اگر شاهد خروج مدفوع سبز از روده هستید، احتمالاً پای ماده غذایی سبزرنگی به میان است که پیش‌تر مصرف کرده‌اید. برای مثال، اسفناج یا انواع دیگر سبزیجات باعث تغییر رنگ مدفوع می‌شوند. برخی از داروها یا مکمل‌هایی مانند مکمل آهن هم چنین نتیجه‌ای ایجاد می‌کنند. نوزادان هم معمولاً مدفوع سبز تیره دفع می‌کنند. به این مدفوع مکونیوم (meconium) می‌گوییم و علت آن هم مصرف شیر مادر است. در هر حال، باید علت مدفوع سبز را بشناسید و آن را پیگیری کنید. گاهی اوقات، نیاز به بررسی جدی وضعیت است. رنگ مدفوع گویای وضعیت سلامتی شما است. اگر به اسهال سبز دچار هستید یا علائم دیگری مانند درد روده، درد رکتوم یا تهوع و دل درد دارید، باید به دکتر گوارش مراجعه کنید.
در این مقاله از مدفوع سبزرنگ و علت و درمانش برایتان می‌گوییم. مطالعه مقاله به ۵ دقیقه زمان نیاز دارد.
اگر پرسشی دارید، در بخش نظرات بپرسید تا کارشناس سلامتی مجله پزشکی دکتردکتر به شما پاسخ دهد.
علل ایجاد مدفوع یا اسهال سبز رنگ
مدفوع اصولاً به رنگ قهوه‌ای متمایل است. تغییر رنگ به مدفوع سبز شاید به این معنی است که دچار اختلال و انواع بیماری های گوارشی شده‌اید. البته امکان دارد که خوراکی و ماده غذایی سبزرنگی مصرف کرده باشید. مدفوع سبز یکی از عوارض جانبی رایج مصرف مکمل‌های آهن و برخی داروها هم هست و گاهی می‌تواند نشانه عفونت ویروسی باشد. ترشحات بیش از حد صفرا، یعنی مایعی که از کبد تولید می‌شود هم از دلایل ایجاد رنگ سبز در بافت مدفوع است.
در این جدول به دلایل مختلف سبزشدن مدفوع نگاه شده است. شرح هر عامل تغییر رنگ مدفوع را هم مشاهده می‌کنید:
| علت | توضیح |
|---|---|
| رنگدانه صفرا | عدم تجزیه کامل صفرا به دلیل حرکت سریع غذا |
| آنتی‌بیوتیک‌ها | تغییر تعادل باکتریایی روده |
| عفونت‌ها | باکتری‌ها و انگل‌ها (سالمونلا، ژیاردیا) |
| بیماری‌های التهابی روده | بیماری کرون، کولیت اولسراتیو |
| اختلالات جذب | مشکل در جذب مواد مغذی |
| داروها | آهن، برخی آنتی‌اسیدها |
| رژیم غذایی | سبزیجات سبز برگ‌دار، رنگ‌های غذایی |
اگر مدتی است که مدفوعتان به رنگ سبز تغییر پیدا کرده و علائم دیگری مانند تب، اسهال، تهوع، استفراغ یا درد هم دارید، باید به دکتر گوارش مراجعه کنید. یادتان باشد که توجه به رنگ مدفوع اهمیت زیادی دارد. مثلاً مدفوع قرمز یا سیاه روشن شاید نشان از وجود خون داشته باشند. چنین وضعیتی باید سریعاً از نظر پزشکی بررسی شود.
علت مدفوع یا اسهال سبز نوزادان
مدفوع سبز نوزاد هم زیاد دیده می‌شود. از دلایل بروز چنین تغییر رنگی باید به کمبود یا فقدان باکتری‌های روده نوزاد اشاره کنیم. علت مدفوع سبز و چسبناک در کودکان متفاوت است.
برای مثال، در پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان سلامت ملی بریتانیا (NHS) آمده است:
در ۴۸ ساعت اول زندگی نوزاد، او باید مدفوع کند. این مدفوع چسبناک و سبز/ سیاه است. اولین مدفوع مکونیوم نامیده می‌شود.
دلایل دیگری که باعث سبزشدن مدفوع نوزادان می‌شود، به این شرح است:
- مدفوع سبز تیره (یا سبز-سیاه) در نوزادان معمولاً توسط مکمل‌های آهن یا شیر خشک غنی‌شده با آهن ایجاد می شود.
- مصرف شیر خشک پروتئین هیدرولیز برای نوزادان که به شیر یا سویا حساسیت دارند استفاده می شود.
- ابتلا به برخی مشکلات روده مانند انگل یا باکتری‌ها و ویروس‌ها هم مدفوع بچه‌ها را سبز می‌کنند.
- نوزادانی که توانایی تحمل لاکتوز ندارند هم مدفوعی سبزرنگ دفع می‌کنند.
حساسیت به پروتئین‌های شیر، کمبود آنزیم‌های گوارشی یا سوء جذب کربوهیدرات هم می‌تواند باعث ایجاد مدفوع سبز در نوزادانی شود که با شیر خشک تغذیه می‌شوند.هرگونه تغییر در وضعیت مزاجی و دفع نوزادان را با پزشک درمیان بگذارید. فرقی نمی‌کند که دچار یبوست است یا اسهال سبز و…، در هر حال، باید با پزشک اطفال، اوضاع را بررسی کنید.
علت مدفوع سبز در کودکان
در نوزادان و کودکان بزرگ‌تر، مدفوع سبز می‌تواند به دلیل حساسیت به غذایی جدید یا عفونت ویروسی /باکتریایی باشد. اگر سؤال یا نگرانی در مورد مدفوع کودک خود دارید، با پزشک اطفال مشورت کنید. بخش مهمی از سلامت هر فرد و به ویژه کودکان، وابسته به شکل و شیوه مدفوع آنها است. بروز اسهال یا یبوست، نشانه‌هایی از وجود مشکلی گوارشی هستند.
علت مدفوع سبز و چسبناک در کودک نوپا
در کودکان نوپا، مدفوع سبز رنگ و اسهال با بوی بد اغلب با دندان درآوردن همراه است. مدفوع سبز در کودکان نوپا معمولاً نشانه عفونت ویروسی است. برای جلوگیری از کم آبی ناشی از اسهال باید از مایعات اضافی برای جبران استفاده شود. اگر اسهال یا دفع مدفوع سبز با تب بالا همراه شود، سریعاً باید به پزشک اطفال مراجعه کنید.
علت مدفوع سبز در کودکان بزرگ‌تر
بچه‌ها اغلب غذاهایی مصرف می‌کنند که دارای رنگ‌های خوراکی هستند، از جمله رنگ سبز، بنفش، آبی و زرد، یا قرمز و آبی. این رنگ‌ها در مواد مطلوب و مورد پسند کودکان فراوان است. در نتیجه، علت بخش مهمی از تغییر رنگ مدفوعشان همین است. دلایل دیگری هم باعث بروز تغییر رنگ در مدفوع کودکان می‌شوند. برای مثال، مصرف مکمل آهن یا گاستریت ویروسی از این مواردند. کمبود آنزیم‌های گوارشی مانند عدم تحمل لاکتوز هم علت سبزشدن مدفوع در بچه‌ها هستند.
مدفوع سبز تیره در بزرگسالان
مدفوع غذای هضم شده است و اگر سبز باشد، یعنی غذاهایی سرشار از رنگدانه‌های سبز، آبی یا بنفش میل کرده‌اید. این رنگ‌ها می‌توانند مصنوعی یا طبیعی باشند. سبزیجات و خوراکی‌هایی با این رنگ، مدفوع را سبز می‌کنند. مصرف غذاهای آبی تیره یا بنفش هم گاهی منجر به مدفوع سبز می‌شوند؛ برای مثال زغال اخته، انگور و شیرین بیان. دلایل دیگری هم در این زمینه نقش دارند که در ادامه می‌خوانید.
رژیم‌های غذایی خاص
برخی از رژیم‌های غذایی هم به احتمال زیاد باعث سبزشدن مدفوع می‌شوند. مدفوع سبز گاهی به معنای آن است که غذا به‌طور کامل هضم نشده است یا صفرای (شیره‌های گوارشی) فراوانی دارید. رژیم‌های غذایی مانند پاکسازی کولون، رژیم میوه و سبزی یا رژیم کِتو باعث سبزشدن مدفوع در برخی افراد می‌شوند.
علل پزشکی ایجاد مدفوع سبز در بزرگسالان
مسائل پزشکی گاهی اوقات، باعث ایجاد مدفوع سبز رنگ می‌شوند. این وضعیت معمولاً با اسهال همراه است و باعث می‌شود مدفوع سریع‌تر از طریق دستگاه گوارش حرکت کند. اسهال، مسمومیت غذایی، سندرم پیش از قاعدگی (PMS)، بیماری سلیاک و کولیت زخمی از دلایل پزشکی این وضعیت دفع هستند. ابتلا به بیماری کرون، سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، اختلالات خوردن که شامل سوء مصرف ملین‌ها می‌شود هم چنین نتیچه‌ای در پی دارند. در برخی موارد، بعد از جراحی، مانند سزارین یا پیوند مغز استخوان هم وضعیت اجابت مزاج تغییراتی مانند سبزشدن مدفوع را دارد. بیماری بواسیر هم به طور غیرمستقیم می‌تواند باعث تغییرات بافت و رنگ مدفوع شود.
داروها و مکمل‌ها
مصرف مکمل‌های آهن می‌تواند رنگ مدفوع را به سبز تیره (یا سیاه) تغییر دهد. از جمله موادی که در این زمینه نقش دارند، باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- مکمل‌های سنا، کاسکارا ساگرادا، ریواس و فیبر
- مکمل‌های حاوی کلروفیل مانند علف گندم، اسپیرولینا، علف جو، کلرلا و جلبک‌های سبز آبی
- متفورمین، لکساپرو (اسکیتالوپرام)، نایکیل، زولافت (سرترالین)، یا آنتی بیوتیک‌هایی مانند سیپروفلوکساسین
احتمالاً بعد از قطع مصرف داروها، رنگ مدفوع هم تغییر می کند. تغییر رنگ خروجی روده بزرگ و برای مثال، شکل‌گیری مدفوع زرد یا سبز در این مواقع معمولاً مشکلی به همراه ندارد.
اسهال سبز رنگ آبکی نشانه چیست؟
عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی با ایجاد عوارض و علائمی مانند اسهال سبز همراه هستند. دلایل دیگری هم باعث بروز اسهال سبزرنگ و آبکی می‌شوند. برای مثال:
- عدم تحمل لاکتوز یا فروکتوز؛ ناتوانی بدن در هضم کامل برخی قندها
- بیماری‌های التهابی روده؛ بیماری‌های التهاب‌آور روده مانند کرون و کولیت اولسراتیو
- سندرم روده تحریک‌پذیر؛ اختلال در حرکات روده و ایجاد علائمی مانند اسهال، یبوست و نفخ
- مصرف برخی داروها؛ برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها با به هم‌زدن تعادل باکتری‌های موجود در روده
مصرف غذاهای آلوده به باکتری‌ها یا سموم هم می‌توانند باعث اسهال شدید شوند.
عوارض و علائم مرتبط با مدفوع سبز
علل جدی‌تر احتمالی تغییر رنگ مدفوع شامل شرایطی مانند دیورتیکولیت، بیماری کرون، کولیت اولسراتیو و سرطان است که معمولاً با خونریزی از دستگاه گوارش تحتانی ظاهر می‌شوند. علائم مهمی که باید به آنها توجه کنید، عبارتند از:
- مدفوع قرمز یا قهوه‌ای
- خارش و خونریزی مقعد
- مدفوع سبز تیره در بزرگسالان
- وجود خون در زمان اجابت مزاج
- رگ‌های خونی متورم در راست روده
- پارگی‌های کوچک در پوست ناحیه مقعد
- تمایل به ادامه دفع مدفوع حتی با روده خالی
- فیستول مقعد یا کانال کوچکی بین انتهای بخش پایانی روده بزرگ و پوست نزدیک مقعد
اگر علائم دیگری مانند حالت تهوع، استفراغ خون یا احساس سیری در معده را هم تجربه می‌کنید، حتماً دکتر بروید و موضوع را پیگیری کنید. هرگونه تغییری از جمله مدفوع سفت یا شل مزمن نیاز به رسیدگی دارند.
مدفوع سبز رنگ چگونه درمان می‌شود؟
درمان سبزی مدفوع وابسته به علت آن است. اگر عامل این وضعیت، ابتلا به نوعی عفونت باکتریایی باشد، نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک خواهید داشت. گاهی اوقات، پای بیماری‌هایی جدی مانند سندروم روده تحریک‌پذیر به میان است. در این صورت، بروز اسهال سبز بعید نیست و برای درمانش هم باید از داروهای کاهش اسهال مانند لوپرامید استفاده شود. بیماران مبتلا به سلیاک هم با رژیم غذایی بدون گلوتن، مدفوعی سبزرنگ نخواهند داشت. تکنیک‌های کاهش استرس و درمان بیماری‌های زمینه‌ای عامل سبزشدن مدفوع هم از روش‌های دیگر درمان هستند.
اسهال سبز رنگ چطور درمان می‌شود؟
مدفوع سبزرنگ و شُل نشانه عفونت انگلی، باکتریایی یا ویروسی است. این عفونت‌ها اغلب باعث علائم جانبی مانند اسهال، گرفتگی شکم، حالت تهوع، استفراغ و تب می‌شوند. با مراجعه به پزشک و مصرف داروهای مربوط به هریک از این وضعیت‌ها می‌توانید اسهال سبزرنگ را درمان کنید. در عفونت‌های باکتریایی نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک است. برای از بین‌بردن انگل‌ها هم داروهای ضدانگل وجود دارد. اسهال ویروسی هم با مصرف مایعات برای جلوگیری از کم‌آبی بدن و رعایت نکاتی نظیر استراحت کافی بهبود پیدا می‌کند.
چطور می‌توان از سبز شدن مدفوع پیشگیری کرد؟
برای پیشگیری از سفتی مدفوع، اسهال یا سبزشدن آن باید حواستان به غذاهای مصرفی باشد. همیشه با هیداراتاسیون یا آب‌خوردن کافی، مانع از کم‌آبی بدن و اثرگذاری آن روی روند دفع و شکل‌گیری مدفوع شوید. با رعایت نکات و توصیه‌های زیر هم می‌توانید از سبزشدن مدفوع جلوگیری کنید:
- تغذیه سالم با مصرف سبزیجات و فیبر کافی
- دوری از مصرف غذاهای چرب و پر از ادویه‌های تند
- مدیریت استرس برای پیشگیری از اثرات منفی آن روی گوارش
ورزش منظم و رعایت بهداشت ناحیه مقعد هم در بهبود وضعیت دفع و سلامت آن نقش مهمی دارد.
چه زمانی برای مدفوع سبز به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر بیش از ۳ روز است که اسهال سبز دارید، باید حتماً به دکتر مراجعه کنید. پزشکی به شما کمک می‌کند که به خوبی می‌داند، تخصص گوارش و کبد چیست و علت مدفوع سبز را شناسایی می‌کند. اگر مدفوع سبز رنگ مزمن در شما با علائم شدیدتری مانند ناراحتی معده، وجود خون در مدفوع یا حالت تهوع همراه باشد، هم باید حتماً به دکتر مراجعه کنید. پزشک با معاینه شما و پرسش درباره داروهای مصرفی، رژیم غذایی و شرایط پزشکی‌تان به نتیجه می‌رسد. درد هنگام مدفوع یا بروز یبوست و دفع خروجی‌های سبز نشانه مشکلی در سیستم گوارش هستند که نیاز به رسیدگی دارد. متخصصان در برخی موارد، نیاز به انجام انواع آزمایش تشخیصی مانند کولونوسکوپی هم پیدا می‌کنند. شاید پای ابتلا به انگل یا مشکلات و التهاب روده به میان باشد. برای شناسایی بهترین دکترها، به سامانه دکتردکتر مراجعه کنید. در آنجا، نظرات بیماران پیشین هر پزشک را بخوانید، امتیازاتش را بررسی کنید و به شکل اینترنتی، نوبت بگیرید.
منابع:
health.clevelandclinic.org
verywellhealth.com
health.harvard.edu
mayoclinic.org
سوالات متداول مدفوع سبز
مدفوع سبز چه زمانی خطرناک است؟
اگر با علائمی مانند تهوع یا استفراغ، درد شکم و تب یا خونریزی همراه باشد، حتماً نیاز به پیگیری جدی وجود دارد. بیماری‌های التهابی روده، مشکلات کبدی و عفونت‌ها می‌توانند مدفوع را سبز کنند و سلامتی را به خطر بیاندازند.
آیا مصرف غذاهای خاصی می‌تواند مدفوع را سبز کند؟
بله، مصرف سبزیجات مختلف مانند کرفس، اسفناج، کدو و بروکلی می‌تواند باعث تغییر رنگ مدفوع شود. سبزشدن خروجی‌های روده در نتیجه مصرف مواد سبزرنگ نگران‌کننده نیست.
آیا داروها می‌توانند باعث سبز شدن مدفوع شوند؟
بله، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، مکمل‌های آهن، مسکن‌های ضدالتهاب غیراستروئیدی و بعضی از داروهای ضدبارداری باعث بروز چنین تغییری در رنگ مدفوع می‌شوند.
آیا اسهال سبز به معنای وجود عفونت است؟
بله، انواع مختلفی از عفونت‌های ویروسی باعث ایجاد مدفوع سبز می‌شوند. عفونت ناشی از باکتری روده و باکتری‌های مختلف مانند باکتری سالمونلا هم چنین تغییری در رنگ مدفوع به وجود می‌آورند.
آیا مدفوع سبز می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات صفراوی باشد؟
بله، مشکلات کبدی روی تولید صفرا اثر منفی می‌گذارند. صفرا و مشکلات ناشی از تغییر حجم آن هم باعث سبزشدن مدفوع می‌شوند.
من دارویی مصرف نمیکنم , مشکل خاص یا رژیم هم ندارم اما مدفوعم گاهی زرد و گاهی سبز تیره هستش. مشکلی وجود داره؟
سلام
اگر اسهال یا یبوست ندارید، دلپیچه و تهوع ندارید موردی ندارد
رنگ مدفوع سیاه و قیری رنگ، سفید یا خاکستری رنگ نیاز به بررسی دارد
بوی اسیدیش برای چیه؟ بارها تو دسشویی حالم به هم خورده
آخ منم همینطور