به عفونت سیستم لنفاوی، لنفانژیت گفته می‌شود. این سیستم پیچیده، در واقع یک جزء اصلی از سیستم ایمنی بدن است. سیستم لنفاوی شما شبکه ای گسترده متشکل از اعضای بدن، سلول ها، مجاری و غدد است. گره ها یا غدد لنفاوی در سر تا سر بدن شما یافت می شوند. این گره ها بیشتر در زیر فک، زیر بغل و کشاله ران وجود دارند. اعضایی که سیستم لنفاوی را تشکیل می دهند، عبارتند از:
- لوزه ها که در گلوی شما قرار دارند.
- طحال، عضوی در شکم شما است که وظیفه تصفیه خون و پاکسازی بدن را بر عهده دارد.
- تیموس، عضوی است در بالای قفسه سینه که به رشد سلول های سفید کمک می کند.
سلول های ایمنی به نام لنفوسیت ها در مغز استخوان شما رشد کرده و سپس به غدد لنفاوی و دیگر اعضای سیستم لنفاوی می روند تا بدن شما را در برابر ویروس ها و باکتری ها محافظت کنند. سیستم لنفاوی همچنین مایع سفید شفافی را به نام لنف فیلتر می کند که حاوی گلبول های سفید کشنده باکتری است. مایع لنف در امتداد عروق لنفاوی در بدن شما حرکت کرده و چربی، باکتری و دیگر مواد زائد را از سلول ها و بافت ها جمع آوری می کند. سپس غدد لنفاوی شما این مواد مضر را از مایع لنف پاکسازی کرده و سلول های سفید بیشتری را برای مبارزه با عفونت ها تولید می کنند.
لنفاژیت عفونی زمانی رخ می دهد که ویروس ها و باکتری ها از طریق یک بریدگی یا زخم به عروق سیستم لنفاوی شما حمله کنند. رگه های نازک قرمز اغلب از زخم و برش نشأت گرفته و به سمت نزدیک ترین غدد لنفاوی پیش می روند. دیگر علائم لنفاژیت شامل تب، لرز و حس عمومی بیماری است. لنفاژیت در صورت درمان سریع، بدون ایجاد علائم بیماری از بین می رود. اگر درمان نشود، ممکن است مشکلات زیادی به وجود بیاورد و شرایط بسیار حاد شود. لنفاژیت گاهی اوقات به اشتباه تحت عنوان عفونت خونی نامیده می شود. گاهی اوقات نیز آن را با ترومبوفلبیت که لخته خون در رگ است، اشتباه می گیرند.
چه چیزهایی باعث لنفاژیت می شود؟
لنفاژیت عفونی زمانی اتفاق می افتد که باکتری ها یا ویروس ها وارد کانال لنفاوی شوند. باکتری و ویروس معمولاً از طریق یک برش یا جراحت وارد می شوند و یا اینکه از داخل یک عفونت موجود در بدن رشد می کنند. عفونت حاد استرپتوکوکی، رایج ترین عفونت ناشی از لنفاژیت لست. همچنین ممکن است بر اثر عفونت استافیلوکوک باشد. هر دو این موارد عفونت باکتریایی هستند. در صورت داشتن عفونت پوستی که در حال وخامت بیشتر است، لنفاژیت ممکن است اتفاق بیفتد. این ممکن است نشان دهنده این باشد که باکتری به زودی وارد جریان خون شما می شود. در نتیجه ممکن است مشکلاتی مانند سپسیس پیش بیاید که یک عفونت فراگیر و تهدیدکننده جان افراد است.
وضعیت هایی که باعث افزایش خطر لنفاژیت می شوند، عبارتند از:
- دیابت
- نقص ایمنی یا از دست دادن عملکرد سیستم ایمنی
- مصرف مزمن استروئید
- آبله مرغان
گاز گرفتن یک سگ یا گربه یا زخم ایجاد شده در آب شیرین نیز ممکن است به عفونت تبدیل شده و منجر به لنفاژیت شود. باغبان ها و کشاورزان نیز در صورت ابتلا به اسپوروتریکوزیس (یک عفونت قارچی ناشی از خاک) ممکن است به این وضعیت دچار شوند. عوامل غیر عفونی نیز باعث ایجاد لنفوژیت می شوند. التهاب عروق لنفاوی می تواند به دلایل بدخیمی اتفاق بیفتد که عبارتند از:
- سرطان سینه، معده، پانکراس، مقعد و پروستات از جمله انواع شایع تومور است که ممکن است منجر به لنفاژیت شود.
- لنفاژیت در افراد مبتلا به بیماری کرون نیز دیده شده است.
علائم لنفاژیت چیست؟
رگه های قرمز اغلب سطح پوست را از محل عفونت تا نزدیک ترین غده لنفاوی قابل مشاهده هستند. این رگه ها ممکن است محو و یا بسیار نمایان، برجسته و قابل لمس باشند. ممکن است از یک زخم و یا برش در بدن گسترش پیدا کنند. در برخی موارد ممکن است در محل رگه ها تاول ایجاد شود. دیگر علائم لنفاژیت عبارتند از:
- لرز
- غدد لنفاوی متورم
- تب
- کسالت یا احساس بیماری عفونی
- از دست دادن اشتها
- سردرد
- ماهیچه های دردناک
لنفاژیت چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص لنفاژیت، پزشک شما معاینه فیزیکی انجام می دهد. پزشک غدد لنفاوی شما را برای بررسی تورم احساس می کند و ممکن است آزمایش های دیگری مانند بیوپسی نیز تجویز کند تا دلایل تورم یا لختگی خون را تشخیص داده و ببیند آیا عفونتی در خون شما وجود دارد یا خیر.
لنفاژیت چگونه درمان می شود؟
برای جلوگیری از پیشرفت وضعیت، توصیه می شود که درمان در اسرع وقت انجام شود. تجویزهای رایج پزشک برای درمان عبارتند از:
- آنتی بیوتیک ها: اگر دلیل بیماری باکتریایی باشد، به شکل داروی خوراکی یا درمان ضدمیکروبی داخل وریدی تجویز می شوند. در حالت دوم، آنتی بیوتیک مستقیماً داخل رگ ها تزریق می شود.
- داروی ضد درد
- داروی ضد التهاب
- جراحی برای تخلیه آبسه هایی که ممکن است تشکیل شده باشند.
- دبریدمان جراحی، یا برداشتن غده ای که باعث انسداد شده است.
می توانید با استفاده از کمپرس گرم در خانه به بهبودی و کاهش درد کمک کنید. آب داغ را روی یک پارچه یا حوله بریزید و آن را بر روی محدوده حساس قرار دهید. این کار را ۳ بار در روز انجا دهید. گرما به جریان بهتر خون کمک کرده و باعث بهبود حال شما می شود. به همین دلیل شاید شما بخواهید دوش آب گرم بگیرید. در این صورت سر دوش را بالای محل بروز عفونت قرار دهید. قرار دادن محل عفونت، بالاتر از بدن امکان پذیر است. این کار باعث کاهش ورم شده و سرعت گسترش عفونت در بدن را کاهش می دهد. برای رهایی از درد خفیف، می توانید داروهای بدون نیاز به نسخه مانند استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن (ادویل) استفاده کنید. اگر بیماری کبدی یا کلیوی دارید و یا اگر تا به حال زخم معده یا خونریزی گوارشی مانند خونریزی روده داشته‌اید، از پزشک خود در مورد مصرف این داروها بپرسید.
عوارض لنفاژیت چیست؟
لنفاژیست می تواند به سرعت در بدن پخش شده و عوارض ناراحت کننده ای ایجاد کند که برخی از آنها عبارتند از:
- سلولیت
- باکتریمی، یا وجود باکتری در خون شما
- سپسیس، عفونت فراگیر در بدن که زندگی فرد را تهدید می کند.
- آبسه، توده دردناکی از چرک که معمولاً با تورم و التهاب همراه است.
ورود باکتری به جریان خون می تواند وضعیت بغرنجی را ایجاد کند که جان شما را تهدید می کند. بنابراین لازم است در صورت مشاهده هر کدام از علائم زیر، سریعاً به پزشک مراجعه کنید:
- افزایش درد یا قرمزی در اطراف محل عفونت
- رگه های قرمز در حال رشد
- چرک یا مایعی که از غدد لنفاوی می آید
- تب بالای ۱۰۱ درجه فارنهایت (۳۸ درجه سلسیوس) برای بیشتر از دو روز
برای جلوگیری از عوارض احتمالی، آنتوبیوتیک های دریافتی را مطابق نسخه مصرف کنید. حتی یک دوز را هم از دست ندهید. به ویژه در روزهای اول درمان، مصرف داروها بسیار حیاتی است.
کلام آخر
در صورتی که هیچ عارضه ای پیش نیاید، بیشتر افراد مبتلا به لنفاژیت به طور کامل بهبود پیدا می کنند. دوره بهبودی کامل ممکن است هفته ها یا ماه ها طول بکشد. تورم و ناراحتی ممکن است در این بین وجود داشته باشد. مدت زمان درمان این وضعیت، به دلیل ایجاد آن بستگی دارد. اقدام برای درمان لنفاژیت در زودترین زمان ممکن، می تواند از عوارض احتمالی آن جلوگیری کند. پس اگر مشکوک به داشتن لنفاژیت هستید، هر چه زودتر به پزشک خود مراجعه کنید.
