سودوافدرین (Pseudoephedrine) داروی ضداحتقان و گرفتگی گلو و بینی است که به شکل‌های مختلف از جمله کپسول و قرص عرضه می‌شود. این دارو آبریزش یا گرفتگی بینی، احتقان و فشار سینوسی را درمان می‌کند، تورم بینی را کاهش می‌دهد و تنفس را آسان‌تر می‌کند. مصرف سودوافدرین می‌تواند با بی‌اشتهایی و عوارض دیگری مانند سرگیجه همراه باشد. امکان خرید دارو بدون نسخه وجود دارد اما باید بدانید که چه کاربردی دارد و چطور مصرف می‌شود. در این مقاله، از کارکرد سودوافدرین ، اشکال، نام تجاری، موارد احتیاط و تداخلات آن با داروهای دیگر می‌خوانید. مطالعه مقاله پیش رو به ۵ دقیقه زمان نیاز دارد.
سودوافدرین چیست؟
ترکیبات سودوافدرین برای رفع گرفتگی بینی یا سینوس ناشی از سرماخوردگی، سینوزیت، تب یونجه و سایر آلرژی‌های تنفسی استفاده می‌شود. ضمن اینکه سودوافدرین برای گوش هم مناسب است و در رفع گرفتگی گوش ناشی از التهاب یا عفونت گوش هم کاربرد دارد. این دارو می‌تواند در شمار داروهای سرماخوردگی و احتقان ناشی از موارد دیگر کاربرد داشته باشد.
| اشکال دارویی | قرص-شربت-سودوافدرینکپسول-محلول (سودوافدرینتزریقی) |
| موارد مصرف | سرماخوردگی-آنفولانزا-آلرژی‌هایی مانند تب یونجه عفونت سینوسی (سینوزیت) |
| عوارض رایج‌تر | احساس بیماری-سردرد-خشکی دهان احساس بی قراری و عصبی‌شدن-بروز مشکل در خوابیدن |
| نام تجاری | آفرینول-سودافد |
| تداخلات دارویی | داروهای فشار خون-مسدودکننده‌های بتا -داروهای ضدافسردگی مانند آمی تریپتیلین |
اشکال دارویی سودوافدرین
این محصول در اشکال دارویی زیر موجود است:
- قرص
- شربت
- سودوافدرین کپسول
- محلول (سودوافدرین تزریقی)
نام تجاری سودوافدرین
این دارو به چه نام‌هایی در بازار موجود است:
- آفرینول
- سودافد
نحوه عملکرد دارو سودوافدرین
برای درمان چه بیماری‌ها و مشکلاتی مصرف می‌شود؟ سودوافدرین یک ضداحتقان (ضدگرفتگی بینی و گلو) است که به شما کمک می‌کند، راحت‌تر نفس بکشید. این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که رگ‌های خونی در حفره‌های بینی (سینوس‌ها) متورم می‌شوند.
سودوافدرین با کاهش این تورم عمل و به جریان آزادتر مخاط و هوا کمک می‌کند. ممکن است، در موارد زیر دچار گرفتگی گلو یا گرفتگی بینی شوید:
- سرماخوردگی
- آنفولانزا
- آلرژی‌هایی مانند تب یونجه
- عفونت سینوسی (سینوزیت)
دوز و نحوه مصرف سودوافدرین
باید برای شناسایی دوز مصرفی این دارو از دستورالعملی که در آن قرار دارد، پیروی کنید. در صورت مراجعه به پزشک هم توصیه‌های متخصص گوش و حلق و بینی یا پزشکان دیگر را به‌دقت دنبال کنید.
این دارو را معمولا هر ۴ تا ۶ ساعت، یک‌بار استفاده می‌کنند و نباید تعداد دفعات از ۴ بار در طول شبانه‌روز بیشتر شود. سودوافدرین 60 میلی لیتر در بازار موجود است.
بهترین زمان مصرف سودوافدرین
برای کمک به جلوگیری از مشکلات خواب، آخرین دوز سودوافدرین را در هر روز، چند ساعت قبل از خواب مصرف کنید. اگر در این مورد سوالی دارید، با پزشک خود مشورت کنید. این دارو را فقط طبق دستور مصرف کنید.
نگهداری از سودوافدرین
دارو را دور از دسترس اطفال نگه دارید و شرایط زیر را رعایت کنید:
- در دمای اتاق بین ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتیگراد نگهداری شود.
- از گرما و رطوبت دور بماند.
عوارض سودوافدرین
از عوارض رایج‌تر سودوافدرین به موارد زیر دقت کنید:
- احساس بیماری
- سردرد
- خشکی دهان
- احساس بی قراری و عصبی‌شدن
- بروز مشکل در خوابیدن
عوارض جانبی جدی‌تر مصرف این دارو هم به‌شرح زیر است:
- ضربان قلب تند و نامنظم
- بالارفتن درجه حرارت بدن
- قرمزشدن وست و ایجاد جوش
نسبت به عوارض هوشیار باشید و با پزشک درباره‌شان صحبت کنید. یکی از بهترین روش‌های دریافت نوبت ملاقات پزشکان هم استفاده از سیستم نوبت دکتر در سایت دکتردکتر است.
تداخلات دارویی سودوافدرین
امکان بروز تداخلات دارویی در مصرف سودوافدرین و موارد زیر وجود دارد:
- داروهای فشار خون
- مسدودکننده‌های بتا مانند آتنولول، کارودیلول، لابتالول، متوپرولول، نادولول، پروپرانولول، سوتالول
- داروهای ضدافسردگی مانند آمی تریپتیلین، دوکسپین، نورتریپتیلین
این فهرست کامل نیست و سایر داروها هم می‌توانند با سودوافدرین تداخل داشته باشند. باید درباره داروهای مصرفی‌تان با پزشک صحبت کنید.
موارد احتیاط سودوافدرین
به این موارد احتیاط درباره سودوافدرین دقت کنید:
- سودوافدرین یا سایر داروهای ضداحتقان در بسیاری از داروهای ترکیبی موجود است. مصرف برخی محصولات با هم می‌تواند باعث شود تا مقدار زیادی از یک داروی خاص دریافت کنید.
- اگر از مهارکننده‌های MAO مانند فورازولیدون (فوروکسون)، ایزوکاربوکسازید (مارپلان)، فنلزین (ناردیل)، رازاگیلین (ازیلکت)، سلژیلین (الدپریل، امسام، زلاپار) یا ترانیل سیپرومین (پارنات) استفاده کرده‌اید، از سودوافدریناستفاده نکنید.
سودوافدرین در بارداری و شیردهی
مشخص نیست که اثرگذاری منفی این دارو در دوران شیردهی چقدر است. برای همین، بهتر است که قبل از مصرفش در دوران شیردهی، حتما با پزشک مشورت کنید و وضعیتتان را دقیق شرح بدهید.
مصرف سودوافدرین در بارداری توصیه نمی‌شود چون می‌تواند جریان خون در جفت و جنین را کاهش دهد. شواهدی وجود دارد که سودوافدرین مصرف شده در ۱۲ هفته اول بارداری می‌تواند منجر به شکل‌گیری نقایض مادرزادی شود. البته این شواهد نیاز به بررسی بیشتر دارند.
شربت سودوافدرین برای کودکان
به نوزاد یا کودک زیر ۴ سال هیچ داروی بدون نسخه (OTC) سرفه و سرماخوردگی ندهید. استفاده از این داروها در کودکان بسیار کوچک می‌تواند عوارض جانبی جدی یا حتی تهدید کننده زندگی ایجاد کند. مصرف سودوافدرین در نوزادان خطرناک است.
چه افرادی نباید از سودوافدرین استفاده کنند؟
سودوافدرین برای برخی افراد مناسب نیست. برای اطمینان از بی‌خطربودن آن برای شما، قبل از مصرف با پزشک یا داروساز در داروخانه مشورت کنید. افرادی که در وضعیت‌های زیر هستند هم نباید دست به مصرف این دارو بزنند:
- مصرف‌کنندگان داروهای افسردگی به نام مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) در ۲ هفته گذشته
- کسانی که به این دارو یا داروهای دیگر حساسیت داشته‌اند.
- سودوافدرینو فشار خون هم‌خوانی ندارند
- بیماری قلبی
- دیابت
- پرکاری تیروئید
- گلوکوم (افزایش فشار در چشم)
- بزرگ‌شدن پروستات
- مشکلات کبدی یا کلیوی
اوردوز با سودوافدرین
مصرف دوز بالایی از این دارو با خطر مرگ همراه است. علائم مصرف بیش از حد نیز شامل این‌ها خواهد بود:
- سردرد
- سرگیجه
- اضطراب
- سرخوشی
- وزوز گوش
- تاری دید
- درد قفسه سینه
- تپش قلب
- افزایش یا کاهش فشار خون
- افزایش تشنگی
- تعریق
- مشکل در ادرار کردن
- تهوع و استفراغ
جایگزین سودوافدرین چه دارویی است؟
سودوافدرین و فنیل افرین هر دو ضداحتقان بینی هستند و در مواردی جایگزین می‌شوند اما دقت کنید که می‌توانند عوارض جانبی متفاوتی داشته باشند.
حتما از مشورت متخصصان در استفاده از هر دارویی استفاده کنید و به بهانه اینکه دارویی بی‌نسخه هم در دسترس است، آن را سرخودانه مصرف نکنید. قرص سودوافدرین خارجی و ایرانی در داروخانه‌ها موجود است اما باید تحت نظارت پزشک اقدام به مصرف کنید.
سوالات متداول سودوافدرین
قرص سودوافدرین خواب آور است؟
امکان دارد که با مصرف این دارو دچار خواب‌آلودگی شوید.
شربت سودوافدرین برای عفونت گوش مقید است؟
بله این دارو برای درمان عفونت گوش هم کاربرد دارد.
شربت سودوافدرین برای سرفه خوب است؟
سودوافدرین با رفع گرفتگی بینی و گلو به بهبود سرفه کمک می‌کند.
سودوافدرین با دیفن هیدرامین چه تفاوتی دارد؟
دیفن هیدرامین یک آنتی هیستامین است که هیستامین شیمیایی طبیعی را در بدن کاهش می‌دهد. هیستامین می‌تواند علائمی مانند عطسه، خارش، آبریزش چشم و بینی را ایجاد کند. سودوافدرین یک ضداحتقان است که رگ‌های خونی مجاری بینی را منقبض می کند.
شربت سودوافدرینبرای لاغری و در ورزش کاربرد دارد؟
سودوافدریندر بدنسازی و برای ورزش از سوی برخی ورزشکاران استفاده می‌شود اما نباید بی‌اجازه پزشک اقدام به چنین کاری کرد. علت آن است که این دارو می‌تواند به عملکرد ورزشی کمک کند؛ افزایش فشار خون، افزایش ضربان قلب، افزایش مصرف اکسیژن در مغز، افزایش گلیکوژنولیز در ماهیچه و کبد، انقباض عروق در پوست، گشاد شدن عروق در عضلات.
منابع:
