کلسترول بالا چیست؛ علت، عوارض، علائم و درمان

کلسترول در سطوح طبیعی، یک ماده ضروری برای بدن است. با این حال، اگر غلظت خون بیش از حد بالا برود، به یک خطر خاموش تبدیل می شود که افراد را در معرض خطر حمله قلبی قرار می دهد. کلسترول در تمام سلول های بدن وجود داشته و عملکردهای طبیعی مهمی در هضم غذاها، تولید هورمون ها و تولید ویتامین D دارد. بدن آن را تولید می کند، اما مردم آن را در غذا نیز مصرف می کنند. کلسترول از نظر ظاهری مومی شکل و چربی مانند است.

دو نوع کلسترول وجود دارد:

• لیپوپروتئین های کم چگالی (LDL) یا کلسترول “بد”.
• لیپوپروتئین های با چگالی بالا (HDL) یا کلسترول “خوب”.

کلسترول چیست؟

کلسترول یک ماده مبتنی بر روغن است و با خون که بر پایه آب است مخلوط نمی شود. این ماده همراه با لیپوپروتئین در سراسر بدن حرکت می کند.

دو نوع لیپوپروتئین حامل بسته های کلسترول هستند:

• لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL): کلسترولی که به این طریق حرکت می کند، کلسترول ناسالم یا «بد» است.
• لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL): کلسترولی که در HDL وجود دارد به عنوان کلسترول “خوب” شناخته می شود.

کلسترول دارای چهار عملکرد اصلی است که بدون آنها نمی توانیم زنده بمانیم. عملکردهایی نظیر موارد زیر:

• کمک به ساختار دیواره های سلولی
• تشکیل اسیدهای صفراوی گوارشی در روده
• به بدن اجازه می دهد ویتامین D تولید کند.
• بدن را قادر می سازد تا هورمون های خاصی تولید نماید.

علل کلسترول بالا

کلسترول بالا یک عامل خطر مهم برای بیماری عروق کرونر قلب و عامل حمله قلبی است.

انباشته شدن کلسترول بخشی از فرآیندی است که شریان ها را باریک می کند که تصلب شرایین نامیده می شود. در این وضعیت در آترواسکلروز، پلاک تشکیل شده و باعث محدود شدن جریان خون می شود.

کاهش مصرف چربی در رژیم غذایی به مدیریت سطح کلسترول کمک می کند. به ویژه، محدود کردن غذاهایی که حاوی مواد زیر است:

کلسترول: این نوع کلسترول در غذاهای حیوانی، گوشت و پنیر وجود دارد.

چربی اشباع شده: این ترکیب در برخی از گوشت ها، محصولات لبنی، شکلات، محصولات پخته شده، سرخ شده و غذاهای فرآوری شده دیده می شود.

چربی های ترانس: این ماده در برخی از غذاهای سرخ شده و فرآوری شده وجود دارد.

اضافه وزن یا چاقی نیز می تواند منجر به افزایش سطح LDL خون شود. عوامل ژنتیکی هم می توانند در افزایش کلسترول نقش داشته باشند. افراد مبتلا به بیماری ارثی هیپرکلسترولمی خانوادگی سطح LDL بسیار بالایی دارند.

سایر شرایطی که می تواند منجر به سطوح بالای کلسترول شود، عبارتند از:

• دیابت
• بیماری کبد یا کلیه
• سندرم تخمدان پلی کیستیک
• بارداری و سایر شرایطی که باعث افزایش سطح هورمون های زنانه می شود
• غده تیروئید کم کار
• داروهایی که باعث افزایش کلسترول LDL و کاهش کلسترول HDL می شوند، مانند پروژستین ها، استروئیدهای آنابولیک و کورتیکواستروئیدها

علائم کلسترول بالا

فردی که سطح کلسترول بالایی دارد اغلب هیچ علامت یا نشانه ای ندارد، اما غربالگری و آزمایش خون منظم می تواند به تشخیص سطوح بالا کمک کند. فردی که تحت آزمایش قرار نمی‌گیرد ممکن است بدون هشدار دچار حمله و حالاتی مثل نارسایی احتقان قلب شود، زیرا از سطح کلسترول بالای خود اطلاع ندارد. آزمایشات منظم می تواند به کاهش این خطر کمک کند.

کلسترول موجود در غذاها

گزارشی از هاروارد ۱۱ غذای کاهش دهنده کلسترول را شناسایی کرده است که به طور فعال سطح کلسترول را کاهش می دهند. این غذاها شامل موارد زیر هستند:

• جو دوسر
• جو و غلات کامل
• لوبیا
• بادمجان و بامیه
• آجیل
• روغن نباتی (کلزا، آفتابگردان)
• میوه ها (سیب، انگور، توت فرنگی و مرکبات)
• سویا و غذاهای مبتنی بر سویا
• ماهی های چرب (به ویژه سالمون، تن و ساردین)
• غذاهای غنی از فیبر

افزودن این غذاها به یک رژیم غذایی متعادل می تواند به کنترل کلسترول کمک نماید.

