کاهش میل جنسی در سنین مختلف و بین زن و مرد مسئله عجیبی نیست و می‌توان آن را نرمال و طبیعی دانست؛ اما اگر این کاهش میل جنسی طولانی شود، می‌تواند اثرات جبران‌ناپذیری در کیفیت زندگی افراد داشته باشد. دلایل کاهش میل جنسی بین زنان و مردان تفاوت دارد اما راه درمان مطمئن آن از قبل شناخته شده است.
از مصرف مکمل و دارو تا شروع تمرینات ورزشی و مدیتیشن، بهبود سبک زندگی و رژیم غذایی و درمان توسط دکتر زنان، دکتر اورولوژ و البته سکس‌تراپیست همگی در درمان کاهش میل جنسی مؤثر هستند و به همین بهانه ما قرار است در ادامه این مطلب از مجله دکتردکتر بیشتر به این موضوع بپردازیم. با ما همراه شوید تا بعد از بررسی علائم و علت کاهش میل جنسی در زنان و مردان، روش درمانی مناسب را نیز پیشنهاد بدهیم.
کاهش میل جنسی چیست؟
اول بیایید تعریف کاملی از کاهش میل جنسی (Libido) داشته باشیم. کاهش میل جنسی به معنای کاهش تمایل و احساس برای برقراری رابطه و هرگونه فعالیت جنسی است که تقریباً هر شخصی در طول زندگی‌اش چنین حسی را تجربه کرده است. با این حال طولانی‌شدن این تمایلات برای کیفیت روابط زناشویی می‌تواند پیامدهای بدی داشته باشد. به همین خاطر هم به بررسی دلایل آن در زنان و مردان می‌پردازیم.
کاهش ترشح تستوسترون، مهم‌ترین دلیل کاهش میل جنسی در مردان
دلیل اول و شاید مهم‌ترین دلیل کاهش میل جنسی در مردان، کاهش میزان ترشح تستسترون در بدن است. تستسترون وظیفه ساخت عضلات و توده استخوانی بدن را برعهده دارد و هم‌زمان افزایش این هورمون در بدن باعث افزایش تولید اسپرم هم می‌شود. در نتیجه کاهش سطح هورمون تستوسترون تأثیر مستقیمی روی روابط جنسی افراد و زندگی زناشویی دارد. البته کاهش میزان ترشح این هورمون با افزایش سن هم اتفاق می‌افتد، در واقع به‌صورت نرمال میزان این هورمون در بدن مردان بهتر است کمتر از 300 نانوگرم نباشد تا با روند پیری این تعادل برهم می‌خورد.
علاوه‌براین، مصرف بعضی از داروهای خاص نیز می‌تواند در کنار بالارفتن سن و پیری، روی میزان ترشح هورمون تستسترون تأثیرگذار باشد و باعث کاهش میل جنسی شود. مثلاً داروهای:
- کنترل فشارخون
- داروهای شیمیایی برای مقابله با سرطان
- داروهای هورمونی برای درمان سرطان پروستات
- داروهایی مانند مورفین
- انواع استروئیدهای آنابولیک برای افزایش حجم عضلات
- برخی از داروهای ضدافسردگی
روی کاهش ترشح هورمون تستوسترون مؤثر است و باعث کاهش میل جنسی در مردان می‌شود. اگر آقا هستید و با این مشکلات دست‌و‌پنجه نرم می‌کنید، باید به دکتر آقایان مراجعه کنید.
سندرم RLS و اختلال نعوظ
سندرم RLS دیگر عامل کاهش میل جنسی در مردان است. این سندرم که باعث تکان‌خوردن غیرقابل‌کنترل پا می‌شود، بر اساس آخرین تحقیقات می‌تواند موجب اختلال نعوظ شده و روی تمایلات جنسی تأثیر منفی بگذارد.
افسردگی و استرس، عامل مشترک کاهش میل جنسی در زنان و مردان
افسردگی یکی دیگر از عوامل کاهش کیفیت روابط زناشویی در زنان و مردان است که نه‌تنها میل جنسی بلکه زندگی عادی و روزمره افراد را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
زنان و مردانی که با افسردگی دست و پنجه نرم می‌کنند، معمولاً کاهش اعتمادبه‌نفس و فعالیت جنسی را نیز تجربه می‌کنند. البته در بالا هم اشاره کردیم که مصرف داروهای ضدافسردگی به شدت روی کاهش میل جنسی تأثیر دارد و می‌تواند کیفیت زندگی را تغییر دهد. در صورتی که احساس نیاز به مصرف آرام‌بخش و داروهای مشابه را دارید، بهتر است حتماً با مشورت پزشک متخصص درمان را شروع کنید.
علاوه‌بر افسردگی، تجربه استرس و اضطراب شدید هم می‌تواند موجب کاهش تمایلات جنسی شود. در واقع زمانی که افراد در فشار شدید و استرس بالا باشند، سطح تمایلات جنسی‌شان به شدت پایین آمده و ترشح هورمون‌ها در بدنشان نیز با اختلال جدی مواجه می‌شوند. مثلاً بانوان ممکن است تاریخ پریودشان به همین دلیل تغییر کند یا مردان مانند گذشته میل جنسی نداشته باشد.
پژوهش‌ها نیز نشان داده که تجربه استرس روی میل جنسی زنان و مردان به شدت تأثیرگذار است و حتی کیفیت رابطه را نیز کاهش می‌دهد. به همین خاطر پزشکان و سکس‌تراپیست‌ها تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن، یوگا، مهارت‌های برقراری رابطه جنسی، تکنیک‌های تنفس عمیق شکمی و روش‌هایی از این دست را برای کاهش استرس روزانه پیشنهاد می‌دهند.
ابتلا به بیماری‌های خاص و مزمن
در مردان و زنان ابتلا به برخی بیماری‌های مزمن هم در کاهش تمایلات جنسی مؤثر است. یک سری بیماری‌ها مانند سرطان منجر به کاهش تولید اسپرم در بدن مردان شده و بیماری‌هایی مانند:
- دیابت نوع 2
- اضافه‌وزن
- فشارخون بالا
- کلسترول بالا
باعث کاهش میل جنسی در هر دو می‌شود. در صورتی که شخص برای طولانی‌مدت با این بیماری‌ها درگیر است، برای بهبود زندگی زناشویی باید حتماً به مشاور و سکس‌تراپیست مراجعه کند تا میزان تأثیرگذاری داروها تا حدی کنترل شود.
بدخوابی و کم‌خوابی زندگی را مختل می‌کند!
مشکلات خواب همیشه در کیفیت زندگی تأثیر مخرب دارد و روی تمایلات جنسی هم مؤثر است. پژوهشی در مرکز کلینیک خواب نشان داد که تجربه بدخوابی در کاهش میزان تولید تستوسترون در مردان تأثیرگذار بوده و میل جنسی زنان را نیز کاهش می‌دهد.
به همین خاطر برنامه خواب منظم و البته مصرف داروهای خواب‌آوری که کمترین عوارض را دارد، پیشنهاد خوبی برای درمان کم‌خوابی است.
فرایند پیری و اختلال در رابطه جنسی
تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد، بالارفتن سن و پیری می‌تواند ترشح هورمون‌ها در بدن را تغییر داده و باعث کاهش تمایلات جنسی و زود انزالی شود. علاوه بر این با افزایش سن، هم زنان و هم مردان، اوج لذت جنسی و ارگاسم را دیرتر تجربه کرده و مردان نیز با اختلال نعوظ مواجه می‌شود. به همین خاطر استفاده از برخی داروها و مراجعه به سکس‌تراپیست می‌تواند تا حد زیادی این مسئله را برطرف کند.
با شروع فرایند پیری بهتر است که نگاهی جدید به روابط جنسی داشته و به جای درگیر شدن با مشکلات همیشگی، این دوران را فصل جدیدی از زندگی با تجربه‌های جنسی متفاوت‌تر از گذشته بدانید.
اعتمادبه‌نفس پایین مخرب میل جنسی است!
عامل بعدی مشترک بین زنان و مردان، اعتمادبه‌نفس پایین است. اعتمادبه‌نفس در واقع نشان می‌دهد فرد چطور درباره خودش فکر می‌کند، مثلاً چقدر زیبا، جذاب یا خوش‌هیکل است. به همین خاطر فرقی نمی‌کند زن یا مرد، هر دو اگر تصویر و حس بدی از خودشان در ذهن داشته باشند یا به زبان ساده خودشان را جذاب ندانند، برای برقراری رابطه جنسی تمایل و حتی اعتمادبه‌نفس لازم را نیز ندارند.
همین مسئله هم باعث بروز استرس به‌خصوص استرس درباره برقراری رابطه جنسی شده که در نهایت موجب کاهش کیفیت رابطه، اختلال در نعوظ و کاهش میل جنسی یا برعکس، دیرانزالی می‌شود.
انجام تمرینات نامناسب و نامنظم ورزشی
بی‌تحرکی یا انجام تمرینات ورزشی مداوم به‌صورت افراطی دقیقاً تیغ دو لبه است و می‌تواند روی میل جنسی زنان و مردان تأثیر بگذارد.
به‌صورت کلی بی‌تحرکی نه فقط روی میل جنسی بلکه سبک و کیفیت زندگی هم تأثیرگذار است و پیامد منفی برای سلامتی دارد که چاقی بیش از حد یکی از آن‌هاست. در کنار این می‌تواند باعث کاهش تمایلات جنسی هم بشود. از آن طرف انجام تمرینات منظم ورزشی امکان ابتلا به بیماری‌های مزمن را کاهش داده؛ اما افراط در این تمرینات و فعالیت ورزشی (over-exercising) بیش از حد می‌تواند پیامدهای منفی برای کیفیت زندگی زناشویی داشته باشد. به همین خاطر بهتر است که با نظر متخصص تمرینات مرتب (in a regular basis) را جایگزین بی‌برنامگی کنید.
اعتیاد به الکل و مواد مخدر
اعتیاد به الکل و نوشیدنی‌های الکلی روی کیفیت رابطه جنسی مردان تأثیرگذار است؛ زیرا باعث کاهش تولید اسپرم شده و در طولانی‌مدت این اعتیاد به شدت کیفیت رابطه زناشویی را کاهش می‌دهد. کلینیک کلیولند (Cleveland) بر اساس پژوهشی روی بیمارانش نشان داد که مصرف بیش از سه مدل نوشیدنی الکلی در هفته روی کاهش میل جنسی تأثیر می‌گذارد، یعنی افرادی که در طول هفته دو نوع نوشیدنی یا کمتر مصرف کردند در مقایسه با افرادی که سه نوشیدنی الکلی و یا بیشتر مصرف کردند، عملکرد بهتری در رابطه‌شان داشتند.
البته در کنار الکل باید به سوءمصرف مواد مخدر هم اشاره کرد که دقیقاً مانند مصرف برخی از داروها می‌تواند باعث کاهش میل جنسی در زنان و مردان شود. البته تأثیر اعتیاد در کاهش میل جنسی مردان بیشتر است، زیرا روی میزان ترشح هورمون تستوسترون و حرکت اسپرم‌ها نیز مؤثر است.
سایر عوامل مؤثر در کاهش میل جنسی زنان و مردان
البته فاکتورهای روانی، اجتماعی و بیولوژیکی زیادی هستند که هرکدام در شرایط زیست متفاوت می‌توانند منجر به کاهش میل جنسی در زنان و مردان شوند.
در میان فاکتورهای بیولوژیکی باید به بیماری‌هایی مانند ابتلا به سرطان، سردردهای شدید میگرنی، بیماری‌های قلبی، ابتلا به فشارخون و انواع آرتروزها اشاره کرد که باعث کاهش میل جنسی می‌شود. همچنین یکی از علائم دیابت، کاهش میلی جنسی است.
در میان فاکتورهای روانی و اجتماعی هم باید به عواملی مانند شرایط سخت اقتصادی، بحران‌های زندگی، فشار روانی در جامعه یا محل کار، اختلافات شدید با همسر و پارتنر عاطفی اشاره کرد. این موارد هرکدام به تنهایی تأثیر منفی روی روابط جنسی داشته و می‌تواند در بسیاری از موارد تمایلات فرد به برقراری رابطه یا حتی تجربه ارگاسم را تحت‌تأثیر قرار دهد به طوری که باعث شود او اصلاً ارگاسم را تجربه نکرده یا فرایند تجربه ارگاسمش طولانی شود.
علائم و نشانه‌های کاهش میل جنسی در زنان و مردان چیست؟
تا اینجا با مهم‌ترین دلایل کاهش میل جنسی در زنان و مردان آشنا شدیم و حالا وقتش رسیده که سراغ علائم و نشانه‌ها برویم.
به‌صورت کلی نشانه‌های کاهش میل جنسی افراد را می‌توانیم به‌صورت زیر بیان کنیم:
- تمایل نداشتن یا کاهش شدید تمایلات برای برقراری رابطه جنسی و حتی خودارضایی
- کاهش عملکرد مناسب جنسی و برقراری رابطه
- احساس ناراحتی یا استرس شدید حین برقراری رابطه جنسی
با این حساب افرادی که ناگهان یا به مرور احساس نیازشان به برقراری رابطه جنسی از دست برود یا دیگر توجهی به شریک عاطفیشان نداشته باشند، حین برقراری رابطه دچار اضطراب شدید شوند و نتوانند عملکرد خوبی از خودشان نشان دهند، بهتر است که با مراجعه به سکس‌تراپیست عوامل این کاهش تمایلاتشان را فوراً بررسی کنند.
درمان کاهش میل جنسی چیست؟ از یوگا تا مراجعه به متخصص
خب با این توضیحات ببینیم راه درمان کاهش میل جنسی چیست و باید برای بهبود کیفیت روابط زناشویی چه کارهایی انجام دهیم.
مواردی مانند بهبود رژیم غذایی، اصلاح سبک زندگی، اصلاح ساعت خواب، انجام تمرینات سبک ورزشی و موارد مشابه نه‌تنها در بهبود روابط جنسی مؤثر هستند بلکه روی دیگر جنبه‌های زندگی هم تأثیر داشته و به طور کلی کیفیت زندگی شخص را بالا می‌برد. به همین خاطر از این موارد گذر کرده و تخصصی‌تر به درمان کاهش میل جنسی می‌پردازیم.
در قدم اول می‌توانید سراغ متخصص و سکس‌تراپیست بروید. در این مرحله متخصص با بررسی عواملی که کیفیت رابطه جنسی شما را تحت‌تأثیر قرار داده، درمان را شروع می‌کند. در مراجعه به پزشک باید مواردی مانند:
- سابقه بیماری‌های قبلی
- سابقه داروهایی که مصرف کردید
- سابقه روابط جنسی (تک‌همسری یا روابط متعدد)
- شرایط کاری و میزان استرس و فشار روحی
- آموخته‌های قبلی درباره سکس و روابط جنسی
را توضیح دهید تا بر اساس این فاکتورها، دارودرمانی، آموزش مهارت‌های برقراری رابطه جنسی، مدیتیشن و یوگا یا یکی از این موارد شروع شود.
برای تجویز دارو مخصوصا از نوع داروهای گیاهی افزایش میل جنسی جهت بهبود کیفیت نیاز به انجام تست پزشکی، آزمایش خون، آزمایش هورمون‌ها و سایر موارد مشابه است تا بر اساس آن داروی مناسب تجویز شود. علاوه بر مراجعه سکس‌تراپیست، می‌توانید زیر نظر پزشک متخصص هم مصرف برخی از مکمل‌ها را نیز شروع کرده و در صورت لزوم برای کاهش استرس و درمان افسردگی به مشاوره بروید.
بی‌میلی جنسی پایان زندگی جنسی شما نیست
تا اینجا با عوامل مؤثر در تمایلات جنسی آشنا شدید و حالا می‌دانید که به‌صورت کلی چه مواردی می‌تواند باعث کاهش میل جنسی زوجین شود. بعد از آن هم کمی درباره درمان‌ها و لزوم مراجعه به پزشک و مشاور صحبت کردیم و نشانه‌های کلی کاهش تمایلات جنسی را آوردیم.
در صورتی که هر مرحله از زندگی چنین موارد یا نشانه‌هایی را تجربه کردید، فراموش نکنید که کاهش میل جنسی در برخی موارد طبیعی و نتیجه شرایط سخت اقتصادی و شرایط زندگی است. چنین حسی گذرا است و خیلی زود احساسات و تمایلات شما مانند سابق می‌شود. آن چیزی که در این میان باید مورد توجه باشد، تداوم این حس بی‌میلی جنسی است که باید نسبت آن حساس و جدی باشید، یعنی در زمان مناسب برای دریافت نوبت دکتر و درمان اقدام کنید.
ما در تیم دکتر دکتر همراه شماییم تا بتوانید راهکارهای مناسبی برای مشکل خود پیدا کنید؛ اگر سوالی در این رابطه دارید از مشاور سلامتی دکتردکتر بپرسید.
