هنگامی که صحبت از مسمومیت خونی می‌شود، منظور این است که عفونت‌ها و باکتری‌ها در جریان خون وجود دارند. سپتی سمی یا سپسیس یا پلشت خونی اولین مواردی هستند که بعد از شنیدن مسمویت خون به ذهن می‌رسد. علائم و نشانه‌های مختلفی از مسمومیت وجود دارند که با مشاهده آن‌ها باید به پزشک مراجعه کرد. از مهم‌ترین نشانه‌های مسمومیت خون می‌توان به لرز، تب متوسط یا بالا، ضعف، تنفس سریع و پی در پی و افزایش ضربان یا تپش قلب اشاره کرد. دلایل مسمومیت خون می‌تواند عفونت شکمی، نیش حشره عفونی، عفونت سوند، شیمی درمانی و کشیدن دندان باشند. سمی شدن خون یک عفونت جدی و بالقوه کشنده است. بنابراین باید علائم و نشانه‌ها را جدی گرفت. از این رو تشخیص و درمان مسمومیت خونی برای مقابله با این بیماری بسیار حیاتی است. اما درک عوامل خطرناک و عوارض آن اولین قدم برای پیشگیری از این وضعیت است. بنابراین تا انتهای متن همراه ما باشید تا درباره علائم مسمومیت خونی و انواع مسمومیت اطلاعاتی را در اختیارتان قرار دهیم.
اگر سوالی در خصوص مسمومیت خونی چیست دارید، آن را در قسمت نظرات ثبت کنید تا متخصص‌های دکتر دکتر در اسرع وقت شما را راهنمایی کنند.
مسمومیت خون چگونه اتفاق می‌افتد؟
مسمومیت خون هنگامی اتفاق می‌افتد که باکتری‌های عامل عفونت در بخش دیگری از بدن، وارد جریان خون شوند. وجود باکتری در خون به عنوان باکتریمی یا سپتی سمی نامیده می‌شود. اصطلاحات سپتی سمی و بیماری سپسیس اغلب به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما از نظر فنی، یکسان نیستند. سپتی سمی، وضعیت وجود باکتری در خون است که می‌تواند منجر به سپسیس شود. سپسیس در صورت عدم درمان، عفونتی بسیار جدی و تهدید کننده حیات است.
هر نوع عفونت دیگری مانند: از باکتریایی، قارچی یا ویروسی می‌توانند منجر به سپسیس شوند و لازم نیست که این عوامل عفونی در جریان خون فرد وجود داشته باشند تا سپسیس ایجاد شود.
این دسته از عفونت‌ها بیشتر در ریه‌ها، شکم و مجاری ادرار اتفاق می‌افتند. بیماری سپسیس بیشتر برای افرادی رخ می‌دهد که در بیمارستان بستری هستند. چرا که در این اماکن، خطر ابتلا به عفونت بالاتر است. به طور کلی برخی از دلایل شایعی که می‌توانند منجر به سپسیس شوند، عبارتند از:
- عفونت شکمی
- نیش حشره عفونی
- عفونت خط مرکزی درمان مانند: سوند دیالیز یا سوند شیمی‌درمانی
- کشیدن دندان یا عفونت دندان
- قرار گرفتن زخم بسته در معرض باکتری در طی بهبودی جراحی یا عدم تعویض پانسمان جراحی در دفعات کافی
- قرار دادن هر گونه زخم باز در معرض محیط
- عفونت با باکتری مقاوم به دارو
- عفونت مجاری ادراری یا کلیه
- پنومونی
- عفونت پوست
هریک از این موارد می‌توانند منجر به مسمومیت خونی شوند و برای افراد مشکلاتی را ایجاد کنند.
علائم مسمومیت خون
اگر مسمومیت خون در مرحله اولیه تشخیص داده شود، می‌تواند با مصرف آنتی بیوتیک‌ها درمان شود. اما اصلی‌ترین علائم مسمومیت خون، تب است. علاوه بر تب شدید، علائم دیگری هم نشان دهنده بروز مسمومیت خون هستند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- لرز
- تب متوسط یا بالا
- ضعف
- تنفس سریع و پی در پی
- افزایش ضربان یا تپش قلب
- رنگ پریدگی پوست به ویژه در صورت
برخی از این علائم با سرماخوردگی و سایر بیماری‌ها در ارتباط هستند. با این حال اگر به تازگی جراحی انجام داده‌اید یا در حال بهبودی از یک جراحت هستید، مهم است که پس از مشاهده این علائم هر چه سریع‌تر با پزشک خود تماس بگیرید. نشانه‌های پیشرفته مسمومیت خون ممکن است جان افراد را تهدید کنند و با علائمی مانند: گیجی، ادرار کم یا عدم تولید ادرار، نارسایی اندام و نقاط قرمز روی پوست نشان داده می‌شود.
به طور کلی مسمومیت خون می‌تواند منجر به سندروم دیسترس تنفسی یا شوک سپتیک شود. در صورت عدم درمان مسمومیت خونی این عارضه می‌تواند منجر به مرگ شود.
به نقل از clevelandclinic
مسمومیت خونی می‌تواند منجر به سپسیس شود که یک اورژانس پزشکی تهدید کننده زندگی است. همیچنین این بیماری می‌تواند باعث آسیب بافتی، نارسایی اندام‌ها و حتی مرگ شود.
چه عواملی منجر به مسمومیت خون می‌شود؟
عفونت خونی می‌تواند از روش‌های مختلفی مانند: انتقال خون، رابطه جنسی، زخم‌های باز و غشاهای مخاطی و از هر سطحی که باکتری دارند، وارد بدن شوند. برخی از عوامل مهم که منجر به عفونت خون می‌شوند عبارتند از:
- عفونت‌های گوارشی
- نیش حشرات آلوده
- استفاده از کاتتر دیالیز یا کاتتر شیمی‌درمانی
- کشیدن دندان در دندانپزشکی آلوده
- عوض نکردن مرتب پانسمان‌ها به ویژه بعد از عمل جراحی
- قرار گرفتن زخم باز در معرض هرگونه محیط و عوامل آلوده
- مقاوم شدن باکتری‌ها در برابر دارو
- عفونت کلیه یا مجاری ادراری
- سینه‌پهلو، ذات الریه یا پنومونی
- عفونت پوستی
یکی از عواملی که ممکن است اگر به موقع درمان نشود موجب مسمومیت خونی شود گلودرد استرپتوکوکی است.
هریک از این عوامل می‌توانند گروه‌های خاصی را در معرض خطر قرار دهند.
مراحل پیشرفت مسمومیت خونی
برخی از محققان پزشکی، مراحل پیشرفت مسمومیت خونی را به سه مرحله تقسیم بندی می‌کنند که به شرح زیر هستند:
- مرحله اول، کمترین شدت را دارد و به طور معمول دارای علائم تب و افزایش ضربان قلب است.
- مرحله دوم، شدیدتر است و با علائم دشواری تنفس و اختلالات احتمالی اندام مشخص می‌شود.
- مرحله سوم شدیدترین مرحله (شوک سپتیک یا سپسیس شدید) با فشار خون پایین تهدید کننده زندگی است.
البته تمام محققان با این مراحل موافق نیستند. برخی از محققان تصمیم می‌گیرند که سپسیس را به صورت مرحله در نظر نگیرند.
نحوه تشخیص مسمومیت خون
تشخیص خودسرانه مسمومیت خون کار سختی است. چرا که علائم آن با سایر بیماری‌ها مشابه است. بهترین راه برای تشخیص ابتلا به سپتیسمی، مراجعه به پزشک است. دکتر خون در ابتدا معاینه فیزیکی انجام می‌دهد که شامل بررسی دمای بدن و فشار خون است.
همچنین در صورت مشکوک بودن به مسمومیت خون، پزشک آزمایش‌هایی را برای بررسی علائم عفونت باکتریایی انجام می‌دهد. مسمومیت خون با آزمایش‌های زیر قابل تشخیص است:
- آزمایش کشت خون
- آزمایش سطح اکسیژن خون
- شمارش خون
- عوامل لختگی
- آزمایش ادرار شامل کشت ادرار
- اشعه ایکس قفسه سینه
- تست الکترولیت و عملکرد کلیه
پزشک شما ممکن است مشکلات کبد یا کلیه را بررسی کرده و عدم تعادل سطوح الکترولیت را نیز ارزیابی کند. اگر زخمی روی پوست داشته باشید، پزشک برای بررسی وجود باکتری از ترشحات آن نمونه برداری می‌کند. همچنین پزشک برای احتیاط بیشتر، یک اسکن تصویربرداری نیز برای شما تجویز خواهد کرد. آزمایش اشعه ایکس، سیتی اسکن، اسکن MRI و سونوگرافی برای شناسایی عفونت در تمام بدن کمک کننده هستند.
روش‌های درمان مسمومیت خونی
درمان سریع مسمومیت خون امری حیاتی است و این عفونت می‌تواند به سرعت در بافت‌ها یا دریچه‌های قلب گسترش پیدا کند. به محض تشخیص مسمومیت خون، در بیمارستان بستری خواهید شد. اگر علائم شوک را نشان می‌دهید، لازم است در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شوید. علائم شوک عبارتند از:
- رنگ پریدگی
- نبض تند و ضعیف
- تنفس سریع و کم عمق
- گیجی یا بی هوشی
- فشار خون پایین
همچنین ممکن است برای کمک به حفظ فشار خون سالم و رهایی از عفونت، اکسيژن و مایعات را به صورت وریدی دریافت کنید. لخته‌های خون یکی دیگر از نگرانی‌های بیماران بستری در بیمارستان است. سپسیس با هیدراتاسیون، اغلب از طریق خطوط داخل وریدی و همچنین آنتی بیوتیک‌هایی درمان می‌شود که ارگانیسم‌های عامل عفونت را مورد هدف قرار می‌دهند. گاهی اوقات نیاز به استفاده از داروها است تا محافظت از فشار خون پایین به صورت موقت انجام شود. این داروها وازوپرسورها نامیده می‌شوند. اگر سپسیس به حدی شدید باشد که منجر به اختلال عملکرد چند اندام شود، بیمار ممکن است نیاز به تهویه مکانیکی داشته باشد. یا حتی ممکن است در صورت نارسایی کلیه، نیاز موقت به دیالیز داشته باشد.
درمان مسمومیت خونی تا چه حد موثر است؟
مسمومیت خون می‌تواند وضعیتی مرگ بار باشد. بر اساس مشاهدات کلینیک مایو (Mayo)، شوک سپتیک دارای نرخ مرگ و میر ۵۰ درصدی است. حتی اگر درمان موفقیت آمیز باشد، سپسیس می‌تواند به آسیب‌های دائمی در بدن منجر شود. خطر ابتلا به عفونت‌های دیگر در آینده نیز افزایش پیدا می‌کند. هر چه بیشتر پیگیر برنامه درمانی پزشک خود باشید، شانس بهبودی کامل شما بالاتر می‌رود. درمان سریع و تهاجمی در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان می‌تواند شانس نجات از سپسیس را بالا ببرد.
چه افرادی بیشتر در معرض خطر مسمومیت خون هستند؟
برخی از افراد بیشتر از دیگران، مشکوک به درگیری با سپسیس هستند. آن‌هایی که بیشتر در معرض خطر هستند، عبارتند از:
- افراد با سیستم ایمنی تضعیف شده، ماننده افراد مبتلا به HIV، ایدز یا سرطان خون
- کودکان خردسال
- افراد مسن
- افرادی که مواد مخدر داخل وریدی مانند هروئین استفاده می‌کنند.
- افراد با بهداشت ضعیف دهان و دندان
- افرادی که از سوند استفاده می‌کنند.
- افرادی که اخیراً جراحی یا اقدامات دندانپزشکی انجام داده اند.
همچنین کارمندان بیمارستان‌ها و محیط‌های آلوده به بیماری که بسیار در معرض باکتری‌ها و ویروس‌ها هستند، در معرض مسمومیت خون خواهند بود.
آیا سپسیس در کودکان هم دیده می‌شود؟
ابتلای کودکان به مسمومیت خونی زیاد اتفاق نمی‌افتد، اما ممکن است که گاهی اوقات باکتری در بدن قدرت بگیرید و خون کودک را آلوده کند. رایج‌ترین باکتری‌هایی که عامل عفونت و مسمومیت خون در کودکان است با نام سپسیس هموفیلوس آنفلوانزا و استرپتوکوک پنومونیه که پنوموکوک شناخته می‌شود.
اگر کودک، واکسن هیب را تزریق کرده باشد، احتمال بیماری را کاهش می‌دهد و خطر ابتلا به عفونت‌های پنوموکوک بیش از ۹۰ درصد کمتر می‌شود.
عوارض و خطرات مسمومیت خونی
بیشتر افراد می‌توانند از سپسیس خفیف بدون عارضه‌های ماندگار بهبود پیدا کنند. با مراقبت صحیح می‌توانید در عرض یک یا دو هفته احساس بهتری داشته باشید.
اگر از سپسیس شدید نجات پیدا کنید، به هر حال در معرض خطر ابتلا به عوارض جدی خواهید بود. این عوارض به شرح زیر هستند:
- نارسایی اندام که نیاز به جراحی یا اقدامات نجات زندگی دارد
- مرگ بافت (قانقاریا) که حذف بافت عفونی شده یا احتمال قطع عضو مورد نیاز است.
همچنین احتمال لختگی خون هم وجود دارد که باید بلافاصله با پزشک متخصص تماس گرفت تا مشکلات را بررسی کند.
چطور از مسمومیت خونی جلوگیری کنیم؟
بهترین راه پیشگیری از ابتلا به مسمومیت خون، درمان و پیشگیری از انواع عفونت است. همچنین مهم است که در وهله اول با تمیز کردن و پانسمان مناسب، از عفونی شدن هر گونه زخم باز جلوگیری کنید.
اگر جراحی داشته‌اید، پزشک یک آنتی بیوتیک را به عنوان اقدام پیشگیرانه در برابر عفونت تجویز می‌کند. بهتر است احتیاط کنید و اگر مشکوک به عفونت هستید، با پزشک تماس بگیرید. تا حد امکان از مکان‌هایی که احتمال مواجهه با باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها در آن‌ها وجود دارد، دوری کنید.
سپتیسمی و خطر مرگ! در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید
مسمومیت خونی یکی از بیماری‌هایی است که در اثر عفونت و باکتری رخ می‌دهد. دلایل مسمومیت خون می‌تواند عفونت شکمی، نیش حشره عفونی، عفونت خط مرکزی درمان یا کشیدن دندان و عفونت دندان باشند. در صورتی که با علائمی مانند: لرز، تب متوسط یا بالا، ضعف، تنفس سریع و پی در پی، افزایش ضربان یا تپش قلب و رنگ پریدگی پوست به ویژه در صورت مواجه شدید باید برای بررسی‌های بیشتر به پزشک مراجعه کنید.
دکتردکتر به عنوان یک سامانه آنلاین نوبت دهی دکتر در کنار شما است تا بتوانید از بهترین متخصص‌های عفونت و خون نوبت دریافت کنید. کافی است که به صفحه خدمات دکتردکتر مراجعه کرده و نام پزشک یا تخصص او را جستجو کنید. همچنین اگر درباره درمان مسمومیت خونی سوالی دارید که در این متن به آن اشاره‌ای نشده است می‌توانید در انتهای همین متن و در قالب کامنت با ما در ارتباط باشید.
منبع :
healthline
سوالات متداول عفونت خونی
خیر. این بیماری در خون یافت می‌شود و سرایت ندارد.
تب متوسط یا بالا، ضعف، سریع و پی در پی، افزایش ضربان یا تپش قلب، رنگ پریدگی پوست به ویژه در صورت
مسمومیت خون (سپسیس) ربطی به سم ندارد. علت اصلی آن وجود میکروب‌هایی است که از یک عفونت در جای دیگری از بدن وارد جریان خون شما می‌شوند. مسمومیت از طریق زخم، سوختگی، بریدگی و خراش رخ دهد.
اگر افراد علائمی مانند: گیج شدن، گفتار نامفهوم، زبان آبی، خاکستری، صورت رنگ پریده یا لکه دار دارند باید بررسی شوند تا مسمومیت خونی بررسی شود.
ممکن است عفونتی داشته باشید که در حال بهبود نیست یا حتی ممکن است بدون اینکه متوجه شوید، بیمار باشید. تشخیص دقیق بروز عفونت مشخص نیست، اما هرچه زودتر علائم بیماری را تشخیص داد می‌توان از شوک مسمومیت جلوگیری کرد.
ممنونم.مطالب پزشکی جالب و مفیدی بود.تشکر