علت درد بالای شکم سمت چپ میتواند هر یک از مشکلات گوارشی، قلبی، کلیوی، پانکراس یا حتی اختلالات عضلانی و اسکلتی باشد. برخی از این دردها موقتی و بی‌خطر هستند، اما برخی دیگر نیاز به بررسی‌های پزشکی دارند. در این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر، به علل شایع این درد، علائم همراه و روش‌های درمانی خانگی و پزشکی پرداخته‌ایم تا به شما در درک بهتر علت و مدیریت این مشکل کمک شود.
در انتها، اگر سوال خاصی دارید، در قسمت نظرات بنویسید. کارشناس سلامتی دکتردکتر به آن پاسخ خواهد داد.
علت درد بالای شکم سمت چپ چیست؟
درد بالای شکم سمت چپ میتواند دلایل مختلفی داشته باشد که برخی از آن‌ها بی‌خطر هستند و برخی دیگر نیاز به بررسی پزشکی دارند. این درد، عمدتا از مشکلاتی در اندام‌هایی مانند طحال، معده، پانکراس و کلیه چپ نشات می‌گیرد. در ادامه به شایع‌ترین علل این درد اشاره کرده‌ایم:
مشکلات گوارشی
مشکلات گوارشی یکی از شایع‌ترین علت درد بالای شکم سمت چپ هستند و میتوانند از ناراحتی‌های خفیف تا بیماری‌های جدی متغیر باشند.
- تجمع گاز و نفخ؛ تجمع گاز در دستگاه گوارش منجر به احساس فشار و نفخ در شکم میشود. با تجمع این گاز در روده بزرگ، درد در قسمت بالای شکم سمت چپ ایجاد خواهد شد. این درد ناشی از کشش دیواره‌های روده و فشار بر اندام‌های مجاور است.
- رفلاکس معده؛ بازگشت مکرر اسید معده به مری منجر به احساس سوزش و درد در ناحیه بالای شکم میشود. این درد، به دلیل نزدیکی مری به ناحیه بالای شکم سمت چپ توسط افراد احساس خواهد شد.
- ورم معده (گاستریت)؛ التهاب پوشش داخلی معده به دلیل عفونت هلیکوباکتر پیلوری، مصرف الکل یا داروهای ضدالتهابی میتواند علت درد سمت چپ شکم زیر دنده باشد.
- سندرم روده تحریک‌پذیر؛ سندرم روده تحریک‌پذیر با درد شکمی، نفخ و تغییر در عادات روده‌ای مانند اسهال یا یبوست همراه است. با وجود احساس شدید‌تر این درد در ناحیه پایین شکم، اما افراد در اغلب مواقع در قسمت بالای شکم هم این درد را تجربه می‌کنند.
- بیماری التهابی روده؛ بیماری‌های کولیت اولسراتیو و کرون، با التهاب مزمن دستگاه گوارش همراه هستند. این التهاب، به درد شکمی منجر شود که بسته به محل درگیری، در نواحی مختلفی از شکم احساس خواهد شد.
- در کولیت اولسراتیو، التهاب از رکتوم تا کولون در سمت چپ شکم گسترش یافته و باعث درد در این ناحیه میشود.
- در بیماری کرون، التهاب میتواند هر بخشی از دستگاه گوارش را درگیر کرده و در صورت درگیری کولون نزولی، درد در قسمت بالای شکم سمت چپ هم رخ خواهد داد.
برای تشخیص دقیق، مشورت با پزشک ضروری است. تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی به کاهش درد سمت چپ شکم زیر دنده کمک خواهد کرد.
مشکلات طحال
گاهی، علت درد در ناحیه بالای شکم سمت چپ در اثر مشکلات طحال رخ می‌دهد. این مشکلات شامل موارد زیر هستند:
- بزرگ شدن طحال؛ عفونت‌ها یا بیماری‌های خونی باعث بزرگی طحال و درد در این ناحیه می‌شوند و یکی از انواع علت درد سمت چپ شکم زیر دنده به‌شمار می‌رود.
- پارگی طحال؛ در اثر ضربه یا بیماری‌های خاص، طحال دچار پارگی شده و درد شدید و ناگهانی ایجاد می‌کند.
مشکلات قلبی
گاهی اوقات درد ناشی از مشکلات قلبی اصلی‌ترین علت درد بالای شکم سمت چپ خواهد بود. اگر این درد، با درد قفسه سینه، تنگی نفس یا تهوع همراه باشد، باید فورا به پزشک مراجعه کنید. همچنین، اندوکاردیت عفونی منجر به آمبولی‌های طحالی شده که باعث درد در ناحیه بالای شکم سمت چپ میشود. این آمبولی‌ها زمانی رخ می‌دهند که توده‌های عفونی از قلب جدا شده و به طحال می‌روند.
براساس مطالعات منتشر شده در وب‌سایت موسسه ملی سالمندان آمریکا (NIA)،
بیماری قلبی، به‌ویژه بیماری عروق کرونر، میتواند باعث درد در قسمت بالای چپ شکم شود که به آن درد ارجاعی می‌گویند. در این حالت، قلب با کاهش جریان خون مواجه شده و سیگنال‌های دردی ارسال می‌کند که در برخی نواحی مانند بالای شکم، پشت، گردن، فک یا گردن احساس می‌شوند. این درد معمولا با علائمی مانند ناراحتی قفسه سینه و تنگی نفس همراه است.
مشکلات پانکراس
علت درد سمت چپ بالای شکم زیر دنده همراه با تهوع و استفراغ میتواند التهاب پانکراس یا همان پانکراتیت هم باشد که نیاز به درمان فوری دارد. گاهی، درد شدید در ناحیه بالای شکم ناشی از التهاب لوزالمعده، به پشت هم انتشار پیدا می‌کند.
مشکلات کلیوی
اگر درد بالای شکم سمت چپ با علائم دیگری مانند تغییر در ادرار یا تب همراه باشد، فرد به مشکلات کلیوی دچار شده است. عمده‌ترین این مشکلات شامل موارد زیر هستند:
- سنگ کلیه؛ با قرار گرفتن سنگ کلیه در مسیر حالب چپ، درد شدیدی در قسمت بالای شکم و پشت ایجاد خواهد کرد.
- عفونت کلیه؛ وجود تب، لرز و درد پهلو نشانه عفونت کلیه و علت درد سمت چپ شکم زیر دنده است.
مشکلات عضلانی و اسکلتی
گاهی، علت درد بالای شکم سمت چپ به مشکلات عضلانی و اسکلتی مربوط خواهد بود. این نوع درد، معمولا به دنبال فعالیت شدید یا مشکلات ساختاری در ستون فقرات ایجاد میشود.
- کشیدگی عضلات؛ فعالیت زیاد یا آسیبهای عضلانی ممکن است باعث درد در این ناحیه شوند.
- مشکلات ستون فقرات؛ فتق دیسک یا آرتروز درد را به سمت بالای شکم منتشر می‌کنند.
استراحت، فیزیوتراپی و انجام حرکات اصلاحی، درد بالای شکم سمت چپ را بهبود می‌دهند.
علائم همراه با درد بالای شکم سمت چپ
علائم همراه با درد بسته به علت درد بالای شکم سمت چپ متفاوت هستند. در جدول زیر، به رایج‌ترین این علائم رایج اشاره کرده‌ایم:
علت زمینه‌ای | علائم |
گوارشی | تهوع، استفراغ، سوزش معده، نفخ، احساس پری بعد از خوردن غذا |
طحال | ضعف، کبودی، کمخونی |
کلیوی | درد پهلو، تغییر رنگ یا کاهش حجم ادرار، سوزش هنگام ادرار، تب و لرز |
عضلانی و اسکلتی | درد هنگام حرکت، گرفتگی عضلانی، احساس کشیدگی یا ضعف در عضلات |
قلبی | درد قفسه سینه، تنگی نفس، تعریق شدید، سرگیجه |
پانکراس | درد شدید و مداوم، تشدید درد بعد از غذا، زردی پوست و چشم‌ها |
چنانچه، درد با علائم شدیدی مانند استفراغ خونی، افت فشار یا از دست دادن هوشیاری همراه باشد، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
روش‌های درمان درد بالای شکم سمت چپ
روش درمان این نوع درد بسته به علت درد بالای شکم سمت چپ متفاوت خواهد بود. در موارد خفیف، می‌توان با اقدامات خانگی درد را کاهش داد، اما در برخی شرایط نیاز به مداخله پزشکی وجود دارد.
اقدامات خانگی
برای کاهش درد بالای شکم سمت چپ، می‌توان ابتدا از روش‌های خانگی استفاده کرد. این اقدامات شامل مارد زیر هستند:
- اجتناب از انجام فعالیتهای سنگین و استراحت کردن
- پرهیز از مصرف غذاهای چرب، تند، اسیدی و پرادویه
- بهبود مشکلات گوارشی با مصرف آب کافی و دمنوش‌های گیاهی مانند بابونه و زنجبیل
- استفاده از کمپرس گرم در صورت کشیدگی عضلات
- مصرف آنتی‌اسیدها برای درمان رفلاکس معده
- مصرف مسکن‌های ملایم مانند استامینوفن
اگر با این روش‌ها درد در بالای شکم زیر قفسه سینه سمت چپ تسکین نیافت یا شدید‌تر شد، نیاز به بررسی‌های تخصصی‌تر خواهید داشت. توجه به علائم و ارائه آن‌ها به پزشک، همراه میتواند در تشخیص علت اصلی کمک‌کننده باشد.
اقدامات پزشکی
پزشک، پس از تشخیص دقیق علت درد بالای شکم سمت چپ زیر دنده به کمک آزمایش‌ها و معاینات پزشکی موثرترین روش‌های درمان را ارائه خواهد داد. این آزمایشهای شامل آزمایش خون، سونوگرافی، آندوسکوپی یا سی‌تی‌اسکن هستند.
- دارو درمانی؛ تجویز آنتی‌بیوتیک در صورت ابتلا به عفونت، تجویز داروهای کنترل اسید و ضدالتهاب برای مشکلات گوارشی
- فیزیوتراپی؛ برای درد ناشی از مشکلات عضلانی یا ستون فقرات
- جراحی؛ در موارد شدید مانند پارگی طحال، سنگ کلیه بزرگ یا مشکلات پانکراس
در صورت ابتلای فرد به مشکلات حاد همچون اختلالات قلبی، دکتر داخلی فرد را برای ارزیابی‌‌های تخصصی به متخصص قلب و سایر متخصصان ارجاع خواهد دادو
چه زمانی برای این درد به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر درد بالای شکم، با موارد زیر همراه بود، حتما باید به پزشک مراجعه کنید:
- درد تیرکشنده یا ناگهانی؛ به‌ویژه در صورت همراهی با علائم دیگری مانند تب، تعریق یا تنگی نفس
- تداوم درد؛ ادامه‌دار شدن درد برای مدت طولانی یا مقاومت به بهبودی با روش‌های خانگی
- علائم تشدید شده یا تازه؛ مانند استفراغ خون، مدفوع سیاه یا تغییر در ادرار
- مشکلات گوارشی شدید؛ همچون سوزش معده مداوم، مشکل در بلع یا کاهش وزن ناگهانی
- شروع تب یا لرز؛ نشانه عفونت یا سایر مشکلات جدی و نیازمند به درمان فوری
اهمیت تشخیص به‌موقع علت درد بالای شکم سمت چپ
علت درد بالای شکم سمت چپ، از مشکلات ساده گوارشی مانند نفخ و رفلاکس گرفته تا بیماری‌های جدیتر مانند التهاب پانکراس، مشکلات قلبی یا کلیوی متغیر خواهد بود. شناخت علائم همراه و توجه به شدت و مدت درد، نقش مهمی در تشخیص صحیح علت زمینه‌ای آن دارد. برخی دردها با استراحت و تغییر سبک زندگی بهبود پیدا می‌کنند. با این حال، در صورت تشدید علائم یا بروز نشانه‌های هشداردهنده، برای جلوگیری از بروز عوارض جدی باید به متخصص داخلی مراجعه کنید. برای دریافت نوبت از این متخصص، از امکان نوبت‌دهی این پزشک در سایت دکتردکتر بهره‌مند شوید.
منابع:
سوالات متداول
سلام من مدتی احساس سنگینی و درد در قسمت معده و چپ و راست شکم داشتم که رفتم دکتر بهم قرص ازونیوم ۴۰ داد بهتر شدم ولی شبها دچار درد در قسمت چپ و سوزش در دور نافم دارم لطفا راهنمایی کنید
سلام،ببخشیدهضم نشدن غذا و درد زیر سینه ی چپ علایم چه بیماری هست متشکرم
سلام
درد قفسه سینه از جهت بیماری قلبی بررسی شود
هضم نشدن غذا بررسی رفلاکس معده و کبدچرب و آنزیم کبدی انجام شود
سلام. حدود 10 روز هست که کل شکمم درد میکنه. گاهی کل روز گاهی چند ساعت. دو روز فقط حالت تهوع بود ولی روز سوم وقتی صبح رفتم دستشویی(فقط ادرار) درد خیلی شدید و غیر قابل تحمل شد. صبحانه که خوردم آروم شد ولی تو این چند روزه دو بار دیگه این مورد پیش آمده. درد در قسمت ناف, سر دل سمت چپ تا پایین سمت چپ شدیده. لطفا راهنمایی کنید مشکل از کجاست. ممنونم
با سلام
با توجه به اینکه ۱۰ روز طول کشیده لازم است ویزیت و معاینه شوید
با سلام
من حدودا ۵ ماه پیش درد شدید در زیر دنده ی چپ، شانه چپ و کمر داشتم، سه هفته بعدش فهمیدم عفونت مجاری اداری بوده و برای ده روز آنتی بیوتیک برام تجویز کردن و بعد مصرفشون دردم کم کم کمتر شد. ولی مساله اینه که دردم هیچ وقت از بین نرفت و هنوز که هنوز تو ناحیه شکم (به خصوص سمت چپ) و شانه چپم درد ملایم دارم که شدتش هم مطور مداوم عوض میشه. و با فعالیت های فیزیکی مثل دویدن شدت درد بیشتر میشه!
