ضربان قلب نرمال چقدر است؟ (تایید شده توسط متخصص قلب)

استرس، فعالیت بدنی و تغییرات هورمونی از مهم‌ترین عوامل موثر بر ضربان قلب نرمال هستند. عوامل دیگری همچون انواع بیماری‌ها، مصرف کافئین، داروها، اختلال در خواب و کم‌آبی بر نرخ ضربان قلب طبیعی تاثیر خواهند گذاشت. در این مطلب، سعی کردیم از نحوه اندازه‌گیری ضربان قلب، ضربان قلب خطرناک و ضربان قلب نرمال در گروه‌های سنی و در حالت‌های مختلف صحبت کنیم.

تعداد ضربان قلب نرمال در افراد، بسته به جنسیت، سن و میزان فعالیت فیزیکی، متفاوت است. ضربان قلب نرمال در کودکان، نوجوانان، بزرگسالان و سالمندان را بررسی کردیم. همچنین از ضربان قلب در حالت‌های استراحت، خواب، انجام تمرینات ورزشی و ضربان قلب نرمال بارداری آگاه شدیم. این اطلاعات به شما برای مراجعه به‌موقع به دکتر قلب کمک خواهد کرد.

با مطالعه این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر که به 5 دقیقه زمان نیاز دارد، نوع عملکرد قلب و تعداد ضربان قلب خود در حالت نرمال را خواهید شناخت.

در انتها، اگر سوالی درباره عوامل موثر بر ضربان قلب خطرناک و ضربان قلب طبیعی دارید، در قسمت نظرات بنویسید. پزشک ما به آن پاسخ خواهد داد.

ضربان قلب نرمال چیست؟

ضربان قلب نرمال در بزرگسالان، بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه است. این محدوده نرمال، در حالت استراحت اندازه‌گیری شده و می‌تواند بسته به سطح فعالیت، وضعیت بدنی، سن، جنسیت و سلامت کلی فرد متغیر باشد. برای مثال، ورزشکاران معمولاً ضربان قلب پایین‌تری، حدود ۴۰ ضربان در دقیقه دارند؛ زیرا قلب آن‌ها کارآمدتر عمل می‌کند. عواملی همچون استرس، مصرف کافئین و داروها نیز می‌توانند ضربان قلب را از محدوده نرمال خارج کنند. بررسی منظم ضربان قلب، به‌عنوان یک شاخص مهم سلامتی، برای  تشخیص مشکلات احتمالی قلبی ضروری است. انجام چکاپ‌های منظم و ارزیابی‌های دوره‌ای توسط دکتر قلب، برای اطمینان از سلامت عملکرد قلب لازم است.

نحوه اندازه‌گیری ضربان قلب

برای اندازه‌گیری ضربان قلب، می‌توان از دو روش دستی و تجهیزات پزشکی استفاده کرد. برای اندازه‌گیری ضربان قلب به روش دستی، ابتدا باید در یک محیط آرام بنشینید. شما می‌توانید از دو انگشت اشاره و میانی خود برای یافتن نبض استفاده کنید. نبض را می‌توانید در نقاطی مانند مچ دست، گردن یا پشت زانو بیابید. انگشتان اشاره و میانی خود را به آرامی روی نبض قرار داده و ضربات را به مدت ۱۵ ثانیه بشمارید. برای به‌دست آوردن تعداد ضربان قلب، تعداد ضربات نبض خود را در ۴ ضرب کنید. با این روش ساده و سریع شمردن تعداد ضربان نبض نرمال یا غیرنرمال خود، می‌توانید ضربان قلب خود را بدون نیاز به تجهیزات خاص به‌دست آورید.

ضربان قلب خود را به کمک تجهیزات پزشکی هم می‌توانید اندازه‌گیری کنید. تجهیزات زیر، قادر به اندازه‌گیری ضربان قلب شما هستند:

• دستگاه فشارسنج دیجیتال؛ دارای قابلیت اندازه‌گیری ضربان قلب
• پالس اکسی‌متر؛ اندازه‌گیری ضربان قلب و میزان اکسیژن خون با قرار دادن دستگاهی کوچک روی انگشت
• ساعت‌های هوشمند و بندهای ورزشی؛ توانایی اندازه‌گیری ضربان قلب به دلیل وجود حسگرهای نوری
• الکتروکاردیوگرام؛ برای ثبت فعالیت الکتریکی قلب و اندازه‌گیری دقیق ضربان قلب در مراکز درمانی

این روش‌ها به شما کمک می‌کنند تا با آگاهی از ضربان قلب خود، از وضعیت سلامت آن آگاه شوید. البته برای اطمینان از سلامتی عملکرد قلب‌تان، مراجعه به متخصص قلب، بهترین گزینه است. برای آگاهی از اهمیت این متخصص، در پیشگیری و درمان بیماری‌های قلبی، مطلب تخصص قلب چیست را مطالعه کنید.

ضربان قلب نرمال در افراد مختلف

ضربان قلب نرمال در افراد مختلف با توجه به سن، میزان فعالیت بدنی، وضعیت سلامتی و عوامل استرس‌زا متفاوت خواهد بود. برای مثال تعداد ضربان قلب نرمال در ورزشکاران 40 تا 60 ضربان در دقیقه و در کودکان، بین 70 تا 120 دقیقه متغیر است. در ادامه به ضربان قلب در افراد با شرایط مختلف پرداخته‌ایم:

ضربان قلب نرمال در نوزادان

ضربان قلب نرمال نوزادان، به‌طور قابل‌توجهی بالاتر از بزرگسالان است. در حالت استراحت، ضربان قلب نوزاد، بین 120 تا 160 ضربه در دقیقه است. این محدوده می‌تواند هنگام گریه یا فعالیت فیزیکی به حدود 180 ضربه در دقیقه برسد. عواملی مانند خواب، تغذیه و دمای محیط، بر ضربان قلب نوزاد تاثیر خواهند گذاشت. ضربان قلب کمتر از 100 یا بیشتر از 200 ضربه در دقیقه می‌تواند ناشی از یک اختلال باشد. دکتر قلب، از معاینه فیزیکی و دستگاه‌های الکترونیکی برای نظارت و ارزیابی ضربان قلب نوزاد استفاده می‌کند.

ضربان قلب نرمال در جنین

ضربان قلب نرمال در جنین، به سن حاملگی بستگی دارد. در اوایل بارداری، حدود هفته‌های 5 تا 6، ضربان قلب جنین معمولاً بین 90 تا 110 ضربه در دقیقه است. با پیشرفت بارداری و تا هفته 9 تا 10، این عدد افزایش یافته و به حدود 170 تا 190 ضربه در دقیقه خواهد رسید. پس از ده‌هفتگی، ضربان قلب کاهش یافته و در هفته‌های 14 به بعد، حدود 120 تا 160 ضربه در دقیقه باقی خواهد ماند. دکتر متخصص برای اطمینان از سلامت و رشد مناسب جنین، به کمک سونوگرافی و داپلر، تپش قلب او را ارزیابی می‌کند.

ضربان قلب نرمال در زنان

ضربان قلب نرمال زنان بالغ، به طور معمول بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربان در دقیقه است. در حالت استراحت، تپش قلب پایین‌تر، ناشی از عملکرد خوب قلب و تناسب اندام است. درحالی‌که، استرس و بیماری می‌تواند باعث افزایش این محدوده شود. ورزش‌های منظم و سبک زندگی سالم، به حفظ ضربان قلب نرمال و بهبود سلامت قلب کمک می‌کنند.

ضربان قلب نرمال در بارداری

در دوران بارداری، برای تامین خون و اکسیژن مورد نیاز جنین، ضربان قلب نرمال در مادر افزایش می‌یابد. در حالت عادی، ضربان قلب یک زن باردار بین 70 تا 90 ضربه در دقیقه است، اما گاهی شاهد ضربان قلب بالای 90 و حتی 100 ضربه در دقیقه یا بیشتر هم در زنان باردار خواهید بود. این افزایش ضربان قلب، از سه‌ماهه اول بارداری آغاز شده و در سه‌ماهه دوم و سوم به اوج خود خواهد رسید. این تغییرات، معمولاً در دوران بارداری طبیعی هستند؛ اما در صورت مشاهده علائم غیرعادی مانند تپش قلب غیرطبیعی یا درد قفسه سینه، در اولین فرصت به متخصص مراجعه کنید.

ضربان قلب نرمال در مردان

ضربان قلب نرمال مردان بالغ، بین 60 تا 100 ضربه در دقیقه در حالت استراحت است. این ضربان قلب پایه، تحت تأثیر سن، سطح فعالیت بدنی، وضعیت سلامت عمومی، استرس، اضطراب و برخی بیماری‌ها قرار خواهد گرفت. مردانی با فعالیت فیزیکی بیشتر، ضربان قلب نرمال کمتری دارند که گاهی به 40 تا 60 ضربه در دقیقه می‌رسد. ارزیابی منظم ضربان قلب، به تشخیص و مدیریت مشکلات قلبی کمک می‌کند.

ضربان قلب نرمال در کودکان

ضربان قلب نرمال کودکان در سنین مختلف متفاوت است. با افزایش سن، ضربان قلب نرمال کاهش می‌یابد. در ادامه، به ضربان قلب کودکان در سنین مختلف اشاره کرده‌ایم:

• کودکان ۱ تا ۳ ساله؛ ضربان قلب نرمال بین ۹۰ تا ۱۴۰ ضربه در دقیقه
• کودکان ۴ تا ۵ ساله؛ ضربان قلب نرمال بین ۸۰ تا ۱۲۰ ضربه در دقیقه
• کودکان ۶ تا ۱۲ ساله؛ ضربان قلب نرمال بین ۷۰ تا ۱۱۰ ضربه در دقیقه

این ضربان قلب در حالت استراحت، اندازه‌گیری شده و تحت تأثیر فعالیت بدنی، هیجان، بیماری و دیگر عوامل قرار خواهند گرفت. با توجه به این مقادیر، ضربان قلب بالای 110 در حالت استراحت، به‌عنوان ضربان قلب نرمال کودک 8 ساله در حالت استراحت به‌حساب نمی‌آید و می‌تواند نشانه یک مشکل جدی باشد.

ضربان قلب نرمال در نوجوانان

ضربان قلب نرمال نوجوانان ۱۳ تا ۱۸ ساله، در حالت استراحت بین ۶۰ تا ۱۰۰ ضربه در دقیقه است. مانند تمامی گروه‌های سنی، این مقادیر در شرایط فعالیت بدنی، استرس، وضعیت سلامتی و سطح آمادگی جسمانی متفاوت خواهد بود. نوجوانان ورزشکار با تمرینات منظم، در حالت استراحت، ضربان قلب پایین‌تری دارند، زیرا عملکرد قلب آن‌ها کارآمدتر است. در مقابل، عواملی همچون اضطراب، بیماری یا مصرف کافئین باعث افزایش ضربان قلب خواهد شد. پیگیری به‌موقع ضربان قلب غیرطبیعی در نوجوانان، به شناسایی زودهنگام مشکلات قلبی کمک می‌کند.

ضربان قلب نرمال در سالمندان

ضربان قلب نرمال سالمندان، بین 60 تا 100 ضربه در دقیقه  است. با افزایش سن، عملکرد قلب به‌طور طبیعی کاهش یافته که کاهش در حداکثر ضربان قلب را به دنبال خواهد داشت. همچنین، بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا، دیابت و بیماری‌های قلبی بر ضربان قلب تأثیر می‌گذارند. داروهای مورد مصرف در سنین میانسالی هم می‌توانند ریتم قلب را تغییر دهند. بنابراین، باید ضربان قلب سالمندان، به‌طور منظم و دوره‌ای برای شناسایی هرگونه تغییر غیرطبیعی، توسط پزشک بررسی شود. بهبود سبک زندگی و انجام عادت‌های سالم همچون فعالیت بدنی منظم، تغذیه مناسب و مدیریت استرس می‌تواند برای حفظ ضربان قلب نرمال در سالمندان کمک‌کننده باشد.

ضربان قلب نرمال در خواب

تپش قلب نرمال در خواب، به سن و وضعیت سلامت فرد بستگی دارد. برای بزرگسالان سالم، این عدد معمولاً بین 40 تا 60 ضربه در دقیقه است. قرار داشتن بدن در حالت استراحت و نداشتن فعالیت فیزیکی، ضربان قلب را در هنگام خواب کاهش می‌دهد. کیفیت خواب، استرس و مصرف مواد مخدر بر ضربان قلب در خواب تاثیر می‌گذارند. بررسی ضربان قلب در خواب، اطلاعات مهمی از وضعیت سلامت قلب و سیستم عصبی بدن ارائه داده و حتی به شناسایی مشکلاتی مانند آپنه خواب کمک می‌کند.

ضربان قلب نرمال در ورزش

ضربان قلب نرمال در ورزش، بسته به شدت فعالیت و سطح آمادگی جسمانی فرد متفاوت خواهد بود. برای محاسبه محدوده ضربان قلب در ورزش، عدد سن فرد را از عدد 220 کم می‌کنند. به‌عنوان مثال، برای فردی 40 ساله، حداکثر ضربان قلب، 180 ضربه در دقیقه است. هنگام انجام ورزش‌های هوازی، معمولا ضربان قلب 50 تا 60 و حتی 70 درصد از حداکثر ضربان قلب است. این مقدار در تمرینات شدیدتر، به 70 تا 85 درصد خواهد رسید.

ضربان قلب نرمال در حال استراحت

ضربان قلب نرمال در حالت استراحت، برای بزرگسالان معمولاً بین 60 تا 100 ضربه در دقیقه است. این مقادیر، بسته به عواملی مانند سن، سطح آمادگی جسمانی، وضعیت سلامتی و مصرف داروها متفاوت خواهد شد.

به نقل از انجمن قلب آمریکا،

ضربان قلب بالای 100 در حالت استراحت، باعث می‌شود حفره‌های قلب به‌طور کامل بین انقباض‌ها پر نشوند. این اتفاق، جریان خون در بدن را به خطر می‌اندازد.

ورزشکاران حرفه‌ای و افراد با فعالیت بدنی منظم، ممکن است در حالت استراحت، ضربان قلب کمتری، حدود 40 تا 60 ضربه در دقیقه داشته باشند. ضربان قلب پایین‌تر در حالت استراحت، حاکی از عملکرد بهینه‌تر قلب و سیستم قلبی عروقی است. همچنین، تکنیک‌های تنفس عمیق و مدیریت استرس هم به کاهش ضربان قلب در حالت استراحت کمک می‌کنند.

ضربان قلب خطرناک چند است؟

تعداد ضربان قلب خطرناک و نرمال گروه‌های مختلف سنی و جنسی و در حالت‌های مختلف را در جدول زیر، کنار هم آورده‌ایم:

مقادیر موجود در این جدول ضربان قلب نرمال در سنین مختلف و مقادیر خطرناک ضربان قلب، ممکن است در شرایط خاص و افراد مختلف متفاوت باشد. برای اطمینان از سلامت قلب‌تان و دریافت اطلاعات تخصصی و متناسب با شرایط خاص، حتما به متخصص مراجعه کنید.

چه عواملی می‌تواند باعث تغییر ضربان قلب نرمال شود؟

تغییر ضربان قلب نرمال تحت تاثیر عوامل مختلفی اتفاق می‌افتد. در ادامه به مهم‌ترین این عوامل پرداخته‌ایم:

• فعالیت بدنی؛ افزایش ضربان قلب در اثر ورزش و فعالیت بدنی
• استرس و اضطراب؛ افزایش ضربان قلب ناشی از فعال شدن سیستم عصبی سمپاتیک در اثر استرس و اضطراب
• مصرف برخی داروها؛ افزایش یا کاهش ضربان قلب در اثر مصرف برخی داروها، همچون بتابلاکرها کاهش‌دهنده و ضداحتقان‌ها و آمفتامین‌ها افزایش‌دهنده ضربان قلب
• شرایط پزشکی؛ بیماری‌هایی همچون تیروئید پرکار، بیماری‌های قلبی، عفونت‌ها و بیماری‌های ریوی
• وضعیت هورمونی؛ همچون تغییرات هورمونی دوره بارداری یا یائسگی
• تغییر در وضعیت بدن؛ افزایش ضربان قلب ناشی از تغییر وضعیت بدن از حالت خوابیده به ایستاده
• عوامل محیطی؛ تغییر ضربان قلب در اثر دما و رطوبت هوا، همچون افزایش ضربان قلب در هوای گرم و مرطوب
• مصرف کافئین و نیکوتین؛ افزایش ضربان قلب در اثر مصرف قهوه و سیگار
• کم‌آبی بدن؛ افزایش ضربان قلب ناشی از کم‌آبی و تلاش مضاعف بدن برای رساندن خون کافی به اندام‌ها
• خواب؛ اختلال در ضربان قلب نرمال در اثر کمبود خواب یا کیفیت پایین خواب

این عوامل با اثرگذاری موقت یا دائم خود، ضربان قلب را تحت تاثیر قرار می‌دهند. اگر با تغییرات قابل‌توجه و دائمی مواجه شدید، حتما باید به پزشک متخصص قلب مراجعه کنید تا مراقبت‌ها و ارزیابی‌های تخصصی‌تر انجام شود.

حداکثر ضربان قلب چقدر است؟

حداکثر ضربان قلب، بیشترین تعداد ضربان قلب در دقیقه‌ای‌ست که فرد می‌تواند متحمل شود. این مقدار، با کم کردن عدد سن از 220 به‌دست می‌آید. عواملی مانند سطح تناسب اندام، ژنتیک و وضعیت سلامت عمومی بر حداکثر ضربان قلب تأثیر می‌گذارند. در فعالیت‌های ورزشی، آگاهی از میزان حداکثر ضربان قلب، به رعایت شدت تمرین و پیشگیری از آسیب‌های ناشی از تمرین بیش از حد کمک می‌کند.

چطور ضربان قلب نرمالی داشته باشیم؟

برای داشتن ضربان قلب نرمال و سالم، باید اقدامات مهمی همچون اصلاح سبک زندگی انجام دهیم. در ادامه، به مهم‌ترین اقدامات برای داشتن ضربان قلب نرمال و سالم پرداخته‌ایم:

• فعالیت بدنی منظم؛ قوی‌تر شدن قلب و کاهش ضربان قلب در حالت استراحت در اثر فعالیت‌های هوازی مانند پیاده‌روی، دویدن، شنا و دوچرخه‌سواری
• تغذیه سالم؛ مصرف غذاهای سالم و متنوع، به‌ویژه میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های کم چرب و اجتناب از مصرف غذاهای پرچرب، نمک زیاد و قندهای افزودنی
• مدیریت استرس؛ کاهش استرس و اضطراب با استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق
• خواب کافی؛ حفظ سلامت قلب و کاهش ضربان قلب با داشتن خواب کافی و باکیفیت
• مصرف کم الکل و کافئین؛ بهبود سلامت قلب با محدود کردن مصرف نوشیدنی‌های الکلی و کافئین‌دار
• ترک سیگار؛ کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی با ترک سیگار
• ارزیابی دوره‌ای سلامت قلب؛ مراجعه منظم به پزشک برای بررسی فشار خون، سطح کلسترول و انجام آزمایش‌های دوره‌ای
• حفظ وزن سالم؛ کاهش بار روی قلب و داشتن ضربان قلب نرمال با برخورداری از وزن متعادل با توجه به قد و سن

با انجام این اقدامات و برخورداری از یک سبک زندگی سالم، می‌توانید از داشتن ضربان قلب نرمال و سلامت قلب مطمئن شوید.

آگاهی از تعداد ضربان قلب نرمال و پیشگیری از بیماری‌های قلبی

تعداد ضربان قلب نرمال، نشان‌دهنده عملکرد درست قلب و سلامت آن است. آگاهی از ضربان قلب طبیعی و عوامل موثر بر ضربان قلب طبیعی، کمک می‌کند تا با ارزیابی‌های مداوم اولیه و اجتناب از عوامل مضر، سلامت قلب شما حفظ شود.  با دانستن نحوه اندازه‌گیری ضربان قلب، به محض رسیدن این مقادیر به محدوده ضربان قلب خطرناک، باید برای انجام ارزیابی‌های تخصصی‌تر به دکتر قلب مراجعه کنید. شما با آگاهی از مقادیر نرمال ضربان قلب، چه به روش دستی و شمارش نبض و چه اندازه‌گیری ضربان قلب نرمال با دستگاه فشارسنج، خیال‌تان از بابت عملکرد درست قلب‌تان راحت خواهد شد.

در نهایت، اگر دچار نوسانات زیاد نرخ ضربان قلب هستید و به مشورت با دکتر قلب تهران یا سایر شهرها نیاز دارید، می‌توانید از امکانات جستجو سایت دکتردکتر استفاده کنید. به‌گونه‌ای که پس از ورود به سایت دکتردکتر، از قسمت تخصص‌ها، تخصص قلب و عروق را یافته و سپس شهر خود را انتخاب کنید. فهرستی از متخصصان فعال در شهر شما، به نمایش درمی‌آید. با انتخاب دکتر قلب مورد نظر خود و کلیک روی گزینه «نوبت بگیرید»، وارد پروفایل این متخصص شده و نوبت خود را در سایت دکتردکتر قطعی کنید.

منابع:

health.harvard.edu

webmd.com

سوالات متداول ضربان قلب نرمال