اگر به‌طور مرتب پلاک‌های جمع شده روی سطح دندان پاک نشوند، در نهایت بسیار سخت شده و به جرم دندان تبدیل می‌شوند. تا حدی که با مسواک هم تمیز نخواهند شد. در این مواقع برای تمیز کردن آنها لازم است به دندانپزشک مراجعه کنید تا با استفاده از ابزار‌های مخصوص، جرم را از سطح دندان پاک کند. اما جرم‌گیری چیست و چگونه انجام می‌شود؟ در این مطلب از مجله دکتردکتر قصد داریم به طور کامل به جرم‌گیری دندان و مراحل انجام آن بپردازیم. پس تا آخر مقاله با ما همراه باشید.
جرم‌گیری چیست؟
در جرم‌گیری دندان‌ها، دندانپزشک با کمک قلم جرم‌گیری یا دستگاه التراسونیک، جرم و پلاک چسبیده به دندان را تمیز می‌کند. دندانپزشک با دقت زیادی جرم‌های رسوب کرده در بین دندان‌ها یا زیر لثه را نیز برمی‌دارد. پس از پایان جرم‌گیری، بروساژ انجام می‌شود.
جرم دندان چیست؟
جرم دندان در واقع پلاک‌های میکروبی هستند که با رنگ زرد یا سفید دیده می‌شوند و به سطح دندان‌ها می‌چسبند. هنگامی که پلاک‌ها بیشتر از ۴۸ ساعت روی دندان‌ها باقی بمانند، با مواد معدنی موجود در بزاق دهان ترکیب شده و با گذشت زمان مواد معدنی در آن نفوذ کرده و سخت و محکم به سطح دندان‌ها می‌چسبد. تا حدی که با شستشو و مسواک پاک نشده و در بالا و زیر لثه قرار می‌گیرد. به این پلاک‌ها جرم دندان می‌گویند.
چرا جرم دندان ایجاد می‌شود؟
در اثر خوردن مواد خوراکی، لایه‌های غذا در سطح دندان تشکیل شده و شما با زدن مسواک این مواد را از بین می‌برید. اما هنگامی که فاصله زمانی مسواک زیاد شود و عمر این لایه‌ها به بیشتر از چند ماه برسد، به راحتی نمی‌توانید از شر آنها خلاص شوید. به گونه‌ای که زردی روی دندان‌ها باقی مانده و ظاهر دندان‌ها را زشت می‌کند.
همچنین افراد سیگاری و کسانی که مصرف‌کننده مواد مخدر هستند، بیشتر از سایر افراد به جرم‌گیری دندان نیاز پیدا می‌کنند. علاوه بر این افراد، کسانی که بیش از اندازه چای می‌نوشند نیز به جرم دندان مبتلا خواهند شد.
شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید حتی خود بزاق دهان نیز باعث افزایش جرم روی دندان‌ها می‌شود. پس اگر برای مدتی هم غذا نخورید، باز هم جرم روی دندان‌ها می‌نشینند.
مراحل انجام جرم‌گیری دندان
جرم‌گیری که یکی از رایج‌ترین خدمات پزشکی است و طی مراحل زیر انجام می‌شود:
۱. استفاده از بی‌حسی موضعی
در هنگام جرم‌گیری برای کنترل درد به بی‌حسی موضعی نیاز است. در قدم اول، دندانپزشک ماده بی‌حسی را درون دهان فرد تزریق کرده و ناحیه تحت درمان را بی‌حس می‌کند. بعد از حدود پنج دقیقه، بی‌حسی اثر کرده و می‌توان کار را شروع کرد.
۲. جرم‌گیری
در مرحله جرم‌گیری دندانپزشک پلاک و جرم را از نواحی زیر لثه، بین لثه، روی انتهای تاج دندان و در اطراف ریشه دندان تمیز کرده و جرم‌گیری را به صورت دستی یا با ابزار اولتراسونیک همچون دستگاه جرم‌گیری دندان کویترون (Cavitron) انجام می‌دهد. هر دو تکنیک به طور مؤثر پلاک سخت شده را از بین می‌برند.
۳. روت پلنینگ
به صاف کردن سطوح ناهموار و حذف باکتری‌های زیرلثه‌ای روت پلنینگ می‌گویند. در فرآیند روت پلنینگ، دندانپزشک به طور عمقی قسمت زیر لثه‌ها را تمیز کرده تا پلاک و تارتار را از روی ریشه دندان‌ها پاک کند.
۴. شستشوی نهایی
پس از پایان جرم‌گیری، دندانپزشک محل مورد نظر را خوب شستشو می‌دهد تا باکتری‌های باقی‌مانده از بین بروند. سپس برای اطمینان از این که بافت لثه به‌طور مناسب رشد می‌کند، کمی روی لثه فشار اعمال می‌کند.
مزایای جرم‌گیری دندان چیست؟
جرم‌گیری دندان مزایای زیادی دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
- از بین رفتن جرم‌هایی که باعث کاهش پوسیدگی دندان می شود.
- از بوی بد دهان جلوگیری می‌کند.
- بروساژ و جرم‌گیری دندان باعث بهبود ورم و التهاب لثه شده و از تبدیل شدن این مشکل به یک بیماری شدید لثه جلوگیری می‌کند.
با وجود همه این فواید، زمانی مزیت‌های جرم‌گیری دندان دوام دارد که دوباره جرمی روی دندان تشکیل نشود. بعضی از بیماران که بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت نمی‌کنند، به جرم‌گیری دوره‌ای نیاز خواهند داشت.
عوارض جرم‌گیری دندان چیست؟
مانند هر روش درمانی دیگر، جرم‌گیری دندان نیز با وجود فواید بسیار، عوارضی دارد و خطر ایجاد خونریزی لثه و عفونت در لثه‌ها را به دنبال دارد. برای جلوگیری از خونریزی دندان و لثه پس از جرم‌گیری دندان، دندانپزشک ممکن است از فیبر‌های آنتی‌بیوتیک‌دار بر روی لثه برای مدت یک هفته پس از درمان استفاده کند.
درصورتی که با خطر بالای عفونت لثه مواجه هستید، ممکن است پزشک به شما توصیه کند قبل و بعد از انجام جرم‌گیری از دارو‌های آنتی‌بیوتیک استفاده کنید تا با استفاده از این روش از ورود باکتری‌ها به جریان خون جلوگیری شود. علاوه‌براین، درد خفیف و ضربان‌دار و حساسیت به مواد غذایی گرم، سرد و قندی، از رایج‌ترین عوارض جانبی گزارش شده پس از جرم‌گیری دندان محسوب می‌شوند.
جرم‌گیری برای چه افرادی مناسب است؟
جرم‌گیری هیچ محدودیت سنی نداشته و همه افراد می‌توانند با کمک آن، به افزایش سلامت دهان و دندان خود کمک کنند. معمولاً توصیه می‌شود تا ۶ ماه یک بار یا سالی یک بار جرم‌گیری دندان‌ها را انجام دهید. البته این مورد بستگی به نظر دندانپزشک شما نیز دارد.
هر چند وقت یک بار باید جرم‌گیری انجام شود؟
این موضوع کاملاً به وضعیت رسیدگی شما به بهداشت دهان و دندان بستگی دارد. اغلب افراد تنها با یک بار جرم گیری، جرم انباشته شده روی دندان‌هایشان تمیز می‌شود و پس از آن از دندان‌هایشان مراقبت می‌کنند. اما چیزی که کاملاً مشخص است، این است که هر کسی سالی یکبار به جرم‌گیری نیاز دارد تا جرم‌هایی را که با مسواک پاک نشده، با ابزار‌های قوی‌تری مانند ابزار دندانپزشکی از بین ببرد.
روش‌های جرم‌گیری دندان
به طور کلی جرم‌گیری دندان طی دو روش زیر توسط پزشکان انجام می‌شود:
۱. جرم‌گیری دستی
در این روش دندانپزشک دندان‌های شما را با روش دستی جرم‌گیری می‌کند و به صورت دستی پلاک و رسوب جرم ایجاد شده روی سطح دندان‌ها را می‌تراشد. جرم‌گیری دستی برای از بین بردن پلاک سطحی و رسوب تارتار بسیار مناسب است.
۲. جرم‌گیری اولتراسونیک
در جرم‌گیری اولتراسونیک از ارتعاشات برای پاکسازی سریع و کارآمد پلاک و جرم‌های ایجاد شده استفاده می‌کنند. نوک این جرم گیر‌ها بسیار کوچک است و به راحتی در شکاف‌هایی که دسترسی به آنها سخت است، نفوذ می‌کند. علاوه بر این جرم‌گیر اولتراسونیک آب را برای پاک کردن جرم‌ها به داخل دندان‌ها اسپری می‌کند.
بعد از جرم‌گیری چه مراقبت‌هایی باید انجام شود؟
هنگامی که فرد دندان‌های خود را جرم‌گیری می‌کند، باید به نکات مهمی توجه کند و در دوره نقاهت، مراقبت‌های زیر را انجام دهد تا هر چه سریع‌تر بهبود پیدا کند:
- برنامه دارویی توصیه شده توسط پزشک را به طور کامل رعایت کنید
- به هیچ عنوان از غذا‌های سخت و سفت استفاده نکنید و برنامه غذایی مناسب همراه با خوراکی‌های نرم داشته باشید
- با مشورت متخصص دندانپزشکی از آب دهان مصنوعی برای کاهش خشکی دهان استفاده کنید
- به طور مرتب در طول روز بهداشت دندان و دهان را رعایت کنید
- به طور دوره‌ای برای انجام معاینات کامل به متخصص دندانپزشکی مراجعه کنید
- به هیچ عنوان نوشیدنی و غذای گرم و داغ مصرف نکنید
- از مصرف غذا‌ها و نوشیدنی‌های دارای رنگ دانه، مانند نوشابه و غذا‌های پر ادویه خودداری کنید
با رعایت این موارد و همچنین نکاتی که ممکن است متخصص با توجه به شرایط ویژه به شما گوشزد کند، به بهترین نتیجه ممکن از جرم‌گیری دندان دست پیدا خواهید کرد.
آیا بلیچینگ همان جرم‌گیری است؟
بلیچینگ و جرم‌گیری با هم متفاوت بوده و دو درمان جدا برای دندان محسوب می‌شوند. در واقع بلیچینگ یک روش زیبایی و نظافتی و از روش‌های سفید کردن دندان است که از آن برای دندان‌های سالم استفاده می‌کنند تا رنگ روشنتری داشته باشند.
اما زمانی از جرم‌گیری استفاده می‌کنند که دندان‌های بیمار سلامتی کاملی نداشته و روی آنها پلاک تشکیل شده باشد یا دارای عیب دیگری بوده و متخصص دندانپزشکی جرم‌گیری دندان را تجویز کند.
خونریزی لثه بعد از جرم‌گیری
گاهی اوقات مراجعه‌کننده بعد از جرم‌گیری دندان با خونریزی لثه مواجه می‌شود. این خونریزی گاهی تحت تأثیر عواملی مانند حساسیت لثه و یا شدت جرم‌گیری ایجاد می‌شود. این موارد التهاب لثه را به دنبال دارد.
برای جلوگیری از خونریزی لثه استفاده از آب ولرم و نمک کمک‌کننده خواهد بود. همچنین در این مواقع از خوردن غذا‌های سفت و نیم‌سفت خودداری کرده و سعی کنید در هنگام خوردن غذا و خوراکی فشار کمتری به لثه‌های خود وارد کنید تا التهاب آنها بهبود پیدا کند. اگر میزان التهاب آزاردهنده بود، با مشورت متخصص می‌توانید از دارو‌های ضدالتهاب نیز استفاده کنید.
جرم‌گیری دندان ارتودنسی
با توجه به این‌که در درمان ارتودنسی از تجهیزات زیادی در دهان استفاده می‌شود، میزان جذب باکتری‌ها، رنگ دانه‌ها، باقی‌مانده خوراکی‌ها و غیره روی سطح دندان‌ها افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل عدم رعایت بهداشت فردی دهان و دندان در هنگام ارتودنسی باعث ایجاد پلاک‌ها روی دندان‌ها شده و در مواردی پوسیدگی و خرابی دندان‌ها را به دنبال دارد.
به‌طور معمول متخصصان پس از معاینات اولیه، برای تمیزی کامل دندان‌ها، توصیه می‌کنند دندان‌ها جرم‌گیری شوند. اما اگر به هر دلیلی قبلی از ارتودنسی جرم‌گیری انجام نشد و در طول آن به انجام جرم‌گیری نیاز بود، باید به متخصص دندانپزشکی مراجعه کرده و زیر نظر او، جرم‌گیری دندان در دوران ارتودنسی را انجام دهید؛ چون جرم‌گیری در این دوران حساسیت بیشتری دارد.
احساس لق شدن دندان بعد از جرم‌گیری
بعضی از افراد پس از جرم‌گیری دندان، احساس می‌کنند که دندان به تازگی لق شده است. اما این یک باور اشتباه است و جرم‌گیری دندان به هیچ عنوان باعث لق شدن دندان‌ها نمی‌شود. در واقع ممکن است دندان از قبل لق شده و به خاطر جرم و پلاک‌های اطراف دندان و لثه، لقی دندان توسط فرد احساس نشده است.
با این حال هنگامی که با جرم‌گیری، اطراف دندان تمیز شده و فضای کناری آن از انباشتگی جرم و مواد چسبنده خالی می‌شود، لقی دندان احساس خواهد شد.
آیا جرم‌گیری دندان با جوش شیرین امکان‌پذیر است؟
یکی از روش‌های جرم‌گیری دندان به صورت خانگی، استفاده از جوش شیرین است و ترکیب آن با آب، آب لیمو و غیره می‌تواند روش متفاوتی را برای انجام جرم‌گیری در اختیار شما قرار دهد.
