قرص خواب چه انواعی دارد و مصرفش با چه عوارضی همراه است؟
قرص خواب با ایجاد احساس خوابآلودگی و آرامش، بیخوابی را درمان میکند. داروهای کمککننده به خواب عوارضی هم به همراه میآورند. برای مثال، ممکن است در طول روز احساس گیجی یا خوابآلودگی کنید. بعضی از مشکلات خواب ناشی از استرس و فشارهای روانی است. در چنین مواردی مراجعه به یک دکتر روانشناس بهترین تصمیم است. گاهی هم دلایل جسمانی دیگری باعث بروز این مشکل میشوند. در هر حال، در هنگام مصرف قرصهای خواب باید به کارکرد و عوارضشان واقف باشید تا از بروز مشکلات ناخوشایند ناشی از مصرف جلوگیری کنید.
قرص خواب چیست؟
همانطور که از نامش هم پیدا است، قرص خواب به شما کمک میکند که به خواب فرو بروید. افرادی که اختلالات خواب مانند بیخوابی در شبهنگام دارند از این داروها زیاد استفاده میکنند. اگر از آن افرادی هستید که نیمهشبان از خواب بیدار میشوند و نمیتوانند دوباره بخوابند، احتمالا نیاز به مصرف قرصهای خوابآور دارید.
داروی تنظیم خواب چیست؟
در برخی موارد بیخوابی، پزشکان داروهایی را برای درمان این مشکل تجویز میکنند. تمام داروهای بیخوابی باید کمی قبل از خواب مصرف شوند. پس از مصرف داروی بیخوابی، هوشیاری فرد پایین میآید و برای همین نباید رانندگی کند یا فعالیتهای دیگری را انجام بدهد که نیاز به تمرکز دارند.
قرص خواب چگونه عمل میکند؟
انواع مختلفی از قرص های خواب وجود دارد. هر کدام متفاوت از دیگری عمل میکنند. برخی از داروهای خوابآور باعث خواب آلودگی میشوند، در حالی که برخی دیگر ناحیهای هوشیار نگهدارنده مغز را غیرفعال میکنند.
کاربرد قرص خواب چیست؟
زمانی که استرس، مسافرت یا اختلالات دیگر شما را بیدار نگه میدارند، داروهای خواب میتوانند به خواب و قرارگرفتن بدن در آرامش کمک کنند. برای بیخوابی طولانی مدت هم نیاز به مصرف قرصها کنار میرود و فرد باید با تغییر سبک زندگی و کمکگرفتن از جلسات رواندرمانی شناختی، مسیر زندگیاش را تغییر بدهد. در واقع، اصلاحاتی روی ادارک و رفتارش صورت میگیرد.
اثرگذاری قرص خواب چقدر طول میکشد؟
مطالعات نشان میدهد که قرصهای خوابآور برای بهبود استراحت شبانه چندان مفید نیستند. بیشتر افرادی که از داروهای خوابآور استفاده میکنند، حدود ۸ تا۲۰ دقیقه سریعتر از افراد معمولی به خواب میروند.
به طور کلی، باید از قرص خواب در کوتاهمدت استفاده شود. در شرایط ناخوشایند زندگی و موقعیتهای استرسآور، مصرف این قرصها ایده بدی نیست اما اگر قرار باشد که همیشه از آنها استفاده کنید با عوارض متنوعی روبهرو خواهید شد.
داروی تنظیم خواب بزرگسالان چیست؟
دوکسپین (doxepin) با دوز پایین یعنی دوکسپین در دوزهای بسیار کم (۳ و ۶ میلی گرم) برای درمان بیخوابی در بزرگسالان تأیید شده است.
این مورد دارویی ضدافسردگی سه حلقهای است که با داشتن فعالیت آنتیهیستامینی به حفظ خواب کمک میکند و مانع از بیداری میشود.
ملاتونین هم به عنوان دارویی بدون نسخه (OTC) در دسترس است. برای بهبود روند طبیعی خواب و تنظیم مجدد ساعت داخلی بدن در هنگام سفر از این قرص استفاده میشود.
