سندرم جنین الکلی نوعی بیماری است که بر اثر قرار گرفتن جنین در معرض الکل در طول بارداری مادر اتفاق می افتد. این بیماری منجر به آسیب مغزی و مشکلات رشد می شود. مشکلات ناشی از سندروم جنین الکلی در کودکان مختلف متفاوت است اما نقایص ناشی از آن برگشت پذیر نیستند.
مصرف هر میزان الکل در دوران بارداری خطرناک است. اگر در طول بارداری الکل مصرف کنید، کودک خود را در معرض خطر ابتلا به سندرم جنین الکلی قرار داده اید. اگر مشکوک هستید که کودک شما به این سندرم مبتلا شده است، در زودترین زمان ممکن با پزشک خود موضوع را در میان بگذارید. تشخیص زودهنگام ممکن است به کاهش مشکلاتی مانند اختلالات یادگیری و مسائل رفتاری کمک کند.
علائم سندرم جنین الکلی
شدت علائم سندرم جنین الکلی در کودکان مختلف متفاوت است. برخی از کودکان این علائم را به مراتب بیشتر از سایرین تجربه می کنند. نشانه ها و علائم سندرم جنین الکلی می تواند شامل هر گونه ترکیبی از نقایص فیزیکی، ناتوانی های ذهنی یا شناختی و مشکلات عملکردی و مقابله با زندگی روزمره باشد.
نقایص جسمانی
نقایص جسمانی عبارتند از:
- ویژگی های متمایز صورت، شامل چشم های کوچک، لب فوقانی بسیار نازک، کوتاهی قد، بینی رو به بالا، سطح پوست صاف بین بینی و لب بالایی
- بدشکلی مفاصل، اندام ها و انگشتان دست
- رشد جسمی کند، قبل و بعد از تولد
- مشکلات بینایی یا شنوایی
- کوچک بودن دور سر و ابعاد مغز
- نقایص قلبی و مشکلات کلیه و استخوان
مشکلات مغز و سیستم عصبی مرکزی
مشکلات مغز و سیستم عصبی مرکزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- هماهنگی یا تعادل ضعیف
- ناتوانی ذهنی، اختلالات یادگیری و تأخیر در رشد
- حافظه ضعیف
- مشکل در توجه و پردازش اطلاعات
- مشکل در استدلال و حل مسئله
- مشکل در شناسایی پیامدهای انتخاب
- مهارت های قضاوتی ضعیف
- پرخاشگری یا بیش فعالی
- خلق و خوی به سرعت در حال تغییر
مشکلات اجتماعی و رفتاری
مشکلات در عملکرد، مقابله و تعامل با دیگران ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشکل در مدرسه
- مشکل در کنار آمدن با دیگران
- مهارت های اجتماعی ضعیف
- مشکل در سازگاری با تغییر یا حرکت از کاری به کار دیگر
- مشکلات رفتاری و کنترل تکانه
- تصور ضعیف از زمان
- مشکل در انجام وظیفه
- مشکل برنامه ریزی یا کار برای رسیدن به یک هدف
چه وقتی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر باردار هستید و نمی توانید الکل را ترک کنید، از متخصص زنان و زایمان، پزشک مراقبت های اولیه یا متخصص سلامت روان کمک بخواهید. از آنجایی که تشخیص زودهنگام به کاهش مشکلات بلندمدت کودکان مبتلا به سندرم جنین الکلی کمک می کند، اجازه دهید که پزشک کودک شما از مصرف الکل در دوران بارداری مطلع باشد. قبل از درخواست کمک، منتظر بروز مشکلات نباشید.
اگر کودکی را به فرزندخواندگی پذیرفته اید یا در حال مراقبت های پرورشگاهی هستید، ممکن است ندانید که مادر بیولوژیکی کودک در دوران بارداری الکل مصرف می کرده است یا خیر و ممکن است در ابتدا به ذهنتان نرسد که کودک شما می تواند به سندرم جنین الکلی مبتلا باشد. با این حال اگر کودک شما مشکلاتی در یادگیری و نحوه رفتار دارد، با پزشک او موضوع را در میان بگذارید تا علت زمینه ای آن مشخص شود.
علل ابتلا به سندرم جنین الکلی
مصرف الکل در دوران بارداری منجر به موارد زیر می شود:
- الکل وارد جریان خون شده و با عبور از جفت به جنین در حال رشد شما می رسد.
- الکل باعث افزایش غلظت الکل در بدن جنین حتی بیشتر از بدن خود شما می شود. زیرا بدن جنین الکل را دیرتر از بزرگسالان سوخت و ساز می کند.
- الکل در رساندن اکسیژن و تغذیه مطلوب به کودک در حال رشد شما اختلال ایجاد می کند.
- قرار گرفتن در معرض الکل، پیش از تولد می تواند به رشد بافت ها و اندام ها آسیب برساند و منجر به آسیب دائمی مغز کودک شما بشود.
هر چه بیشتر در دوران بارداری الکل بنوشید، خطر بیشتری کودک شما را تهدید خواهد کرد. به هر حال، هر میزان مصرف الکل کودک شما را در معرض خطر قرار می دهد. مغز، قلب و عروق خونی کودک شما در هفته های اول بارداری، پیش از اینکه متوجه بارداری شوید، شروع به رشد می کنند.
اختلال در ویژگی های صورت، قلب و سایر اندام ها، شامل استخوان ها و سیستم عصبی مرکزی می تواند در نتیجه مصرف الکل در سه ماه اول بارداری رخ دهد. در این زمان بخش های مذکور از بدن جنین در مراحل کلیدی رشد قرار دارند. با این حال خطر ابتلا به سندرم جنین الکلی در تمام مدت بارداری وجود دارد.
موارد خطر سندرم جنین الکلی
هر چه بیشتر در دوران بارداری الکل بنوشید، احتمال بروز مشکلات در کودک شما بیشتر می شود. هیچ میزان امنی برای مصرف الکل در طول دوران بارداری شناخته نشده است. شما می توانید حتی پیش از آن که متوجه بارداری شوید، کودک خود را در معرض خطر ابتلا به سندرم جنین الکلی قرار دهید. بنابراین در این شرایط به هیچ عنوان الکل ننوشید:
- باردار هستید
- فکر می کنید ممکن است باردار باشید
- در حال تلاش برای بادرای هستید
عوارض سندرم جنین الکلی
مشکلات رفتاری که در بدو تولد وجود ندارند و می توانند ناشی از سندرم جنین الکلی (ناتوانی های ثانویه) باشند، عبارتند از:
- اختلال نقص توجه / بیش فعالی (ADHD)
- پرخاشگری، رفتار اجتماعی نامناسب، زیر پا گذاشتن قوانین و مقررات
- سوء مصرف الکل و مواد مخدر
- اختلالات سلامت روان، مانند افسردگی، اضطراب یا اختلالات تغدیه
- مشکلات ماندن در مدرسه یا اتمام آن
- مشکلات زندگی مستقل و اشتغال
- رفتارهای جنسی نامناسب
- مرگ زودرس بر اثر تصادف، قتل یا خودکشی
راه های پیشگیری سندرم جنین الکلی
دانشمندان می دانند که در صورت عدم مصرف الکل توسط زنان باردار، سندرم جنین الکلی کاملاً قابل پیشگیری است. رعایت این دستورالعمل ها می تواند به پیشگیری از ابتلا به این بیماری کمک کنند:
- اگر در حال تلاش برای بارداری هستید، الکل ننوشید. اگر هنوز مصرف الکل را ترک نکرده اید، پیش از آن که بدانید باردار شده اید یا حتی مشکوک به بارداری هستید، آن را ترک کنید. هیچ وقت برای ترک کردن الکل در دوران بارداری خیلی دیر نیست. اما هر چه زودتر اقدام کنید، برای کودک شما بهتر است.
- به اجتناب از الکل در طول دوران بارداری خود ادامه دهید. سندرم جنین الکلی در کودکانی که مادرانشان در طول بارداری الکل مصرف نمی کنند، کاملاً قابل پیشگیری است.
- اگر از نظر جنسی فعال هستید و رابطه جنسی محافظت نشده دارید، در سال های باروری خود الکل را ترک کنید. بسیاری از بارداری ها بدون برنامه ریزی اتفاق می افتند و آسیب به جنین می تواند در هفته های اول بارداری رخ دهد.
- اگر مشکل مصرف الکل دارید، پیش از بارداری کمک بخواهید. برای تشخیص سطح وابستگی به الکل و ایجاد یک برنامه درمان، از یک متخصص کمک بخواهید.
منبع: mayoclinic