برای استفاده از این روش، کافی است که یک قاشق چای‌خوری جوش شیرین را با مقدار کمی آب مخلوط کنید تا مایع سفت تشکیل شود. سپس با کمک مسواک آن را روی دندان‌های خود استفاده کنید. حدود ۳ دقیقه به آن زمان داده و بعد، با خمیر دندان‌های معمولی دندان‌ها را شستشو دهید.
توصیه می‌کنیم در استفاده از جوش شیرین برای جرم‌گیری زیاده روی نکنید؛ چون ممکن است به دندان‌ها و مینای آنها صدمه بزند. علاوه بر آن حتی ممکن است به حساسیت دندان دچار شوید.
هزینه جرم‌گیری دندان چقدر است؟
برای تعیین قیمت جرم‌گیری دندان باید مواد متعددی را در نظر بگیریم. مواردی همچون هزینه‌های تصویربرداری، تخصص و مهارت دندانپزشک و هزینه‌هایی که در رابطه با جرم‌گیری عمیق دندان وجود دارد، در تعیین قیمت جرم‌گیری دندان تأثیر‌گذار خواهند بود.
البته درباره هزینه‌های تصویربرداری باید اشاره کنیم که همه افراد مجبور به عکس‌برداری نیستند و با توجه به شرایط دهان و دندان خود، دندانپزشک این مورد را تشخیص می‌دهد. باید این نکته را نیز در نظر داشته باشید که اگر شرایط جرم دندانهایتان وخیم باشد و دچار خونریزی لثه شدید، شاید لازم باشد بیشتر از یک بار دندان‌های خود را جرم‌گیری کنید.
اما باتوجه به میزان جرم دندان، قیمت جرم‌گیری دندان در سال ۱۴۰۲، بین نهصد هزار تومان تا یک میلیون و سیصد هزار تومان براساس میزان جرم دندان تعیین شده است. این هزینه بابت جرم‌گیری و بروساژ کامل دو فک گرفته می‌شود.
روش‌های جرم‌گیری دندان در خانه
برخی از روش‌های خانگی نیز برای جرم‌گیری دندان مناسب هستند که برای جلوگیری از تجمع پلاک‌ها روی دندان می‌توانید از آنها استفاده کنید. این روش‌ها شاید جایگزین روش‌های پزشکی نباشند اما بی‌تأثیر نیستند. موارد زیر از روش‌های جرم‌گیری دندان در خانه محسوب می‌شوند:
1. آلوئه ورا و گلیسیرین
آلوئه ورا برای سلامتی فواید زیادی دارد و در بین مردم بسیار محبوب است. شاید شگفت‌زده شوید اگر بدانید که از آلوئه ورا می‌توان برای خلاص شدن از شر تارتار دندان‌ها نیز استفاده کرد.
2. پوست پرتقال
پوست پرتقال ویتأمین C و خواص ضدمیکروبی داشته و در از بین بردن پلاک و تشکیل جرم روی دندان‌ها بسیار مؤثر است.
3. دانه کنجد
دانه کنجد یک اسکراب فعال دندان است. شما باید دانه‌های کنجد را در دهان خود قرار دهید اما از قورت دادن آنها خودداری کنید.
4. سرکه سفید
سرکه سفید اسید استیک است که باعث کشتن باکتری‌های دهان و جلوگیری از عفونت آن می‌شود.
با جرم‌گیری، سلامت دندانهایتان را تضمین کنید!
اگر زمانی احساس کردید که سطح دندان‌های شما زرد شده و با مسواک هم جرم سطح آن تمیز نشد، به این معنی است که از رسیدگی به دندان‌های خود غافل بوده‌اید و به جرم‌گیری نیاز دارید. در این مواقع بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا با بررسی وضعیت دندانهایتان، زمان جرم‌گیری آنها را تعیین کند.
انجام جرم‌گیری به از بین رفتن جرم دندان‌ها کمک کرده و ظاهر آنها را زیباتر می‌کند. اگر درخصوص مراجعه به یک پزشک متخصص مشکل دارید، می‌توانید از نوبت آنلاین دکتر وب سایت دکتردکتر استفاده کنید و یک پزشک متخصص و مناسب برای خود پیدا کنید.
آیا تا به حال شما جرم‌گیری دندان را انجام داده‌اید؟ آیا این روش درمانی درد زیادی دارد؟ لطفاً تجربیات خود را با ما و خوانندگان این مقاله از مجله دکتردکتر در میان بگذارید تا شایعات مربوط به این روش درمانی از بین برود.
