تفاوت آلرژی با سرماخوردگی گاهی آنقدر کم است که تشخیص آن نیاز به بررسی دقیق دارد. علائمی مانند آبریزش بینی، خارش گلو و عطسه‌های پیاپی ممکن است شما را سردرگم کنند که دچار آلرژی شده‌اید یا سرما خورده‌اید. در حالی که هر دو وضعیت در ظاهر شباهت‌هایی دارند، اما ریشه بروز آن‌ها کاملا متفاوت است.
آلرژی واکنش سیستم ایمنی بدن به مواد بیضرر محیطی مانند گرده گل یا گرد و غبار است، در حالی که سرماخوردگی نتیجه حمله ویروس‌ها به دستگاه تنفسی محسوب میشود. آگاهی از این تفاوت‌ها به شما کمک می‌کند تا درمان درستی را انتخاب کرده و از مصرف بی‌مورد داروهای نامناسب جلوگیری کنید.
در این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر به بررسی کامل تفاوت آلرژی با سرماخوردگی و همچنین روش‌های تشخیص و درمان آن‌ها می‌پردازیم.
در انتها اگر سوالی دارید، در قسمت نظرات بنویسید و پاسخ را از کارشناس سلامتی دکتردکتر دریافت کنید.
تفاوت کلی آلرژی و سرماخوردگی
هرچند آلرژی و سرماخوردگی در ظاهر شباهت زیادی دارند و هر دو با علائمی مانند عطسه، آبریزش بینی و گرفتگی گلو همراه میشوند، اما از نظر علت، زمان بروز، نوع ترشحات، طول مدت بیماری و پاسخ بدن تفاوت‌های اساسی دارند. آلرژی یا حساسیت فصلی نتیجه واکنش بیش‌ازحد سیستم ایمنی بدن به عوامل بیضرر محیطی است، در حالی که سرماخوردگی ناشی از ویروس‌هایی است که وارد بدن شده و باعث التهاب دستگاه تنفسی میشوند.
این تفاوت در منشا بیماری سبب میشود که نحوه درمان و حتی پیشگیری از آن‌ها کاملا متفاوت باشد. در جدول زیر به نکاتی مهم در مورد تفاوت آلرژی با سرماخوردگی اشاره کرده‌ایم:
| ویژگی‌ها | آلرژی | سرماخوردگی |
| عامل | واکنش سیستم ایمنی به مواد بیضرر مانند گرد و غبار یا موی حیوانات | عفونت ویروسی ناشی از ویروس‌هایی مانند Rhinovirus |
| شروع علائم | ناگهانی، بلافاصله پس از تماس با آلرژن | تدریجی، چند روز پس از تماس با ویروس |
| مدت زمان بیماری | تا زمانی که تماس با آلرژن ادامه دارد (گاهی هفته‌ها یا ماه‌ها) | معمولا ۷ تا ۱۰ روز |
| ترشحات بینی | شفاف و رقیق | غلیظ، زرد یا سبز |
| تب و بدن‌درد | نادر | شایع، به‌ویژه در روزهای ابتدایی |
| خارش چشم و بینی | بسیار شایع | نادر |
| خستگی و ضعف | معمولا خفیف | نسبتا شدید |
| واگیردار بودن | خیر | بله، از طریق عطسه، سرفه یا تماس مستقیم |
| زمان بروز معمول | به محض تماس با آلرژن | در فصول سرد سال مانند پاییز و زمستان |
| درمان اصلی | پرهیز از آلرژنها، مصرف آنتی‌هیستامین و اسپری‌های ضدالتهاب | استراحت، درمان خانگی، داروهای ضداحتقان یا ضدویروس |
برای شناسایی دقیق تفاوت آلرژی با سرماخوردگی بهتر است با یک دکتر سرماخوردگی یا پزشک عمومی مشورت کنید.
تفاوت سرماخوردگی و آلرژی از نظر علت بروز
تفاوت آلرژی فصلی و سرماخوردگی از نظر علت بروز، به منبع تحریک سیستم ایمنی بدن بازمی‌گردد. در سرماخوردگی، عامل اصلی یک ویروس است که وارد دستگاه تنفسی شده و باعث التهاب در مجاری بینی، گلو و سینوس‌ها میشود. پس از ورود ویروس به بدن، سیستم ایمنی با تولید گلبول‌های سفید و مواد ضدویروسی، با عامل عفونی مبارزه می‌کند و همین واکنش موجب بروز علائمی مانند تب، گلودرد و گرفتگی بینی میشود.
اما در آلرژی، هیچ ویروسی در کار نیست. در واقع سیستم ایمنی بدن به اشتباه، مواد بیضرر محیطی را به‌عنوان تهدید تشخیص می‌دهد و پادتن تولید می‌کند. این پادتن‌ها موجب آزاد شدن هیستامین و سایر مواد شیمیایی در بدن میشوند که نتیجه آن بروز علائمی مانند عطسه، خارش چشم، آبریزش بینی و گاهی سرفه است.
نکته! سرماخوردگی معمولا در فصل‌های سرد سال و پس از تماس با افراد بیمار رخ می‌دهد، در حالی که آلرژی با توجه به نوع آلرژن و مدت تماس با آن، عود می‌کند.
تفاوت علائم آلرژی و سرماخوردگی
مهمترین فرق سرماخوردگی و آلرژی، زمان شروع علائم و متفاوت بودن شدت آن است. هر دو وضعیت می‌توانند باعث عطسه، آبریزش بینی و احساس گرفتگی در گلو شوند، اما ریشه بروز علائم تفاوت زیادی دارد. در سرماخوردگی، ویروس‌ها باعث التهاب مخاط دستگاه تنفسی شده و علائم بهصورت تدریجی ظاهر میشوند. در مقابل، علائم آلرژی یا حساسیت فصلی بهار در اثر تماس مستقیم با آلرژنها مانند گرده یا گرد و غبار، بلافاصله آغاز میشوند و تا زمانی که تماس ادامه داشته باشد، پایدار می‌مانند.
شناخت این تفاوت‌ها به افراد کمک می‌کند تا درمان درست را انتخاب کرده و از مصرف بی‌مورد داروهای نادرست پرهیز کنند.
علائم سرماخوردگی
در ادامه به علائم بیماری سرماخوردگی به طور کامل اشاره کرده‌ایم:
- شروع تدریجی: معمولا چند روز پس از تماس با ویروس، علائم به‌تدریج ظاهر میشوند و در روزهای سوم تا پنجم به اوج می‌رسند.
- آبریزش بینی، گلودرد و عطسه: از شایع‌ترین نشانه‌های سرماخوردگی هستند که به‌دلیل التهاب مجاری تنفسی ایجاد میشوند.
- سرفه خشک یا همراه با خلط: ممکن است در روزهای بعدی اضافه شود و معمولا نشانه تحریک گلو یا ریه است.
- تب خفیف و بدن‌درد: به‌ویژه در کودکان یا افرادی با سیستم ایمنی ضعیف دیده میشود.
- احساس خستگی و بی‌حالی: بدن برای مبارزه با ویروس انرژی زیادی مصرف می‌کند و همین باعث ضعف موقتی میشود.
- مدت زمان بیماری: معمولا ۷ تا ۱۰ روز طول می‌کشد و پس از آن علائم به‌تدریج برطرف میشوند.
علائم آلرژی
علائم آلرژی شامل موارد زیر هستند:
- شروع ناگهانی: به‌محض تماس با آلرژن‌هایی مانند گرده گل، گرد و غبار یا موی حیوانات علائم بروز می‌کنند.
- عطسه‌های مکرر و پشت‌سر‌هم: یکی از بارزترین نشانه‌های آلرژی، عطسه است که معمولا بدون تب یا خستگی ایجاد میشود.
- خارش چشم، بینی و گلو: این علائم در اثر واکنش‌های بدن به آزاد شدن هیستامین رخ می‌دهند و از نشانه‌های اختصاصی آلرژی محسوب میشوند.
- آبریزش شفاف و مایع: در آلرژی ترشحات بینی معمولا رقیق، بی‌رنگ و مداوم هستند.
- بدون تب یا بدن‌درد: در آلرژی، بدن با عامل عفونی مبارزه نمی‌کند؛ بنابراین تب و درد وجود ندارد.
- ادامه‌دار بودن علائم: تا زمانی که فرد در تماس با آلرژن باشد، نشانه‌ها باقی می‌مانند و ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشند.
در مجموع، سرماخوردگی معمولا کوتاه‌مدت، ویروسی و همراه با تب و خستگی است، در حالی که آلرژی طولانی‌مدت، غیرعفونی و اغلب با خارش و عطسه‌های مکرر همراه است.
بر اساس مقاله منتشر شده در وب‌سایت health،
هم آلرژی و هم سرماخوردگی با ترشحات شفاف بینی شروع میشوند. با این حال، مخاط ناشی از آلرژی شفاف باقی می‌ماند، در حالی که مخاط ناشی از سرماخوردگی اینگونه نیست. به طور معمول، مخاط مرتبط با سرماخوردگی پس از مدتی کدر شده و رنگ آن متمایل به زرد میشود.
زرد شدن مخاط بینی وضعیتی است که معمولا در اواسط یا اواخر سرماخوردگی دیده میشود. به طور معمول، درمان سریع سرماخوردگی به کمک بخور و استفاده از مواد غذایی مفید و دمنوش های موثر به کاهش علائم این بیماری کمک می‌کند. در صورتی که این موضوع بیشتر از یک هفته طول بکشد و با تب و گرفتگی شدید بینی همراه باشد، معمولا نشان دهنده عفونت سینوسی است.
تفاوت آلرژی و سرماخوردگی در کودکان و نوزادان
تشخیص تفاوت سرماخوردگی و آلرژی در نوزادان و کودکان معمولا دشوارتر از بزرگسالان است، زیرا بسیاری از علائم مشابه هستند. عطسه، آبریزش بینی، گرفتگی صدا و سرفه می‌توانند در هر دو حالت دیده شوند. با این حال، برخی نشانه‌ها و رفتارهای خاص علائم می‌توانند به والدین کمک کنند تا تفاوت را تشخیص دهند.
به خاطر داشته باشید که تشخیص در نوزادان کمی پیچیده‌تر است و والدین باید به گرفتگی بینی، بی‌قراری، تب یا کاهش اشتها توجه ویژه داشته باشند. برای شناخت بیشتر علل و روش‌های درمان آلرژی کودکان و جلوگیری از پیشرفت علائم، حتما با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
تفاوت سرماخوردگی و آلرژی فصلی بر اساس زمان
یکی از مهمترین نشانه‌ها برای تمایز تفاوت سرماخوردگی با آلرژی فصلی، زمان بروز علائم و فصل شیوع آن‌ها است. آلرژی معمولا با حضور آلرژن‌های محیطی مانند گرده گل، گرد و غبار یا کپک‌ها تحریک میشود و در فصول خاصی از سال شایع است. در مقابل، سرماخوردگی ناشی از ویروس‌های تنفسی است و معمولا در فصل‌های سرد شایع‌تر میشود.
به طور خلاصه، اگر علائم بهصورت ناگهانی در فصل بهار یا پاییز ظاهر شوند، احتمال آلرژی فصلی بیشتر است و اگر علائم تدریجی در فصل سرد و همراه با تب و خستگی بروز کنند، احتمال سرماخوردگی بیشتر است.
تفاوت درمان سرماخوردگی با درمان آلرژی
هر چند سرماخوردگی و آلرژی معمولا علائم مشابهی دارند، اما روش درمان آن‌ها کاملا متفاوت است. شناسایی صحیح بیماری و آگاهی از تفاوت آلرژی با سرماخوردگی برای انتخاب درمان موثر ضرورت زیادی دارد. برای درمان سرماخوردگی معمولا فرد نیاز به استراحت بیشتری دارد و باید با مصرف خوراکی‌های مفید به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند. بهترین قرص برای سرماخوردگی مسکن‌های ملایم یا قرص ادالت کلد است که به کاهش علائم و عوارض بیماری کمک می‌کند. برای درمان آلرژی معمولا از داروهای آنتی هیستامین استفاده میشود.
درمان سرماخوردگی
بهترین روش‌های درمان سرماخوردگی شامل موارد زیر هستند:
- استراحت کافی: به بدن فرصت می‌دهد با ویروس مبارزه کند.
- مصرف مایعات گرم و آب: به رقیق شدن ترشحات بینی و حفظ رطوبت بدن کمک می‌کند.
- استفاده از بخور: به کاهش گرفتگی بینی و تسکین گلو کمک می‌کند.
- قرص‌های سرماخوردگی یا اسپری بینی: برای کاهش علائم مانند گرفتگی بینی یا گلودرد استفاده میشوند.
نکته مهم: از آنجا که سرماخوردگی ویروسی است، آنتی‌بیوتیک‌ها تاثیری ندارند و استفاده بی‌مورد از آن‌ها می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند.
درمان آلرژی
در ادامه به بهترین روش‌های درمان آلرژی و حساسیت پرداخته‌ایم:
- داروهای آنتی‌هیستامین: کاهش علائم مانند عطسه، آبریزش بینی و خارش چشم
- اسپری بینی ضد آلرژی: کاهش التهاب مخاط بینی و جلوگیری از علائم مزمن
- پرهیز از آلرژنها: کاهش تماس با مواد حساسیت‌زا مانند گرده گل، گرد و غبار و حیوانات خانگی
- ایمونوتراپی (تزریق واکسن آلرژی) در صورت لزوم: برای ایجاد تحمل سیستم ایمنی نسبت به آلرژن و کاهش علائم در طولانی‌مدت
درمان سرماخوردگی عمدتا حمایتی و به منظور کاهش علائم انجام میشود، در حالی که درمان آلرژی بر کنترل واکنش سیستم ایمنی و کاهش تماس با آلرژنها تمرکز دارد و در برخی موارد درمان بلندمدت نیاز است.
خوشبختانه در حال حاضر مکمل‌های بسیاری برای تقویت سیستم ایمنی و کنترل علائم سرماخوردگی و آلرژی وجود دارد. همچنین، با امکان خرید آنلاین دارو می‌توانید درصورت مشاهده علائم، داروهای مورد نیاز خود را تهیه کرده و درب منزل تحویل بگیرید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر مشکلات شما ناشی از آلرژی نباشد، معمولا طی مدت کوتاهی و با انجام درمان خانگی سرماخوردگی بهبود پیدا می‌کند. اما درصورتی علائم شما بیش از دو هفته ادامه داشته باشند، بهتر است از یک پزشک کمک بگیرید.
این موضوع به‌ویژه در کودکان، نوزادان و سالمندان اهمیت بیشتری دارد، زیرا سیستم ایمنی آن‌ها حساس‌تر است و عفونت‌ها یا واکنش‌های آلرژیک می‌توانند سریع‌تر تشدید شوند.
علائم هشدار دهنده
بعد از مشاهده علائم هشدار دهنده زیر بهتر است در اولین فرصت از یک پزشک متخصص کمک بگیرید:
- ادامه پیدا کردن علائم بیش از دو هفته
- تب بالا یا تب طولانی
- تنگی نفس یا مشکل در تنفس
- التهاب شدید یا درد شدید در گلو، گوش یا سینوس‌ها
- افزایش شدید خستگی یا ضعف
- سرفه همراه با خون یا خلط سبز/زرد غلیظ
هشدار ویژه برای کودکان و نوزادان
در صورتی که کودک یا نوزاد شما با علائم زیر مواجه شد، به سرعت به پزشک مراجعه کنید:
- بی‌قراری شدید یا ناتوانی در خوردن و نوشیدن
- تب بالای ۳۸ درجه سانتی‌گراد
- اختلال در تنفس یا خس‌خس سینه
- علائم طولانی یا تشدید شده حتی بدون تب
هشدار ویژه برای سالمندان
در صورتی که فرد سالمند علائم زیر را تجربه می‌کند، باید در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید:
- کاهش توانایی بدنی یا ضعف ناگهانی
- مشکلات تنفسی یا تنگی نفس
- تب بالا یا سردرد شدید همراه با گیجی
- هرگونه تشدید علائم و مانع فعالیت‌های روزمره
اگر اطمینان دارید که علائم شما ناشی از آلرژی هستند، باید به متخصص آسم و آلرژی مراجعه کنید؛ در غیر این صورت، بهتر است با دکتر عمومی مشورت کنید.
شناخت تفاوت آلرژی با سرماخوردگی، قدمی بزرگ به سوی سلامتی
با آگاهی از تفاوت آلرژی با سرماخوردگی می‌توان بسیاری از علائم و سردرگمی‌های روزمره را بهتر مدیریت و درمان مناسبی برای هر وضعیت انتخاب کرد. از آنجا که برخی علائم ممکن است مشابه باشند یا در کودکان و سالمندان شدیدتر بروز کنند، تشخیص قطعی و درمان صحیح نیازمند مراجعه به پزشک است. پزشک عمومی با بررسی دقیق علائم، معاینه و در صورت لزوم انجام آزمایش‌های تخصصی، می‌تواند علت دقیق را تشخیص دهد و بهترین روش درمانی یا پیشگیری را توصیه کند.
در سامانه دکتردکتر می‌توانید به‌راحتی برای دریافت نوبت ویزیت حضوری و آنلاین بهترین پزشکان ایرانی اقدام کنید. همچنین، خرید آنلاین دارو و دریافت آزمایش در محل نیز از دیگر امکانات این پلتفرم هستند که روند درمان بیماری‌ها را تسهیل می‌کنند.
منابع:
