بررسی علت بزرگ شدن سینه مردان و درمان‌های آن

یکی از مشکلات شایعی که آقایان با آن روبرو هستند، بزرگ‌شدن سینه مردان است. معمولا این امر در هنگام به هم ریختن تعادل هورمونی و کاهش سطح تستوسترون به وجود می‌آید. از آنجایی که هر آنچه بدن را از سطح اعتدال خارج کند در نهایت مضر است، بزرگی سینه مردان نیز برای بسیاری از آقایان هم از لحاظ ظاهری و هم جسمانی ناخوشایند است.

در چنین مواقعی، پیشنهاد می‌کنیم تا حتما به دکتر غدد مراجعه کنید اما قبل از آن، بیاید تا به اتفاق هم در این مطلب از مجله دکتردکتر با ژنیکوماستی یا پدیده بزرگ شدن سینه آقایان آشنا شویم.

ژنیکوماستی یا بزرگ شدن سینه مردان چیست؟

ژنیکوماستی (Gynecomastia) یا بزرگ شدن پستان در مردان، رشد غیرطبیعی غدد پستانی به دلیل عدم تعادل هورمون‌های استروژن و تستوسترون است. ژنیکوماستی ممکن است روی یک یا هر دو پستان اثر بگذارد و موجب ناهنجاری ظاهری شود. برخی اوقات بزرگ شدن سينه در پسران در سن بلوغ، نوزادان و حتی مردان مسن ممکن است در اثر تغییرات طبیعی در سطح هورمون‌ها پیش بیاید.

بااین‌حال، دلایل دیگری نیز برای بروز این اختلال وجود دارد. به‌طورکلی، ژنیکوماستی مشکل حادی نیست، اما ممکن است کنار آمدن با آن برای برخی دشوار باشد. مردان و پسران مبتلا به ژنیکوماستی گاهی اوقات در پستان‌های خود دچار درد شده یا اینکه از ظاهر خود احساس شرم‌ساری و خجالت می‌کنند. ژنیکوماستی ممکن است بدون نیاز به درمان و به تدریج برطرف شود. اما در صورتی که این بیماری ادامه پیدا کند، ممکن است مراجعه به دکتر غدد و مصرف دارو یا عمل جراحی به درمان آن کمک کند.

علائم بزرگ شدن سینه مردان

علائم و نشانه‌های بیماری ژنیکوماستی زیاد پیچیده و پنهان نیستند. تورم پستان  و حساسیت لمسی پستان مردان، هر دو نشانه‌های بارز به هم ریختگی غدد و هورمون‌ها و بزرگ شدن سینه مردان هستند. برای همین توصیه می‌کنیم که در صورت احساس درد یا حساسیت، تورم و ترشحات از یک یا هر دو پستان حتما به دکتر غدد مراجعه کنید تا به موقع درمان‌های لازم روی شما انجام شود. 

علت بزرگ شدن سينه مردان

ژنیکوماستی در اثر عدم تعادل هورمونی، یعنی کاهش سطح تستوسترون در مقایسه با استروژن به‌وجود می‌آید. این کاهش سطح هورمون می‌تواند ناشی از بیماری باشد که اثرات تستوسترون را مسدود کرده و منجر به کاهش تستوسترون شده یا موجب افزایش سطح استروژن شده باشد. سن بلوغ پسران، سن بالا، مصرف داروهای استروئید آنابولیک و آندروژنی برای تقویت عضلات و افزایش کارایی ورزشی و ابتلا به برخی از بیماری‌ها، ریسک بزرگ شدن سینه مردان را بالا می‌برند.

در ادامه چندین مورد که می‌توانید تعادل هورمونی بدن را به هم بزند را معرفی خواهیم کرد:

تغییرات طبیعی سطح هورمون

هورمون‌های تستوسترون و استروژن کنترل صفات جنسیتی را در مردان و زنان برعهده دارند. تستوسترون کنترل صفات مردانه‌ای مانند توده عضلانی و موهای بدن را برعهده دارد. استروژن نیز صفات زنانه‌ای همچون رشد پستان را کنترل می‌کند و در مقادیر پایینی در مردان نیز تولید می‌شود.

سطح استروژن مردانه‌ی بالا یا بیش از حد بالا و عدم توازن آن با سطح تستوسترون، می‌تواند منجر به بیماری ژنیکوماستی شود. تغییرات طبیعی سطح هورمون همانطور که اشاره کردیم در دوره نوزادی، بلوغ و میانسالی مردان رخ می‌دهد:

• ژنیکوماستی در نوزادی؛ بیش از نیمی از نوزادان پسر به دلیل تاثیرات هورمون استروژن مادر با ژنیکوماستی متولد می‌شوند. به طور کلی، تورم پستان معمولا بین دو تا سه هفته پس از تولد برطرف می‌شود.
• ژنیکوماستی در دوران بلوغ؛ ژنیکوماستی ناشی از تغییرات هورمونی در دوران بلوغ نیز نسبتا شایع است. در بیشتر موارد نیز تورم پستان در پسران نوجوان بدون درمان در مدتی بین شش ماه تا دو سال برطرف می‌شود.
• ژنیکوماستی در دوران میانسالی؛ میزان ابتلا به بیماری ژنیکوماستی دوباره در سنین بین ۵۰ تا ۶۹ سال به اوج می‌رسد و دستکم از هر چهار مرد در این گروه سنی، ۱ نفر به آن مبتلا می‌شود.

انواع مختلف داروها

تعدادی از داروها می‌توانند منجر به بزرگ شدن سینه مردان شوند که عبارتند از:

• داروهای آنتی‌آندروژنی که برای درمان بزرگی پروستات، سرطان پروستات و سایر بیماری‌ها مصرف می‌شوند. به عنوان مثال، می‌توان به داروهای فلوتامید (flutamide)، فیناستراید (finasteride ) و اسپیرونولاکتون(spironolactone ) اشاره کرد.
• استروئید آنابولیک (معروف به داروهای نیروزا) و داروهای آندروژنی که توسط پزشکان برای برخی بیماری‌ها تجویز می‌شوند و یا گاهی اوقات توسط ورزشکاران به طور غیرقانونی برای تقویت کارایی ورزشی و عضله‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. 
• ژنیکوماستی ممکن است در مردان اچ‌آی‌وی (ایدز) مثبت که از درمان خاصی موسوم به «درمان ضد رترو ویروسی» (که شامل مصرف ۳ مورد یا بیشتر از داروهای داروهای ضد رترو ویروسی می‌شود) بهره می‌برند، نیز بروز پیدا کند. افاویرنز( Efavirenz) بیش از سایر داروهای درمان اچ‌آی‌وی به ژنیکوماستی مرتبط دانسته می‌شود.
• داروهای ضداضطراب مانند دیازپام(diazepam ) (با نام تجاری والیوم)
• داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای
• داروهای آنتی‌بیوتیک
• داروهای زخم معده مانند سایمتیدین (cimetidine )
• درمان‌های سرطان
• داروهای ضد آریتمی (درمان نارسایی‌های قلبی) مانند دیگوکسین (digoxin ) و داروهای مسدودکننده کانال کلسیم
• داروهای تخلیه معده مانند متوکلوپرامید (metoclopramide )
• مواد مخدر یا الکل 

مصرف بی‌رویه مواد مخدر و نوشیدنی های الکلی

مواد و نوشیدنی‌هایی که می‌توانند باعث ژنیکوماستی شوند عبارتند از:

• الکل
• انواع داروهای آمفتامین که برای درمان اختلال کم‌توجهی- بیش‌فعالی به کار می‌روند
• ماری‌جوانا
• هروئین
• متادون 

ابتلا به برخی بیماری‌های خاص

چندین بیماری می‌توانند روی تعادل طبیعی هورمونی بدن اثر گذاشته موجب ژنیکوماستی شوند. این بیماری‌ها عبارتند از:

• هیپوگنادیسم؛ به بیماری‌هایی گفته می‌شود که در تولید سطح طبیعی تستوسترون تداخل به وجود می‌آورند، از جمله بیماری‌هایی مانند سندرم کلاین فلتر یا نارسایی غده هیپوفیز می‌توانند به ژنیکوماستی مرتبط باشند.
• پیری؛ تغییرات هورمونی که با پیری طبیعی بروز پیدا می‌کند نیز می‌توانند به خصوص در مردانی با اضافه وزن موجب ژنیکوماستی شود.
• تومور؛ برخی تومورها که بیضه‌ها، غدد فوق کلیوی یا غده هیپوفیز را درگیر می‌کنند می‌توانند موجب تولید هورمون‌هایی شوند که تعادل هورمونی زنانه-مردانه را برهم بزند.
• پرکاری تیروئید؛ در این بیماری غده تیروئید مقادیر بالایی هورمون تیروکسین تولید می‌کند.
• نارسایی کلیه؛ تقریبا نیمی از افرادی با دیالیز درمان می‌شوند، به دلیل تغییرات هورمونی ناشی از نارسایی کلیوی دچار ژنیکوماستی می‌شوند.
• نارسایی کبدی و سیروز؛ تغییر در سطح هورمون ناشی از مشکلات کبدی و داروهای درمان سیروز نیز به ژنیکوماستی مرتبط است.

سوء تغذیه

هنگامی که مواد غذایی کافی به بدن نرسد، در حینی که سطح استروژن ثابت باقی‌مانده، سطح تستوسترون کاهش یافته و موجب عدم تعادل هورمونی می‌شود. ژنیکوماستی همچنین می‌تواند در زمان از سرگیری تغذیه طبیعی نیز بروز پیدا کند.

محصولات گیاهی

روغن‌های گیاهی مانند روغن درخت چای یا روغن اسطوخودوس که در انواع صابون، شامپو و لوسیون به کار می‌روند، به ابتلا به ژنیکوماستی مرتبط هستند. این ارتباط احتمالا به دلیل کاهش فعالیت استروژنی ناشی از مواد تشکیل‌دهنده این روغن‌ها است.

عوارض ژنیکوماستی

ژنیکوماستی عوارض جسمی کمی دارد، اما به‌دلیل تغییراتی که در ظاهر فرد به وجود می‌آورد، می‌تواند موجب مشکلات روحی یا روانی در مردان و مخصوصا پسرهای کم سن و سال ایجاد کند.

پیشگیری از بزرگ شدن سینه مردان

با این‌که مهم‌تربن دلیل بزرگ شدن سینه مردان، هورمونی است اما چندین عامل وجود دارد که ممکن است موجب کاهش خطر ابتلا به ژنیکوماستی شوند. این عوامل عبارتند از:

• خودداری از مصرف مواد مخدر و برخی داروها؛ به عنوان مثال، می‌توان به انواع داروهای استروئیدی و آندروژنی، انواع داروهای آمفتامین، هروئین و ماری‌جوانا اشاره کرد.
• خودداری از مصرف الکل؛ مصرف مشروبات الکلی خطر ابتلا به ژنیکوماستی را افزایش می‌دهد. 
• بررسی داروهای مصرفی؛ اگر از داروهایی استفاده می‌کنید که به ژنیکوماستی مرتبط هستند، از پزشک معالج خود بخواهید، داروهای شما را عوض کند.

درمان پزشکی بزرگ شدن سینه مردان

برای درمان ژنیکوماستی یا همان بزرگ شدن سينه در پسران و مردان باید به متخصص جراحی یا فوق تخصص غدد مراجعه کنید. پزشک برای تشخیص بیماری ژنیکوماستی در مورد سابقه بیمار، داروهایی مصرفی و همچنین سابقه‌ ابتلا به انواع بیماری‌ها در خانواده از بیمار سوال می‌کند.

پزشک همچنین معاینات بدنی را نیز انجام می‌دهد که ممکن است شامل معاینه‌ دقیق پستان، شکم و اندام تناسلی بیمار باشد. ممکن است دکتر غدد برای تشخیص و در نهایت درمان دقیق‌تر، آزمایش خون و ماموگرافی برای بیمار تجویز کند. لازم به‌ذکر است که در صورت صلاحدید دکتر، آزمایش‌های ثانویه‌ای مثل سی‌تی‌اسکن، ام‌آرآی، سونوگرافی از کیسه بیضه و نمونه‌برداری از بافت به بیمار تجویز می‌شود. 

بیشتر موارد ژنیکوماستی به مرور بدون درمان برطرف می‌شوند. بااین‌حال، اگر ژنیکوماستی ناشی از یک بیماری زمینه‌ای مانند هیپوگنادیسم، سوءتغذیه یا سیروز باشد، ممکن است این بیماری نیاز به درمان داشته باشد. در صورتی‌که فرد از داروهایی استفاده کند موجب ژنیکوماستی می‌شوند، ممکن است پزشک توصیه کند که مصرف این داروها را قطع کرده یا آن را با سایر داروها جایگزین کنند.

درمان ژنیکوماستی با دارو

در نوجوانانی که علت بروز ژنیکوماستی، تغییرات طبیعی هورمونی در دوران بلوغ است، پزشک ممکن است هر ۳ یا ۶ ماه، معایناتی را انجام دهد تا از روند طبیعی برطرف شدن آن اطمینان حاصل کند. ژنیکوماستی معمولا در مدتی کمتر از دو سال و بدون نیاز به هیچ‌گونه درمانی برطرف می‌شود.

اگر ژنیکوماستی به خودی خود بهبود نیابد یا باعث درد، حساسیت لمسی یا خجالت زیاد برای فرد شود، ممکن است که به درمان با دارو احتیاج داشته باشد. داروهایی که برای درمان سرطان پستان و سایر بیماری‌ها تجویز می‌شوند، ممکن است برای درمان ژنیکوماستی در برخی افراد مفید باشند. این داروها عبارتند از:

• تاموکسیفن (amoxifen (Soltamox))
• داروهای مهارکننده‌ی آروماتاز مانند آناستروزول (anastrozole )

اگرچه این داروها مورد تایید سازمان‌ها و نهادهای دارویی معتبر دنیا از جمله سازمان غذا و داروی آمریکا قرار گرفته‌اند، اما به‌طورخاص به منظور تجویز برای بیماران مبتلا به ژنیکوماستی تایید نشده‌اند.

درمان بزرگ شدن سینه مردان با عمل جراحی 

اگر بزرگ شدن پستان‌ها بسیار قابل توجه بوده یا اینکه برای فرد آزاردهنده باشد، پزشک حتی پس از معالجات اولیه ممکن است عمل جراحی را برای فرد توصیه کند. دو گزینه برای عمل جراحی ژنیکوماستی عبارتند از:

• لیپوساکشن؛ این عمل جراحی است در آن چربی‌های زائد بدن و نه بافت‌های پستان از بدن خارج می‌شوند. 
• ماستکتومی؛ این عمل جراحی برای برداشتن بافت‌های پستان به کار می‌رود. در این عمل جراحی اغلب تنها برش‌های کوچکی در بدن ایجاد می‌شود. این نوع عمل جراحی با توجه به کمتر تهاجمی بودن، نیاز به دوران بهبودی کمتری نیز دارد.

بعد از عمل سینه مردان برای رسیدگی به جای زخم و جراحی، می‌توانید از طریق لینک زیر هرگونه ملزوماتی که لازم دارید را خریداری کنید. برای خرید روی لینک زیر بزنید:

ملزومات درمان زخم

انواع چسب زخم، گاز استریل و باند پانسمان

مشاهده محصولات

بزرگ شدن سینه مردان امری طبیعی و درمان‌پذیر است!

بزرگ شدن پستان‌ها برای مردان می‌تواند موجب اضطراب و استرس شده و شرم‌آور باشد. پنهان کردن ژنیکوماستی نیز ممکن است برای فرد دشوار باشد و روی روابط عاطفی او اثر بسیار منفی بگذارد. ژنیکوماستی در دوران بلوغ می‌تواند موجب شود که فرد از سوی همسالان مورد اذیت و آزار و تمسخر قرار بگیرد. این بیماری همچنین می‌تواند برای فرد تعویض لباس در رختکن (باشگاه‌های ورزشی و غیره) و شنا را تبدیل به رویدادی آسیب‌زایی کند.

حال فرد در هر سن و سالی باشد، ممکن است که حس کند، بدنش به او خیانت کرده و همین نیز موجب احساس سرخوردگی و نارضایتی شود. این احساسات عموما طبیعی هستند، ولی می‌توانید برای کنار آمدن با آن از مشاور، خانواده و دوستان یا سایر افراد مبتلا به این مشکل کمک بگیرید یا با دریافت نوبت آنلاین از دکتردکتر هر چه سریع‌تر با دکتر غدد مشاوره کنید. 

منبع:

mayoclinic