبال دارد.
همچنین ممکن است درد‌های موقتی تا مدتی پس از دریافت کامپوزیت هم ادامه داشته باشد. مخصوصاً این عارضه بعد از جویدن غذا‌های سنگین یا خوردن غذا‌هایی که بیش از حد سرد و گرم هستند، بیشتر است. در واقع خوردن چای و دیگر نوشیدنی‌های داغ، دندان‌ها را حساس‌تر و آسیب‌پذیرتر خواهد کرد.
در صورتی که دندانپزشک برای انجام این تکنیک مهارت کافی نداشته باشد یا مینای دندان را بیش از حد بتراشد و از متریال بی‌کیفیت استفاده کند، کامپوزیت دندان مضرات و عوارضی را به همراه خواهد داشت. در حالت کلی از عوارض کامپوزیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پوسیدگی دندان‌ها
- عدم یک دست شدن دندان‌ها
- همرنگ نبودن دندان‌ها
- عفونت و حساسیت لثه
- بوی بدن دهان
- فاصله بین دندان‌ها
تفاوت کامپوزیت و لمینت چیست؟
شاید برای شما هم سؤال پیش آمده باشد که کامپوزیت با لمینیت چه تفاوتی دارد؟ باید بگوییم که روکش‌های کامپوزیتی و لمینت‌های دندانی هر دو از روش‌های ترمیم زیبایی دندان محسوب می‌شوند که باعث زیبایی و تغییر ظاهر دندان‌ها خواهند شد.
در هر دو روش دندانپزشک یک لایه نازک را به دندان می‌چسباند و رنگ، اندازه و شکل دندان‌ها را تغییر می‌دهد. تفاوت کلی این دو روش در مواد سازنده آن‌ها است. همین تفاوت باعث می‌شود که مراحل انجام درمان‌ها و همچنین ویژگی‌های آن‌ها با هم فرق داشته باشد.
از نظر طبیعی بودن این دو روش، باید اشاره کنیم که روکش‌های لمینیت طبیعی‌تر بوده و ظاهر زیباتری دارند. اما قیمت انجام روکش‌های کامپوزیت به‌صرفه‌تر و کمتر خواهد بود. در رابطه با مقایسه استحکام کامپوزیت و لمینت باید اشاره کنیم که در حالت کلی لمینت‌ها دوام و استحکام بالاتری داشته و معمولاً مدت زمان بسیار بیشتری عمر می‌کنند.
چه کسانی می‌توانند کامپوزیت انجام دهند؟
درحالت‌کلی تکنیک کامپوزیت یک روش درمانی و زیبایی برای افرادی است که دارای مشکلاتی جزئی هستند. در واقع این افراد از سلامت عمومی دهان و لثه برخوردار بوده و دندان‌های به شدت پوسیده، شکسته و خرابی ندارند. افرادی هم که دچار عفونت لثه شده‌اند، کاندیدای مناسبی برای دریافت ونیر کامپوزیت نیستند.
از کامپوزیت برای ترمیم جزئی دندان‌ها مانند شکستگی‌های کوچک، برطرف کردن لکه و زردی، پرکردن دندان، کاهش فاصله بیین دندان‌ها، ترمیم ساییدگی دندان و مواردی از این قبیل، استفاده می‌شود. در صورتی که چنین شرایطی را دارید، کاندیدای خوبی برای استفاده از این تکنیک خواهید بود.
چه کسانی نمی‌توانند کامپوزیت انجام دهند؟
آیا با وجود عفونت لثه و دندان درد هم می‌توان از کامپوزیت استفاده کرد؟ شاید این روش برای بسیاری از افراد گزینه بسیار کارآمد و مناسبی باشد، اما برخی از افراد نمی‌توانند کاندیدای خوبی برای دریافت این روکش‌های دندانی باشند.
در واقع کسانی که دندان‌های سالمی ندارند و لثه و دندان آن‌ها دچار عفونت شده است، پزشک استفاده از روکش‌های رزینی را به بیمار پیشنهاد می‌کند. علاوه بر این، در افرادی که مینای دندان آن‌ها به میزان بسیار زیادی از بین رفته، نباید از کامپوزیت‌های دندانی استفاده کنند.
همچنین افرادی که دارای مشکلات اساسی فک و دهان هستند و دندان‌های آن‌ها دچار مشکلاتی بسیار اساسی شده، نباید از این ونیر‌ها استفاده کنند. موارد زیر کاندیدای مناسبی برای انجام کامپوزیت نیستند:
- ساییدگی یا پوسیدگی شدید دندانی
- دندان قروچه کردن
- دندان‌های به شدت نامنظم و به‌هم ریخته
- بیماری‌های دهان و لثه
- ناهنجاری‌های فک و دهان
مراقبت‌های بعد از کامپوزیت
مانند هر روش درمانی دیگر، کامپوزیت نیز به مراقبت نیاز دارد. در ادامه به نکاتی اشاره می‌کنیم که توجه به آن‌ها برای افزایش سلامت کامپوزیت‌ها لازم و ضروری است.
۱. انجام رفتار‌هایی مانند نگه داشتن سوزن، گیره مو یا هر جسم خارجی دیگر با دندان، به کامپوزیت‌ها آسیب می‌رساند. در واقع روشی که طول عمر کامپوزیت دندان را تضمین می‌کند، نحوه نگهداری از آن است.
۲. معمولاً شکستن پسته، تخمه، بادام و انواع خوراکی‌های سخت یا جویدن یخ، ته دیگ و غیره، با دندان‌های طبیعی آسیب زیادی ایجاد می‌کند. این آسیب در رابطه با دندان کامپوزیت شده بسیار جدی‌تر است. چون در صورت عدم مراقبت، احتمال شکستگی یا لب پریدگی کامپوزیت بسیار بیشتر می‌شود.
۳. مسواک، نخ دندان و سایر مراقبت‌های بهداشتی باید طبق صلاحدید پزشک انجام شود. این اقدامات باید کاملاً دقیق و منظم انجام بگیرد تا از پوسیدگی‌های بعدی جلوگیری شود.
۴. مصرف مواد رنگی مانند چای، قهوه و دخانیات (سیگار و قلیان) در تمام درمان‌های زیبایی باید به حداقل برسد. چرا که تأثیر مواد رنگی در رابطه با کامپوزیت دندان (مواد همرنگ دندان) بیشتر از لمینت سرامیکی دندان و روکش دندان است. این مراقبت در بلیچینگ دندان بسیار اساسی‌تر هم خواهد بود.
۵. برای بررسی سلامت کامپوزیت و دندان‌هایتان، ویزیت‌های متناوب توسط دندان پزشک را در برنامه سالیانه خود قرار دهید.
فرق کامپوزیت و بلیچینگ چیست؟
از موارد استفاده از رزین کامپوزیت، می‌توان به سفید کردن دندان اشاره کرد. اما شاید این سؤال برای شما به وجود آید که آیا کامپوزیت دندان می‌تواند جایگزین روش‌های زیبایی مانند بلیچینگ دندان شود یا خیر؟ باید اشاره کنیم که بلیچینگ روشی است که از آن برای سفیدکردن دندان‌ها استفاده می‌کنند. در واقع هر دو روش مزیت‌های مخصوص به خود را دارند.
در واقع هر دو روش می‌توانند گزینه‌ای مناسبی برای درمان دندان‌ها باشند و شرایط دندان‌ها و بودجه‌ای که در نظر گرفته شده، تعیین‌کننده روش مورد نظر خواهد بود. روکش‌های دندان درمانی دائمی‌تر بوده و سفید کردن دندان‌ها با استفاده از این روش بسیار ماندگارتر خواهد بود.
اما در مقابل، بلیچینگ دندانی گزینه‌ای ارزان‌تر محسوب می‌شود. سفید کردن دندان یک فرایند سریع‌تر اما یک روش کوتاه مدت است. در واقع ماندگاری بچلینگ بین ۲ تا ۵ سال است اما کامپوزیت ۵ تا ۷ سال عمر می‌کند.
کامپوزیت یا ارتودنسی؟
همانطور که قبلاً نیز اشاره شد، یکی از موارد استفاده از کامپوزیت رفع نامنظمی‌های خفیف دندانی است. با توجه به میزان نامنظمی که در دندان‌ها وجود دارد و روابط، اندازه دندان‌ها و فک‌ها، دندانپزشک تصمیم می‌گیرد که از کدام روش درمانی برای شما استفاده کند.
در صورتی که نامنظمی‌های مختصر در دندان‌ها وجود داشته باشد و روابط دندان‌ها و سایز فک‌ها نرمال است، می‌توانید از کامپوزیت دندان استفاده کنید. اما اگر مشکلات دندان اساسی بود، ارتودنسی گزینه بهتری خواهد بود.
باید به این نکته نیز توجه کنید که ارتودنسی یک درمان اساسی محسوب می‌شود اما کامپوزیت یک روکش است. یکی از محدودیت‌های ارتودنسی، زمان طولانی آن است و افرادی که مشکل زمانی برای جا به جا شدن دندان‌ها دارند، بهتر است از کامپوزیت استفاده کنند.
هزینه انجام کامپوزیت در سال ۱۴۰۲
مانند همه درمان‌های دیگر دندانپزشکی، قیمت کامپوزیت دندان نیز متفاوت است. در دندانپزشکی مواد و خدمات قیمت‌های متفاوت دارند.
به طور معمول مواد کامپوزیتی چینی کیفیت پایین و هزینه کمتری دارند اما در عوض، مواد کامپوزیتی برند‌های آلمانی، آمریکایی و ژاپنی از کیفیت‌های بالاتری برخوردار هستند. در حالت کلی هزینه کامپوزیت ونیر برای هر دندان بین ۲ و نیم میلیون تومان تا ۳ و نیم میلیون تومان بر اساس برند کامپوزیت دندان متفاوت است.
کامپوزیت دندان راهی آسان برای زیبایی لبخندتان است
یکی از روش‌های ترمیم و زیباسازی دندان‌ها، کامپوزیت است که بسیار مقرون‌به‌صرفه بوده و به شما در داشتن دندان‌هایی زیبا کمک می‌کند. اگر قصد انجام این روش ترمیمی را دارید، حتماً با یک دندانپزشک ماهر مشورت کنید تا با بررسی وضعیت دندان‌های شما، روش درمانی مناسب را به شما پیشنهاد دهد. چون کامپوزیت برای همه افراد مناسب نیست و محدودیتی‌هایی دارد. برای این کار می‌توانید با نوبت آنلاین دکتردکتر با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