وقتی هم به پشت دراز میکشم درد تقریبا از بین میره، و بیشتر اوقات این احساس رو دارم که انگار گاز توی شکمم جمع شده و نیاز شدید به زدن باد گلو دارم.
بار ها هم به دکتر مراجعه کردم ولی توی آزمایش خون و ادرارم مساله خاصی نبوده.
مشکل دقیقا چه چیزی میتونه باشه؟؟
با سلام
سونوگرافی جهت بررسی کیسه صفرا انجام شود.توسط متخصص داخلی ویزیت شوید
و فراموش کردم که بگم دردم به هنگام نفس عمیق کشیدن هم تشدید پیدا میکنه.
پاسخ داده شد
با سلام و احترام
مدت دو هفته هست که دقیقا بالاتر از ناف به سمت چپ و دقیقا زیر قفسه سینه احساس گرفتگی میکنم که ۹۰ درصد اوقات بعد از خوردن چیزی به وجود میاد و تا ۵ دقیقه ادامه داره و بعد قطع میشه، وقتی به شکم خم میشم بیشتر میشه و وقتی خودم رو عقب میکشم و صاف میشم کمتر میشه
در ضمن مدت 1 ماه است که قسمت های مختلف بدنم(بازو، ران، ابرو،…) گاها حالت گرفتگی و پرش دارند
هر روز به صورت حرفه ای ورزش بدنسازی میکنم، سیگار و الکل مصرف نمیکنم و اضافه وزن ندارم اما این قضیه نگرانم کرده
خواهشمندم راهنمایی فرمایید
با سلام
دوست گرامی بهتر است چکاپ از نظر سطح کلسیم و ویتامین د و منیزیوم و….انجام دهید به متخصص داخلی مراجعه کنید
با سلام مدت یک هفته ای میشه که به اندازه یک کف دست احساس اسپاسم در ناحیه چپ بالا (فاصله بین ناف بطرف کلیه چپ)میکنم.دقیقا مثل اینکه وزنه ای مثل یک پرتقال آویزان هست.یک همچین حسی.ولی مطلقا دردی حس نمیکنم.اشتهام عالیه و وزن هم کم نکردم.ولی نگرانم کرده.چون دایم دارم این گرفتگی یا التهاب رو حس میکنم.نظر سرکار برام بسیار مهمه.با سپاس
با سلام
اگر با حرکت کردن و خم و راست شدن بدتر میشود میتواند ناشی از گرفتگی عضلات باشد.درغیر این صورت نیاز به معاینه است
سمت چپ زیر استخوان قفسه سینه درد های شدید دارم که وقتی از خواب بیدار میشم خیلی وخیم تره …پزشک متخصص گفت اپرازول و یک قرص دیگه داد ولی اصلا تاثیر نداشت خارش و التهاب شدید کف دست و بعضی نواحی بدن هم دارن
با سلام
دردها احتمالا عضلانی و ناشی از شیوه اشتباه خوابیدن شماست.خصوصا اگر با ماساژ و یا مسکن بهبود میابد.در صورت تداوم دردها سونوگرافی شکم و عکس قفسه سینه انجام شود
سلام، من درد معده سمت چپ و گاهی وسط دارم که منظم نیست مثلاً طی ۱/۲ دقیقه میگیره بعد ول میکنه ، ۲ روزه اینطورم
با سلام
دردهای کوتاه مدت در حد یک دقیقه بیشتر ناشی از اسپاسم عضلانی است.در صورتی که مکرر رخ دهد و یا تشدید یابد جهت معاینه به پزشک مراجعه کنید
باسلام من چند روزه درد شکمی دارم که حدود یک ماه پیش انگار بغض گلو داشتم یواش یواش انگار اومد پایین قفسه سینم درد میکرد,درد تمام شد و حالا چند روزه بالای شکمم سمت چپ انگار مثلا چیزی داخل سفت شده…مثلا به شکم که دراز میکشم بیشتر حس میشه. مشکل چیه و چکار کنم؟ ممنونم
با سلام
دوست گرامی معاینه شکم لازم است.بررسی آزمایش آنزیم کبدی نیز توصیه میشود.به متخصص داخلی مراجعه کنید
سلام وخسته نباشید، 40سالمه وچن روزی میشه که دردخفیفی قسمت چگ زیردنده هام دارم که، دردش زیادمهم نیست ولی باعث تنگی نفس ویه حالتی مثل اینکه گلوموفشارمیدن میشه، وقتی دست روی قسمت دردمیزارم انگارگلوم ازادمیشه، اواروغ هم زیاددارم، وقتی روقسمت چپم شبامیخابم احساس فشارگلومیکنم ونفسم کم میشه ممنون میشم پاسخ دهید