جراحی شریان کاروتید چیست؛ آمادگی، بعد از عمل کاروتید

اندارترکتومی کاروتید روشی برای درمان بیماری شریان کاروتید است. این بیماری زمانی رخ می دهد که رسوبات مومی و چربی در یکی از شریان های کاروتید ایجاد شود. این تجمع پلاک (آترواسکلروز) ممکن است جریان خون را به مغز شما محدود کند. از بین بردن پلاک هایی که باعث باریک شدن شریان می شوند می تواند جریان خون را در شریان کاروتید بهبود بخشد و خطر سکته را کاهش دهد.

در اندارترکتومی کاروتید، یک بیهوشی موضعی یا عمومی دریافت می کنید. جراح یک برش در امتداد جلوی گردن ایجاد نموده، شریان کاروتید را باز می کند و پلاک هایی که شریان را مسدود کرده اند، از بین می برد. سپس جراح شریان را با بخیه یا چسب ساخته شده با ورید یا مواد مصنوعی (پیوند پچ) ترمیم می نماید.

گاهی اوقات جراحان ممکن است از روش دیگری به نام اندارترکتومی کاروتید eversion استفاده کنند. این روش شامل بریدن شریان کاروتید و چرخاندن آن به داخل و سپس برداشتن پلاک است.

شریان های کاروتید که در دو طرف گردن شما قرار دارند و خون غنی از اکسیژن را برای صورت و مغز شما فراهم می کنند.

بدون این جریان خون، سلول های مغز شما می میرند. هنگامی که جریان خون به ناحیه ای از مغز محدود یا مسدود شود، ممکن است منجر به سکته شود. سکته مغزی ممکن است باعث اختلالات ذهنی و جسمی موقت یا دائمی شود و کشنده باشد.

جراحی شریان کاروتید چیست؟

اگر به بیماری شریان کاروتید مبتلا هستید، ماده ای به نام پلاک – که از ترکیباتی مانند چربی، کلسترول و کلسیم تشکیل شده است – در شریان کاروتید شما جمع می شود و شریان را باریک می کند.

تکه‌های این پلاک ممکن است شکسته شوند و به شریان کوچک‌تری در مغز بروند. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است باعث آمبولی شود. اگر تنگی شریان به اندازه کافی قابل توجه باشد، می تواند جریان خون به مغز را به طور کامل قطع کند و باعث سکته شود.

یک روش جراحی به نام اندارترکتومی کاروتید (CEA) یکی از راه‌های رفع انسداد جریان طبیعی خون و به حداقل رساندن خطر سکته است. CEA به عنوان جراحی شریان کاروتید نیز شناخته می شود.

هدف از عمل شریان کاروتید

بیماری شریان کاروتید می تواند منجر به سکته شود. این انسدادها می تواند به دلیل پلاک یا لخته خونی باشد که شریان را مسدود کرده است. با انجام CEA، پزشک به حفظ جریان خون در مغز کمک می کند تا از سکته مغزی جلوگیری شود.

جراحی شریان کاروتید همچنین به جلوگیری از حمله ایسکمیک گذرا (TIA) کمک می کند. TIA علائم سکته مغزی را دارد (مانند بی حسی، مشکلات در گفتار یا بینایی، و مشکل در راه رفتن)، اما این علائم برای مدت کوتاهی دوام می‌آورند.

به گفته موسسه ملی اختلالات عصبی و منبع مورد اعتماد سکته مغزی، علائم TIA معمولا در عرض یک ساعت ناپدید می شوند اما ممکن است تا 24 ساعت باقی بمانند. مانند سکته مغزی، TIA در اثر انسداد موقت خون در مغز ایجاد می شود.

پزشک ممکن است CEA را در صورت داشتن معیارهای خاصی توصیه کند، مانند زمانی که:

• قبلا سکته کرده اید.
• قبلا TIA داشته اید.
• انسداد شریان کاروتید شما شدید است اما کامل نیست.

اگر اندارترکتومی کاروتید بهترین گزینه برای شما نیست، ممکن است به جای آندارترکتومی کاروتید از روشی به نام آنژیوپلاستی کاروتید و استنت گذاری استفاده کنید. در این روش، پزشکان یک لوله توخالی بلند (کاتتر) را با یک بالون کوچک که از طریق یک رگ خونی در گردن شما به شریان تنگ شده متصل می‌شود، می‌پیچند. سپس بالون باد می شود تا شریان گشاد شود.

یک لوله توری فلزی (استنت) اغلب برای کاهش احتمال باریک شدن مجدد شریان وارد می شود.  این استنت طوری طراحی شده است که از مسدود شدن مسیر در آینده جلوگیری کند. این روش خطرات مختلفی از جمله خطر سکته مغزی بالاتر را به همراه دارد و عموماً برای موقعیت‌های خاص در نظر گرفته می‌شود.

آماده شدن برای جراحی شریان کاروتید

در روزهای قبل از جراحی، پزشک ممکن است بخواهد آزمایش‌هایی انجام دهد که تصویر بهتری از شریان‌ها به او بدهد. آزمایشات مورد استفاده برای آماده سازی CEA عبارتند از:

• سونوگرافی کاروتید: در این روش از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از شریان و اندازه گیری جریان خون استفاده می شود.
• آنژیوگرافی کاروتید: این روش تهاجمی اشعه ایکس از رنگ برای برجسته کردن شریان استفاده نموده و انسداد را قابل مشاهده می کند.
• آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA): در این روش امواج مغناطیسی و امواج رادیویی تصویری از شریان ایجاد می کنند.
• آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری: در این روش اشعه ایکس با استفاده از رنگ تصویر سه بعدی از شریان ها را ارائه می دهد.

این جراحی در بیمارستان انجام می شود و معمولاً چند ساعت طول می کشد.

در این روش، جراح شریان را برش داده و انسداد را برطرف می کند. اگر جراح بخواهد وضعیت عصبی شما را در طول عمل بررسی کند تا ببیند مغز شما چگونه پاسخ می دهد، ممکن است تصمیم بگیرد از بی حسی موضعی استفاده کند.

سرخرگی که در حال پاکسازی است در طول جراحی بسته می شود، اما خون همچنان از طریق شریان کاروتید در سمت دیگر گردن به مغز می رسد. همچنین ممکن است از یک لوله برای تغییر مسیر جریان خون در اطراف شریان دریافت کننده جراحی استفاده شود. هنگامی که انسداد برداشته شد، شریان به هم بخیه شده و دهانه گردن با بخیه بسته می شود. ممکن است لازم باشد که یک لوله تخلیه در گردن خود داشته باشید تا هر مایعی که جمع شده است خارج شود. سپس جراح شریان را با بخیه یا چسبی که با ورید یا مواد مصنوعی ساخته شده است، ترمیم می نماید.

بعد از عمل شریان کاروتید

زمان نقاهت در این وضعیت متفاوت است و برای نظارت باید یک شب در بیمارستان بمانید. پزشک می‌خواهد مطمئن شود که خونریزی، جریان خون ضعیف در مغز یا سایر عوامل خطر احتمالی سکته مغزی ندارید. اکثر بیماران در عرض 24 ساعت به خانه می روند.

ممکن است مقداری درد، بی حسی، تورم و کبودی در گردن شما وجود داشته باشد. جراح احتمالاً از شما می خواهد که به مدت 1 تا 2 هفته از بلند کردن وسایل سنگین و رانندگی با ماشین خودداری کنید.

CEA یک روش نسبتاً ایمن در نظر گرفته می شود که در صورت ابتلا به بیماری شریان کاروتید می تواند خطر سکته مغزی را تا حد زیادی کاهش دهد. این روش خطر سکته مغزی، آسیب عصبی یا حتی مرگ را به همراه دارد. سایر بیماری ها مانند بیماری های قلبی یا دیابت نیز می توانند هر عمل جراحی را پیچیده کنند.

قبل از تصمیم گیری برای انجام این روش، حتماً با پزشک متخصص مشورت نمایید تا با راهنمایی او بهترین راه را برای کنترل وضعیت خود انتخاب کنید.

منبع : healthline