واژن که کانال زایمان نیز نامیده می شود، تونلی است که رحم را به خارج از بدن زن متصل می کند. واژن یکی از چندین اندامی است که در ناحیه لگن بدن قرار دارد. این اندام ها توسط ماهیچه ها و سایر بافت ها در جای خود نگه داشته می شوند. این ماهیچه ها یک ساختار حمایتی ایجاد می کنند که در طول زمان، این ساختار حمایتی می تواند شروع به ضعیف شدن کند. این حالت ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد، اما نتیجه آن افتادگی اندام های شماست. هنگامی که اندام ها از وضعیت طبیعی خود خارج شده و دچار افتادگی شوند، به این حالت پرولاپس می گویند.
پرولاپس ها می توانند کوچک (با حرکت اندک) یا بزرگ باشند. پرولاپس کوچک را پرولاپس ناقص می گویند. پرولاپس بزرگتر (به نام پرولاپس کامل) به حالتی گفته می شود که اندام به طور قابل توجهی از محل طبیعی خود خارج شده باشد. افتادگی کامل می تواند منجر به خروج بخشی از اندام از بدن شود. این نوع پرولاپس بسیار شدید است.
افتادگی واژن زمانی اتفاق می افتد که ماهیچه هایی که از اندام های لگن زن حمایت می کنند ضعیف شوند. این تضعیف به رحم، مجرای ادرار، مثانه یا رکتوم اجازه می‌دهد تا به داخل واژن بیفتند. اگر عضلات کف لگن بیش از حد ضعیف شوند، این اندام ها حتی می توانند از واژن بیرون بزنند.
انواع افتادگی واژن
چند نوع مختلف پرولاپس وجود دارد. تعدادی از اندام های ناحیه لگن می توانند از جای خود خارج شده و به پرولاپس تبدیل شوند. انواع مختلف پرولاپس اندام لگنی می تواند شامل موارد زیر باشد:
افتادگی واژن
در این حالت بالای واژن (که به عنوان “طاق واژن” شناخته می شود) به داخل کانال واژن می افتد. این وضعیت معمولا در زنانی رخ می دهد که هیسترکتومی (برداشتن رحم) انجام داده اند.
افتادگی رحم
در این حالت رحم برآمده شده یا به داخل واژن می لغزد، گاهی اوقات افتادگی رحم به حدی است که از دهانه واژن خارج می شود.
سیستوسل
در این وضعیت مثانه به داخل واژن می ریزد.
اورتروسل
در این نوع، مجرای ادرار (لوله ای که ادرار را از مثانه دور می کند) به داخل واژن برآمده می شود. سیستوسل و اورتروسل اغلب با هم یافت می شوند.
رکتوسل
در این حالت راست روده به داخل یا خارج واژن راه پیدا می‌کند.
انتروسل
روده کوچک در مقابل دیواره پشتی واژن برآمده می شود. پرولاپس انتروسل و واژن اغلب با هم اتفاق می افتد.
علائم افتادگی واژن
اغلب زنان هیچ علامتی از افتادگی واژن ندارند. اگر علائمی مانند توده سفت زیر پوست در ناحیه تناسلی زنان دارید، علائم شما بستگی به اندامی دارد که پرولاپس شده است.
علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- احساس پری در واژن
- یک توده در دهانه واژن
- احساس سنگینی یا فشار در لگن
- احساسی مثل اینکه “روی توپ نشسته اید”
- درد دردناک در ناحیه کمر که وقتی دراز می کشید بهتر می شود
- نیاز به دفع ادرار بیشتر از حد معمول
- مشکل در اجابت مزاج کامل یا تخلیه مثانه
- عفونت مثانه مکرر (برای آشنایی با علائم این بیماری مقاله عفونت مثانه چیست را مطالعه کنید.)
- خونریزی غیر طبیعی از واژن
- نشت ادرار هنگام سرفه، عطسه، خنده، رابطه جنسی یا ورزش
- درد هنگام رابطه جنسی
اگر این علائم را مشاهده کردید حتما تحت نظر دکتر افتادگی واژن قرار بگیرید.
علت افتادگی واژن
ماهیچه هایی به نام عضلات کف لگن از اندام های لگن شما حمایت می کنند. زایمان می تواند این عضلات را کشیده و ضعیف کند، به خصوص اگر زایمان سختی داشته باشید. افزایش سن و از دست دادن استروژن در دوران یائسگی هم می‌تواند این ماهیچه‌ها را بیشتر ضعیف نموده و به اندام‌های لگن اجازه دهد تا به داخل ساختار واژن بیفتند.
سایر علل افتادگی واژن عبارتند از:
- سرفه مداوم ناشی از بیماری مزمن ریوی
- فشار ناشی از اضافه وزن
- یبوست مزمن (اگر یبوست دارید و نمی‌دانید چطور آن را کنترل کنید مقاله درمان یبوست به شما کمک خواهد کرد.)
- بلند کردن اجسام سنگین
آیا زنان خاصی در معرض خطر بیشتر هستند؟
احتمال افتادگی واژن در این شرایط بیشتر است:
- زایمان واژینال یا زایمان طبیعی، مخصوصاً یک زایمان پیچیده
- مصرف سیگار
- اضافه وزن
- سرفه زیاد ناشی از بیماری ریوی
- یائسگی (اگر در دوران یائسگی هستید در مقاله یائسگی چیست بیشتر با این دوران آشنا شوید.)
- یبوست مزمن
- یکی از اعضای خانواده، مانند مادر یا خواهر، مبتلا به پرولاپس باشد
- بلند کردن اجسام سنگین
- وجود فیبروم رحم
افتادگی واژن چگونه تشخیص داده می شود؟
افتادگی واژن را می توان از طریق معاینه لگن تشخیص داد.
اگر مشکل ادرار دارید، ممکن است آزمایشاتی برای بررسی عملکرد مثانه خود هم انجام دهید. به این آزمایش یورودینامیک می گویند.
اوروفلوومتری میزان و قدرت جریان ادرار را اندازه گیری می کند.
سیستومتروگرام هم تعیین می کند که مثانه قبل از رفتن به دستشویی چقدر باید پر شود.
پزشک همچنین ممکن است یک یا چند مورد از این تست های تصویربرداری را برای بررسی مشکلات اندام های لگن انجام دهد:
سونوگرافی لگن: سونوگرافی از امواج صوتی برای بررسی مثانه و سایر اندام ها استفاده می کند.
ام آر آی کف لگن: برای ام آر آی از آهنرباهای قوی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویری از اندام های لگنی استفاده می کند.
سی تی اسکن شکم و لگن: در این آزمایش از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر دقیق از اندام های لگنی استفاده می کند. برای آشنایی با کاربردهای دیگر سی تی اسکن مقاله سی تی اسکن چیست را در مجله دکتردکتر مطالعه کنید.
درمان افتادگی واژن
ابتدا دکتر افتادگی رحم محافظه کارانه ترین روش های درمانی را توصیه می کند.
گزینه های درمانی نظیر تمرینات کف لگن که کگل نیز نامیده می شود، این تمرینات ماهیچه هایی را تقویت می کند که از واژن، مثانه و سایر اندام های لگن حمایت می کنند. برای انجام این حرکت:
- ماهیچه هایی را که برای نگه داشتن آن استفاده می کنید منقبض کنید و ادرار را آزاد نمایید.
- انقباض را برای چند ثانیه نگه دارید و سپس رها کنید.
- 8 تا 10 مورد از این تمرینات را سه بار در روز انجام دهید.
برای کمک به اینکه بدانید عضلات کف لگن کجا هستند، دفعه بعد که نیاز به ادرار دارید، ادرار را در میانه جریان متوقف کنید، سپس دوباره شروع کنید و باز متوقف کنید. از این روش برای یادگیری محل قرارگیری عضلات استفاده نمایید. در تمرینات بعدی، می توانید این کار را در زمان هایی غیر از ادرار انجام دهید. اگر نمی توانید ماهیچه های مناسب را پیدا کنید، فیزیوتراپیست می تواند از بیوفیدبک برای کمک به شما در یافتن آنها استفاده نماید.
کاهش وزن نیز ممکن است کمک کند. کاهش وزن اضافی می تواند مقداری از فشار را از روی مثانه یا سایر اندام های لگنی شما کم کند. از پزشک خود بپرسید که چقدر باید وزن کم کنید.
گزینه دیگر پساری است. این وسیله که از پلاستیک یا لاستیک ساخته شده است به داخل واژن رفته و بافت های برآمده را در جای خود نگه می دارد. یادگیری نحوه قرار دادن پساری آسان است و به جلوگیری از جراحی کمک می کند.
عمل جراحی پرولاپس واژن
اگر روش‌های دیگر کمکی نکرد، ممکن است بخواهید جراحی را برای بازگرداندن اندام‌های لگن در جای خود و نگه داشتن آنها در نظر بگیرید. در این روش تکه‌ای از بافت، بافت از اهداکننده، یا یک ماده مصنوعی برای حمایت از عضلات ضعیف شده کف لگن استفاده می‌شود. این جراحی را می توان از طریق واژن یا از طریق برش های کوچک (لاپاروسکوپی) در شکم انجام داد که توسط پزشک زنان انجام می‌شود. برای آشنایی با خدماتی که این متخصص به شما ارائه می‌کند مقاله دکتر زنان کیست را در مجله دکتردکتر مطالعه کنید.
عوارض احتمالی افتادگی واژن
عوارض پرولاپس واژن بستگی به این دارد که کدام اندام در این وضعیت درگیر است، اما می تواند شامل موارد زیر باشد:
- اگر رحم یا دهانه رحم برآمده شود، زخم در واژن ایجاد می شود
- افزایش خطر ابتلا به عفونت های دستگاه ادراری
- مشکل در ادرار کردن یا اجابت مزاج
- بروز مشکل هنگام رابطه جنسی
اگر علائم افتادگی واژن، از جمله احساس پری در قسمت پایین شکم یا برآمدگی واژن خود دارید، برای معاینه به متخصص زنان مراجعه نمایید. این وضعیت خطرناک نیست، اما می تواند بر کیفیت زندگی تأثیر منفی بگذارد.
افتادگی واژن قابل درمان است. موارد خفیف تر می تواند با درمان های غیرتهاجمی مانند تمرینات کگل و کاهش وزن بهبود یابد. برای موارد شدیدتر، جراحی می تواند موثر باشد. با این حال، افتادگی واژن گاهی ممکن است پس از جراحی عود کند.
منبع :
healthline
اینجانب چندروزه عمل جراحی افتادگی واژن را ازطرق( لاپاروسکوپی) برش های کوچک درشکم را انجام داده ام . مشکل این است که عضلات داخل شکمم دردزیادی دارد . علت چیست .