انواع دل درد؛ علل و علائم انواع شکم درد +درمان

دل درد بعد از کمی ‌پیچ و تاپ خوردن شکم رخ می‌دهد. انواع دل درد می‌تواند زنگ خطری باشد تا به بیماری‌های دیگر مانند معده و روده فکر کنید. تولید زیاد گاز در روده‌ها، سوءهاضمه و کشیدگی دیواره روده می‌توانند علت دل درد باشند. در برخی از مواقع دل درد خیلی خطرناک نیست و بعد از چند ساعت بهبود پیدا می‌کند. اما اگر دل درد، طولانی شود احتمال بروز سکته قلبی، بیماری روده و معده بیشتر است. انواع دل درد در زنان با آقایان کمی‌ متفاوت خواهد بود؛ زیرا دلیل برخی از دل دردهای زنان به دوره قاعدگی و تخمک گذاری آن‌ها مرتبط است. همچنین استرس، مولیک، اسپاسم و گرفتگی عضلات شکم می‌توانند از مهم‌ترین دلایل بروز دل درد باشند. برای مطالعه این مطلب، به ۵ دقیقه زمان نیاز دارید.

اگر سوالی درباره انواع دل درد دارید، می‌توانید سوالات خود را در پایان این مقاله بپرسید تا پزشکان دکتر دکتر به شما راهنمایی‌های لازم را کنند.

آنچه در این مقاله خواهید خواند نمایش بیشتر

دل درد چیست؟

درد شکم شامل دردی است که در هر نقطه از شکم بین دنده‌ها و لگن رخ می‌دهد. وقتی صحبت از دل‌ درد می‌شود، بیشتر معده‌درد به خاطر می‌آید؛ اما درد شکم می‌تواند مربوط به اعضای مختلفی از این بخش از بدن باشد. شکم جایگاه اعضای متنوعی از جمله موارد زیر است:

معده
کبد
كيسه صفرا
پانکراس
روده کوچک
روده بزرگ

این موارد اندام‌های دستگاه گوارش هستند و درد می‌تواند در دیواره شکم، پوست و ماهیچه‌هایی احساس شود که پوسته بیرونی شکم را تشکیل می‌دهند. گاهی اوقات، دردی که در شکم خود احساس می‌کنید، در جای دیگری مانند سینه، لگن یا پشت رخ می‌دهد. درد شکم می‌تواند اشکال مختلفی داشته و نشانه وضعیت‌های گوناگونی باشد. شکل و حالت درد هم متنوع است:

خفیف یا شدید
ممتد و مداوم یا تیز و آنی
سوزش یا درد
کرامپ یا کولیک
ثابت یا متناوب
موضعی (در یک نقطه) یا عمومی (در سراسر).

در نهایت، دقت کنید که درد شکم علامتی ذهنی است که فقط شما می‌توانید آن را توصیف کنید.

علائم دل درد چیست؟

معمولاً بعد از خوردن یا نوشیدن، دل‌درد رخ می‌دهد. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد؛ دقت کنید که انواع دل درد با نشانه‌ها و علائم مختلفی رخ می‌دهند:

حس پربودن ناراحت‌کننده
سیری زودرس
سوزش سردل
حالت تهوع
استفراغ
آروغ‌زدن
اسهال
نفخ

در صورت بروز دردهای شکمی مداوم و تشدید علائم بالا، یا در صورت قرارداشتن در دوران حساسی مانند بارداری، باید به دکتر داخلی مراجعه کنید.

انواع دل درد کدامند؟

بیماری دل درد و نفخ شکم (IBS) در دو نوع M و C تقسیم می‌شود. نوع M باعث یبوست و نوع C به دلیل اسهال دسته بندی می‌شوند. برای درمان این دل درد باید به تغذیه و ورزش توجه داشت.

دل درد ویروسی

دل درد ویروسی بیشتر از مشکلات دستگاه مری رخ می‌دهد. التهابات مری باعث بروز عفونت‌های مختلفی می‌شود که گاهی هشدار دهنده بوده و باعث بیماری‌های دیگر خواهد شد. آنفولانزا و ویروس‌های مختلف از طریق دریچه مری وارد بدن می‌شوند و احتمال بروز دل درد‌های ویروسی را فراهم می‌کند.

دل درد و نفخ شکم

سندروم روده تحریک پذیر یکی از علل نفخ شکم است که باعث دل درد می‌شود. روده‌های عصبی نشان دهنده مشکلات گوارشی هستند و منجر به بیماری‌های مختلف می‌شوند. شکم درد، نفخ معده و روده از مهم‌ترین عوامل دل درد هستند. اگر سوزش معده دارید یا مشکلات بیرون روی و اسهال پیدا کرده‌اید، به دل درد و نفخ شکم مبتلا شده‌اید.

دل درد دور ناف

برخی از کودکان به دل درد‌های شکمی ‌دور ناف مبتلا می‌شوند. این دل درد به گونه‌ای است که می‌تواند ساعت‌ها مشکلات شکمی ‌را برای کودکان به وجود آورد. دلایل این دل درد به طور کامل مشخص نیست و در برخی از مواقع ممکن است که خوردن خوراکی‌های مضر باعث بیرون روی کودک شود.

علت دل دردهای ناگهانی

دل درد ناگهانی و شدید برای هر فردی ممکن است رخ دهد. از مهم‌ترین عوامل و دلایل ابتلا به دل دردهای ناگهانی عبارتند از:

پارگی اندام یا نزدیک بودن به پارگی (مانند ترکیدن آپاندیس)
سنگ کیسه صفرا
سنگ کلیه
عفونت کلیه
حمله قلبی

اما سوالی که افراد می‌پرسند این است که آیا سنگ کلیه باعث بروز درد شکم می‌شود؟ علامت اصلی سنگ کلیه درد در پهلو‌ها است و به دلیل تجمیع مواد معدنی در کلیه بروز می‌کند. از این رو سنگ کلیه هم می‌تواند منجر به دل درد شود.

دلایل انواع دل درد چیست؟

بیشتر دلایل انواع دل درد موقتی‌اند و جدی نیستند. در بیشتر موارد، مشکل مربوط به هضم و دل درد بعد از غذا، قاعدگی یا عفونت موقت است. علت دل درد معمولا ریشه در موارد زیر دارد.

مسائل گوارشی در بسیاری از موارد عامل درد شکم هستند و این مشکل به دلایل زیر رخ می‌دهد:

سوء هاضمه
نفخ
یبوست
اسهال
آلرژی و فقدان تحمل غذایی
مسمومیت غذایی
التهاب

تحریک یا عفونت در اندام‌های شما می‌تواند باعث التهاب موقت شود، مانند:

گاستروانتریت ویروسی (آنفولانزای معده)
بیماری زخم معده
رفلاکس اسید مزمن (GERD)
عفونت دستگاه ادراری (UTI)
چرخه تولید مثل زنان

گاهی دردهای زیر در رحم اجتناب ناپذیر است:

گرفتگی‌های قاعدگی
درد تخمک‌گذاری

دلایل انواع دل درد نشان‌دهنده وضعیت پزشکی جدی است که نیاز به درمان دارد. درد در نواحی مختلف ممکن است علامت درگیری اندام‌های مختلف باشد. مثلا:

ربع فوقانی راست

سمت راست بالای شکم شما محل قرارگیری کبد، کیسه صفرا و مجاری صفراوی است. کلیه راست شما هم در پشت این ناحیه است. اولین بخش‌های روده کوچک و بزرگ نیز از این قسمت عبور می‌کنند.

به احتمال زیاد درد سمت راست شکم و در قسمت فوقانی مربوط به بیماری کبد یا بیماری کیسه صفرا است، مانند:

هپاتیت (الکلی، سمی، متابولیک، ویروسی یا خودایمنی)
سنگ کیسه صفرا
کوله سیستیت (التهاب کیسه صفرا)
سرطان مجرای صفراوی، سنگ و تنگی
سرطان کیسه صفرا
سرطان کبد که در مقاله علل ایجاد سرطان کبد به بررسی کامل این بیماری پرداخته‌ایم.

ممکن است که مشکلی موضعی در دوازدهه، روده بزرگ یا کلیه راست هم وجود داشته باشد، مانند موارد زیر:

عفونت کلیه
سنگ کلیه
زخم اثنی عشر
انسداد روده بزرگ

ربع فوقانی چپ

سمت چپ بالای شکم شما محل قرارگیری معده، پانکراس و طحال است. کلیه چپ در پشت حفره شکم قرار دارد و قلب و ریه چپ درست بالای آن قرار گرفته‌اند.

برپز درد سمت چپ شکم و بالای آن می‌تواند به این معنی باشد:

پانکراتیت (لوزالمعده ملتهب)
سرطان پانکراس
اسپلنومگالی (بزرگ شدن طحال)
گاستریت
زخم معده
رفلاکس صفرا
سرطان معده
عفونت کلیه
سنگ کلیه

اگر درد از قفسه سینه شما شروع می‌شود، شاید پای موارد زیر به میان باشد:

سوزش سردل
آنژین
درد قفسه سینه غیر قلبی
حمله قلبی
پریکاردیت
ذات الریه
پلوریت
آمبولی ریه

پایین شکم

در قسمت پایینی شکم، روده کوچک و بزرگ قرار دارند. درد زیر شکم به احتمال زیاد مربوط به بیماری‌های گوارشی است. در اینصورت بهتر است که با دکتر گوارش مشورت کنید. ممکن است به تخمدان یا رحم هم مربوط باشد.

دلایل انواع دل درد در این ناحیه عبارت‌اند از:

سندرم روده تحریک‌پذیر
سوء هاضمه عملکردی
بیماری التهابی روده (کرون، کولیت اولسراتیو)
انسداد روده بزرگ یا کوچک
سرطان روده کوچک
سرطان روده بزرگ
آنوریسم آئورت شکمی
پریتونیت
لنفادنیت مزانتریک
سندرم ایسکمیک روده (مسطانتریک)
فتق
سنگ کلیه

درد نشأت‌گرفته از اندام‌های لگن می‌تواند به دلایل زیر باشد:

اندومتریوز
کیست‌های تخمدان
بیماری التهابی لگن
حاملگی خارج رحمی
سرطان تخمدان
سرطان رحم

ربع تحتانی چپ

دردی که به طور خاص در سمت چپ پایین شکم شما به وجود می‌آید، اغلب مربوط به دیورتیکولوز و دیورتیکولیت روده بزرگ است. دیورتیکول‌ها (برون‌ریزی‌های کوچک در دیواره روده) می‌توانند در سرتاسر روده بزرگ ایجاد شوند، اما معمولا در قسمت پایین سمت چپ به وجود می‌آیند.

ربع پایین سمت راست

باید بدانید که گاهی دل درد در سمت راست پایین شکم وجود دارد و این وضعیت ناشی از مشکل آپاندیس است. التهاب آپاندیس (آپاندیسیت) یا سرطان آپاندیس هم با درد در این ناحیه همراه‌اند.

دل درد کودکان

درد شکم در کودکان می‌تواند علت فیزیکی نداشته باشد. گاهی اوقات، اضطراب و استرس از جمله دلایل انواع دل درد در بچه‌ها هستند. از دلایل شایع دیگر دل درد نوزاد و کودکان هم باید به موارد زیر اشاره کنیم:

تجمع باد در معده و روده
یبوست
گاستروانتریت (Gastroenteritis)؛ کودکان خردسال و نوزادان بیشتر از بزرگسالان در معرض خطر کم‌آبی ناشی از گاستروانتریت هستند.

کودکی با درد در ناحیه شکم یکی از دلایل دل درد در کودکان — یبوست و نفخ از دلایل انواع دل درد در کودکان

دل درد در بارداری

یکی از انواع دلایل دل درد بارداری است. درد یا گرفتگی معده (شکم) در بارداری شایع است. این دست از دل‌دردها معمولا جای نگرانی ندارند، اما گاهی اوقات می‌توانند نشانه مشکل جدی‌تری باشند که نیاز به بررسی دارد.

اگر درد خفیف باشد و در هنگام تغییر وضعیت و استراحت از بین برود، احتمالا جای نگرانی نیست. با این حال، نسبت به دردهای شکمی در دوران بارداری حساس باشید و درباره‌شان از دکتر زنان اطلاعات بگیرید.

علت درد شکم در اوایل بارداری ( ماه اول )

درد شکم در بارداری ممکن است که برای هر فردی رخ دهد. در حقیقت درد شکمی ‌یکی از نشانه‌های حاملگی است. در این دوره، رحم شروع به رشد می‌کند و گرفتگی‌های خفیفی رخ می‌دهد. این درد در اوایل بارداری شبیه به دردهای پریودی است.

دل درد پریودی

تجربه دل‌درد در دوران پریود و پیش از آن بسیار رایج است. این درد اغلب به حالت ضربان‌دار و گرفتگی در قسمت پایین شکم خود را نشان می‌دهد. ممکن است، علائم دیگری مانند کمردرد، حالت تهوع، اسهال و سردرد هم در این دوران رخ بدهند. دل درد تخمک‌گذاری هم در چرخه قاعدگی زنان رخ می‌دهد. بروز دردی خفیف در زیر شکم یا پهلو در زمان تخمک‌گذاری بعید نیست.

دختری با درد در ناحیه شکم به دلیل پریود از انواع دل درد در زنان — پریودی یکی از انواع دل درد در زنان

دل درد صبحگاهی

معده‌درد صبحگاهی بسیار شایع است و درمان‌های زیادی دارد. این مشکل می‌تواند ناشی از رفلاکس اسید، گاستریت، اضطراب یا خالی‌بودن معده باشد. تمام این علائم با کنترل استرس، ساعت خواب و رژیم غذایی درمان می‌شوند.

دل درد بعد از مصرف الکل

الکل روده را تحریک می کند. نوشیدن منظم آن می‌تواند باعث گاستریت الکلی شود که علائمی مانند معده درد، درد شکم، سکسکه، سوء هاضمه، از دست‌دادن اشتها، نفخ و حالت تهوع دارد.

علت دل دردهای ناگهانی

پارگی اندام یا نزدیک بودن به پارگی (مانند ترکیدن آپاندیس)
سنگ کیسه صفرا
سنگ کلیه
عفونت کلیه
حمله قلبی

علت درد شکم در مردان

دل درد در مردان می‌تواند به دلیل بروز مشکلات مختلفی مانند: گوارشی، سنگ کلیه، فتق یا مشکلات پروستات اتفاق بیافتد. اگر به هر دلیلی درد شکم داشته باشید باید به موقع به پزشک مراجعه کنید. مهم‌ترین علت‌های درد شکم مردان را در جدول زیر آورده‌ایم.

علت‌های خطرناک	علت‌های شایع
سرطان روده	یبوست
دیورتیکولیت	رفلکس اسید
پارگیطحال	سنگ کیسه صفرا
ایسکمی‌مزانتریک	عفونت دستگاه ادراری
کولیت	سوءهاضمه
گاستروانتریت	گاستریت
پولیپ روده بزرگ	مسمومیت غذایی

با بروز هریک از این دلایل خطرناک و شایع باید به پزشک مراجعه کرد.

مردی با احساس درد در دستگاه گوارش یک علت دل درد در مردان — مشکلات گوارشی یک علت دل درد در مردان

درد عمومی

سایر دلایل انواع دل درد عبارت‌اند از:

استرس (دل درد استرسی)
نفخ شکم
آسیب‌های تروماتیک
کشیدگی عضلات شکم
زونا

موارد ذکر شده هم در خانم‌ها و هم آقایان می‌تواند رخ دهد. بعد از طولانی شدن هر یک از این علائم بهتر است به یک متخصص گوارش مراجعه نمایید برای آشنایی بیشتر با این حوزه مقاله تخصص گوارش چیست را مطالعه کنید.

تشخیص انواع شکم درد چگونه است؟

پزشکان برای تشخیص دلایل انواع دل درد از بیمار، پرسش‌های مختلفی می‌پرسند. این پرسش‌ها درباره موارد زیر است:

محل درد.
نوع درد.
مدت‌زمان بروز درد.
دائم یا مقطعی‌بودن درد.
حرکت‌کردن و پیچیدن درد در نواحی مختلف.
عوامل اثرگذار بر شدت آن.
علائم دیگر موجود در بدن.

از پاسخ‌های بیمار و با معاینات، پزشکان متوجه دلیل بروز درد در ناحیه شکمی می‌شوند. در برخی موارد، نیاز به انجام آزمایش‌هایی برای بررسی دقیق‌تر وضعیت وجود دارد. هر دل دردی را معادل دل پیچه و موارد مشابه در نظر نگیرید و پیگیری جدی را فراموش نکنید.

درمان دل درد چگونه است؟

درد شکم دلایل و درمان‌های مختلفی دارد. برخی از بیماری‌ها، مانند سنگ کیسه صفرا یا آپاندیسیت، نیاز به جراحی دارند. سایر موارد، مانند زخم یا عفونت، می‌توانند با دارو تسکین پیدا کنند. گاهی دل درد سرماخوردگی و آنفولانزا نیاز به گذر زمان دارند. در واقع، با اتمام دوره بیماری مشکلات حل می‌شود.

به گفته سایت clevelandclinic،

درد شکم دلایل و درمان‌های مختلفی دارد. برخی از بیماری‌ها، مانند سنگ کیسه صفرا یا آپاندیسیت، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. سایر موارد، مانند زخم یا عفونت، ممکن است با دارو تسکین یابند و گاهی اوقات، ممکن است مجبور شوید یک دوره آنفولانزای معده یا سنگ کلیه را تا زمانی که از بین بروند، پشت سر بگذارید.

گاهی شناسایی دلایل انواع دل درد بسیار مهم است. به یاد داشته باشید که حتی موارد خفیف هم می‌توانند دلایلی جدی داشته باشند. اگر فکر می‌کنید که دل‌دردتان ریشه در معده و مشکلات گوارشی دارد به موارد زیر دقت کنید:

استراحت روده؛ از خوردن دست بکشید یا فقط غذاهای آسان‌هضم مانند بیسکویت ترد (کراکر) یا موز بخورید.
مقدار زیادی آب بنوشید تا بدن هیدراته بماند.

درمان دل درد مردان

دل درد مردان می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. با بروز انواع دل درد باید به پزشک مراجعه کرد تا با توجه به شرایط بیماری بهترین گزینه درمان دل درد تجویز شود. روش‌های تسکین و درمان دل درد مردان عبارتند از:

روش CBC (شمارش گلبول‌های خون)
اشعه ایکس ساده شکم
سونگرافی
رادیوگرافی
توموگرافی کامپیوتری CT

هریک از این روش‌های درمانی برای بهبود وضعیت دل درد موثر بوده و راه تشخیص بیماری هستند.

درمان دل درد کودکان

برای درمان دل درد کودکان نیاز است که والدین آگاهی کامل از این بیماری داشته باشند. مراقبت و حمایت از کودک باعث می‌شود تا کودکان احساس بهتری داشته باشند و برای مصرف دارو واکنش نشان ندهند. احتمال بروز دردهای شکمی ‌در کودکان بیشتر از سایر افراد است، زیرا آن‌ها در معرض محیط‌های مدرسه و مکان‌های تفریحی هستند. بنابراین با تشویق‌های مستقیم و غیر مستقیم می‌توانند برای درمان دل درد آن‌ها کمک کننده باشند.

درمان دل درد زنان

دل درد زنان می‌تواند علاوه بر مشکلات بیماری‌های مختلف به دلیل دوران پریودی هم باشد. برای درمان درد‌های شکمی ‌در دوران قاعدگی می‌توان از انواع مسکن‌ها مانند: استامینوفن و ایبوپروفن برای درمان فوری دل درد استفاده کرد. البته باید مطمئن باشید که علت این دردها برای شروع پریودی است و مشکلات معده یا روده ندارید. حاملگی خارج از رحم و درد کیست تخمدان از دیگر دلایل درد‌های شکمی‌ بانوان هستند که باید برای درمان آن با پزشک متخصص مشورت کرد.

درمان‌های خانگی

برخی درمان‌های خانگی هم برای رفع دل‌درد توصیه می‌شوند اما بهتر است که با مشورت پزشک به سمت آنها بروید. این تجویزات پشتوانه علمی و آزمایشگاهی ندارند و شاید اثرات جانبی دیگری را به همراه بیاورند:

شیرین بیان برای گاز معده
نعناع فلفلی برای تسکین عضلات معده
زنجبیل برای سوء هاضمه

از رنجبیل می‌توان برای تسکین دردهای شکمی ‌استفاده کرد. زنجبیل به دلیل خواص میکروب کشی که دارد، ضد التهاب بوده و درد‌های شکمی‌ را کاهش می‌دهد. برای درد‌های نفخی و باد شکم این گیاه توصیه می‌شود، زیرا حاوی آنزیم‌های باد شکن است.

تشخیص و درمان به موقع دل درد برای حفظ سلامت دستگاه گوارش

انواع دل درد برای زنان و مردان رخ می‌دهد. هریک از انواع شکم درد می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد. علت دل درد در زنان می‌تواند به مشکلات دوران بارداری، پریودی یا بیماری‌های معده و روده‌ای مرتبط باشد. اما انواع شکم درد در مردان می‌تواند علاوه بر بیماری‌های روده‌ای و معده‌ای به دلیل پروستات و التهابات عفونی هم باشد.

دقت داشته باشید که در صورت بروز هرگونه دل درد که بیش از چند ساعت طول بکشد، باید نگران شد و به پزشک مراجعه کرد. دکتر داخلی و دکتر گوارش می‌توانند برای درمان دردهای شکمی ‌شما را راهنمایی کنند. از این رو دکتردکتر به عنوان یک سامانه آنلاین نوبت دهی پزشکان در کنار شما است تا بتوانید به راحتی از متخصص‌های مد نظر خود نوبت مشاوره تلفنی و ملاقات حضوری دریافت کنید.

منابع:

my.clevelandclinic.org