در همین گزارش فهرستی از غذاهای مضر برای سطح کلسترول نیز ذکر شده است. این غذاها شامل موارد زیر است:

• گوشت قرمز
• لبنیات پر چرب
• مارگارین
• روغن های هیدروژنه
• محصولات نیمه آماده و دارای مواد نگه دارنده

جلوگیری از کلسترول بالا

افرادی که می خواهند سطح کلسترول خود را کاهش دهند یا سطح مناسبی را حفظ کنند، می توانند چهار تصمیم مهم و تأثیرگذار برای سبک زندگی خود بگیرند:

• از یک رژیم غذایی سالم برای قلب استفاده کنند.
• به طور منظم ورزش کنند.
• از کشیدن سیگار خودداری نمایند.
• به وزن متعادل رسیده و آن را حفظ نمایند.

این اقدامات خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب و حمله قلبی را کاهش می دهد.

از سال 2013، دستورالعمل‌های کاهش یا پیشگیری از کلسترول بالا بر روی پرداختن به خطرات سبک زندگی ناسالم، حتی در سنین پایین متمرکز شده است.

در صورت مراجعه به پزشک، احتمالاً در مورد عوامل زیر که ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهند از شما سوالاتی پرسیده می شود:

سابقه خانوادگی و قومیت

برخی از شرایط سلامتی که خطر کلسترول بالا را افزایش می دهد، مانند بیماری مزمن کلیوی یا شرایط التهابی مزمن.

در نظر گرفتن این عوامل منجر به رویکرد شخصی تر برای درمان و پیشگیری از سطوح کلسترول بالا می شود.

چگونه می توان کلسترول بالا را درمان کرد؟

روش های مختلفی برای درمان کلسترول بالا وجود دارد. این روش ها شامل موارد زیر است:

درمان کاهنده چربی

برای افرادی که سطح کلسترول بالایی دارند، درمان دارویی به سطح کلسترول و سایر عوامل خطر بستگی دارد. درمان افراد معمولاً با رژیم غذایی و ورزش شروع می شود، اما افرادی که در معرض خطر حمله قلبی هستند ممکن است نیاز به استفاده از استاتین ها یا سایر داروها داشته باشند.

استاتین ها گروه اصلی داروهای کاهش دهنده کلسترول هستند. به غیر از استاتین ها، پزشک ممکن است موارد زیر را تجویز کند:

• مهارکننده های انتخابی جذب کلسترول
• رزین ها
• فیبرات ها
• نیاسین

در سال 2017، محققان اشاره کردند که یک داروی جدید، به نام ازتیمیب، می تواند به طور قابل توجهی خطر یک رویداد قلبی عروقی بزرگ را در افرادی که در معرض خطر بالای چنین حوادثی هستند کاهش دهد. Etezimibe با محدود کردن جذب کلسترول در روده، سطح چربی را کاهش می دهد.

اگر فردی قبلاً یک رویداد قلبی عروقی مانند حمله قلبی داشته است، پزشک ممکن است استفاده از ezetimibe و همچنین استاتین را توصیه کند.

ایمنی استاتین

استفاده از استاتین ها مانند همه داروها می توانند عوارض جانبی داشته باشد.

این عوارض شامل موارد زیر است:

• میوپاتی ناشی از استاتین (یک بیماری بافت عضلانی)
• خستگی
• خطر ابتلا به دیابت (عوارض دیابت هم در این افراد ممکن است شدیدتر باشد)

فرد نباید بدون مشورت با پزشک مصرف استاتین را قطع کند، زیرا ممکن است خطر ابتلا به مشکلات قلبی عروقی را افزایش دهد.

در صورت مشاهده عوارض پزشک ممکن است موارد زیر را به شما پیشنهاد دهد:

• تغییر به یک داروی دیگر
• افزایش تلاش برای کاهش کلسترول از طریق تغییر سبک زندگی

برای دریافت نوبت پرشک متخصص می توانید به سایت نوبت دهی پزشکان دکتردکتر مراجعه نمایید.

عوارض کلسترول بالا

سطح کلسترول نقش مهمی در خطر حمله قلبی در طی 10 سال آینده دارد.

عوامل تأثیرگذار بر این وضعیت نیز شامل موارد زیر هستند:

• سن
• رابطه ی جنسی
• سطح کلسترول
• وضعیت سیگار کشیدن
• فشار خون

این عوامل مجموعه‌ای از محرک ها برای تشدید خطر حمله قلبی محسوب می‌شوند که البته بیشتر آن‌ها، با رعایت سبک زندگی سالم قابل کنترل می باشند. در صورت احساس هرگونه علائم، جهت اطلاع از میزان کلسترول خود به پزشک مراجعه نمایید تا با انجام آزمایش‌های لازم به قطعیت برسید. بهتر است بدانید کلسترول بالا نیز مانند بسیاری بیماری‌های دیگر، با تشخیص زودهنگام راحت‌تر کنترل می‌شود.

منبع : medicalnewstoday