درد مقعد به عنوان پروکتالژیا شناخته می شود و می تواند دلایل زیادی داشته باشد. مقعد جایی است که روده بزرگ در راست روده به باسن می رسد و از طریق مقعد به بیرون باز می شود. مقعد آخرین گذرگاه دستگاه گوارش (GI) است. مقعد توسط ماهیچه هایی که به عنوان ماهیچه های اسفنکتر شناخته می شوند احاطه شده است. این ماهیچه ها هنگام عبور مواد زائد مقعد را سفت و شل می کنند. دنبالچه (دنباله)، آخرین استخوان ستون فقرات و بسیاری از اعصاب نیز در نزدیکی مقعد هستند. برای اینکه بدانید چه چیزی باعث درد مقعد می شود، چگونه می توانید آن را در خانه درمان کنید، چه درمان های پزشکی در دسترس است و چگونه می توانید به پیشگیری از این نوع درد کمک کنید، ادامه مطلب را بخوانید.
چه چیزی می تواند باعث درد مقعد شود؟
درد مقعد می تواند دلایل مختلفی داشته باشد.
نشستن طولانی مدت
نشستن طولانی مدت، به خصوص روی یک سطح سخت، با فشار بر اعصاب و ماهیچه های مقعد می تواند باعث درد موقت مقعد شود. حتی نشستن برای مدت کوتاهی روی یک سطح سخت نیز می‌تواند باعث ایجاد این درد شود که تا ساعت‌ها پس از بلند شدن نیز طول می‌کشد. برای این نوع درد نیازی به مراجعه به پزشک ندارید. اگر پس از نشستن طولانی مدت درد چند روز ادامه داشت، به پزشک مراجعه کنید. پزشکان می توانند هر گونه آسیب به عضلات مقعد، استخوان دنبالچه یا ساختارهای اطراف را تشخیص دهند.
اسهال
اسهال زمانی است که بیش از سه بار در روز مدفوع آبکی و شل داشته باشید. اسهال می تواند دلایل زیادی داشته باشد، مانند تغییرات رژیم غذایی (کم آبی یا نخوردن فیبر کافی) و عفونت هایی مانند گاستروانتریت، کولیت یا دیورتیکولیت. دفع مکرر مدفوع می تواند مقعد را زخم کند. این امر می تواند با پاک کردن یا تمیز کردن بدتر شود. بافت مقعد نیز ممکن است خونریزی کند. سایر علائم اسهال عبارتند از:
- احساس نفخ
- گرفتگی در زیر شکم
- احساس تهوع
- نمی توانید مدفوع خود را نگه دارید
اسهال اغلب خود به خود از بین می رود. اما اگر هر یک از علائم زیر را دارید، به دنبال مراقبت های پزشکی اورژانسی باشید:
- اسهال بیش از دو روز
- تب
- خون در مدفوع
- مدفوع سیاه و قیری رنگ یا تغییر رنگ داده
- از دست دادن هوشیاری
جراحت
افتادن روی باسن می تواند به عضلات، استخوان ها یا اعصاب اطراف مقعد آسیب برساند. ضربه ناگهانی یک سطح سخت می‌تواند باعث کبودی یا آسیب به پوست، ماهیچه‌ها یا انتهای عصبی و همچنین شکستگی استخوان‌ها شود.
این نوع آسیب بیشتر در طول فعالیت‌هایی مانند ورزش‌های تماسی، شبیه فوتبال، یا فعالیت‌هایی مانند اسکیت‌برد یا ژیمناستیک دیده می‌شود. بسته به شدت آسیب، درد ممکن است از مقعد به پایین کمرتابیده شده و مانند یک درد یا ضربان مداوم احساس شود. همچنین ممکن است متوجه کبودی روی باسن خود شوید.
در مورد جراحات باسن، اگر درد شرایط زیر را دارد، به دنبال مراقبت فوری پزشکی باشید:
- درد تیز و مداوم است
- شما نمی توانید بدون درد شدید راه بروید یا بلند شوید
- در قسمت پایین کمر، یک یا هر دو پا ادراک احساسی ندارید
شقاق
شقاق مقعد زمانی اتفاق می افتد که بافت مقعد پاره شود. دفع مدفوع به خصوص مدفوع سفت یا بزرگ شایع ترین علت این امر است. درد اغلب در ابتدا ناگهانی و تیز است. همچنین ممکن است ساعت ها یا روزها تا زمانی که شقاق بهبود یابد درد ادامه پیدا کند.