مصرف قرص خواب در هواپیما مقدور است؟
اگر داروی خواب مناسبی از سوی دکتر برایتان تجویز شده باشد و دوز مصرفی را هم رعایت کنید، امکان استفاده از قرص در طول پرواز وجود دارد. باید دقت کنید که درباره این موضوع، نظر پزشک اهمیت دارد.
داروی خواب آور بدون نسخه چیست؟
برای تهیه داروی تنظیم خواب که نیازی به ارائه نسخه ندارد، باید به سراغ تهیه این موارد بروید:
- دیفن هیدرامین (Diphenhydramine)
- داکسیلامین (Doxylamine)
انواع قرص خواب چیست؟
قرصهای خواب دارای انواع مختلفی هستند که بنا به شرایط هر فرد برایش تجویز میشوند. از جمله انواع قرصهای خوابآور باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- داروهای ضد افسردگی
- بنزودیازپینها (شلکردن عضلات و درمان بیخوابی)
- داروهای z (قرص مخصوص خواب)
قرص خواب در حد بیهوشی چیست؟
برای خواباندن افراد در حین بیهوشی عمومی از قرص پروپوفول (Propofol) استفاده میشود. این قرص برای تسکین بیمارانی است که تحت مراقبتهای ویژه هستند و نیاز به ونتیلاتور مکانیکی (دستگاه تنفس) دارند.
قرص خواب پوکساکیم
از این قرص تنظیم خواب برای کنترل استرس و فشار استفاده میشود. پوکساکیم (POXAKIM) میتواند سیستم عصبی مرکزی را آرام کند و تسکین بدهد. خاصیت خوابآوری و ایجاد آرامش در این قرص وجود دارد.
قرص خواب پاستیلی
انواعی از قرصهای ملاتونین خوابآور در قالب شکلهای متنوع از جمله پاستیل با طعمهای گوناگون هم در بازار عرضه میشوند. مصرف این قرصها نسبت به گزینههای دیگر خوشایندتر است.
قرص خواب ترانکوپین
ترانکوپین (TRANQOPINE) از جمله قرصهایی است که برای درمان بسیاری از مشکلات عصبی و جنون مورد استفاده قرار میگیرد. این قرص خاصیت خوابآوری هم دارد.
قرص خواب دیازپام
دیازپام (Diazepam) از قرصهای معروف خوابآور است که برای رفع اختلالات اضطراب و خواب استفاده میشود. این قرص حالت مسکن دارد و در درمان اختلالات هراس و اسپاسم عضلانی هم کاربرد دارد.
قرص خواب جویدنی
قرصهای ملاتونین که برای درمان بیخوابی استفاده میشوند در قالب جویدنی در بازار موجود هستند. باید حدود ۳۰ دقیقه پیش از خواب، مصرف آنها را شروع کنید. البته حتما پیش از مصرف به دستورالعمل استفاده دقت داشته باشید.
عوارض قرص خواب چیست؟
بیشتر افرادی که قرص خواب مصرف میکنند، دچار حالت خماری و بیحالی میشوند. آنها احساس خوابآلودگی میکنند، تفکراتی درهم و برهم دارند و سرگیجه یا مشکلات تعادلی را تجربه میکنند.
مصرف قرصهای تنظیم خواب در طول روز میتواند بر توانایی هر فرد در رانندگی، کار، رفتن به مدرسه و انجام کارهای روزانه اثرات منفی بگذارد.
قرصهای خواب بدون نسخه و نسخه ای (و مکمل ها) میتوانند این عوارض جانبی را ایجاد کنند:
- یبوست یا اسهال.
- خشکی پدهان.
- سردرد.
- ضعف عضلانی.
- مشکلات گوارشی، از جمله گاز، سوزش دهانه معده و حالت تهوع.
اعتیاد به قرص خواب چگونه است؟
مصرف برخی از داروهای خواب با خطر ابتلا به اعتیاد همراه است. برای مثال، بنزودیازپینها (Benzodiazepines ) میتوانند اعتیادآور باشند و منجر به سوء مصرف مواد شوند. برای کاهش این خطر، پزشکان فقط این قرصهای خواب را برای استفاده کوتاهمدت تجویز میکنند.
حساسیت به قرص خواب چگونه است؟
یکی دیگر از عوارض قرصهای خوابآور واکنش آلرژیک است که منجر به تورم شدید صورت میشود. اگر واکنش آلرژیک شدیدی را تجربه کردید،باید خیلی زود و سریع به بیمارستان مراجعه کنید.
مصرف قرص خواب و الکل چگونه است؟
خیر. نوشیدن الکل در هنگام مصرف هرگونه قرص خواب خطرناک است. الکل میتواند عوارض جانبی و خواب آلودگی مورد نظر این داروها را بدتر کند. در صورت مصرف همزمان الکل و داروی خوابآور، امکان بروز عوارض بسیار ناخوشایندی مانند تهدید زندگی فرد مصرفکننده وجود دارد.
داروی خوابآور فوری چیست؟
زولپیدم (Zolpidem) دارویی است که برای مشکلات خواب مانند بیخوابشدن استفاده میشود و اثرگذاری سریعی در این زمینه دارد. علاوه بر آن، قرصهای ملاتونین ناترول (Natrol Melatonin) هم مکملهای خواب بدون نسخهای هستند که به سرعت حل میشوند و یکی از قویترین گزینههای برای خواب سریع بهشمار میروند. این قرصها با افزایش سطوح ملاتونین باعث میشوند که چرخه خواب در روندی طبیعی قرار بگیرد.
داروی خواب برای ترک اعتیاد چیست؟
داروهایی مانند آمیتریپتیلین (Amitriptyline) و لورازپام (Lorazepam) میتوانند به بهبود چرخه خواب در افراد معتاد کمک کنند. بعد از ترک مواد مخدر، بیخوابی و بیقراریهایی در فرد به وجود میآید که مصرف این داروها میتواند در کاهش عوارض و ناراحتیهای ناشی از آن کارساز باشد. مصرف این داروها در درمان بیخوابی بعد از ترک تریاک مؤثر بودهاند.
داروی خواب برای بیماران آلزایمری چیست؟
ملاتونین میتواند به بهبود خواب و کاهش مشکلات و اختلالات خواب در افراد مبتلا به زوال عقل کمک کند. مصرف این دارو باید با نظر پزشک صورت بگیرد. هرگز بدون اجازه پزشک درمانگر دست به مصرف قرص خواب نزنید و نگذارید که اطرافیانتان از جمله بیماران مبتلا به آلزایمر از این داروها بیمشورت با پزشک استفاده کنند.
مصرف قرص خواب در بارداری مقدور است؟
هر دارویی که در دوران بارداری مصرف میکنید به نوزاد هم منتقل میشود. قبل از مصرف هر گونه قرص خواب یا مکمل بدون نسخه با پزشک خود مشورت کنید.
امکان دارد که پزشک معالجتان برای رفع مشکل بیخوابی، نوعی از قرص خواب را برای مصرف در کوتاهمدت تجویز کند. باز هم تاکید میشود که در این موضوع، از دانش و تجربه شخصیتان استفاده نکنید تا خود و بچه در امان بمانند.
قرص خواب در شیردهی
در دوران شیردهی هم مانند بارداری، آنچه که میخورید و به عنوان دارو مصرف میکنید به جریان خونتان وارد میشود. کودکی که شیر میخورد هم از آن ماده بینصیب نمیماند.
بنابراین، اگر مشکلات خواب شدید دارید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا درباره تجویز نسخهای بیخطر برای شما و بچه اقدامات لازم را انجام بدهد.
قرص خواب گیاهی چیست؟
مواد طبیعی و گیاهی متنوعی هم برای درمان اختلالات خواب وجود دارند که عوارضشان میتواند کمتر از داروهای شیمیایی باشد. از جمله مشهورترین داروهای گیاهی برای رفع مشکلات خواب باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- سنبل الطیب؛ این مورد گیاهی آرامبخش است که از قرن دوم میلادی برای درمان بیخوابی و اضطراب استفاده میشود. اگرچه استفاده از سنبل الطیب برای بیخوابی به طور گسترده مورد مطالعه قرار نگرفته است، اما مشاهدات تجربی از اثرگذاری مثبت آن یاد میکنند.
