سیانوز محیطی چیست؛ علت، نشانه ها و درمان

سیانوز به معنی تغییر رنگ پوست شناخته می شود و به رنگ آبی و مایل به آبی در پوست و غشاهای مخاطی اشاره دارد. نوعی که به عنوان سیانوز محیطی یا آکروسیانوز شناخته می شود، در درجه اول دست ها و پاها را درگیر می کند. گاهی  اوقات دمای سرد می تواند باعث باریک شدن رگ های خونی و ایجاد رنگ آبی در پوست شود.

گرم کردن یا ماساژ دادن نواحی آبی باید جریان خون و رنگ طبیعی را به پوست بازگرداند. اگر گرم  کردن دست‌ها و پاهایتان جریان خون و رنگ طبیعی را بازنگرداند، ممکن است یک بیماری زمینه‌ای داشته باشید. علت هرچه که باشد، تغییر رنگ به این معنی است که چیزی در توانایی بدن شما  برای رساندن خون غنی از اکسیژن به بافت هایی که به آن نیاز دارند تداخل ایجاد می کند. بازگرداندن اکسیژن به بافت های بدن در اسرع وقت برای جلوگیری از عوارض مهم است.

علت سیانوز محیطی

خونی که سرشار از اکسیژن است، به رنگ قرمز روشن است. وقتی خون سطح اکسیژن کمتری دارد و قرمز تیره‌تر می‌شود، نور آبی  بیشتری منعکس می‌شود و باعث می‌شود پوست رنگ آبی به نظر برسد. سردی شایع ترین علت آبی شدن دست یا پا است.

همچنین ممکن است حتی اگر اندام های شما گرم است، دست یا پا آبی رنگ شود. سیانوز محیطی می تواند نشان دهنده مشکلی در سیستم بدن در رساندن خون غنی از اکسیژن به بافت های دست و پا باشد. همچنین ممکن است نتیجه سطوح پایین اکسیژن در گلبول های قرمز باشد.

خون مسئول حمل اکسیژن از طریق بدن است، از ریه ها به قلب می رسد، جایی که از طریق شریان ها به بقیه بدن پمپ می شود. پس از اینکه خون به بافت‌های بدن رسید، خون خالی از اکسیژن از طریق رگ‌ها به قلب و ریه‌ها باز می‌گردد. اگر چیزی مانع از بازگشت خون از طریق رگ‌ها به قلب شود، یا در وهله اول مانع از رسیدن خون به بافت‌ها شود، بافت‌ ها خون غنی از اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت نمی‌کنند.

دلایل آبی شدن دست یا پا عبارتند از:

• لباس یا جواهراتی که خیلی تنگ است.
• هیپوولمی، که در آن خون کمتر از حد معمول در بدن شما گردش می کند.
• آترواسکلروز یا پلاک در دیواره شریان
• آمبولی کلسترول (آترومبولی)، که زمانی رخ می دهد که رسوبات پلاک شکسته شده و به طور بالقوه به سمت دست ها و پاها حرکت می کنند.
• نارسایی شریانی، که ناشی از شرایطی است که جریان خون را در شریان ها کند می کند.
• نارسایی وریدی، که به دلیل شرایطی ایجاد می شود که جریان خون را در رگ ها کند می کند.
• ترومبوز ورید عمقی (DVT) پدیده رینود که کاهش جریان خون در نواحی مانند انگشتان دست است.
• بیماری بورگر (ترومبوآنژیت انسدادی)، یک بیماری التهابی نادر رگ های خونی است که می تواند افراد سیگاری را تحت تاثیر قرار دهد.
• لنف ادم، که تورم ناشی از تجمع مایع لنفاوی است.
• نارسایی قلبی
• تشنج

افت فشار خون شدید، یا فشار خون پایین، که ممکن است در اثر شرایطی مانند شوک سپتیک ایجاد شود شرایطی که باعث افزایش ویسکوزیته (غلیظ شدن خون)، از جمله سرطان های خون و اختلالاتی مانند موارد زیر می شود:

•  مولتیپل میلوما
• بیماری والدنستروم
• پلی سیتمی

علائم و نشانه های سیانوز محیطی

سطح طبیعی هموگلوبین برای زنان 12.0 تا 15.5 گرم در دسی لیتر (g/dL) و برای مردان 13.5 تا 17.5 گرم در دسی لیتر است. سیانوز معمولاً زمانی قابل توجه است که غلظت هموگلوبین بدون اکسیژن حداقل 3 تا 5 گرم در دسی لیتر باشد.

سیانوز محیطی دست ها و پاها را درگیر می کند. در برخی موارد، پوست اطراف دهان را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. برخلاف برخی دیگر از انواع سیانوز، معمولاً غشاهای مخاطی را تحت تأثیر قرار نمی دهد.

در برخی افراد، نواحی آسیب دیده ممکن است به جای آبی مایل به ارغوانی به نظر برسند.

 وضعیت اورژانسی در سیانوز محیطی

در موارد خاص، لب ها یا پوست آبی می تواند نشانه یک وضعیت اورژانسی تهدید کننده زندگی باشد. اگر تغییر رنگ با هر یک از علائم زیر همراه است، با اورژانس محلی خود تماس بگیرید:

• تب
• سردرد
• تنگی نفس یا مشکلات تنفسی
• درد قفسه سینه
• عرق شدید
• درد یا بی حسی در بازوها، پاها، دست ها، انگشتان دست یا پا
• رنگ پریدگی یا سفید شدن بازوها، پاها، دست ها، انگشتان دست یا پا
• سرگیجه یا غش

تشخیص سیانوز محیطی

کبودی پوست می تواند نشانه یک چیز جدی باشد. اگر با گرم شدن پوستتان به رنگ طبیعی برنگردد، فورا به پزشک مراجعه کنید. برای تعیین علت، پزشک باید معاینه فیزیکی انجام دهد. آنها به قلب و ریه های شما گوش خواهند داد. احتمالاً باید یک نمونه خون تهیه کنید و آزمایشات دیگری را نیز انجام دهید.

پزشک ممکن است موارد زیر را استفاده کند یا تجویز کند:

• یک پالس اکسی متر غیر تهاجمی برای اندازه گیری اکسیژن خون
• آزمایش گاز خون شریانی برای اندازه گیری اسیدیته و سطح اکسیژن و دی اکسید کربن در خون
• رادیوگرافی قفسه سینه یا سی تی اسکن برای ارزیابی قلب و ریه ها

درمان سیانوز محیطی

درمان شامل شناسایی و اصلاح علت زمینه ای برای بازگرداندن جریان خون اکسیژن دار به قسمت های آسیب دیده بدن است. برخی از داروها وجود دارند که می توانند به شل شدن رگ های خونی کمک کنند. آنها عبارتند از:

• داروهای ضد افسردگی
• داروهای ضد فشار خون
• داروهای اختلال نعوظ

همچنین ممکن است لازم باشد از مصرف برخی داروها که به عنوان یک عارضه جانبی عروق خونی را منقبض می‌کنند، اجتناب کنید، از جمله انواع:

• مسدود کننده های بتا
• داروهای میگرن
• قرص های ضد بارداری
• داروهای سرماخوردگی و آلرژی مبتنی بر سودوافدرین

شرایط پزشکی جدی، مانند نارسایی قلبی، ممکن است در بیمارستان به عنوان یک اورژانس درمان شوند. شرایط دیگر،مانند پدیده رینود، ممکن است نیاز به تغییرات طولانی مدت در سبک زندگی داشته باشد. ممکن است لازم باشد از کافئین و نیکوتین خودداری کنید، که هر دو می توانند باعث انقباض عروق خونی شما شوند.

نتیجه گیری

سیانوز محیطی اغلب در اثر هوای سرد ایجاد می شود. هنگامی که بدن شما گرم شد، دست ها یا پاهای آبی شما باید به رنگ طبیعی خود برگردند. با این حال، همچنین ممکن است یک بیماری زمینه ای باعث تغییر رنگ شود. اگر به نظر می رسد چنین است، یا اگر علائم قابل توجه دیگری مانند مشکل تنفسی دارید، فوراً به دنبال مراقبت پزشکی باشید. تشخیص و درمان مناسب به موقع نتیجه شما را بهبود می بخشد و هرگونه عارضه را محدود می کند.

منبع : healthline