علائم شقاق مقعدی عبارتند از:
- هنگام دفع مدفوع احساس درد ناگهانی و غیرعادی در داخل مقعد یا اطراف آن می کنید
- خونریزی از مقعد، به خصوص زمانی که آن را پاک می کنید
- دردی که ساعت ها پس از دفع مدفوع ادامه دارد
شقاق همیشه نیاز به درمان فوری پزشکی ندارند. اگر درد ادامه داشت یا هنگام نشستن، دفع مدفوع یا راه رفتن به طور قابل توجهی بدتر شد، به پزشک مراجعه کنید.
هموروئید
بواسیر زمانی اتفاق می افتد که رگ های خونی مقعد متورم شوند. زور زدن برای دفع مدفوع یا یبوست اغلب از علل هموروئید هستند. هنگامی که هموروئید دارید، ممکن است یک توده در نزدیکی مقعد خود احساس کنید. درد ممکن است به طور کلی مبهم اما وقتی می نشینید تیز باشد. همچنین ممکن است هنگام نشستن بدون کوسن یا بالش خاص احساس راحتی نکنید. در برخی موارد ممکن است متوجه هیچ علامتی نشوید.
علائم رایج هموروئید عبارتند از:
- درد یا خارش مداوم در اطراف مقعد
- خونریزی از مقعد هنگام دفع مدفوع
- در صورت لخته شدن خون در هموروئید، درد شدید مقعدی
این وضعیت می تواند خود به خود از بین برود، اما هموروئیدهای شدید ممکن است نیاز به درمان پزشکی داشته باشند. در صورت داشتن علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:
- در دفع مدفوع مشکل دارید
- نمی توانید بدون درد شدید بنشینید
- متوجه وجود خون در مدفوع خود می شوید
قاعدگی
قاعدگی می تواند باعث درد مقعدی به همراه سایر علائم مرتبط با دستگاه گوارش شود. ممکن است در این مدت رکتوم و مقعد حساس‌تر باشند. این می تواند باعث شود مقعد حساس، دردناک یا ناراحت کننده باشد. علائم رایج پریود، مانند اسهال و نفخ، می تواند درد مقعدی را بارزتر کند. برای درمان این علائم نیازی به مراجعه به پزشک ندارید و معمولاً پس از اتمام دوره قاعدگی از بین می روند.
اسپاسم مقعد (پروکتالژی فوگاکس)
اسپاسم مقعد زمانی اتفاق می‌افتد که به دلیل انقباضات عضلانی اسفنکتر مقعد، درد شدید و غیرمنتظره‌ای در مقعد داشته باشید. این وضعیت نسبتاً رایج است اما علت آن به خوبی شناخته نشده است. در صورت ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر IBS یا اضطراب و همچنین پس از جراحی هموروئید یا هیسترکتومی، احتمال بروز این مشکل بیشتر است.
چه چیزی می تواند باعث درد مقعد در دوران بارداری شود؟
هنگامی که باردار هستید، رحم بزرگ می شود و به مقعد فشار می آورد. همین می تواند منجر به ناراحتی یا درد شود. این فشار اضافی همچنین می تواند باعث هموروئید شود که می تواند مقعد را آزرده کند. درد مقعدی در دوران بارداری بیشتر در سه ماهه سوم بارداری، زمانی که جنین بزرگتر است و ممکن است فشار بیشتری بر اعصاب مقعد وارد کند، رخ می دهد. انقباضات حین زایمان همچنین می تواند باعث درد در مقعد شود.
چند درمان خانگی برای درد مقعد
در بسیاری از موارد، باید بتوانید درد مقعد را در خانه درمان کنید. در اینجا چند درمان خانگی وجود دارد که باید امتحان کنید:
حمام سیتز بگیرید
یک حمام سیتز را از داروخانه محلی یا آنلاین بخرید. آن را با آب گرم و نمک اپسوم پر کنید، سپس بالای حمام سیتز بنشینید و آب مقعد شما را در بر بگیرد. 15 تا 20 دقیقه در این وضعیت بمانید.
از کرم ها یا پمادهای بدون نسخه (OTC) استفاده کنید
برای کاهش درد و تسریع روند بهبودی پوست تحریک شده، مقدار کمی کرم یا پماد مانند لیدوکائین یا کورتیزون بمالید.
