علت دفع مدفوع سخت چیست؟ بررسی علائم، عوارض و درمان آن

در بهترین حالت، مدفوع شما نرم خواهد بود و هر بار که نیاز به اجابت مزاج داشته باشید به راحتی قابل دفع است. با این حال، این احتمال وجود دارد که هر از گاهی ممکن است حرکات روده سختی داشته باشید. در این حالت دفع مدفوع دشوارتر از حرکات نرم روده است و می تواند از دفع دشوار تا کاملاً دردناک متغیر باشد. پزشکان ممکن است مدفوع سفت را یبوست بنامند.

در حالی که حرکات روده سخت گاهی برای همه اتفاق می افتد، اما می تواند نشانه یک بیماری زمینه ای نیز باشد. نمونه هایی از شرایطی که باعث حرکات سخت روده می شوند عبارتند از بیماری دیورتیکولار، انسداد روده یا کم کاری تیروئید. اگر مدفوع سفت دارید، راه هایی وجود دارد که می توانید به کمک آن مدفوع خود را در خانه راحت تر دفع کنید.

اگر سوالی درباره دفع مدفوع سخت دارید، می‌توانید در انتهای همین مطلب و در بخش نظرات بنویسید تا پزشک پاسخ دهد.

علت دفع مدفوع سخت چیست؟

به دلایل زیادی ممکن است مدفوع سخت داشته باشید. گاهی اوقات مجموعه ای از عوامل مقصر هستند. به طور معمول، مدفوع یک فرد از مواد زائد و مواد غذایی هضم نشده ساخته شده است که با آب ترکیب می شود تا از طریق روده ها دفع شود. این امر همچنین به تحرک یا حرکت دستگاه گوارش نیاز دارد تا به حرکت مدفوع در طول دستگاه گوارش برای دفع کمک کند. مشکل در یک یا چند مورد از این فرآیندهای گوارشی می تواند باعث سفت و سخت شدن مدفوع شود.

مصرف دارو

گاهی اوقات مدفوع سخت به دلیل چیزهایی است که خورده یا نخورده اید و همچنین به دلیل داروهایی است که مصرف می کنید. مثال ها عبارتند از:

• آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم و کلسیم
• آنتی کولینرژیک ها
• داروهای ضد تشنج برای جلوگیری از تشنج
• ضد اسپاسم
• مسدود کننده های کانال کلسیم
• دیورتیک ها
• مکمل های آهن
• داروهای مورد استفاده برای درمان افسردگی
• داروهای مورد استفاده برای درمان بیماری پارکینسون
• داروهای ضد درد مخدر

اگر مشکل دفع مدفوع سخت ناشی از مصرف دارو باشد، تنظیم دوز یا تغییر نوع دارو تحت نظر دکتر گوارش می‌تواند کمک‌کننده باشد. همچنین، رعایت نکات تغذیه‌ای و سبک زندگی سالم نقش مهمی در بهبود این وضعیت دارد.

رژیم غذایی و سبک زندگی

علل مرتبط با رژیم غذایی برای مدفوع سخت شامل کم آبی بدن (عدم نوشیدن آب کافی) و رژیم غذایی کم فیبر است. برخی از علل بالقوه مرتبط با سبک زندگی برای مدفوع سخت عبارتند از:

• تغییر در رژیم غذایی
• تغییر داروها
• عدم انجام فعالیت بدنی منظم
• مسافرت کردن

اگر فردی به طور مکرر تمایل به اجابت مزاج را نادیده بگیرد، این امر می تواند باعث سخت تر شدن دفع مدفوع شود. این امر به این دلیل است که توقف اجابت مزاج می تواند تغییراتی را در مغز ایجاد کند که بر تمایل آینده برای اجابت مزاج تأثیر می گذارد. مدفوع شما می تواند در داخل دستگاه گوارش جمع شود و دفع آن سخت تر شود.

علل پزشکی

گاهی اوقات، یک بیماری زمینه ای می تواند باعث مدفوع سخت شود. نمونه هایی از این شرایط عبارتند از:

• سالخورده بودن
• مشکلات آناتومیک دستگاه گوارش
• صدمات مغزی
• بیماری سلیاک دیورتیکولیت
• شرایط مرتبط با هورمون، مانند کم کاری تیروئید
• انسداد روده
• تومورهای روده
• بیماری پارکینسون
• بارداری
• پروکتیت، التهاب غده پروستات
• آسیب های نخاعی

برخی از این شرایط، مانند انسداد روده، می تواند یک اورژانس پزشکی باشد. از آنجایی که مدفوع نمی تواند خارج شود، اگر به پوشش روده نشت کند، فرد می تواند عوارض تهدید کننده زندگی را تجربه کند. بعضی موارد نیز مانند پروکتیت ، تهدید کننده زندگی نیستند اما دردهای آزاردهنده‌ای را به وجود می‌آورند.

دفع مدفوع سخت با خون

اگر دفع مدفوع شما سخت است، دیدن رگه هایی از خون در مدفوع غیر معمول نیست. مدفوع سخت می تواند باعث تحریک و پارگی های کوچک در پوشش روده شود که باعث خونریزی می‌شود. همچنین، شاید خونریزی را در جایی دیگر در دستگاه گوارش تجربه می کنید و ممکن است به این دلیل باشد که در مدفوع خود خون می بینید. اگر خون بیش از رگه های محدودی بود یا بیشتر از یک روز ادامه داشت، به پزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید که مدفوع همراه با رگه های خونی نشانه ای از یک بیماری زمینه ای نیست.

مدفوع مشکی سخت

گاهی اوقات مدفوع سفت ممکن است سیاه و قیری به نظر برسد. این می تواند نشان دهنده وجود خونریزی در ناحیه بالاتر دستگاه گوارش مانند معده یا مری باشد. برخی از داروهایی که مصرف می کنید، مانند مکمل های آهن نیز می توانند باعث تیره شدن مدفوع شوند.

علائم مدفوع سخت

جدی ترین علائم مدفوع سخت، خونریزی مقعدی یا وجود خون در مدفوع است. در صورت ادامه خونریزی فرد، ممکن است به مراقبت های پزشکی اورژانسی نیاز داشته باشد. سایر علائم مدفوع سفت عبارتند از:

• درد شکم
• مشکل در عبور گاز معده
• درد هنگام دفع مدفوع
• زور زدن هنگام دفع مدفوع

بسیاری از این علائم می توانند باعث ترس شما از دفع مدفوع  شوند. این ترس می تواند یبوست را بدتر کند.

درمان‌ دفع مدفوع سخت

اگر خون در مدفوع یا درد شدید ندارید، ممکن است بخواهید با تلاش برای نرم کردن مدفوع خود در خانه درمان را شروع کنید.

درمان خانگی مدفوع سخت

نمونه هایی از درمان های خانگی برای نرم کردن مدفوع عبارتند از:

• ماساژ شکم. گاهی اوقات اگر روده ها به اندازه کافی حرکت نمی کنند تا مدفوع سریعتر هضم شود، ماساژ معده می تواند به تحریک روده ها کمک کند. مالش معده در حرکات دایره ای می تواند کمک کننده باشد.
• آب بیشتری بنوشید. افزایش آب در دستگاه گوارش می تواند مدفوع را نرم تر و راحت تر دفع کند. یک نشانه خوب از اینکه به اندازه کافی آب می نوشید این است که رنگ ادرار شما زرد کم رنگ است.
• فیبر بیشتری بخورید. فیبر می تواند حجم مدفوع را افزایش دهد، که می تواند روده ها را تحریک کرده و به حرکت مدفوع از طریق دستگاه گوارش کمک کند. با این حال، افزودن بیش از حد فیبر به یکباره می تواند اثر معکوس داشته باشد و باعث نفخ و ناراحتی شکم شود. نمونه هایی از منابع عالی فیبر شامل نان سبوس دار، لوبیا سیاه، انواع توت ها یا سیب با پوست، هویج، نخود سبز، کلم بروکلی، بادام و بادام زمینی است.
• از غذاهای پر کالری و کم فیبر خودداری کنید. بسیاری از غذاهای کم فیبر ارزش غذایی زیادی به رژیم غذایی شما اضافه نمی کنند. از غذاهای فست فود، غذاهای فرآوری شده و چیپس خودداری کنید.
• ورزش کنید. فعالیت بدنی می تواند اثر تحریک کننده بر روده داشته باشد.

با رعایت این روش‌های خانگی می‌توانید مشکل دفع مدفوع سخت را کاهش دهید. اما اگر یبوست مزمن یا شدید باشد، حتماً با پزشک مشورت کنید. قبل از انتخاب پزشک بهتر است اطلاعاتی درباره این‌که تخصص گوارش چیست کسب کنید.

درمان پزشکی مدفوع سخت

نمونه هایی از داروهایی که ممکن است پزشک تجویز یا توصیه کند عبارتند از:

عوامل حجیم ساز

به عنوان مثال می توان به سیتروسل یا فایبرکن اشاره کرد. این داروها به حجیم شدن مدفوع کمک می کنند و دفع آن را آسان تر می کنند.

عوامل اسمزی

به عنوان مثال می توان به میرالکس اشاره کرد. این داروها آب را به سمت مدفوع جذب می‌کنند و دفع آن را آسان‌تر می‌کنند.

نرم کننده های مدفوع

به عنوان مثال می توان به سدیم دوکوزات (کولاس) اشاره کرد. این دارو به نرم شدن مدفوع سفت کمک می کند تا دفع آن چندان سخت نباشد. در حالت ایده آل، این روش ها یک راه حل کوتاه مدت هستند. اگر مدفوع سخت شما باعث مشکلات پزشکی قابل توجهی مانند انسداد روده یا افتادگی رکتوم شود، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید. این معمولا آخرین تلاش برای اصلاح یک مشکل اساسی است.

عوارض مدفوع سخت

مدفوع سخت می تواند در دستگاه گوارش جمع شود و باعث آسیب به پوشش آن شود. عوارض ناشی از مدفوع سخت می تواند شامل موارد زیر باشد:

• شقاق مقعد
• نهفتگی مدفوع
• هموروئید
• انسداد روده
• افتادگی راست روده

برای جلوگیری از بروز این موارد، نرم نگه داشتن مدفوع تا حد امکان می تواند کمک کننده باشد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر چهار روز است که اجابت مزاج نداشته اید به پزشک مراجعه کنید. به همین شکل اگر خونی در مدفوع خود مشاهده کردید که به نظر می‌رسد مقدار آن در حال افزایش است، ممکن است نیاز به کمک فوری پزشکی داشته باشید. همچنین اگر مدفوع سفت شما را آزار می دهد، باید به دنبال کمک پزشکی باشید. اگر علائمی مانند نفخ، درد و ناراحتی دارید، نیز صحبت با دکتر گوارش می تواند کمک کننده باشد.

مدفوع سخت می تواند نشانه ای از عوامل سبک زندگی، داروهای مصرف شده یا یک بیماری زمینه ای باشد. چندین روش مختلف برای درمان وجود دارد که می تواند مدفوع را راحت تر دفع کند. شروع زودهنگام این کارها به جای دیرتر شروع کردن می تواند به پیشگیری از مشکلات جدی پزشکی مانند انسداد روده کمک کند.

منبع :

healthline.com