- بابونه؛ بسیاری از مردم چای بابونه را به دلیل خواص آرامبخشش می نوشند. البته ممکن است در افرادی که به گیاه یا گرده حساسیت دارند، واکنش های آلرژیک ایجاد کند. اگر مشکلی در مصرف این ماده ندارید، آب را بجوشانید، سپس ۲ تا ۳ کیسه چای (یا معادل چای با برگ های شل) اضافه کنید، درب آن را بپوشانید و ۱۰ دقیقه دم کنید.
سایر گیاهانی که اثر آرام بخش دارند هم عبارتاند از:
- بادرنجبویه
- گل ساعتی
- اسطوخودوس.
داروی خوابآور برای بچهها چیست؟
برخی از والدین به کودکان خود داروهای آنتیهیستامین بدون نسخه میدهند تا راحتتر بخوابند. این داروها برای خواب نیستند و مصرفشان میتواند مشکلات و خطراتی در پی داشته باشد.
به طور کلی هم تجویز قرص خواب برای کودکان کار درستی نیست و استفاده از قرصهای ملاتونین و موارد مشابه باعث آزار و آسیبشان میشود.
داروی خوابآور نوزاد
هیچ داروی خوابی برای نوزادان وجود ندارد. بنابراین، از دادن قرصهای خواب مختلف به آنها خودداری کنید. سلامت و امنیت جان بچهها را با دادن چنین داروهایی به آنها به خطر نیاندازید.
داروی خواب آور قوی برای بزرگسالان چیست؟
داکسیلامین (Doxylamine) یکی از قویترین داروهای خواب بدون نسخه است. این مورد نوعی آنتی هیستامین بهشمار میرود و فقط برای استفاده کوتاهمدت مناسب است.
پیش از مصرف این دارو، حتما باید نظر پزشک را جویا شوید. اگر بدون اجازه پزشک، اقدام به مصرف چنین دارویی بزنید، امکان دارد که عواقب ناخوشایندی گریبانگیرتان شوند.
داروی خواب برای سالمندان چیست؟
برای افراد مسن، غیربنزودیازپینها از نخستین گزینههای درمان بیخوابی هستند. مشخص شده است که این داروها نسبت به ضد افسردگیهای سه حلقهای، آنتی هیستامینها و بنزودیازپینها ایمنتر هستند و ردههای سنی بالا راحتتر میتوانند مصرف آنها را تحمل کنند.
از جمله داروهای غیربنزودیازپینی باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- زولپیدم (Zolpidem)
- اسزوپیکلون (Eszopiclone)
- زالپلون (Zaleplon)
- راملتئون (Ramelteon)
داروي خوابآور بدون ضرر وجود دارد؟
قرص های خواب آور آرامبخش غیر بنزودیازپین (Non-benzodiazepine ) ظاهراً عوارض جانبی کمتری نسبت به گزینههای دیگر قرص خواب دارند.
با این حال، هنوز هم این داروها کنترلکننده هستند و عوارضی با خود به همراه میآورند. از جمله این داروها باید به زالپون (zalepon)، زولپیدم (zolpidem) و اسزوپیکلون (Eszopiclone) اشاره کنیم.
داروی خوابآور قوی بدون عوارض
داروهایی که نام برده شد، عوارض قابلکنترلتری نسبت به موارد دیگر دارند و پزشکان اجازه مصرف آنها در بازههای زمانی طولانیتری در حدود ۶ ماه را هم به بیماران میدهند.
مصرف قرص خواب را اصولی پیش ببرید
اختلالات خواب میتوانند روی سلامت افراد مختلف اثرات منفی بسیار شدیدی بگذارند. بااینوجود، لازم است که در انتخاب درمان مناسب برای رفع این اختلالات هوشیارانه عمل کنید.
مصرف قرص خواب در بسیاری از موارد راهگشا است اما اگر انتخاب درستی نداشته باشید و نظر متخصصان را در این زمینه جویا نشوید، امکان دارد که با عوارض مختلفی دستبهگریبان شوید.
برای مراجعه به متخصصان مختلف و جویاشدن نظراتشان از سیستم نوبت دهی اینترنتی سایت دکتردکتر استفاده کنید. این روش ساده و سریع است و شما را به بهترین پزشکان پیوند میدهد.
درباره قرص خواب، پرسش یا نکتهای مبهم باقی مانده است؟ از ما بپرسید تا در رسیدن به پاسخ به شما کمک کنیم.
منابع: