انسان به‌واسطه ماهیت تنفسی خود که شامل دم و بازدم می‌شود توانایی حیات و ادامه دادن زندگی را داراست، اما همین تنفس که بعضاً بسیار ساده به آن نگاه می‌کنیم با تداخل ایجاد شدن در آن به‌واسطه هر نوع بیماری تنفسی می‌تواند عوارض سخت و به همراه آن مشکلات عمده‌ای برای فرد به بیمار به دنبال داشته باشد، در این مقاله با کلیت بیماری تنفسی آشنا می‌شویم و در ادامه به (آسم) که شایع‌ترین بیماری تنفسی است می‌پردازیم و از عوارض آسم تا علائم آن از جمله سرفه آسم را بررسی می‌کنیم.
بیماری‌های تنفسی
بیماری‌های ریوی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های موجود در جهان می‌باشد. ده ها میلیون نفر فقط در ایالات متحده به بیماری‌های ریوی مبتلا هستند. سیگارکشیدن، عفونت‌ها و ژن باعث بیشتر بیماری‌های ریوی می‌شوند.
ریه‌های شما بخشی از یک سیستم پیچیده در بدنتان هستند، این سیستم هر روز هزاران بار منبسط و منقبض می‌شود تا اکسیژن را وارد بدنتان کرده و دی‌اکسیدکربن را خارج کند. بیماری ریوی می‌تواند زمانی رخ دهد که در هر قسمتی از این سیستم مشکلاتی وجود به وجود بیاید.
انواع بیماری تنفسی
نای شما به لوله‌هایی به نام برونش منشعب و خود آن لوله‌ها نیز به لوله‌های کوچکی در سراسر ریه‌های شما تقسیم می‌شود. بیماری‌هایی که می‌توانند این راه‌های هوایی را تحت تأثیر قرار دهند عبارتند از:
- آسم: در این بیماری مجاری تنفسی شما دائماً ملتهب است و ممکن است دچار اسپاسم شود که در نهایت این موضوع موجب خس‌خس سینه و تنگی نفس شود. آلرژی، عفونت یا آلودگی می‌تواند علائم آسم را تحریک کند.
- بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD): با ریه درگیر با این مشکل، نمی‌توانید مثل همیشه بازدم خود را بیرون دهید که همین موضوع باعث مشکل در تنفس شما می‌شود.
- برونشیت مزمن: این شکل از COPD سرفه مرطوب طولانی‌مدت را به همراه خود دارد.
- آمفیزم: آسیب ریه باعث می‌شود هوا در این شکل از COPD در ریه‌های شما محبوس شود. مشکل بیرون راندن هوا نیز از ویژگی‌های بارز آن است.
- برونشیت حاد: این عفونت معمولاً یک نوع از عفونت ناگهانی است که در مجاری تنفسی شما معمولاً توسط یک نوع ویروس ایجاد می‌شود.
- فیبروز سیستیک: در این نوع بیماری تنفسی، شما در پاک‌سازی مخاط از نایژه خود مشکل دارید. این موضوع منجر به عفونت‌های مکرر در ریه می‌شود.
بیماری‌های ریوی مؤثر بر کیسه هوا (آلوئول)
مجاری تنفسی شما به لوله‌های کوچکی (برونشیول) منشعب شده که به دسته‌ای از کیسه‌های هوایی به نام آلوئول ختم می‌شوند. این کیسه‌های هوا بیشتر بافت ریه شما را تشکیل می‌دهند. بیماری‌های ریوی که بر روی آلوئول تأثیر می‌گذارد عبارتند از:
- پنومونی: این نوع بیماری به‌واسطه عفونت آلوئول‌های شما که معمولاً توسط باکتری‌ها یا ویروس‌ها، از جمله ویروس کرونا باعث اختلال در سیستم تنفسی شما می‌شوند به وجود می‌آید.
- سل پنومونی: این نوع بیماری تنفسی به‌تدریج در بدن افراد گسترده‌تر می‌شود که ماهیت آن ناشی از باکتری به نام Mycobacterium tuberculosis است.
- آمفیزم: این اتفاق زمانی می‌افتد که پیوندهای شکننده بین آلوئول‌ها آسیب ببینند. سیگارکشیدن علت معمول این بیماری است. (آمفیزم همچنین جریان هوا را محدود می‌کند و بر راه‌های هوایی شما تأثیر می‌گذارد.)
- ادم ریوی: مایع از رگ‌های خونی کوچک ریه به داخل کیسه‌های هوا و ناحیه اطراف آنها نشت می‌کند. یکی از اشکال این مشکل نارسایی قلبی و فشار برگشتی در رگ‌های خونی ریه‌ها است. در شکل دیگری نیز از ادم ریوی، آسیب به ریه باعث نشت خون می‌شود.
- سرطان ریه: این بیماری انواع مختلفی دارد و ممکن است در هر قسمتی از ریه‌ها شروع شود. اما به طور معمول و اغلب در قسمت اصلی ریه، در کیسه‌های هوایی یا نزدیک آن اتفاق می‌افتد.
- سندرم پریشانی حاد تنفسی (ARDS): ARDS آسیب شدید و ناگهانی به ریه‌ها در اثر یک بیماری جدی است. COVID-19 یک نمونه بارز از این بیماری است. بسیاری از افرادی که ARDS دارند تا زمان بهبود ریه‌های خود، نیاز به کمک دستگاه تنفس برای تنفس طبیعی دارند.
- پنوموکونیوز: این بیماری دسته‌ای از شرایط است که در اثر استنشاق چیزی ایجاد می‌شود که به ریه‌های شما آسیب می‌رساند. به‌عنوان‌مثال می‌توان به بیماری ریوی سیاه ناشی از گردوغبار زغال‌سنگ و آزبستوز از گردوخاک آزبست اشاره کرد.
بیماری‌های ریوی که بر بافت بینابینی تأثیر می‌گذارد
در ابتدا باید بدانیم که بافت بینابینی نام لایه‌نازک و ظریف بین آلوئول‌های شما است. رگ‌های خونی کوچک از طریق بینابینی عبور می‌کنند و اجازه می‌دهند گاز بین آلوئول‌ها و خون شما منتقل شود. بیماری‌های مختلف ریه بر بافت بینابینی تأثیر می‌گذارد:
- بیماری بینابینی ریه (ILD): این بیماری گروهی از بیماری‌های ریوی است که شامل سارکوئیدوز، فیبروز ریوی ایدیوپاتیک و بیماری خودایمنی می‌شود.
- ذات‌الریه و ادم ریوی: این دو مورد نیز می‌توانند بر بافت بینابینی شما تأثیر بگذارند.
بیماری‌های تنفسی که بر عروق خونی تأثیر می‌گذارد
سمت راست قلب شما خون اکسیژن را از رگ‌ها مربوط دریافت می‌کند در ادامه خون از طریق شریان‌های ریوی به ریه‌های شما پمپ می‌شود. نکته مهم این است که این رگ‌های خونی نیز می‌توانند بیماری و مشکلات مرتبط با خود را داشته باشند که شامل موارد زیر می‌شود:
- آمبولی ریه (PE): لخته خون (معمولاً در رگ عمیق ساق پا، به نام ترومبوز ورید عمقی) پاره می‌شود، بعد از آن خون به قلب شما می‌رسد و به ریه‌ها پمپ می‌شود. لخته در شریان ریوی می‌چسبد و اغلب باعث تنگی نفس و کاهش سطح اکسیژن خون می‌شود.
- فشارخون ریوی: بسیار شرایط مختلفی می‌تواند باعث فشارخون بالا در شریان‌های ریوی شما شود. این موضوع می‌تواند منجر به تنگی نفس و درد قفسه سینه شود. اگر پزشک شما نتواند دلیلی پیدا کند، آن را فشارخون شریانی ریوی ایدیوپاتیک می‌نامد.
بیماری‌های تنفسی که بر پلورا تأثیر می‌گذارد
پلورا یک‌لایه نازک است که ریه شما را احاطه کرده و داخل دیواره قفسه سینه شما خود را پخش می‌کند. این لایه کوچک مایع اجازه می‌دهد پلور روی سطح ریه شما با هر نفس در امتداد دیواره قفسه سینه حرکت کند. بیماری‌های ریوی پلورا نیز عبارتند از:
- افیوژن: پلورا مایع در فضای بین ریه و دیواره قفسه سینه جمع می‌شود. پنومونی یا نارسایی قلبی معمولاً باعث این امر می‌شود. افیوژن پلورا بزرگ می‌تواند تنفس را سخت کند و ممکن است حتی توسط پزشک متخصص نیاز به تخلیه شدن داشته باشد.
- پنوموتوراکس: در این بیماری هوا ممکن است به فضای بین دیواره قفسه سینه و ریه وارد شود و ریه را فرو ریزد.
- مزوتلیوما: این بیماری یک نوع سرطان نادر است که روی پلور ایجاد می‌شود. مزوتلیوما معمولاً در افراد چند دهه پس از تماس با آزبست رخ می‌دهد.
بیماری‌های تنفسی که بر دیواره قفسه سینه تأثیر می‌گذارد
دیواره قفسه سینه شما نیز نقش مهمی در تنفس دارد. ماهیچه‌ها دنده‌های شما را به یکدیگر متصل می‌کنند و به گسترش سینه و به‌واسطه آن تنفس عمیق کمک می‌کنند. دیافراگم شما با هر نفس پایین می‌آید و همچنین باعث بزرگ‌شدن قفسه سینه می‌شود. بیماری‌هایی که بر دیواره قفسه سینه شما تأثیر می‌گذارد عبارتند از:
- سندرم هیپوونتاسیون: چاقی و وزن اضافی روی قفسه سینه و شکم شما می‌تواند مشکلات تنفسی جدی در بدنتان ایجاد کند.
- اختلالات عصبی عضلانی: وقتی اعصابی که ماهیچه‌های تنفسی شما را کنترل می‌کنند آن‌طور که باید کار نمی‌کنند، ممکن است دچار مشکل تنفسی شوید. اسکلروز جانبی آمیوتروفیک و میاستنی گراویس نمونه‌هایی از بیماری عصبی عضلانی ریه هستند.
آسم
می‌توان آسم را رایج‌ترین نوع بیماری تنفسی به شمار آورد، افراد مبتلا به این بیماری از سرفه آسم گرفته تا موارد دیگری که از رایج‌ترین عوارض آسم هستند رنج می‌برند و با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، در ادامه متن درباره مواردی صحبت می‌کنیم که مربوط به این بیماری هستند و دانستن آن ها خالی‌ازلطف نیست.
حملات آسمی
فرایند فیزیکی که هنگام عطسه فرد در فصل گرده اتفاق می‌افتد مشابه آنچه در طول حمله آسم اتفاق می‌افتد است. اما درحالی‌که اولی صرفاً باعث ناراحتی فکری و روانی می‌شود، دومی علائم بالقوه تهدیدکننده زندگی را ایجاد می‌کند.
هنگامی که افراد مبتلا به آلرژی در معرض آلرژن‌هایی مانند گرده قرار می‌گیرند، بدنشان آنتی‌بادی‌هایی تولید می‌کنند که به آن آلرژن ها متصل می‌شوند. این موضوع به بدن سیگنال می‌دهد تا مواد شیمیایی را که باعث علائم آلرژیک می‌شوند آزاد کند.
در اکثر افراد، علائم آن محدود به سر هستند، مانند آبریزش بینی یا آبریزش چشم، اما در افراد مبتلا به آسم، این علائم در ریه‌ها احساس می‌شود. اگر ریه‌ها ملتهب شوند، مجاری هوایی که هوا را حمل می‌کنند متورم شده و با مخاط پر می‌شوند، جریان هوا را محدود کرده و باعث علائم شایع آسم مانند سرفه، خس‌خس سینه و تنگی نفس می‌شوند.
هنگامی که بیماران نتوانند هوای کافی را به ریه‌های خود برسانند، حملات آسمی می‌تواند به‌شدت خطرناک و کشنده باشند.
آسم شایع‌ترین بیماری مزمن در بین کودکان
آسم در میان کودکان بسیار شایع است به‌طوری‌که تنها در ایالات متحده ۲۵ میلیون نفر را سالیانه به خود مبتلا می‌کند و از این تعداد بیماران، حدود ۷ میلیون کودک می‌باشند. نکته مهم این است که اکثر افراد مبتلا به این بیماری در دوران کودکی به آن مبتلا می‌شوند. آسم شایع‌ترین بیماری مزمن در بین کودکان است و هرساله، دانش‌آموزان به دلیل آن ۱۴ میلیون روز مدرسه را از دست می‌دهند.
ارثی بودن آسم
پزشکان به طور کامل از علت ایجاد آسم مطمئن نیستند، اما می‌دانند که گاهی اوقات در از خانواده‌ها و ژنتیک نشئت می‌گیرد. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۰ نشان داد افرادی یکی از والدین خود مبتلا به آسم هستند تقریباً دوبرابر خودشان در معرض این بیماری قرار دارند و افرادی که دارای والدین و پدربزرگ و مادربزرگ مبتلا به آسم هستند چهار برابر بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند.
ازآنجاکه آسم با آلرژی مرتبط است، گرایش ژنتیکی نسبت به آلرژی‌ها که به آن آتوپی می‌گویند، ممکن است برخی از موارد ارثی آسم را توجیه کند.
تشخیص آسان آسم و عوارض آسم
یکی از ساده‌ترین راه‌های تشخیص آسم، آزمایش عملکرد ریه است. اگر بیمار علائم آسم (سرفه، سفت شدن قفسه سینه، احساس عدم دریافت هوای کافی) را به پزشک گزارش می‌دهد، پزشک او ممکن است قدرت بازدم بیمار را قبل و بعد از استفاده از دستگاه استنشاقی بررسی کند. اگر تنفس آنها با دارو بهبود یابد، احتمالاً آسم دارند. همچنین از اشعه ایکس قفسه سینه بیمار نیز می‌توان برای تشخیص آسم استفاده کرد.
کودکانی که در اطراف ژرم ها رشد کرده‌اند به‌احتمال زیاد سرفه آسم ندارند
محیط فرد در اوایل زندگی نیز ممکن است در بروز یا عدم ابتلا به آسم نقش داشته باشد. افرادی که در مناطق روستایی، در اطراف حیوانات و در خانواده‌های پرجمعیت بزرگ شده‌اند، نسبت به افرادی که کمتر در این نوع محیط‌ها بوده‌اند، کمتر مشکوک به ابتلای آسم هستند. یکی از توضیحات احتمالی در سازمان بهداشت جهانی این است که، کودکان در زمانی که سیستم ایمنی بدنشان در حال شکل‌گیری بود در معرض میکروب‌ها و عوامل بیماری‌زا بودند، برای مقابله با عوامل آلرژی‌زا مقاوم‌تر هستند، درحالی‌که کودکانی که از میکروب‌ها در امان بودند ممکن است بیشتر از حد نسبت به این موضوع واکنش نشان دهند.
پراکندگی محرک‌های آسم
برای مدیریت علائم خود، پزشکان به بیماران مبتلا به آسم می‌گویند که در صورت امکان از قرارگرفتن در معرض عوامل محرک خود را محدود کنند. محرک‌های رایج آسم شامل محرک‌ها و مواد حساسیت‌زا مانند گردوغبار، دود تنباکو، اگزوز ماشین، کپک، شوره حیوانات خانگی و دود ناشی از سوختن چوب است.
اجتناب از عوامل محیطی مانند سرماخوردگی، عفونت‌های سینوسی، ریفلاکس اسید، و هیپرونتیلاسیون ناشی از استرس نیز از موارد شایان‌ذکر برای اجتناب از روبه‌رو شدن برای افراد مبتلا می‌باشد.
سخن پایانی
بیماری تنفسی مانند همه‌ی بیماری‌ها از زیرشاخه‌های گسترده‌ای بهره می‌برد که در نهایت از آسم به‌عنوان رایج‌ترین آن در میان عوام یاد می‌شود، از ماهیت انواع بیماری‌های تنفسی صحبت و انواع آن را بررسی کردیم، در ادامه نیز به آسم و عوارض آسم و مشکلاتی عدیده‌ای که افراد با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند مانند سرفه آسم پرداختیم، در نهایت می‌توان گفت این بیماری نیز با رعایت کردن و مراجعه به‌موقع به پزشک قابل‌کنترل می‌باشد.
سؤالات متداول
<strong>آیا موز برای ریه مفید است؟</strong>
پتاسیم می‌تواند به کاهش احتباس آب، تنظیم فشارخون و بهبود هضم غذا کمک کند، بنابراین داشتن سطح مناسبی از آن برای حفظ عملکرد خوب ریه بسیار مهم است. رایج‌ترین منبع پتاسیم موز است، اما در سایر محصولات تولیدی انسان نیز یافت می‌شود.
<strong>چرا من مشکلات تنفسی دارم؟</strong>
آلرژی، آسم، التهاب و عفونت تنها برخی از مواردی هستند که می‌توانند باعث مشکلات تنفسی شوند، درنتیجه هرکدام از این موارد می‌تواند شامل حال شما شود. تشخیص و درمان صحیح، همراه با درک بهتر وضعیت شما، می‌تواند به شما در مدیریت مشکلات تنفسی کمک کند.
منابع:
webmd
mentalfloss
خیلی عالی جامع و مفید بود.
تشکر از دیدگاه شما
بسیار عالی مفید