اعتماد به نفس چیست؛ بههمراه راهکارهای اساسی و تقویتی
در طول 50 سال گذشته اهمیت اعتمادبهنفس در تمامی فرهنگها به شدت افزایش یافته و والدین و معلمان پذیرفتهاند که تقویت اعتماد به نفس میتواند به زندگی موفقتر منجر شود.
بسیاری از روانشناسان بزرگ دنیا مثل ناتانیل براندن نیز معتقدند که که بیشتر مشکلات ذهنی یا عاطفی که افراد با آنها روبرو هستند با اعتمادبهنفس مرتبط است.
ما در این مقاله از مجله دکتر دکتر هر آنچه که شما باید در مورد اعتمادبهنفس و روشهای تقویت آن بدانید را توضیح دادهایم. شما عزیزان میتوانید در کنار استفاده از راهکارهای ارائهشده در این مطلب، از یک متخصص روانشناس نیز کمک بگیرید.
اعتمادبهنفس چیست؟
اعتمادبهنفس نگرشی درست در مورد مهارتها و تواناییهای خودتان است. به این معنی که شما خودتان را پذیرفتهاید، به خودتان اعتماد دارید و بر روی زندگیتان مسلط هستید. همینطور شما نقاط قوت و ضعف خود را به خوبی میشناسید و دیدگاه مثبتی نسبت به خودتان دارید. به این ترتیب انتظارات و اهداف واقعبینانه تعیین کرده و قاطعانه ارتباط برقرار میکنید. علاوهبراین میتوانید انتقادات را نسبت به خودتان مدیریت کنید.
اعتمادبهنفس از نظر روانشناسان بزرگی مثل سوزانا مک ماهون نیز تعاریف مشابهی دارد. مثلا سوزانا مک ماهون در کتاب درمانگر پرتال توضیح میدهد که اعتمادبهنفس، راهی برای حضور در جهان است که به شما امکان میدهد خودتان را بشناسید و از خودتان مراقبت کنید.
آنلی روفوس نیز معتقد است که اعتمادبهنفس شامل احترام به خود و داشتنِ شجاعتِ گفتنِ حقیقت در مورد اینکه چه کسی هستید، چه چیزی دوست دارید و چه چیزی را باور دارید. پس اعتمادبهنفس زا از نظر بزرگان علم روانشناسی میتوان شهامت شناخت خود، باور به خود و عمل به باورهایمان دانست.
از سوی دیگر، عدم اعتمادبهنفس به این معنی است که شما همیشه احساس شک و تردید میکنید، منفعل یا مطیع هستید، یا در اعتماد به دیگران مشکل دارید. همینطور ممکن است احساس حقارت کنید، مورد بی مهری قرار بگیرید یا نسبت به انتقاد حساس باشید.
توجه کنید که احساساعتمادبهنفس ممکن است نسبت به موقعیتها نیز متفاوت باشد. به عنوان مثال، شما ممکن است در برخی زمینهها مانند تحصیلات، اعتمادبهنفس زیادی داشته باشید، اما در برخی موارد دیگر مانند روابط شخصی یا عاطفی، با کمبود اعتمادبهنفس مواجه شوید.
اعتمادبهنفس پایین ممکن است ناشی از تجربیات مختلفی مانند بزرگ شدن در یک محیط غیرحمایتی و انتقادی، جدا شدن از دوستان یا خانواده، قضاوت بیش از حد خود یا ترس از شکست در شما به وجود آید. افرادی که اعتمادبهنفس پایینی دارند اغلب در تفکرات خود دچار اشتباه میشوند.
اهمیت اعتمادبهنفس و اثرات آن در زندگی
اثرات اعتمادبهنفس تقریبا در همه جنبههای زندگی ما حیاتی است و تاثیر مستقیمی بر کیفیت زندگی ما دارد. افرادی که اعتمادبهنفس ندارند، کمتر به موفقیتی دست مییابند و در چرخه معیوبی گیر میافتند.
به عنوان مثال خود شما تمایل کمتری به کار با کسی دارید که همیشه در حال عذرخواهی است. برعکس شما بیشتر توسط کسی متقاعد میشوید که واضح صحبت میکند و با اطمینان به سوالات شما پاسخ میدهد.
مطالعات نشان داده است که اعتمادبهنفس با سلامتی و زندگی اجتماعی ارتباط مستقیمی دارد و میتواند بر محافظت در برابر اختلالات روانی، مشکلات اجتماعی و سلامت روان تاثیر بگذارد.
کودکان با اعتمادبهنفس بالا در مدرسه عملکرد بهتری دارند و در مراحل بعدی زندگی، رضایت شغلی بالاتری را تجربه میکنند. اعتمادبهنفس با شادی نیز مرتبط است، به طوری که سطوح بالاتری از اعتمادبهنفس سطوح بالاتری از شادی را به ارمغان میآورند. حتی تحقیقات ثابت کرده است که اعتمادبهنفس بالا شانس زنده ماندن را پس از یک عمل جراحی جدی افزایش میدهد.
از طرف دیگر عدم اعتمادبهنفس بر کیفیت زندگی افراد تأثیر منفی میگذارد. کمبود اعتمادبهنفس میتواند احساساتی مثل شک به خود، احساس بیلیاقتی، احساس حقارت نسبت به دیگران، بی تفاوتی، از دست دادن حس لذت، اضطراب، افسردگی و سایر چالشهای سلامت روان را در شما به وجود آورد.
ویژگیهای افراد با اعتمادبهنفس بالا
معمولا افراد با اعتمادبهنفس بالا دارای خودباوری قوی هستند و در هر جمعی میتوانند در مورد نظرات و اعتقادات خود به راحتی صحبت کنند. آنها همیشه خود را در برابر چالشهای جدید قرار میدهند و از آن به عنوان فرصتی برای یادگیری استفاده میکنند. همینطور این افراد انتقادات را با آغوش باز پذیرا هستند. ما در ادامه به طور جزئیتر در مورد ویژگیهای افراد با اعتمادبهنفس بالا صحبت کردهایم:
خود را باور دارد
افراد با اعتمادبهنفس در بحثهای گروهی شرکت میکنند و در آن مشارکت دارند. آنها افکار و نظرات خود را با اطمینان خاطر ابراز میکنند. اعتمادبهنفس همچنین به افراد کمک میکند تا در هنگام تصمیمگیریهای مهم قاطعتر رفتار کنند.
نظرات خود را بیان میکند
یکی از ویژگیهای کلیدی افراد با اعتمادبهنفس بالا این است که نظرات خود را به شیوهای متین بیان کنند و آنچه را که فکر میکنند درست است، دنبال میکنند. این ویژگی به افراد این توانایی را میدهد که به پتانسیل خود در تصمیمگیری درست ایمان داشته باشند و از استعداد خود برای متقاعد کردن دیگران استفاده کنند.
چالشهای جدیدی به عهده میگیرد
اعتماد به توانایی، فرد با اعتمادبهنفس بالا را قادر میسازد تا به دنبال چالشهایی برای آزمایش و کسب تجربه و دانش باشد. یک فرد با اعتمادبهنفس معمولا بر این باور است که میتواند با به کارگیری مهارتها، دانش یا تجربیات مرتبط، بر مشکلاتی که با آن مواجه است غلبه کند. ریسک کردن و دستیابی به اهداف میتواند سطح اعتمادبهنفس را در افراد افزایش دهد.
انتقاد را مثبت میپذیرد
موفقیت و شکست چیزهایی هستند که هر دو در زندگی هر شخصی رخ میدهند. یک فرد با اعتمادبهنفس ظرفیت پذیرش ستایش و انتقاد را در خود به صورت مودبانه و سازنده نشان دهد. این افراد همچنین ممکن است تمایل بیشتری به گوش دادن به بازخورد و استفاده از آن برای غلبه بر چالشهایشان داشته باشند.
ویژگیهای افراد با اعتمادبهنفس پایین
شاید مهمترین ویژگی افراد با اعتمادبهنفس پایین این است که همیشه به دنبال تایید و رضایت مردم هستند. همین از ارزشمندی آنها میکاهد و حس ناچیز بودن به آنها میدهد. این ویژگی باعث میشود که تصویر ضعیفی از این افراد در ذهن بقیه به وجود آید. ما در ادامه به صورت جزئیتر در مورد اینکه یک فرد با اعتمادبهنفس پایین معمولا چه ویژگیهای را از خود نشان میدهد، صحبت کردهایم:
سعی میکند خوشایند مردم باشد
معمولا فرد با اعتمادبهنفس پایین سعی میکند خوشایند مردم رفتار کند و آن را بر رضایت فردی خود ارجحیت قرار میدهد. این افراد به جای تمرکز بر روی رضایت قلبی خود، معمولا منفعل یا مطیع دیگران هستند.
احساس نیازمند بودن یا بی ارزش بودن میکند
این افراد معمولا احساس میکنند که لیاقت عشق، ستایش یا مثلا افزایش حقوق را ندارند. فقدان ارزش درونی و اعتقاد به اینکه آنها به اندازه کافی خوب نیستند، باعث میشود که احساس ناچیز بودن داشته باشند. بیشتر افراد با اعتمادبهنفس پایین به دنبال شغل، روابط، موفقیت یا قدرت در خارج از خود هستند تا آنها را شایستهتر نشان دهد اما باید بدانید که اعتمادبهنفس و عزت نفس یک کار درونی است و باید آن را در خودتان بیابید.
تصویر ضعیفی از خود نشان میدهد
افراد با اعتمادبهنفس پایین همیشه خود را قضاوت میکنند و تصویر ضعیف و منفی از خود در ذهنشان مجسم مینمایند. مثلا ممکن است خود را چاق یا زشت خطاب کنند و هنگام ایستادن در مقابل آینه قضاوت منفی از خود داشته باشند.
خود را با دیگران مقایسه میکند
همه ما تمایل داریم خودمان را با دیگران مقایسه کنیم. مقایسه خود با دیگران میتواند به ما در رسیدن به اهدافمان کمک کند تا در زندگی و محیط کارمان بهتر عمل کنیم. اما اگر اینکار به یک عادت مکرر تبدیل شود و شروع به تاثیر منفی بر سلامت روانمان بگذارد، ممکن است نشانه این باشد که شما باید روی اعتمادبهنفس خود کار کنیم.
گفتگوی منفی با خود دارند
افراد با اعتمادبهنفس پایین همیشه به خود توهین میکنند و الفاظ منفی در مورد خود بکار میبرند. مثلا ممکن است به هنگام صحبت با خود از جملاتی مثل من همیشه بازندهام، من لیاقت خوشبختی ندارم، من خیلی احمقم و موارد این چنینی را استفاده نمایند. همینطور این افراد نسبت به هر اشتباهی خیلی به خود سخت میگیرند.
احساس شک و تردید دارد
معمولا احساس شک و تردید طبیعی است. اما اگر همیشه به قضاوت خود شک دارید یا به طور مداوم به دنبال پیروی از عقاید دیگران هستید، این ممکن است مربوط به عدم اعتمادبهنفس شما باشد. در واقع شما به ترستان اجازه میدهید که زندگی شما را تحت کنترل قرار دهید و به جای احساس اعتمادبهنفس با چالشها همسو باشید.
از اظهارنظر خودداری میکند
فرد با اعتمادبهنفس پایین از اظهارنظر خود حس شرمساری یا ترس دارد. این عادت به عدم اظهارنظر میتواند به دلیل اعتمادبهنفس پایین باشد.
همیشه به دنبال بهانه هستند
افراد با اعتمادبهنفس پایین همیشه بهانهای دارند تا کاری را انجام ندهند. معمولا این افراد لیستی بلند بالایی از بهانههایی مثل “پول کافی ندارم، فضای کار خیلی رقابتی است، سنی از من گذشته است” دارند. این در حالی است که افراد زیادی در شرایط یکسان با همان محدودیتها توانستهاند به موفقیت دست یابند. افراد با اعتمادبهنفس واقعی اعتقاد ندارند که محدودیتها میتواند مانع از موفقیت آنها شود.
دائما به دنبال توجه هستند.
حتما شما نیز کسانی را میشناسد که همیشه به دنبال جلب توجه هستند. آنها بیشتر دوست دارند به جای کار بر روی نقاط ضعف خود، مهارتهایشان را به رخ بکشند، یا برعکس ناله و شکایت کنند. گاها نیز به گریه کردن روی میآورند تا مردم بیشتر به آن توجه کنند.
درگیر رفتارهای مخرب میشوند
افرادی که اعتمادبهنفس پایینی دارند ، اغلب برای مقابله با احساس ناکافی بودن به رفتارهای ناسالم روی میآورند. از رفتارهای ناسالم میتوان به اعتیاد به مواد مخدر یا سوء مصرف الکل تا رفتارهایی مثل پرخوری اشاره کرد. این رفتارها میتوانند به اعتیاد یا الگوهای مکرر تبدیل شوند که برای رشد شخصی آنها مضر است.
خود را قربانی میدانند
برخی از افراد با اعتمادبهنفس پایین معتقدند که قربانی شرایط نامطلوب هستند و هیچ کاری برای غلبه بر آن نمیتوان انجام داد. آنها به دنبال همدردی دیگران برای کمک به مقابله با کاستی های خود هستند. آنها همچنین تمایل دارند که خود را در شرایط ترحمبرانگیز قرار دهند.
تست اعتمادبهنفس
خوشبختانه امروزه آزمونهای تست اعتمادبهنفس آنلاین طراحی شدهاند که با پاسخ به سوالات آنها میتوانید میزان اعتمادبهنفس خود را ارزیابی کنید. اینکه بتوانید بازخورد درستی از میزان اعتمادبهنفس خود داشته باشید، میتواند به شما در یادگیری، رشد و تبدیل شدن به فردی که میخواهید باشید کمک کند.
داشتن اعتمادبهنفس در میزان موفقیت و شاد بودن شما موثر بوده و مسیر زندگی شما را هموارتر مینماید. علاوه بر سایتها شما میتوانید از پزشک روانشناس نیز کمک بگیرید.
اعتمادبهنفس پایین
کمبود اعتمادبهنفس میتواند بر احساس افراد نسبت به خود و تواناییهایشان و همچنین بر نحوه تصمیمگیریشان تاثیر منفی بگذارد. اگر فردی کمبود اعتمادبهنفس داشته باشند، ممکن است دید نامتعادلی نسبت به خود داشته و نسبت به تواناییهای خود یا آنچه که باید ارائه دهد، تردید کند. حتی ممکن است خود را لایق عشق و زندگی موفق و شاد نداند.
به این ترتیب اعتمادبهنفس پایین میتواند بر روابط، کار یا تحصیل افراد تأثیر بدی بگذارد و سلامت روحی و جسمی افراد را به خطر بیندازد. حتی اعتمادبهنفس پایین در دوران کودکی و اوایل بزرگسالی ممکن است احتمال اعتیاد را در آینده افزایش دهد.
تفاوت اعتمادبهنفس واقعی و اعتمادبهنفس کاذب
اعتمادبهنفس ویژگی جذابی است. افرادی که اعتمادبهنفس واقعی دارند، دیگران را جذب میکنند و الهامبخش آنها میشوند. همینطور اعتمادبهنفس به افراد در کار و روابط شخصی آنها کمک میکند. زیرا وقتی فردی به تواناییهای خود اطمینان دارد، دیگران نیز به او اعتماد میکنند. اما همیشه یک خط باریک بین اعتمادبهنفس واقعی و اعتمادبهنفس کاذب وجود دارد. وقتی کسی از آن خط عبور میکند، رفتارش غیرجذاب بنظر میرسد.
اعتمادبهنفس کاذب به این معنی است که ما فقط نقش افراد با اعتمادبهنفس را بازی میکنیم و وانمود میکنیم که در کاری که در آن مهارت نداریم خوب هستیم. فرد با اعتمادبهنفس کاذب به جای جذب دیگران، آنها را از خود دفع میکند.
در این واقع این افراد عموما واکنش دیگران را نسبت به خود نادیده میگیرند و با جملاتی مانند “برایم مهم نیست که آنها چه فکری میکنند” یا “آنها فقط حسادت می کنند.” خود را قانع میکند. شاید این شجاعت ناشی از اعتمادبهنفس کاذب روحیه آنها را تقویت کند اما در دراز مدت منجر به مشکلات در برقراری ارتباطات آنها میشود. از نشانههای اعتمادبهنفس کاذب میتوان به حرکات و حالا رفتاری او اشاره کرد.
افراد با اعتمادبهنفس واقعی، حالتی آرام، صاف و ژستهای انعطافپذیر دارند. تقلید این حرکات چندان آسان نیست و اگر فردی در حین صحبت کردن در حرکات بدن خود اغراق کند، ممکن است نشان دهنده این باشد که اعتمادبهنفس کاذبی دارد.
همینطور کسی که اعتمادبهنفس کاذبی دارد، دوست ندارد زیاد از او سؤال شود. اما برعکس کسانی که اعتمادبهنفس واقعی دارند از اعتراف به اینکه جواب سوال را نمیدانند خجالت نمیکشند، در حالی که کسانی که اعتمادبهنفس کاذب دارند ممکن است به هر دری بزنند تا پاسخی به سوال شما دهند.
علاوهبر این کسانی که اعتمادبهنفس کاذب دارند، اغلب سعی می کنند بارها به موفقیتهای خود اشاره نمایند و هوش و ذکاورت خود را ثابت کنند. همینطور افرادی که اعتمادبهنفس کاذب دارند، با قبول مسئولیت و اعتراف به اشتباهات خود مشکل دارند.
افرادی که واقعا اعتمادبهنفس دارند، به راحتی اشتباه خود را قبول میکنند و زمانی که اشتباهی را مرتکب میشوند، آن را تایید میکنند تا باز آن توانند یاد بگیرند و پیشرفت کنند. به همین دلیل است که روانشناسان معتقدند که اعتمادبهنفس کاذب در بلند مدت بکارتان نخواهد آمد زیرا فرصتهای یادگیری را از شما میگیرد.
روشهای تقویت اعتمادبهنفس
اگر میخواهید زندگی شادی داشته باشید، باید بر روی تقویت اعتمادبهنفس خود کار کنید. به یاد داشته باشید که اعتماد به خود بخش بزرگی از موفقیت است و نباید آن را نادیده بگیرید. ما در زیر به برخی از روش های تقویت اعتمادبهنفس اشاره کردهایم. ایجاد این عادات سخت نیست و شما میتوانید با تمرین و تکرار اعتمادبهنفستان را تقویت نمایید.
۱. ایجاد عادات با اعتمادبهنفس
برای توسعه و بهبود اعتمادبهنفس خود، سعی کنید عادتهای خوب بسازید و عادت های بد را کنار بگذارید. مثلا ورزش منظم و رژیم غذایی سالم میتواند به طور چشمگیری سلامت جسمی و روانی شما را بهبود بخشد. کار بر روی برندسازی شخصی شما نیز میتواند کمک کننده باشد. اگر تصویر مثبتی از خود واقعیتان ایجاد کنید، احتمالا بازخورد مثبتی را دریافت خواهید کرد که برای اعتمادبهنفس شما بسیار مهم است.
۲. تجسم اعتمادبهنفس
چشمان خود را ببندید و بدن خود را کاملا شل کنید. خود را در ذهنتان در حال صحبت در مقابل دوربین یا هر فعالیتی برای آن به اعتمادبهنفس بیشتری لازم دارید، تصور کنید.
۳. افزایش روحیه ریسکپذیری
ما اغلب فکر میکنیم که همه از ما شادتر، خلاقتر، موفقتر و فعالتر هستند و نمیتوانیم مثل آنها باشیم. اما باید بدانید که تمامی کسانی که در زندگی خود استثنائی محسوب میشوند، در دورههای مختلف دچار مشکل شدهاند. به خودتان اجازه ریسک کردن بدهید و اشتباهات خود را بپذیرید. قرار نیست شما کامل باشید. وقتی چیزی جدید را شروع میکنید، محدودیت های خود را میشکنید. به این ترتیب وقتی کاری را که خارج از محدوده اعتماد شماست با موفقیت تکمیل میکنید، در حال تقویت اعتمادبهنفس در خودتان هستید.
۴. گفتگوی خوب و مثبت با خود
دریافت بازخورد خوب از دیگران همیشه لذتبخش است. با این حال، همیشه به دنبال تایید از بیرون نباشید. با دلسوزی، مهربانی و تشویق با خودتان صحبت کنید. به هر حال، مهمترین رابطهای که در زندگیتان دارید با خودتان است و باید آن را به یک رابطه خوب تبدیل کنید.
۵. مرور دستاوردهای گذشته
مرور دستاوردهای گذشته اعتمادبهنفس شما را افزایش میدهد. پس مواردی که در آنها مهارت دارید را شناسایی کرده و آنها را به عنوان ثبت موفقیت فهرستبندی کنید. سپس از آنها برای اظهارنظر مثبت در مورد خودتان استفاده کنید.
۶. امتحان کردن چیزهای جدید
اگرچه ماندن در منطقه امن کار آسانتر و راحتتری است اما شما با به چالش کشیدن خود با انجام کارهای جدید در محل کار یا خارج از آن میتوانید مهارتهای جدیدی یاد بگیرید. اینکار به تقویت اعتمادبهنفس شما کمک میکند.
۷. عدم توجه به نظر منفی دیگران
گوش ندادن به آنچه دیگران فکر میکنند، دشوار است اما اگر میخواهید اعتمادبهنفس خود را تقویت کنید، نباید به نظرات منفی بقیه آنچنان توجه کنید. انتقادات را پذیرا باشید اما نظرات منفی و شکننده را از ذهنتان دور کنید. شما آنقدر به خودمان اعتماد دارید که تحت تأثیر افکار منفی دیگران قرار نگیرد.
تفاوت بین اعتمادبهنفس و غرور
غرور و اعتمادبهنفس در نگاه اول ممکن است یکی بنظر برسند اما تفاوتهای زیادی بین این دو اصطلاح وجود دارد. در زندگی روزمره ما، مرز بین غرور و اعتمادبهنفس در موقعیتهای خاصی مبهم به نظر برسد اما خط ظریفی آنها را از هم جدا میکند. اجازه دهید این دو اصطلاح را به صورت زیر تعریف کنیم. غرور به معنای رضایتی است که فرد از تواناییها و دستاوردهای خود به دست میآورد. یک فرد میتواند به بسیاری از جنبههای زندگیاش مانند تواناییها، ظاهر، ثروت، قدرت و غیره افتخار کند. وقتی فردی شروع به افتخار به تواناییهای خود میکند، این باعث میشود تصویری برتری از خود در ذهنش ایجاد شود.
چنین فردی معمولا در خود غرق میشود و کمتر به دیگران توجه میکند. همچنین، فرد در چنین شرایطی شروع به رد هر توصیهای از دیگران میکند و فکر میکند که از آنها بهتر است. یک فرد مغرور به ندرت عیبهای خود را تصدیق میکند و اغلب تمایل دارد دیگران را سرزنش کند. این نشان میدهد که بر خلاف یک فرد با اعتمادبهنفس، یک فرد مغرور متواضع نیست. این نوع غرور به ویژه برای رشد شخصی فرد بسیار مضر است.
اعتمادبهنفس به معنی خودباوری است. وقتی فردی به تواناییها و مهارتهای خود اطمینان داشته باشد، پتانسیل بالایی برای دستیابی به اهدافش در وی ایجاد میشود. اعتمادبهنفس به فرد اطمینان بیشتری میدهد که عملکرد خوبی داشته باشد.
برخلاف افراد مغرور، یک فرد با اعتمادبهنفس درک خوبی از هویت خود دارد. او از نقاط قوت و ضعف خود آگاه است و پذیرای انتقاد و نصیحت دیگران بوده و خودش را بهبود میبخشد. یک فرد با اعتمادبهنفس دیگران را به خاطر عیوب خود سرزنش نمیکند و آماده است تا مسئولیت کارهای خود را بپذیرد.
شاید بتوان مهمترین تفاوت بین اعتمادبهنفس و غرور را به فروتنی دانست. همانطور که گفتیم انسان مغرور متواضع نیست اما فرد با اعتمادبهنفس بسیار فروتن است.
همینطور انسان مغرور بر این باور بوده که قادر به انجام هر کاری است. اما فرد با اعتمادبهنفس به معایب و ناتواناییهای خود آگاه است. فرد مغرور انتقاد و نصیحت را رد میکند در حالی که فرد با اعتمادبهنفس از آنها برای رشد خود استفاده مینماید.
تفاوت اعتمادبهنفس و عزتنفس
عزتنفس و اعتمادبهنفس نیز اغلب به جای یکدیگر استفاده میشوند. این در حالی است که آنها بسیار متفاوت از هم هستند. اعتمادبهنفس معیاری برای سنجش باور ما به تواناییهای خودمان است، در حالی که عزت نفس به احساس ما از خودمان و نحوه تعامل ما با جهان مربوط میشود.
اعتمادبهنفس ظاهری است و اغلب آسانتر از عزتنفس ایجاد میشود. هرچه تجربه بیشتری در چیزی داشته باشیم، اعتمادبهنفس بیشتری پیدا میکنیم. از این روز بیشتر مردم برای خوشبختی به جای کار بر روی عزت نفس، بر اعتمادبهنفس تکیه میکنند. مشکل این است که موفقیت ما اغلب کوتاه مدت است و فقط زمانی اتفاق میافتد که در یک چالش جدید بهتر باشیم.
اما همانطور که گفتیم عزت نفس به احساس ما نسبت به خودمان اشاره دارد و به هدایت افکار، احساسات و رفتارهایمان کمک میکند. عزت نفس رو به درون است و اغلب نحوه تعامل ما با دنیا و دیگران را دیکته میکند.
البته عزت نفس از طریق تجربیات زندگی ما و همچنین روابط ما با دیگران شکل میگیرد. افراد با عزت نفس بالا نیازی ندارند که از درآمد یا موقعیت خوبی برخوردار باشند و از شکست یا طرد شدن هراسی ندارند. علاوه بر این، آنها پذیرای تجربیات و ریسکهای مختلفی هستند و خود و دیگران را همانطور که هست میپذیرند.
توجه کنید که چندین تفاوت بین اعتمادبهنفس و عزت نفس وجود دارد و همیشه با هم به وجود نمیآیند. ممکن است شما به تواناییهای خود اطمینان داشته باشید اما عزت نفس پایینی داشته باشید.
به عنوان مثال، یک ورزشکار حرفهای یا فرد مشهور ممکن است اعتمادبهنفس زیادی به تواناییهای خود داشته باشند اما از عزت نفس پایینی رنج ببرد و به ارزشهای خود شک داشته باشد. با این حال، زمانی که بر روی تقویت اعتمادبهنفسمان کار میکنیم، ممکن است به افزایش حس عزت نفسمان نیز کمک کنیم.
فرق اعتمادبهنفس و خودشیفتگی
اعتمادبهنفس و خودشیفتگی در واقع هیچ شباهتی به هم ندارند. شاید در ظاهر، بسیاری از افراد با رگههای خودشیفتگی بسیار با اعتمادبهنفس به نظر برسند اما این موضوع همیشه صادق نیست.
خودشیفتگی به معنای احساس برتری نسبت به دیگران است. معمولا افراد مبتلا به اختلال شخصیتی خودشیفته دوست دارند در مرکز توجه باشند و اغلب معتقدند که به ندرت اشتباه میکنند. بیشتر آنها دیدگاه خود را تبلیغ میکنند و این کار را بدون ممانعت انجام میدهند. زیرا احساس میکنند حق دارند هر چه میخواهند بگویند. پس خودشیفتگی را میتوان احساس اغراقآمیز از خود و تواناییهای خودمان بدانیم.
این در حالی است که اعتمادبهنفس به این معنی است که به استعدادها و تواناییهایتان ایمان داشته باشید. یعنی دوست داشتن خود به عنوان یک شخص و پذیرفتن خود همانگونه که هستید!
اعتمادبهنفس در کودکان
همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم اعتمادبهنفس اساسا ارزشی است که شخص برای خود قائل است. این احساس به میزان توانایی فرد مربوط میشود و عامل مهمی در داشتن زندگی سالم و موفق است. به همین خاطر است که اعتمادبهنفس کودکان بسیار مهم شمرده میشود و شما باید شروع به پرورش آن در کودکان خود کنید.
به ویژه، کودکانی که دارای اختلالات یادگیری، مشکلات توجه یا تأخیر در رشد هستند، اغلب در معرض خطر ابتلا به اعتمادبهنفس پایین هستند. شما باید با ایجاد زمینهای برای تقویت اعتمادبهنفس سالم، به کودک خود کمک کنید تا رشد کند. وقتی بچهها نسبت به شخصیت خود مطمئن باشند، به احتمال زیاد ذهنیت رشدی پیدا میکنند. این بدان معناست که آنها می توانند به خود انگیزه بدهند، با چالشهای جدید روبرو شوند و با اشتباهات خود کنار بیایند و از آنها درس بگیرند. آنها همچنین به احتمال زیاد از خودشان دفاع میکنند و در مواقعی که نیاز باشد، درخواست کمک میکنند.
اعتماد به ناعتمادبهنفس فس در کودکان باعث میشود که برای رسیدن به هدفشان سخت کوشش کنند و با دیدن نتایج کارشان عزت نفس پیدا کنند. موفقیت آنها باعث می شود احساس خوبی نسبت به خودشان داشته باشند و یاد میگیرند که حتی شکست خوردن هم اشکالی ندارد. کودکان با اعتمادبهنفس بالا:
انعطافپذیر هستند و حتی به هنگام اشتباه خود را سرزنش نمیکنند.
- بر فعالیت ها و رویدادهای زندگی خود احساس کنترل دارند.
- مستقل عمل میکنند.
- مسئولیت اعمال خود را بر عهده میگیرند.
- در ایجاد روابط راحت هستند.
- شجاعت تصمیمگیری دارند.
اعتمادبهنفس نوجوانان
نوجوانی اغلب بدترین دوران زندگی یک فرد است. چرا بدن، نگرش و عواطف او در حال نوسان دائمی است و همین آناو ها را با مسائل سختی مواجه میکند. از برخورد با تغییرات ظاهری تا پذیرفته شدن در گروههای دوستی از جمله مسائلی است که نوجوانان با آنها مواجه میشوند. از این رو کار بر روی اعتمادبهنفس نوجوانان بسیار مهم است چرا که بر روی نحوه رفتار آنها در جمع، عملکرد آنها در مدرسه و سایر زمینههای زندگی و انتظارات خانواده تاثیر میگذارد. نوجوانان با پذیرش بیشتر خود، بهتر میتوانند با مشکلات آسیبزا مقابله کنند و در راه رسیدن به بزرگسالی موفقتر عمل نمایند.
نوجوان با اعتمادبهنفس بالا که ارزش خود را میداند، به بزرگسالی با اعتمادبهنفس تبدیل میشود که مشتاق دنبال کردن علایق خود است. اعتمادبهنفس به نوجوانان کمک میکند تا تصمیمات ایمن و آگاهانه بگیرند. نوجوانان با اعتمادبهنفس میتوانند از افراد و موقعیتهایی که لزوما برای آنها مناسب نیست دوری کنند. توجه کنید که اعتمادبهنفس فرزند شما با عزت نفس او مرتبط است، یعنی اینکه باید احساس خوبی نسبت به خودش داشته باشد و احساس ارزشمندی نماید.
اعتمادبهنفس با لباس
واقعیت این است که لباسی که میپوشید بر احساس شما، اعتمادبهنفس و نحوه درک شما از خودتان تأثیر میگذارد. درست است که خوب لباس پوشیدن مساوی با موفقیت نیست. اما با این حال، خوب لباس پوشیدن اعتمادبهنفس و شادی شما را افزایش میدهد و به شما کمک میکند به اهداف خود نزدیک شوید. روانشناسان در مورد اعتمادبهنفس با لباس نیز توصیههایی دارند که میتواند احساس قوی بودن شما را چندین برابر نماید. مثلا یکی از توصیهها این است که لباس راحتی بپوشید.
اگر به دنبال احساسات قوی و اعتمادبهنفس بالا با لباس هستید، همیشه راحتی خود را در نظر بگیرید. مطالعات نشان دادهاند که راحتی بر عملکرد شناختی تأثیر میگذارد. لباسهای ناراحتکننده با حواس پرتی همراه هستند. هر چیزی که شما را مجبور به از دست دادن تمرکز بکند میتواند اعتمادبهنفس شما را از بین ببرد. همینطور برخی معتقدند که لباس های رسمی به شما این امکان را میدهد که متفاوت فکر کنید.
تحقیقات نشان داده است که پوشیدن لباسهای رسمی باعث میشود افراد بیشتر و جامعتر فکر کنند و ذهن شما در برابر ایدهها و چالشهای جدید پذیرا باشد. همچنین پوشیدن لباس رسمی افراد را تشویق میکند تا عمیقتر فکر کنند. همینطور گفته میشود که لباس مشکی اقتدار را تداعی میکند.
به خصوص در محیطهای کاری، لباسهای تیره و مشکی راهی عالی برای برانگیختن حس قدرت و اقتدار است. در یک مطالعه نشان داده شد که مدیران شرکت، به هنگام استخدام، کسانی که لباس سیاه میپوشند را به عنوان افرادی که صداقت و شهرت اخلاقی بیشتری دارند ارزیابی میکنند.
از همین رو به مدیران یا افرادی که در پستهای بالاتر قرار دارند، توصیه میشود مشکی بپوشند، زیرا افرادی که لباس سیاه میپوشند میتوانند تاثیر بیشتری بر کارمندان خود داشته باشند.
اعتمادبهنفس با ورزش
ورزش فواید زیادی دارد که یکی از آنها افزایش عزتنفس است. ورزش باعث می شود احساس راحتی بیشتری با خودتان داشته باشید و اعتمادبهنفستان را افزایش دهید.
حتی تحقیقات نشان داده است که فعالیت بدنی به طور مستقیم و غیرمستقیم با عزت نفس در ارتباط است. یکی از برجستهترین راههایی که ورزش میتواند عزت نفس شما را افزایش دهد این است که شما را زیباتر نشان میدهد، اما تقویت عضلات و کاهش وزن تنها یکی از فواید ورزش است.
ورزش علاوه بر افزایش قدرت بدنی میتواند سلامت روان شما را نیز بهبود بخشد. مطالعان نشان داده است که ورزش میتواند افسردگی، اضطراب، خلق و خوی منفی، عزت نفس پایین و انزوا از بودن در جمع را کاهش دهد. همینطور ورزش استرس را کاهش میدهد. هر شکلی از ورزش، از ایروبیک گرفته تا تمرینات قدرتی و یوگا، میتواند به عنوان یک عنصر کاهشدهنده استرس عمل کند. در واقع فعالیت بدنی باعث افزایش اندورفین یا همان هورمون احساس خوب میشود و ذهن را از استرسهای روزانه منحرف میکند.
همین هورمون باعث میشود خلقوخوی شما بهبود یابد و پذیرای افکار مثبت باشید. اعتمادبهنفس و ورزش یکی دیگر از مباحث مهم است. در درازمدت، ورزش بدنی میتواند اعتمادبهنفس شما را با ایجاد احساس خوبی نسبت به بدن و تواناییهایمان بهبود بخشد. علاوه بر این ورزش، عملکرد مغز خود را نیز بهبود میبخشید. در طول تمرینات استقامتی، مولکولی به نام ایریسین از طریق یک واکنش زنجیرهای در مغز تولید میشود. دانشمندان بر این باورند که این ماده دارای اثرات محافظتکننده عصبی است و میتواند ژنهای دخیل در حافظه و یادگیری را فعال کند.
برای تقویت اعتمادبهنفس هیچوقت دیر نیست!
ما در بالا به طور مفصل در مورد اهمیت اعتمادبهنفس صحبت کردیم. در صورتی که احساس میکنید خودتان یا فرزندتان از اعتمادبهنفس پایینی برخوردار هستید، پیشنهاد میکنیم که حتما به روانشناس مراجعه کنید. خوشبختانه امکان رزرو و نوبتدهی آنلاین از سایت دکتردکتر وجود دارد. اگر سوالی در مورد اعتمادبهنفس یا نحوه رزرو دکتر روانشناس داشته باشید میتوانید در بخش دیدگاه آن با ما در میان بگذارید.