از کمپرس سرد استفاده کنید
شما می توانید با پیچیدن یک کیسه یخ یا کیسه سبزیجات یخ زده در یک حوله، کمپرس سرد خود را در خانه درست کنید. برای کمک به تسکین درد، آن را روی ناحیه مقعد خود فشار دهید. این کار را هر بار 20 دقیقه، سه تا چهار بار در روز انجام دهید. برای تسکین درد از داروهای مسکن OTC استفاده کنید. ایبوپروفن (ادویل، موترین) یا استامینوفن (تیلنول) می توانند درد مقعدی را تا زمانی که بریدگی یا جراحت بهبود یابد، تسکین دهند.
چه زمانی به پزشک خود مراجعه کنید؟
اگر شرایط زیر را دارید به دنبال درمان فوری پزشکی باشید:
- درد مقعدی باعث می شود نتوانید راه بروید، بایستید یا بنشینید.
- متوجه خون در مدفوع خود می شوید.
- تب دارید.
- آی بدنتان به شدت کم شده.
- نمی توانید غذا بخورید یا مدفوع کنید.
درمان دارویی به علت درد و شدت علائم شما بستگی دارد.
درمان جراحات
ممکن است برای مشاهده میزان آسیب به دنبالچه یا ستون فقرات خود به اشعه ایکس یا سایر آزمایشات تصویربرداری نیاز داشته باشید. صدمات شدید ستون فقرات به جراحی یا توانبخشی طولانی مدت نیاز دارد تا تحرک از دست رفته را بازیابی کند.
درمان اسهال
اگر بدن شما به شدت کم آب شده، ممکن است به مایعات داخل وریدی IV برای پر کردن مایعات بدن خود نیاز داشته باشید. اگر اختلال روده مانند IBS یا بیماری کرون باعث اسهال شود ، پزشک برای کمک به کاهش علائم ممکن است دارو یا یک برنامه درمانی تجویز کند.
درمان شقاق
شقاق مزمن مقعد ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد تا بتوانید بدون آسیب رساندن به عضلات اسفنکتر مدفوع کنید. همچنین ممکن است پزشک برای کمک به دفع راحت‌ترمدفوع، اضافه کردن فیبر به رژیم غذایی را توصیه کند.
درمان هموروئید
پزشک ممکن است بواسیر را تا زمانی که منقبض شود، با یک کش بپیچد. جراحی برای بریدن یا انجماد هموروئید نیز سایر گزینه های درمانی ممکن است. در موارد شدید، ممکن است نیاز به برداشتن بافت های هموروئید و رگ های خونی در روش هموروئیدکتومی باشد.
چگونه از درد مقعد پیشگیری کنیم؟
ممکن است همیشه نتوان از درد مقعد جلوگیری کرد. اما کارهایی وجود دارد که می توانید برای کاهش خطر انجام دهید: هیدراته بمانید. حداقل 64 اونس آب در روز بنوشید تا مدفوع راحت تر دفع شود.
با حالت خوب بنشینید. هنگام نشستن کمر خود را صاف کنید و زانوهای خود را با زاویه 90 درجه خم کنید.
حداقل هر 30 تا 50 دقیقه یک بار بلند شوید و راه بروید. این باعث کاهش فشار طولانی مدت بر عضلات و اعصاب مقعد و پایین ستون فقرات می شود.
هنگام دفع مدفوع زور نزنید. زور زدن می تواند باعث ناراحتی، هموروئید و شقاق مقعدی شود.
رژیم غذایی سالم داشته باشید. مقدار زیادی فیبر بخورید تا به طور منظم مدفوع کنید و از یبوست جلوگیری کنید.
لباس زیر گشاد و قابل تنفس بپوشید. برای جلوگیری از مرطوب شدن مقعد با عرق، لباس زیر 100 درصد نخی بپوشید.
به جای دستمال توالت از دستمال مرطوب استفاده کنید. دستمال توالت می تواند پوست مقعد را خراش داده و شما را مستعد ابتلا به عفونت کند، به همین دلیل دستمال مرطوب برای پوست ملایم تر و بهتر است.
غذاهای خام، نپخته یا غیرقابل اعتماد نخورید. غذا و آب تصفیه نشده می تواند حاوی باکتری یا میکروب های دیگری باشد که می تواند منجر به اسهال شود. مطمئن شوید که غذای به درستی پخته شده و آب نوشیدنی تمیز است.
چشم انداز بیماری
بسیاری از چیزها می توانند منجر به درد مقعدی شوند، برخی از این عوامل جدی هستند. اگر درد قابل تحمل است و پس از شروع به سرعت محو می شود، نیازی به نگرانی نیست. اگر درد بیش از چند روز ادامه داشت و با علائم دردناک یا اختلال دیگر همراه بود، برای درمان فوری به پزشک مراجعه کنید.
منبع : healthline
